મહાનુભાવો, બહેનો અને સજ્જનો, નમસ્કાર!

હું તમારું ભારતમાં સ્વાગત કરું છું. માનવ સભ્યતાના હાર્દમાં કૃષિ છે અને તેથી, કૃષિ પ્રધાનો તરીકે, તમારું કાર્ય માત્ર અર્થતંત્રના એક ક્ષેત્રને સંભાળવાનું નથી. તમે માનવતાના ભવિષ્ય માટે મોટી જવાબદારી ઉઠાવો છો. વૈશ્વિક સ્તરે, કૃષિ બે પોઈન્ટ પાંચ અબજથી વધુ લોકોને આજીવિકા પૂરી પાડે છે. ગ્લોબલ સાઉથમાં, કૃષિનો હિસ્સો જીડીપીમાં લગભગ 30 ટકા અને નોકરીઓમાં 60 ટકાથી વધુ છે. આજે આ ક્ષેત્ર અનેક પડકારોનો સામનો કરી રહ્યું છે. ભૌગોલિક-રાજકીય તણાવની અસરથી રોગચાળાને કારણે સપ્લાય ચેઇન વિક્ષેપ વધુ ખરાબ થયો છે. આબોહવા પરિવર્તન વધુ અને વધુ વારંવાર ભારે હવામાનની ઘટનાઓનું કારણ બની રહ્યું છે. આ પડકારો વૈશ્વિક દક્ષિણ દ્વારા સૌથી વધુ અનુભવાય છે.

મિત્રો,

હું તમારી સાથે શેર કરવા માગુ છું કે ભારત આ સૌથી મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રમાં શું કરી રહ્યું છે. અમારી નીતિનું મિશ્રણ છે

'બેક ટુ બેઝિક્સ' અને 'માર્ચ ટુ ફ્યુચર'. અમે પ્રાકૃતિક ખેતી તેમજ ટેકનોલોજી-સક્ષમ ખેતીને પ્રોત્સાહન આપી રહ્યા છીએ. સમગ્ર ભારતમાં ખેડૂતો હવે કુદરતી ખેતી કરી રહ્યા છે. તેઓ કૃત્રિમ ખાતરો કે જંતુનાશકોનો ઉપયોગ કરતા નથી. તેમનું ધ્યાન ધરતીને પુનઃજીવિત કરવા, જમીનના સ્વાસ્થ્યનું રક્ષણ કરવા, 'પર ડ્રોપ, મોર ક્રોપ'નું ઉત્પાદન અને જૈવિક ખાતરો અને જંતુ વ્યવસ્થાપન ઉકેલોને પ્રોત્સાહન આપવા પર છે. તે જ સમયે, અમારા ખેડૂતો ઉત્પાદકતા વધારવા માટે ટેક્નોલોજીનો સક્રિયપણે ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. તેઓ તેમના ખેતરોમાં સૌર ઊર્જાનું ઉત્પાદન અને ઉપયોગ કરી રહ્યાં છે. તેઓ પાકની પસંદગીને શ્રેષ્ઠ બનાવવા માટે સોઈલ હેલ્થ કાર્ડનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે અને પોષક તત્વોનો છંટકાવ કરવા અને તેમના પાક પર દેખરેખ રાખવા માટે ડ્રોનનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. હું માનું છું કે આ ''ફ્યુઝન એપ્રોચ'' એ કૃષિ ક્ષેત્રના અનેક મુદ્દાઓને ઉકેલવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે.

મિત્રો,

જેમ તમે જાણો છો, વર્ષ 2023ને બાજરીના આંતરરાષ્ટ્રીય વર્ષ તરીકે ઉજવવામાં આવી રહ્યું છે. તમને આનું પ્રતિબિંબ હૈદરાબાદમાં તમારી ભોજનની પ્લેટો પર, જેમાં બાજરી પર આધારિત ઘણી વાનગીઓ અથવા શ્રી અન્ન, જેને આપણે ભારતમાં કહીએ છીએ તે જોવા મળશે. આ સુપરફૂડ માત્ર ખાવા માટે આરોગ્યપ્રદ નથી, પરંતુ તે ઓછા પાણીનો ઉપયોગ કરીને, ઓછા ખાતરની જરૂર હોય અને વધુ જંતુ-પ્રતિરોધક બનીને આપણા ખેડૂતોની આવક વધારવામાં પણ મદદ કરે છે. અલબત્ત, બાજરી નવી નથી. તે હજારો વર્ષોથી ઉગાડવામાં આવે છે. પરંતુ બજારો અને માર્કેટિં આપણી પસંદગીઓને એટલી પ્રભાવિત કરી કે આપણે પરંપરાગત રીતે ઉગાડવામાં આવતા ખાદ્ય પાકોની કિંમત ભૂલી ગયા. ચાલો શ્રી અન્ન મિલેટ્સને આપણી પસંદગીના ખોરાક તરીકે સ્વીકારીએ. આપણી પોતાની પ્રતિબદ્ધતાના ભાગ રૂપે, ભારત બાજરીમાં શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ, સંશોધન અને તકનીકો શેર કરવા માટે - એક સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સ તરીકે મિલેટ્સ સંશોધન સંસ્થાનો વિકાસ કરાઈ રહ્યો છે.

મિત્રો,

હું તમને વૈશ્વિક ખાદ્ય સુરક્ષા હાંસલ કરવા માટે સામૂહિક પગલાં કેવી રીતે હાથ ધરવા તે અંગે વિચાર-વિમર્શ કરવા વિનંતી કરું છું. આપણે સીમાંત ખેડૂતો પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરીને, ટકાઉ અને સમાવિષ્ટ ખાદ્ય પ્રણાલીઓ બનાવવાની રીતો શોધવી જોઈએ. આપણે વૈશ્વિક ખાતર પુરવઠા શૃંખલાને મજબૂત કરવાના માર્ગો શોધવા જોઈએ. તે જ સમયે, સારી જમીનની તંદુરસ્તી, પાકની તંદુરસ્તી અને ઉપજ માટે કૃષિ પદ્ધતિઓ અપનાવવી જોઈએ. વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાંથી પરંપરાગત પ્રથાઓ આપણને પુનર્જીવિત કૃષિ માટે વિકલ્પો વિકસાવવાની પ્રેરણા આપી શકે છે. આપણે આપણા ખેડૂતોને ઈનોવેશન અને ડિજિટલ ટેક્નોલોજીથી સશક્ત બનાવવાની જરૂર છે. આપણે ગ્લોબલ સાઉથમાં નાના અને સીમાંત ખેડૂતો માટે પણ પોસાય તેવા ઉકેલો બનાવવા જોઈએ. કૃષિ અને ખાદ્યપદાર્થોનો કચરો ઘટાડવાની પણ તાત્કાલિક જરૂરિયાત છે અને તેના બદલે કચરામાંથી સંપત્તિ સર્જવામાં રોકાણ કરવું જોઈએ.

મિત્રો,

કૃષિ ક્ષેત્રે ભારતની G20 પ્રાથમિકતાઓ આપણા 'વન અર્થ'ને સાજા કરવા, આપણા 'એક પરિવાર'માં સંવાદિતા બનાવવા અને ઉજ્જવળ 'એક ભવિષ્ય'ની આશા આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરે છે. મને એ જાણીને આનંદ થયો કે તમે બે નક્કર પરિણામો પર કામ કરી રહ્યા છો. ખાદ્ય સુરક્ષા અને પોષણ પર "ડેક્કન ઉચ્ચ સ્તરીય સિદ્ધાંતો"; અને, બાજરી અને અન્ય અનાજ માટે ''મહરિષી'' પહેલ. આ બે પહેલને સમર્થન, સમાવિષ્ટ, ટકાઉ અને સ્થિતિસ્થાપક કૃષિના સમર્થનમાં એક નિવેદન છે, હું તમને તમારી ચર્ચામાં સફળતાની કામના કરું છું.

આભાર.

YP/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com