కేంద్ర మంత్రివర్గంలోని నా సహచరులు శ్రీ భూపేందర్ యాదవ్ జీ, శ్రీ అశ్విని కుమార్ చౌబే జీ, ఇతర దేశాల మంత్రులు, రాష్ట్రాల మంత్రులు, ఇతర ప్రతినిధులు, మహిళలు మరియు పెద్దమనుషులు!

నేను ఒక గంట ఆలస్యంగా వచ్చినందుకు మీ అందరికీ క్షమాపణలు చెప్పాలనుకుంటున్నాను. నేను ఉదయం ఆరు గంటలకు బయలుదేరాను; సమయానికి అడవులను సందర్శించి తిరిగి వస్తానని అనుకున్నాను. మీ అందరినీ వేచి ఉంచినందుకు నేను క్షమాపణలు కోరుతున్నాను. కొత్త సంఖ్యలో పులుల దృష్ట్యా ఇది గర్వించదగిన క్షణం; ఈ కుటుంబం విస్తరిస్తోంది. పులికి ఘనస్వాగతం పలకాలని మీ అందరినీ కోరుతున్నాను. ధన్యవాదాలు!

ఈ రోజు మనం చాలా ముఖ్యమైన మైలురాయిని చూస్తున్నాము. ప్రాజెక్ట్ టైగర్ 50 ఏళ్లు పూర్తి చేసుకుంది. ప్రాజెక్ట్ టైగర్ విజయం భారతదేశానికే కాకుండా యావత్ ప్రపంచానికి గర్వకారణం. భారతదేశం పులిని రక్షించడమే కాకుండా, అభివృద్ధి చెందడానికి అద్భుతమైన పర్యావరణ వ్యవస్థను కూడా ఇచ్చింది. భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన 75వ సంవత్సరంలో ప్రపంచంలోని పులుల జనాభాలో 75 శాతం భారతదేశంలోనే ఉండడం మనకు మరింత ఆనందదాయకం. భారతదేశంలోని టైగర్ రిజర్వ్ 75,000 చదరపు కిలోమీటర్లలో విస్తరించి ఉంది మరియు గత 10-12 సంవత్సరాలలో పులుల జనాభా కూడా 75 శాతం పెరగడం యాదృచ్ఛికం. అందరి కృషి వల్లనే ఇది సాధ్యమైంది మరియు ఈ విజయానికి యావత్ దేశాన్ని అభినందిస్తున్నాను.

స్నేహితులారా,

అనేక దేశాల్లో పులుల జనాభా స్తబ్దుగా లేదా తగ్గుతున్న తరుణంలో, భారత్‌లో పులుల సంఖ్య వేగంగా ఎలా పెరుగుతోందని ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న వన్యప్రాణుల ప్రేమికులు ఈరోజు అవాక్కవుతున్నారు. భారతదేశం యొక్క సంప్రదాయాలు మరియు సంస్కృతి మరియు జీవవైవిధ్యం మరియు పర్యావరణం పట్ల దాని సహజ కోరికలో సమాధానం దాగి ఉంది. జీవావరణ శాస్త్రం మరియు ఆర్థిక వ్యవస్థ మధ్య వైరుధ్యాన్ని మేము విశ్వసించము, కానీ రెండింటి సహజీవనానికి సమాన ప్రాముఖ్యతను ఇస్తాము. పులులకు సంబంధించి మనకు వేల సంవత్సరాల చరిత్ర ఉంది. మధ్యప్రదేశ్‌లోని పదివేల సంవత్సరాల పురాతన రాతి కళపై పులుల గ్రాఫికల్ ప్రాతినిధ్యాలు కనుగొనబడ్డాయి. దేశంలోని అనేక సంఘాలు, మధ్య భారతదేశంలో నివసిస్తున్న భరియాలు మరియు మహారాష్ట్రలో నివసిస్తున్న వర్లిస్ వంటివారు పులిని పూజిస్తారు. మన దేశంలోని అనేక తెగలలో పులిని మన స్నేహితుడు మరియు సోదరుడుగా భావిస్తారు. మరియు,

స్నేహితులారా,

ప్రకృతిని రక్షించడం సంస్కృతిలో భాగమైన దేశం భారతదేశం. అందుకే వన్యప్రాణుల సంరక్షణలో ఎన్నో ప్రత్యేక విజయాలు సాధించింది. ప్రపంచ భూభాగంలో 2.4 శాతం మాత్రమే ఉన్న భారతదేశం ప్రపంచ జీవవైవిధ్యంలో 8 శాతం వాటాను అందిస్తుంది. ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద టైగర్ రేంజ్ దేశం భారతదేశం. దాదాపు 30,000 ఏనుగులతో, మేము ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ఆసియా ఏనుగుల శ్రేణి దేశం! మా ఖడ్గమృగాల జనాభా దాదాపు 3,000, మమ్మల్ని ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద సింగిల్-కొమ్ము ఖడ్గమృగం దేశంగా చేస్తుంది. ప్రపంచంలో ఆసియా సింహాలు ఉన్న ఏకైక దేశం మనదే. సింహాల జనాభా 2015లో దాదాపు 525 నుండి 2020 నాటికి దాదాపు 675కి పెరిగింది. మన చిరుతపులి జనాభా కేవలం 4 సంవత్సరాలలో 60 శాతానికి పైగా పెరిగింది. గంగా వంటి నదులను శుద్ధి చేసేందుకు చేస్తున్న కృషి జీవవైవిధ్యానికి దోహదపడింది. ప్రమాదంలో ఉన్నట్లు భావించిన కొన్ని జల జాతులు అభివృద్ధిని చూపించాయి. ఈ విజయాలన్నీ ప్రజల భాగస్వామ్యం మరియు పరిరక్షణ సంస్కృతి, 'సబ్కా ప్రయాస్' (సమిష్టి కృషి) కారణంగా ఉన్నాయి.

వన్యప్రాణులు వృద్ధి చెందాలంటే, పర్యావరణ వ్యవస్థలు వృద్ధి చెందడం ముఖ్యం. ఇది భారతదేశంలో జరిగింది. 75 సంవత్సరాల స్వాతంత్ర్య వేడుకలను జరుపుకుంటున్నప్పుడు, భారతదేశం తన రామ్‌సర్ సైట్‌ల జాబితాలో పదకొండు చిత్తడి నేలలను జోడించింది. దీంతో మొత్తం రామ్‌సర్ సైట్ల సంఖ్య 75కి చేరుకుంది. అడవులు మరియు చెట్ల విస్తీర్ణం కూడా పెరుగుతోంది. 2019తో పోల్చితే, 2021 నాటికి భారతదేశం 2,200 చదరపు కిలోమీటర్లకు పైగా అడవులు మరియు చెట్లతో కప్పబడి ఉంది. గత దశాబ్దంలో, కమ్యూనిటీ రిజర్వ్‌ల సంఖ్య 43 నుండి 100కి పెరిగింది. ఒక దశాబ్దంలో, జాతీయ పార్కులు మరియు అభయారణ్యాల సంఖ్య ఎకో చుట్టూ ఉంది. -సున్నిత మండలాలను తొమ్మిది నుంచి 468కి పెంచారు.

స్నేహితులారా,

ఈ వన్యప్రాణుల సంరక్షణ ప్రయత్నాలకు సంబంధించినంతవరకు గుజరాత్‌లో నా సుదీర్ఘ అనుభవం యొక్క ప్రయోజనాన్ని పొందాను. నేను గుజరాత్ ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు సింహాల జనాభాపై పనిచేశాం. కేవలం ఒక భౌగోళిక ప్రాంతానికి పరిమితం చేయడం వల్ల అడవి జంతువును రక్షించలేమని నేను తెలుసుకున్నాను. స్థానిక ప్రజలు మరియు జంతువు మధ్య సంబంధాన్ని ఏర్పరచడం అవసరం. మరియు ఈ సంబంధం భావోద్వేగంతో పాటు ఆర్థిక వ్యవస్థపై ఆధారపడి ఉండాలి. అందుకే, మేము గుజరాత్‌లో వన్యప్రాణి మిత్ర కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించాము. దాని కింద, వేట వంటి కార్యకలాపాలను పర్యవేక్షించడానికి నగదు బహుమతి ప్రోత్సాహకం అందించబడింది. మేము లయన్స్ ఆఫ్ గిర్ కోసం పునరావాస కేంద్రాన్ని కూడా ప్రారంభించాము. మేము గిర్ ప్రాంతంలోని ఫారెస్ట్ డిపార్ట్‌మెంట్‌లో మహిళా-బీట్ గార్డ్‌లు మరియు ఫారెస్టర్‌లను కూడా నియమించాము. ఇది 'లయన్ హై టు హమ్ హై, హమ్ హై టు లయన్ హై' స్ఫూర్తిని బలోపేతం చేయడంలో సహాయపడింది.

స్నేహితులారా,

గిర్‌లో చేపట్టిన కార్యక్రమాల మాదిరిగానే, ప్రాజెక్ట్ టైగర్ విజయం కూడా అనేక కోణాలను కలిగి ఉంది. ఫలితంగా, పర్యాటక కార్యకలాపాలు కూడా పెరిగాయి మరియు మేము నిర్వహించిన అవగాహన కార్యక్రమాల కారణంగా టైగర్ రిజర్వ్‌లలో మానవ-జంతు సంఘర్షణలు భారీగా తగ్గాయి. పెద్ద పిల్లుల కారణంగా టైగర్ రిజర్వ్‌లలో పర్యాటకుల సంఖ్య పెరిగింది మరియు ఇది స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థను బలోపేతం చేసింది. పెద్ద పిల్లుల ఉనికి స్థానిక ప్రజల జీవితాలు మరియు జీవావరణ శాస్త్రంపై సానుకూల ప్రభావాన్ని చూపింది.

స్నేహితులారా,

కొన్ని నెలల క్రితం, భారతదేశం యొక్క జీవవైవిధ్యాన్ని సుసంపన్నం చేయడానికి మేము మరొక ముఖ్యమైన చొరవ తీసుకున్నాము. దశాబ్దాల క్రితం చిరుత భారతదేశంలో అంతరించిపోయింది. మేము ఈ అద్భుతమైన పెద్ద పిల్లిని నమీబియా మరియు దక్షిణాఫ్రికా నుండి భారతదేశానికి తీసుకువచ్చాము. ఇది పెద్ద పిల్లి యొక్క మొదటి విజయవంతమైన ట్రాన్స్-కాంటినెంటల్ ట్రాన్స్‌లోకేషన్. కొన్ని రోజుల క్రితం, కునో నేషనల్ పార్క్‌లో నాలుగు అందమైన పిల్లలు జన్మించాయి. చిరుత 75 సంవత్సరాల క్రితం భారత నేల నుండి అంతరించిపోయింది. మరో మాటలో చెప్పాలంటే, సుమారు 75 సంవత్సరాల తర్వాత భారతదేశ భూమిపై చిరుత పుట్టింది. ఇది చాలా శుభప్రదమైన ప్రారంభం. జీవవైవిధ్యం యొక్క రక్షణ మరియు శ్రేయస్సు కోసం అంతర్జాతీయ సహకారం ఎంత ముఖ్యమో కూడా ఇది రుజువు.

స్నేహితులారా,

వన్యప్రాణుల రక్షణ అనేది ఒక దేశ సమస్య కాదు, సార్వత్రికమైనది. ఈ విషయంలో అంతర్జాతీయ కూటమి అవసరం. నేను 2019లో గ్లోబల్ టైగర్ డే రోజున ఆసియాలో వేటాడటం మరియు అక్రమ వన్యప్రాణుల వ్యాపారానికి వ్యతిరేకంగా ఒక కూటమికి పిలుపునిచ్చాను. ఇంటర్నేషనల్ బిగ్ క్యాట్ అలయన్స్ ఈ స్ఫూర్తికి పొడిగింపు. ఇది పెద్ద పిల్లితో అనుబంధించబడిన మొత్తం పర్యావరణ వ్యవస్థ కోసం ఆర్థిక మరియు సాంకేతిక వనరులను సమీకరించడంలో సహాయపడుతుంది. భారతదేశంతో సహా వివిధ దేశాల అనుభవాల నుండి ఉద్భవించిన పరిరక్షణ మరియు రక్షణ ఎజెండాను అమలు చేయడం కూడా సులభం అవుతుంది. అంతర్జాతీయ బిగ్ క్యాట్ అలయన్స్ దృష్టి ప్రపంచంలోని ఏడు పెద్ద పెద్ద పిల్లుల పరిరక్షణపై ఉంటుంది. పులి, సింహం, చిరుతపులి, మంచు చిరుత, ప్యూమా, జాగ్వార్ మరియు చిరుతలను కలిగి ఉన్న దేశాలు ఈ కూటమిలో భాగమవుతాయి. ఈ కూటమి కింద.. సభ్య దేశాలు తమ అనుభవాలను పంచుకోగలుగుతాయి మరియు వారు తమ తోటి దేశానికి మరింత త్వరగా సహాయం చేయగలరు. ఈ కూటమి పరిశోధన, శిక్షణ మరియు సామర్థ్య పెంపుదలకు కూడా ప్రాధాన్యతనిస్తుంది. మేము కలిసి ఈ జాతులను అంతరించిపోకుండా కాపాడుతాము మరియు సురక్షితమైన మరియు ఆరోగ్యకరమైన పర్యావరణ వ్యవస్థను సృష్టిస్తాము.

స్నేహితులారా,

మన పర్యావరణం సురక్షితంగా ఉండి, మన జీవవైవిధ్యం విస్తరిస్తున్నప్పుడే మానవాళికి మెరుగైన భవిష్యత్తు సాధ్యమవుతుంది. ఈ బాధ్యత మనందరికీ, మొత్తం ప్రపంచానికి చెందినది. మా G-20 అధ్యక్ష పదవిలో మేము ఈ స్ఫూర్తిని నిరంతరం ప్రోత్సహిస్తున్నాము. 'ఒకే భూమి, ఒకే కుటుంబం, ఒకే భవిష్యత్తు' అనే G20 నినాదం ఈ సందేశాన్ని తెలియజేస్తుంది. COP26 వద్ద కూడా, మేము మా కోసం పెద్ద మరియు ప్రతిష్టాత్మకమైన లక్ష్యాలను నిర్దేశించుకున్నాము. పరస్పర సహకారంతో పర్యావరణ పరిరక్షణకు సంబంధించిన ప్రతి లక్ష్యాన్ని సాధిస్తామని నాకు పూర్తి నమ్మకం ఉంది.

స్నేహితులారా,

ఈ కార్యక్రమానికి విచ్చేసిన విదేశీ అతిథులకు మరియు ఇతర రాష్ట్రాల నుండి వచ్చిన మన అతిథులకు నేను మరొక విషయం చెప్పాలనుకుంటున్నాను. మీరు ఇక్కడ మరొక విషయాన్ని ఉపయోగించుకోవాలి. అనేక తెగలు నివసించే పశ్చిమ కనుమల ప్రాంతమైన సహ్యాద్రి ప్రాంతం ఉంది. శతాబ్దాలుగా, వారు పులులతో సహా ప్రతి జీవ వైవిధ్యాన్ని సుసంపన్నం చేయడంలో నిమగ్నమై ఉన్నారు. వారి జీవితం మరియు వారి సంస్కృతి మొత్తం ప్రపంచానికి చాలా మంచి ఉదాహరణ. ప్రకృతితో యివ్వడం మరియు తీసుకోవడంలో సమతుల్యతను ఎలా సృష్టించాలో ఈ గిరిజన సంప్రదాయం నుండి మనం నేర్చుకోవచ్చు. ఈ దిశలో పనిచేస్తున్న చాలా మంది సహచరులతో నేను మాట్లాడటం వల్ల కూడా ఆలస్యం అయ్యాను. ఆస్కార్‌ను గెలుచుకున్న 'ది ఎలిఫెంట్ విస్పరర్స్' డాక్యుమెంటరీ కూడా ప్రకృతికి మరియు జీవికి మధ్య ఉన్న అద్భుతమైన సంబంధాన్ని మన వారసత్వాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. గిరిజన సమాజం యొక్క జీవనశైలి మిషన్ లైఫ్ అంటే అర్థం చేసుకోవడానికి చాలా సహాయపడుతుంది పర్యావరణం కోసం జీవనశైలి. మీ దేశం మరియు మీ సమాజం కోసం మా గిరిజన సమాజం యొక్క జీవితం మరియు సంప్రదాయం నుండి ఖచ్చితంగా ఏదైనా తీసుకోవాలని నేను మిమ్మల్ని కోరుతున్నాను. ఈ కార్యక్రమానికి హాజరైన మీ అందరికీ మరోసారి నా కృతజ్ఞతలు తెలియజేస్తున్నాను. మేము సమీప భవిష్యత్తులో ఈ కొత్త పులుల రూపాన్ని మెరుగుపరుస్తామని మరియు కొత్త విజయాలు సాధిస్తామని నేను మీకు హామీ ఇస్తున్నాను.

చాలా ధన్యవాదాలు!