કેન્દ્રીય શહેરી આવાસ અને શહેરી બાબતોના મંત્રી શ્રી હરદીપ એસ. પુરીએ કહ્યું છે કે ઓક્ટોબર 2024 સુધીમાં દેશના 1,000 શહેરોને 3-સ્ટાર કચરા-મુક્ત શહેર બનાવવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. શ્રી પુરી નવી દિલ્હીમાં આંતરરાષ્ટ્રીય શૂન્ય કચરા દિવસ 2023 નિમિત્તે આયોજિત એક કાર્યક્રમને સંબોધિત કરી રહ્યા હતા. શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓમાં સ્પર્ધાની ભાવના અને મિશન મોડને પ્રોત્સાહિત કરવા જાન્યુઆરી 2018માં શરૂ કરાયેલ GFC- સ્ટાર રેટિંગ પ્રોટોકોલની પ્રગતિનો ઉલ્લેખ કરતાં, તેમણે કહ્યું કે તેની શરૂઆતથી, પ્રમાણપત્રમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. દેશભરના સ્વચ્છતા દૂતો સાથે વાર્તાલાપ કરતાં મંત્રીએ તેમના સમુદાયમાં પરિવર્તનકર્તા અને આગેવાનો બનવા અને પડકારોને આજીવિકાની તકોમાં ફેરવવા બદલ અભિનંદન આપ્યા હતા.

મિશનની સિદ્ધિઓ વિશે વાત કરતાં મંત્રીએ કહ્યું કે શહેરી ભારત ખુલ્લામાં શૌચ મુક્ત (ODF) બની ગયું છે. તમામ 4,715 શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓ (ULB) સંપૂર્ણ રીતે ODF છે, 3,547 કરતાં વધુ ULB કાર્યકારી અને સ્વચ્છ સમુદાય અને જાહેર શૌચાલય સાથે ODF+ છે અને 1,191 ULB સંપૂર્ણ ફેકલ સ્લજ મેનેજમેન્ટ સાથે ODF++ છે. વધુમાં, ભારતનું કચરો પ્રોસેસિંગ 2014માં 17 ટકાથી ચાર ગણું વધીને આજે 75 ટકા થયું છે. આ 97 ટકા વોર્ડમાં 100 ટકા ડોર-ટુ-ડોર કચરાના સંગ્રહ દ્વારા અને દેશના તમામ યુએલબીમાં લગભગ 90 ટકા વોર્ડમાં નાગરિકો દ્વારા કચરાના સ્ત્રોત અલગીકરણ દ્વારા પ્રાપ્ત થયું છે.

શ્રી પુરીએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે SBM-U ના લક્ષ્યોને હાંસલ કરવા માટે દર્શાવેલ સંકલ્પ અને નિશ્ચય મિશનના બીજા તબક્કા (SBM-U 2.0)માં અનેકગણો વધારો કરશે. જ્યાં ભારત કચરો મુક્ત દેશ બનવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે. તેમણે દેશમાં કચરાના વ્યવસ્થાપન અંગે જાગૃતિ લાવવા માટે આજની "ગાર્બેજ ફ્રી સિટી" રેલીના મહત્વ પર ધ્યાન દોર્યું, કારણ કે બદલાતી વપરાશ પેટર્ન અને ઝડપી શહેરીકરણ કચરાના ઉત્પાદનમાં વધારો કરે છે.

સ્વચ્છતા એ એક જન ચળવળ છે જેને નાગરિકો તરફથી જબરદસ્ત સમર્થન મળી રહ્યું છે. શહેરોને સ્વચ્છ, હરિયાળું અને કચરો મુક્ત બનાવવાના લક્ષ્ય તરફ આ મિશને દેશભરના લાખો નાગરિકોને એકત્ર કર્યા છે. ઝુંબેશમાં યુવા અને મહિલા નેતાઓની વિશાળ ભાગીદારી જોવા મળી છે, જેમણે શહેરી સ્વચ્છતા તરફ સકારાત્મક પગલાં લીધાં છે. કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી હરદીપ સિંહ પુરી દ્વારા સ્વચ્છોત્સવ 2023ની શરૂઆત સાથે શહેરોને કચરા મુક્ત બનાવવાના પ્રયાસોને નવી ગતિ મળી છે.

આ ઝુંબેશ કચરો મુક્ત શહેરોના ધ્યેયોને સાકાર કરવામાં મહિલાઓની ભાગીદારી અને નેતૃત્વને પ્રોત્સાહન આપવા માંગે છે. કચરો મુક્ત શહેરો બનાવવા માટે જીવનના વિવિધ ક્ષેત્રોની મહિલાઓને જોડવા માટે 8 માર્ચ, 2023થી શહેરોમાં શ્રેણીબદ્ધ કાર્યક્રમો અને પ્રવૃત્તિઓનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. સ્વચ્છોત્સવ ઝુંબેશ 400,000થી વધુ મહિલા ઉદ્યમીઓ માટે શહેરી સ્વચ્છતામાં નેતૃત્વની ભૂમિકા ભજવવા માટેનું પ્લેટફોર્મ હતું. અનોખી યાત્રા અને મસાલ માર્ચમાં ભાગ લઈને મહિલાઓએ શહેરીકરણની જવાબદારી લીધી અને શહેરી લેન્ડસ્કેપને બદલવાની આગેવાની લીધી.

માનનીય પ્રધાનમંત્રીએ ભારતને સર્વગ્રાહી સ્વચ્છતા અને કચરા વ્યવસ્થાપનની ઇકો-સિસ્ટમ તરફ નવા માર્ગ પર લઈ જઈને ભારતને કચરા મુક્ત શહેર (GFC) બનાવવાના વિઝન સાથે સ્વચ્છ ભારત મિશન - અર્બન 2.0ની શરૂઆત કરી. ડોર ટુ ડોર કલેક્શન, સોર્સ સેગ્રિગેશન, વેસ્ટ પ્રોસેસિંગ અને ડમ્પ સાઇટ ટ્રીટમેન્ટ, IEC, ક્ષમતા નિર્માણ, ડિજિટલ ટ્રેકિંગ વગેરેને પ્રોત્સાહિત કરવું એ GFC બનાવવાના ઘટકો છે. ભારત શૂન્ય કચરાના અભિગમને પણ પ્રોત્સાહન આપી રહ્યું છે, જે જવાબદાર ઉત્પાદન, વપરાશ અને બાય-પ્રોડક્ટના નિકાલ પર ભાર મૂકે છે. મંત્રીએ ગાર્બેજ ફ્રી સિટીઝ માટેની રેલીની પ્રશંસા કરી, જેમાં લાખો નાગરિકોએ તેમની શેરીઓ, મહોલ્લાઓ અને ઉદ્યાનોને સ્વચ્છ રાખવાની જવાબદારી લીધી છે.

આવાસ અને શહેરી બાબતોના મંત્રાલયના સચિવ શ્રી મનોજ જોશીએ વેસ્ટ મેનેજમેન્ટની પરિપત્રતા સુનિશ્ચિત કરવા અને કચરાને મૂલ્યવાન સંસાધનમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે શૂન્ય કચરાના અભિગમના અમલીકરણમાં મહિલાઓની નેતૃત્વની ભૂમિકાની પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે સ્વ-સહાય જૂથોને વ્યવસાયિક સ્તરે લાવવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો જેથી કરીને આ જૂથો માટે ઉચ્ચ આવકનું ઉત્પાદન સુનિશ્ચિત કરી શકાય. આ ઉપરાંત, મહિલાઓની આગેવાની હેઠળના કચરાના વ્યવસ્થાપનથી લઈને મહિલાઓના નેતૃત્વમાં કચરો મુક્ત શહેરો સુધી, અમે અમારા માનનીય પ્રધાનમંત્રીના વિઝન મુજબ ઇચ્છિત પરિણામો દર્શાવી રહ્યા છીએ.

કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી હરદીપ સિંહ પુરીની હાજરીમાં યોજાયેલા કાર્યક્રમમાં વિવિધ શહેરોના મેયર, કમિશનર અને મિશન ડિરેક્ટરોએ ભાગ લીધો હતો અને કચરો મુક્ત શહેરો માટે વુમન એન્ડ યુથ ફોર સર્ક્યુલારિટી GFC, GFC માટે બિઝનેસ અને ટેક પર ચર્ચા કરી હતી. કાર્યક્રમમાં ફાયરસાઇડ ચેટ પણ જોવા મળી હતી જ્યાં બિહાર, ઝારખંડ, ઉત્તર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, છત્તીસગઢ જેવા રાજ્યોએ તેમની શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ અને સફળતાની વાર્તાઓ શેર કરી હતી.

GP/JD

GP/JD

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com