జాతీయ పంచాయతీ రాజ్ డే (24 ఏప్రిల్, 2023) సందర్భంగా పంచాయతీ రాజ్ వారోత్సవాలు      జాతీయ పంచాయతీ అవార్డుల ప్రదానోత్సవం ఏప్రిల్ 17-21 2023 లో జరుపుకోనున్నారు. ఈ స్మారక సందర్భాన్ని పురస్కరించుకుని "మొత్తం-సమాజం" మరియు "మొత్తం-ప్రభుత్వం అనే విధాన స్ఫూర్తితో  ఆకాం 2.0 ఆదేశాలకు అనుగుణంగా ప్రతి ఒక్కరి జీవితాలను స్పృశించడానికి ఆకాం 2.0 యొక్క విస్తరణను మెరుగుపరచడం భారతీయ, పంచాయతీ రాజ్ మంత్రిత్వ శాఖ జాతీయ పంచాయతీ అవార్డుల వారోత్సవం కోసం "పంచాయతోన్ కే సంకల్పోన్ కి సిద్ధి కా ఉత్సవ్" (పంచాయతీలోని ఉన్నత స్థాయి ప్రతినిధులు) అనే అంశంపై థీమాటిక్ కాన్ఫరెన్స్‌ల శ్రేణిని రూపొందించింది. ఈ థీమాటిక్ కాన్ఫరెన్స్‌లలో పంచాయతీ రాజ్ సంస్థలు గౌరవ అవార్డులను అందుకోవడమే కాకుండా, ఇతరులు అనుసరించడానికి స్ఫూర్తి దాయక నమూనాలు రూపొందించిన వారి విజయాలను లబ్దిదారుల సమక్షంలో చర్చిస్తారు.

కేంద్ర గ్రామీణాభివృద్ధి మరియు పంచాయితీ రాజ్ మంత్రి శ్రీ గిరిరాజ్ సింగ్, కేంద్ర పంచాయతీ రాజ్ శాఖ సహాయ మంత్రి శ్రీ కపిల్ మోరేశ్వర్ పాటిల్ మరియు కేంద్ర గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖ సహాయ మంత్రి శ్రీ ఫగ్గన్ సింగ్ కులస్తే ఈ వేడుకను ఘనంగా నిర్వహిస్తారు. పంచాయతీరాజ్ మంత్రిత్వ శాఖ కార్యదర్శి శ్రీ సునీల్ కుమార్, పంచాయతీరాజ్ మంత్రిత్వ శాఖ అదనపు కార్యదర్శి శ్రీ (డా.) చంద్ర శేఖర్ కుమార్ మరియు పంచాయతీరాజ్ మంత్రిత్వ శాఖకు చెందిన ఇతర సీనియర్ అధికారులు కూడా ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొంటారు. రాష్ట్ర పంచాయతీరాజ్ మంత్రులు, రాష్ట్ర మంత్రిత్వ శాఖలు/విభాగాల సీనియర్ అధికారులు, రాష్ట్రాలు/యూటీల పంచాయతీరాజ్ శాఖ, ఎన్ ఐ ఆర్ డి & పీ ఆర్, ఎస్ ఐ ఆర్ డీ & పీ ఆర్లు మరియు  ఎన్నికైన పంచాయతీ రాజ్ ప్రజాప్రతినిధులు మరియు కార్యదర్శులు కూడా పంచాయతీల ప్రోత్సాహక జాతీయ సదస్సు-కమ్-అవార్డ్ వేడుకలో పాల్గొనడానికి ఆహ్వానించబడ్డారు.  దీని తరువాత, సి. సుబ్రమణ్యం ఆడిటోరియం, పూసా, న్యూ ఢిల్లీలోని ఎన్ ఏ ఎస్ సి కాంప్లెక్స్‌లో జాతీయ సమావేశాల ద్వారా సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల (LSDGs) స్థానికీకరణపై ఇప్పటివరకు సాధించిన విజయాలు మరియు ముందుకు సాగే మార్గాలపై నాలుగు రోజుల చర్చలు జరగనున్నాయి. ఆజాది కా అమృత్ మహోత్సవ్ 2.0 జ్ఞాపకార్థం నేషనల్ పంచాయతీ అవార్డుల వారంలో ప్రణాళిక చేయబడిన జాతీయ సమావేశాల వివరాలు ఈ క్రింది విధంగా ఇవ్వబడ్డాయి:


క్ర.సం. సంఖ్య
తేదీ / రోజు
జాతీయ సమావేశాలు
వేదిక

1.
17 ఏప్రిల్, 2023 (సోమవారం)
పంచాయతీల ప్రోత్సాహకంపై జాతీయ సదస్సు-కమ్-అవార్డు వేడుక
ప్లీనరీ హాల్,
విజ్ఞాన్ భవన్,
న్యూఢిల్లీ

2.
18 ఏప్రిల్, 2023 (మంగళవారం)
పేదరికం లేని మరియు మెరుగైన జీవనోపాధులు పంచాయితీ,  స్వయం సమృద్ధి గల మౌలిక సదుపాయాల పంచాయితీ,  సుపరిపాలన పంచాయితీ  పై జాతీయ సదస్సు
సి. సుబ్రమణ్యం ఆడిటోరియం,
ఎన్ ఏ ఎస్ సి, పూసా, న్యూఢిల్లీ

3.
19 ఏప్రిల్, 2023 (బుధవారం)
బాల స్నేహపూర్వక  పంచాయితీ, మహిళా-స్నేహపూర్వక పంచాయితీ మరియు సామాజిక-భద్రతా పంచాయితీపై జాతీయ సమావేశం
సి. సుబ్రమణ్యం ఆడిటోరియం,
ఎన్ ఏ ఎస్ సి, పూసా, న్యూఢిల్లీ

4.
20 ఏప్రిల్, 2023 (గురువారం)
సరిపోయే తాగు నీరుపంచాయతీ, పచ్చని పరిశుభ్ర పంచాయితీ, ఆరోగ్యకరమైన పంచాయతీపై జాతీయ సదస్సు
సి. సుబ్రమణ్యం ఆడిటోరియం,
ఎన్ ఏ ఎస్ సి, పూసా, న్యూఢిల్లీ

5.
21 ఏప్రిల్, 2023
(శుక్రవారం)
సర్వోత్తం పంచాయితీ సతత్ వికాస్ ప్రయత్నాలపై జాతీయ సదస్సు – 2047 కోసం భవిష్య మార్గం
సి. సుబ్రమణ్యం ఆడిటోరియం,
ఎన్ ఏ ఎస్ సి, పూసా, న్యూఢిల్లీ


జాతీయ పంచాయతీ అవార్డులు–2023లోని వివిధ విభాగాల కింద అవార్డు పొందిన పంచాయతీలు, (i) వ్యక్తిగత ఎల్ ఎస్ డి జి  థీమ్‌ల క్రింద పనితీరు ఆధారంగా  దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ్ పంచాయతీ సతత్ వికాస్ పురస్కార్ (DDUPSVP), (ii) మొత్తం 9 ఎల్‌ఎస్‌డిజి థీమ్‌లు మరియు గ్రీన్ ఇనిషియేటివ్‌కి సంబంధించిన ప్రత్యేక కేటగిరీలో నానాజీ దేశ్‌ముఖ్ సర్వోత్తమ్ పంచాయతీ సతత్ వికాస్ పురస్కార్ (NDSPSVP) (iii) గ్రామ్ ఊర్జా స్వరాజ్ విశేష్ పంచాయత్ పురస్కార్ మరియు (iv) కార్బన్ న్యూట్రల్ విశేష్ పంచాయితీ పురస్కారం కింద మొత్తం పనితీరును సత్కరిస్తారు ఈ సందర్భంగా  అవార్డు నగదును అవార్డు పొందిన పంచాయతీలకు డిజిటల్‌గా బదిలీ చేయబడుతుంది. గౌరవ కేంద్ర గ్రామీణాభివృద్ధి మరియు పంచాయతీరాజ్ శాఖ మంత్రి శ్రీ గిరిరాజ్ సింగ్ ద్వారా ‘అవార్డ్ గ్రహీత పంచాయతీల అభివృధి పనులపై ఉత్తమ పద్ధతులు’ అనే పుస్తకాన్ని విడుదల చేస్తారు  బుక్‌లెట్ మొదటి కాపీని గౌరవరాష్ట్రపతికి అందజేస్తారు.

భాగస్వామ్య ప్రజాస్వామ్యాన్ని నిర్ధారించడానికి మరియు సాధికారత కలిగిన వ్యక్తులను మరియు జవాబుదారీ పంచాయితీలుగా పరిణతి చెందించడానికి  మరింత బలోపేతం చేయడానికి, నిర్ణయాలను ప్రజల కోసం రికార్డ్ చేయడానికి మరియు అప్‌లోడ్ చేయడానికి కొత్త మొబైల్ అప్లికేషన్ జి ఎస్ నిర్ణయ్  అభివృద్ధి చేయబడింది.  ఈ సందర్భంగా కేంద్ర గ్రామీణాభివృద్ధి & పంచాయితీ రాజ్ శాఖ మంత్రి శ్రీ గిరిరాజ్ సింగ్ ద్వారా గ్రామ సభ నిర్నయ్ యాప్‌ను ప్రారంభించనున్నారు. జి ఎస్ నిర్ణయ్ యాప్  ద్వారా చేసిన రికార్డింగ్‌లు అవసరమైన చోట లేదా గ్రామసభ సమయంలో చేపట్టే తీర్మానాలకు సంబంధించి తలెత్తే సందేహాల విషయంలో వాస్తవాల ధృవీకరణ మార్గాన్ని అందిస్తాయి. ఇది 73వ రాజ్యాంగ సవరణలో పొందుపరచబడిన వికేంద్రీకృత భాగస్వామ్య ప్రజాస్వామ్యంలో కీలక పాత్ర పోషించే పంచాయితీల పనితీరులో మరింత పారదర్శకత మరియు సామర్థ్యాన్ని పెంచుతుంది. యాప్ భవిష్యత్ సూచన కోసం విలువైన సమాచార రిపోజిటరీగా కూడా పనిచేస్తుంది.

జాతీయ పంచాయతీ అవార్డుల వారోత్సవాల ప్రారంభోత్సవ కార్యక్రమంలో, రాష్ట్ర పంచాయతీరాజ్ మంత్రులు సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలు మరియు ఇప్పటివరకు సాధించిన విజయాల సాధనకు సంబంధించి రాష్ట్రాల అభిప్రాయాలు, ఆలోచనలు, వ్యూహాలు మరియు సంసిద్ధతను పంచుకుంటారు. ఈ దిశగా కేంద్ర మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు చేపట్టిన వివిధ కార్యక్రమాలను పంచుకోవడానికి జాతీయ పంచాయతీ అవార్డుల వారంలో జరిగే సదస్సుల శ్రేణి ఒక మంచి  వేదికగా ఉపయోగపడుతుంది.

జాతీయ పంచాయతీ అవార్డ్స్ వీక్ ప్రారంభోత్సవ కార్యక్రమం యొక్క ప్రత్యక్ష ప్రసార వెబ్‌కాస్ట్ 17 ఏప్రిల్ 2023న న్యూ ఢిల్లీలోని విజ్ఞాన్ భవన్ నుండి ఉదయం 11:00 గంటలకు వెబ్‌కాస్ట్ లింక్‌లో అందుబాటులో ఉంటుంది: https://webcast.gov.in/mopr. 2023 ఏప్రిల్ 18 నుండి 21వ తేదీ వరకు థీమాటిక్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్‌ల ప్రత్యక్ష ప్రసార వెబ్‌కాస్ట్ కూడా అదే లింక్ [https://webcast.gov.in/mopr]లో ఉదయం 10 గంటలకు అందుబాటులో ఉంటుంది.





జాతీయ పంచాయితీ అవార్డుల వారంలో మిగిలిన రోజులలో, స్థానికీకరణకు సంబంధించి లబ్ధిదారుల  అభిప్రాయాలు, ఆలోచనలు, సూచనలు , సంసిద్ధత, సాంకేతిక జోక్యాలు, విజయగాథలు, ఉత్తమ అభ్యాసాలు మరియు అత్యాధునిక అంతర్దృష్టుల కలయికను నేపథ్య సమావేశాల శ్రేణి ప్రదర్శిస్తుంది. పంచాయితీ రాజ్ సంస్థల ద్వారా సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలు (SDGలు). జాతీయ పంచాయతీ అవార్డుల వారోత్సవాల ఐదు రోజుల వేడుకలో ప్రతినిధులందరూ చురుగ్గామరియు ఉత్సాహంగా పాల్గొనడం గ్రామీణ భారతదేశంలో సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలులను స్థానికీకరించే మరియు సాధించే ప్రక్రియను బాగా సులభతరం చేస్తుంది మరియు వేగవంతం చేస్తుంది మరియు ఇతర పంచాయతీలను పెద్ద లక్ష్యాలను సాధించడంలో సహాయపడుతుంది. పేదరికం లేని, ఆరోగ్యవంతమైన, బాల మరియు మహిళా స్నేహపూర్వక, తగినంత తాగు నీటి లభ్యత , పచ్చదనం పరిశుభ్రత ,  స్వయం సమృద్ధిగా పంచాయతీలను మార్చడంలో విశేషమైన కృషి చేసిన మంచి పనితీరు కనపరిచిన  అనేక పంచాయతీలు పునరుద్ధరించిన జాతీయ పంచాయతీ అవార్డుల ప్రక్రియ ద్వారా జిల్లా, రాష్ట్ర మరియు జాతీయ స్థాయిలలో గుర్తింపు పొందాయి. మౌలిక సదుపాయాలు, సామాజిక న్యాయం ,   సురక్షిత మరియు సుపరిపాలన ఉన్న పంచాయతీలు, తమ అనుభవాలు, కీలక విజయాలు, సుస్థిరత కోసం రోడ్‌మ్యాప్‌ను దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న పంచాయతీరాజ్ సంస్థల ప్రతినిధులతో పంచుకుంటాయి.

 

నేపథ్య సమాచారం :

స్వాతంత్ర భారతదేశ 75వ వార్షికోత్సవానికి 75 వారాల కౌంట్‌డౌన్‌ను ప్రారంభించిన ఆజాదీ కా అమృత్ మహోత్సవ్ అధికారిక ప్రయాణం ప్రారంభించిన 12 మార్చి, 2021న నుండి, పంచాయతీరాజ్ మంత్రిత్వ శాఖ ఆజాదీ కా అమృత్ మహోత్సవ్ గురించి గ్రామీణ ప్రజలకు అవగాహన కల్పించడానికి చిత్తశుద్ధితో కృషి చేస్తోంది. పంచాయితీ రాజ్ సంస్థల క్రియాశీల ప్రమేయాన్ని నిర్ధారించడానికి రాష్ట్రాలు/యుటిల పంచాయతీ రాజ్ శాఖలను భాగస్వాములను చేయడం  ద్వారా ఆకాం  వేడుకల రెండవ సంవత్సరం (AKAM 2.0), ప్రతి భారతీయుడి జీవితాలను స్పృశించేలా ఈ కార్యక్రమం యొక్క విస్తృతిని  మరింత విస్తరించాలని భావించబడింది. అధిక జన్ భగీదారి ద్వారా  ప్రజల భాగస్వామ్యానికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వబడింది నవీన భారతదేశం యొక్క దృక్పథాన్ని వ్యక్తీకరించే మరియు ప్రతి భారతీయుడి హృదయ స్పందనను  ప్రతిధ్వనించే ఇతివృత్తాలపై దీర్ఘకాలిక ప్రచారాలను నిర్వహించడం కొత్త విధానం.

ఆజాదీ కా అమృత్ మహోత్సవ్‌లో భాగంగా వివిధ కార్యక్రమాలను చేపట్టడంలో పంచాయతీ రాజ్ సంస్థల క్రియాశీల భాగస్వామ్యంతో, గ్రామీణ ప్రజానీకానికి చేరువ కావడం మరియు ఆజాదీ కా అమృత్ మహోత్సవ్ యొక్క ప్రాముఖ్యత మరియు లక్ష్యాల గురించి వారికి అవగాహన కల్పించడం సాధ్యమైంది. గ్రామీణ భారతదేశంలోని పంచాయతీరాజ్ సంస్థల ద్వారా సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల (LSDGలు) స్థానికీకరణకు తగిన, అనుకూలమైన మరియు సానుకూల వాతావరణాన్ని సృష్టించేందుకు పంచాయితీ రాజ్ మంత్రిత్వ శాఖ గట్టి ప్రయత్నాలు చేసింది మరియు సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల భావనను ప్రజల్లో వ్యాప్తి చేయడంలో గ్రామీణ ప్రజానీకం - గ్రామీణ భారతదేశం యొక్క కలలు మరియు ఆకాంక్షలను సాకారం చేయడం లో విజయవంతమైంది.


గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో పంచాయతీరాజ్ సంస్థల ద్వారా స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాల (ఎల్‌ఎస్‌డిజి) స్థానికీకరణలో పంచాయతీరాజ్ మంత్రిత్వ శాఖ ముందంజలో ఉంది మరియు పంచాయితీ రాజ్ మంత్రిత్వ శాఖ బహుళ లబ్దిదారులను ఏకతాటిపైకి తీసుకురావడంలో, స్పష్టమైన వ్యూహాత్మక లక్ష్యాలను నిర్దేశించడంలోగ్రామీణ ప్రాంతాల్లో స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాలను (SDGలు) స్థానికీకరించడానికి ఐక్యరాజ్యసమితి సంస్థల సాంకేతిక సహాయాన్ని వేగవంతం చేయడం లో నిరంతరం ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తోంది.

ప్రధాన మంత్రి ఇచ్చిన స్పష్టమైన పిలుపుకు ప్రతిస్పందనగా, పంచాయితీ రాజ్ సంస్థలు పంచాయితీ-నిర్దిష్ట లక్ష్యాలను నిర్దేశించడం, సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలను (SDGలు) సరైన మార్గంలో సమన్వయం  చేయడం మరియు స్థానిక వ్యూహం మరియు సంపూర్ణ పంచాయతీ అభివృద్ధి ద్వారా ఎస్ డి జి లను సాధించడం కోసం  ప్రణాళిక మరియు దాని సరైన అమలు కోసం పని చేయడం ప్రారంభించాయి.

పంచాయతీల ప్రోత్సాహక పథకం పునరుద్ధరించిన  కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకం రాష్ట్రీయ గ్రామ స్వరాజ్ అభియాన్ (RGSA) లోని ముఖ్య భాగాలలో ఒకటి. ఈ పథకం కింద, వివిధ ప్రాధాన్యతా రంగాలు/థీమ్‌ల కింద వారి పనితీరుకు గుర్తింపుగా అవార్డు గెలుచుకున్న పంచాయతీలకు ఆర్థిక ప్రోత్సాహకాలతో సహా ఉత్తమ పనితీరు కనబరిచిన పంచాయతీలకు ‘జాతీయ పంచాయతీ అవార్డులు’ ఇవ్వబడతాయి. గత సంవత్సరం, ఎల్ ఎస్ డి జి ల యొక్క తొమ్మిది థీమ్‌లతో ఒక బహుళ-స్థాయి పోటీని ఏర్పాటు చేయడానికి జాతీయ పంచాయతీ అవార్డుల ఫార్మాట్, విధానాలు మరియు వర్గాలను సమగ్రంగా సవరించారు. ఇది ఎల్‌ఎస్‌డిజిల సాధన వేగాన్ని వేగవంతం చేయడంలో సహాయపడుతుందని భావించబడింది. ఇప్పటి వరకు చేపట్టిన కార్యక్రమాలు సానుకూల ఫలితాలను ఇచ్చాయి. దీని ప్రకారం, పంచాయతీలను పేదరికం లేని, ఆరోగ్యవంతమైన, బాలలు మరియు మహిళా స్నేహపూర్వక పంచాయితీలు , తగినంత తాగు నీరు లభ్యత , పచ్చదనం పరిశుభ్రత, స్వయం సమృద్ధి తో  కూడిన  మౌలిక సదుపాయాలు, సామాజిక న్యాయం  సురక్షిత మరియు సుపరిపాలన లో వంటి వివిధ నేపథ్య రంగాలలో చేసిన విశిష్ట కార్యక్రమాలకు  ఈ సంవత్సరం జాతీయ పంచాయతీ అవార్డులు అందజేయబడతాయి. పంచాయతీలు. భారతదేశాన్ని స్వావలంబన కలిగిన దేశంగా మార్చాలనే గౌరవ ప్రధానమంత్రి దృష్టిని ముందుకు తీసుకువెళుతూ, ఎల్‌ఎస్‌డిజిల యొక్క తొమ్మిది ఇతివృత్త రంగాలలో వారి ఆదర్శప్రాయమైన పనితీరు ఆధారంగా పంచాయితీలను ప్రోత్సహించడానికి పంచాయితీ రాజ్ మంత్రిత్వ శాఖ యొక్క సమిష్టి ప్రయత్నాలకు  అనుబంధంగా మరియు సాధించే దిశగా పురోగతిని వేగవంతం చేస్తాయి. ఐక్యరాజ్యసమితి 2030 ఎజెండాకు అనుగుణంగా స్వయం-అధారిత పంచాయతీల ఏర్పాటుకు ఎల్ ఎస్ డి జి లు లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి.

***