ਆਮਦਨ ਕਰ ਵਿਭਾਗ ਨੇ 31.03.2023 ਨੂੰ ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਹਿਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤਲਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਜ਼ਬਤੀ ਅਭਿਯਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਸਹਿਕਾਰੀ ਬੈਂਕ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਪਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਫੰਡਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਰੂਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਟੈਕਸ ਦੇਣਦਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉਕਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਤਲਾਸ਼ੀ ਅਭਿਯਾਨ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 16 ਕੈਂਪਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

ਤਲਾਸ਼ੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਾਰਡ ਕਾਪੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਾਫਟ ਕਾਪੀ ਡਾਟਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਅਪਰਾਧਕ ਸਬੂਤ ਪਾਏ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਬੂਤਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਹਿਕਾਰੀ ਬੈਂਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਪਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਲਪਨਿਕ ਗੈਰ-ਮੌਜੂਦ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਬਿਅਰਰ ਚੈੱਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਛੂਟ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਪਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਠੇਕੇਦਾਰ, ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਅਜਿਹੇ ਬਿਅਰਰ ਚੈੱਕਾਂ ’ਤੇ ਛੂਟ ਦਿੰਦੇ ਸਮੇਂ ਕੇਵਾਈਸੀ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਛੂਟ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਹਿਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀ ਗਈ ਕੁਝ ਸਹਿਕਾਰੀ ਸਭਾਵਾਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਕੁਝ ਸਹਿਕਾਰੀ ਸਭਾਵਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਕਦੀ ਵਿੱਚ ਫੰਡ ਕੱਢ ਲਿਆ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਕਦ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਚੈੱਕਾਂ ਦੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਛੂਟ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਨਕਦ ਨਿਕਾਸੀ ਦੇ ਵਾਸਤਵਿਕ ਸਰੋਤ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਾਅਲੀ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੁਕ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਰਥ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਗੜਬੜੀ ਵਿੱਚ, ਸਹਿਕਾਰੀ ਸਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਧਿਅਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਗੜਬੜੀ ਨਾਲ ਇਹ ਵਪਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਇਨਕਮ-ਟੈਕਸ ਐਕਟ, 1961 ਦੇ ਉਪਬੰਧਾਂ ਦੀ ਵੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਖਾਤਾ ਭੁਗਤਾਨਕਰਤਾ ਚੈੱਕ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਮਨਜ਼ੂਰਸ਼ੁਦਾ ਵਪਾਰਕ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੀਮਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਵਪਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬੋਗਸ ਖਰਚ ਲਗਭਗ 1,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਤਲਾਸ਼ੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ ਵੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਹਿਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਨੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਕਦ ਜਮ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਕੇ ਐੱਫਡੀਆਰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਮਾਂਦਰੂ ਵਜੋਂ ਉਸੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕਰਜ਼ਾ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤਾ। ਤਲਾਸ਼ੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਬੂਤਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀਆਂ/ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਨੂੰ 15 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਬੇਹਿਸਾਬ ਨਕਦ ਕਰਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਤਲਾਸ਼ੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਹਿਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਆਪਣੇ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੇਹਿਸਾਬ ਪੈਸਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਬੇਹਿਸਾਬ ਪੈਸਾ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੈਂਕਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਕਈ ਪੱਧਰਾਂ ’ਤੇ, ਖਾਤੇ ਦੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬੈਂਕ ਫੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫਰਮਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਉਪਯੋਗ ਦੇ ਲਈ, ਉਚਿਤ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਰੂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਤਲਾਸ਼ੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 3.3 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਬੇਹਿਸਾਬ ਨਕਦੀ ਅਤੇ 2 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਬੇਹਿਸਾਬ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਅੱਗੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਜਾਰੀ ਹੈ।

****

ਪੀਪੀਜੀ/ਕੇਐੱਮਐੱਨ