નમસ્તે,

બજેટ પછીના વેબિનાર દ્વારા, સરકાર બજેટના અમલીકરણમાં સામૂહિક માલિકી અને સમાન ભાગીદારીનો મજબૂત માર્ગ તૈયાર કરી રહી છે. તમારા મંતવ્યો અને સૂચનો આ વેબિનારમાં ખૂબ મહત્વ ધરાવે છે. આ વેબિનારમાં હું આપ સૌનું હાર્દિક સ્વાગત કરું છું.

સાથીઓ,

આજે આખું વિશ્વ કોરોના રોગચાળા દરમિયાન ભારતની નાણાકીય સ્થિતિ અને નાણાકીય નીતિની અસર જોઈ રહ્યું છે. છેલ્લા 9 વર્ષમાં ભારતની અર્થવ્યવસ્થાના પાયાને મજબૂત કરવાના સરકારના પ્રયાસોનું આ પરિણામ છે. એક સમય એવો હતો જ્યારે ભારત પર ભરોસો કરતા પહેલા પણ સો વખત વિચારવામાં આવતું હતું. આપણી અર્થવ્યવસ્થા હોય, આપણું બજેટ હોય, આપણા લક્ષ્યો હોય, જ્યારે પણ તેની ચર્ચા થતી હતી, ત્યારે તે પ્રશ્નાર્થ ચિન્હથી શરૂ થતા હતા અને પ્રશ્નાર્થ ચિન્હથી જ સમાપ્ત થતા હતા. હવે જ્યારે ભારત નાણાકીય શિસ્ત, પારદર્શિતા અને સર્વસમાવેશક અભિગમ તરફ આગળ વધી રહ્યું છે, ત્યારે આપણે એક મોટો ફેરફાર પણ જોઈ રહ્યા છીએ. હવે, ચર્ચાની શરૂઆતમાં, વિશ્વાસે પહેલાની જેમ જ પ્રશ્નાર્થ ચિહ્નનું સ્થાન લીધું છે અને ચર્ચાના અંતે પણ, અપેક્ષાના સ્થાને પ્રશ્ન ચિહ્ન મૂકવામાં આવ્યું છે. આજે ભારતને વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થાનું તેજસ્વી સ્થાન કહેવામાં આવે છે. આજે, ભારત G-20ના પ્રમુખપદની જવાબદારી પણ નિભાવી રહ્યું છે. દેશમાં 2021-22માં અત્યાર સુધીની સૌથી વધુ FDI પ્રાપ્ત થઈ છે. આ રોકાણનો મોટો હિસ્સો મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં થયો છે. PLI સ્કીમનો લાભ લેવા માટે અરજીઓનો સતત વરસાદ થઈ રહ્યો છે. અમે વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલાનો પણ મહત્વનો ભાગ બની રહ્યા છીએ. નિશ્ચિતપણે, આ સમયગાળો ભારત માટે એક મોટી તક લઈને આવ્યો છે અને આપણે આ તકને જવા ન દેવી જોઈએ, આપણે તેનો પૂરેપૂરો લાભ ઉઠાવવો જોઈએ અને સાથે મળીને કાર્ય કરવું જોઈએ.

સાથીઓ,

આજનું નવું ભારત હવે નવી સંભાવનાઓ સાથે આગળ વધી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, ભારતના નાણાકીય વિશ્વના તમારા બધા લોકોની જવાબદારી પણ વધી ગઈ છે. આજે તમારી પાસે વિશ્વની સૌથી મજબૂત નાણાકીય વ્યવસ્થા છે. 8-10 વર્ષ પહેલા જે બેંકિંગ સિસ્ટમ પતનના આરે હતી તે હવે નફાકારક બની ગઈ છે. આજે તમારી પાસે એવી સરકાર છે જે સતત સાહસિક નિર્ણયો લઈ રહી છે, નીતિવિષયક નિર્ણયોમાં ઘણી સ્પષ્ટતા, પ્રતીતિ અને વિશ્વાસ છે. તેથી જ હવે તમારે પણ આગળ વધવું જોઈએ અને કામ કરવું જોઈએ, ઝડપથી કામ કરવું જોઈએ.

સાથીઓ,

આજે એ સમયની જરૂરિયાત છે કે ભારતની બેંકિંગ સિસ્ટમની મજબૂતાઈનો લાભ છેવાડાની વ્યક્તિ સુધી પહોંચવો જોઈએ. જેમ અમે MSME ને ટેકો આપ્યો છે, તેવી જ રીતે ભારતની બેંકિંગ પ્રણાલીએ મહત્તમ સંખ્યામાં ક્ષેત્રોનું હેન્ડ હોલ્ડિંગ કરવું પડશે. મહામારી દરમિયાન 1 કરોડ 20 લાખ MSME ને સરકાર તરફથી મોટી મદદ મળી છે. આ વર્ષના બજેટમાં MSME સેક્ટરને 2 લાખ કરોડની વધારાની કોલેટરલ ફ્રી ગેરેન્ટેડ ક્રેડિટ પણ મળી છે. હવે તે અનિવાર્ય છે કે આપણી બેંકો તેમના સુધી પહોંચે અને તેમને પર્યાપ્ત નાણાં પ્રદાન કરે.

સાથીઓ,

નાણાકીય સમાવેશને લગતી સરકારની નીતિઓએ કરોડો લોકોને ઔપચારિક નાણાકીય વ્યવસ્થાનો ભાગ બનાવ્યા છે. બેંક ગેરંટી વગર, 20 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુની મુદ્રા લોન, સરકારે યુવાનોના સપનાને સાકાર કરવામાં મોટું કામ કર્યું છે, મદદ કરી છે. પીએમ સ્વાનિધિ યોજના દ્વારા, 40 લાખથી વધુ શેરી વિક્રેતાઓ અને નાના દુકાનદારો માટે પ્રથમ વખત બેંકો પાસેથી મદદ મેળવવાનું શક્ય બન્યું છે. તમામ હિતધારકો માટે ધિરાણની કિંમત ઘટાડવા, ધિરાણની ઝડપ વધારવા અને નાના ઉદ્યોગ સાહસિકો સુધી ઝડપથી પહોંચવા માટે તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, પ્રક્રિયાઓને ફરીથી સંચાલિત કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે અને તકનીકી પણ તેમાં ઘણી મદદ કરી શકે છે. અને ત્યારે જ ભારતની વધતી જતી બેંકિંગ શક્તિનો મહત્તમ લાભ ભારતના ગરીબોને મળશે, એવા લોકોને મળશે જેઓ સ્વ-રોજગાર બનીને તેમની ગરીબી દૂર કરવાના ઝડપી પ્રયાસો કરી રહ્યા છે.

સાથીઓ,

સ્થાનિક અને સ્વનિર્ભરતા માટે અવાજનો વિષય પણ છે. આ આપણા માટે પસંદગીનો મુદ્દો નથી. આપણે રોગચાળા દરમિયાન જોયું છે, આ ભવિષ્યને અસર કરતી સમસ્યા છે. સ્થાનિક માટે અવાજ ઉઠાવવો અને આત્મનિર્ભરતાની દ્રષ્ટિ એ રાષ્ટ્રીય જવાબદારી છે. અમે લોકલ અને સ્વનિર્ભર મિશન માટે વોકલ માટે દેશમાં અભૂતપૂર્વ ઉત્સાહ જોઈ રહ્યા છીએ. આના કારણે માત્ર સ્થાનિક ઉત્પાદન જ નથી વધ્યું, નિકાસમાં પણ રેકોર્ડ વધારો થયો છે. માલ હોય કે સેવાઓ, આપણી નિકાસ 2021-22માં સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે રહી છે. નિકાસ વધી રહી છે, જેનો અર્થ છે કે ભારત માટે બહાર વધુને વધુ તકો ઊભી થઈ રહી છે. આવી સ્થિતિમાં, દરેક વ્યક્તિ આ જવાબદારી નિભાવી શકે છે કે તે સ્થાનિક કારીગરોને પ્રોત્સાહન આપશે, તે ઉદ્યોગસાહસિકોને પ્રોત્સાહિત કરશે. વિવિધ જૂથો, સંગઠનો, ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ, ઔદ્યોગિક સંગઠનો, તમામ વેપાર અને ઉદ્યોગ સંગઠનો સાથે મળીને ઘણી પહેલ અને પગલાં લઈ શકે છે. મને ખાતરી છે કે જિલ્લા સ્તરે પણ તમારી પાસે નેટવર્ક છે, તમારી પાસે ટીમો છે. આ લોકો જિલ્લાના ઉત્પાદનોને ઓળખી શકે છે જેની મોટા પાયે નિકાસ કરી શકાય છે.

અને સાથીઓ,

વોકલ ફોર લોકલની વાત કરીએ તો આપણે વધુ એક સ્પષ્ટતા રાખવી પડશે. તે માત્ર ભારતીય કુટીર ઉદ્યોગોમાંથી વસ્તુઓ ખરીદવા કરતાં વધુ વિકસ્યું છે, નહીં તો આપણે દિવાળીના દીવાઓમાં જ અટવાઈ ગયા હોત. આપણે એ જોવાનું છે કે ભારતમાં જ ક્ષમતા બનાવીને આપણે દેશના પૈસા બચાવી શકીએ છીએ. હવે જુઓ દર વર્ષે ઉચ્ચ શિક્ષણના નામે હજારો કરોડો રૂપિયા દેશની બહાર જાય છે. શું ભારતમાં જ શિક્ષણ ક્ષેત્રે રોકાણ કરીને તેને ઘટાડી ન શકાય? ખાદ્યતેલ ખરીદવા માટે આપણે હજારો કરોડ રૂપિયા વિદેશમાં પણ મોકલીએ છીએ. શું આપણે આ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભર ન બની શકીએ? આવા તમામ પ્રશ્નોના જવાબો, તમારા જેવા આર્થિક જગતના અનુભવી લોકો ચોક્કસ જવાબ આપી શકે છે, માર્ગ સૂચવી શકે છે. હું આશા રાખું છું કે તમે આ વેબિનારમાં ચોક્કસપણે આ વિષયો પર ગંભીરતાથી ચર્ચા કરશો.

સાથીઓ,

તમે બધા નિષ્ણાતો જાણો છો કે આ વર્ષના બજેટમાં મૂડી ખર્ચમાં મોટો વધારો કરવામાં આવ્યો છે. આ માટે 10 લાખ કરોડની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. પીએમ ગતિ શક્તિના કારણે પ્રોજેક્ટના આયોજન અને અમલીકરણમાં અભૂતપૂર્વ ગતિ આવી છે. આપણે વિવિધ ભૌગોલિક વિસ્તારો અને આર્થિક ક્ષેત્રોની પ્રગતિ માટે કાર્યરત ખાનગી ક્ષેત્રને પણ મહત્તમ સમર્થન આપવું પડશે. આજે હું દેશના ખાનગી ક્ષેત્રને પણ સરકારની જેમ રોકાણ વધારવાનું આહ્વાન કરીશ જેથી દેશને તેનો મહત્તમ લાભ મળે.

સાથીઓ,

બજેટ બાદ ટેક્સને લઈને ઘણી વાતો થઈ છે. એક સમયે આ વસ્તુ સર્વત્ર પ્રચલિત હતી, હું ભૂતકાળની વાત કરું છું કે ભારતમાં ટેક્સનો દર કેટલો ઊંચો છે. આજે ભારતમાં પરિસ્થિતિ સાવ અલગ છે. GSTને કારણે, આવકવેરામાં ઘટાડો થવાને કારણે, કોર્પોરેટ ટેક્સમાં ઘટાડો થવાને કારણે, ભારતમાં ટેક્સ ઘણો ઓછો થયો છે, જે નાગરિકો પરનો બોજ ઘણો ઓછો થઈ રહ્યો છે. પરંતુ તેનું બીજું પાસું પણ છે. 2013-14 દરમિયાન અમારી કુલ કર આવક લગભગ 11 લાખ કરોડ હતી. 2023-24ના બજેટના અનુમાન મુજબ, કુલ કરની આવક હવે 33 લાખ કરોડથી વધુ થઈ શકે છે. આ વધારો 200 ટકા છે. એટલે કે, ભારત ટેક્સના દરમાં ઘટાડો કરી રહ્યું છે, પરંતુ તેમ છતાં ટેક્સ કલેક્શન સતત વધી રહ્યું છે. અમે અમારા ટેક્સ, તે ટેક્સ બેઝને વધારવાની દિશામાં ઘણું કર્યું છે. 2013-14માં લગભગ 3.5 કરોડ વ્યક્તિગત ટેક્સ રિટર્ન ફાઈલ કરવામાં આવ્યા હતા. 2020-21માં તે વધીને 6.5 કરોડ થઈ ગયા છે.

સાથીઓ,

ટેક્સ ચૂકવવો એ એક એવી ફરજ છે, જેનો સીધો સંબંધ રાષ્ટ્ર નિર્માણ સાથે છે. ટેક્સ બેઝમાં વધારો એ વાતનો પુરાવો છે કે લોકોને સરકારમાં વિશ્વાસ છે અને તેઓ માને છે કે તેઓ જે ટેક્સ ભરે છે તે માત્ર જનતાના ભલા માટે જ ખર્ચવામાં આવે છે. ઉદ્યોગ સાથે સંકળાયેલા હોવાને કારણે અને આર્થિક ઉત્પાદનના સૌથી મોટા જનરેટર તરીકે, ટેક્સ બેઝના વિકાસને પ્રોત્સાહિત કરવાની આપણી જવાબદારી છે. તમારી બધી સંસ્થાઓ અને તમારા બધા સભ્યોએ આ બાબતે વિનંતી કરતા રહેવું જોઈએ.

સાથીઓ,

ભારત પાસે આપણી નાણાકીય વ્યવસ્થાને ટોચ પર લઈ જવા માટે પ્રતિભા, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ઈનોવેટર્સ છે. 'ઇન્ડસ્ટ્રી ફોર પોઇન્ટ ઓ'ના આ યુગમાં આજે ભારત જે પ્રકારનું પ્લેટફોર્મ વિકસાવી રહ્યું છે તે સમગ્ર વિશ્વ માટે એક મોડેલ બની રહ્યું છે. GeM એટલે કે ગવર્મેન્ટ ઈ-માર્કેટ પ્લેસએ ભારતના દૂર-દૂરના વિસ્તારોમાં રહેતા નાનામાં નાના દુકાનદારોને પણ તેમનો માલ સીધો સરકારને વેચવાની ક્ષમતા આપી છે. ભારત જે રીતે ડિજિટલ ચલણમાં આગળ વધી રહ્યું છે તે પણ અભૂતપૂર્વ છે. આઝાદીના 75માં વર્ષમાં 75 હજાર કરોડ ટ્રાન્ઝેક્શન ડિજિટલ રીતે થયા હતા, આ દર્શાવે છે કે UPIનું વિસ્તરણ કેટલું વ્યાપક બની ગયું છે. RuPay અને UPI એ માત્ર ઓછી કિંમતની અને અત્યંત સુરક્ષિત ટેકનોલોજી નથી, તે વિશ્વમાં આપણી ઓળખ છે. આમાં નવીનતાની અપાર સંભાવના છે. સમગ્ર વિશ્વ માટે નાણાકીય સમાવેશ અને સશક્તિકરણનું માધ્યમ બનવા માટે આપણે UPI માટે સાથે મળીને કામ કરવું પડશે. હું સૂચન કરું છું કે આપણી નાણાકીય સંસ્થાઓએ પણ તેમની પહોંચ વધારવા માટે ફિનટેક સાથે મહત્તમ ભાગીદારી કરવી જોઈએ.

સાથીઓ,

અર્થવ્યવસ્થાને વેગ આપવા માટે, કેટલીકવાર નાના પગલાં મોટા તફાવત લાવી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, એક વિષય છે, બિલ લીધા વિના માલ ખરીદવાની આદત. લોકોને એવું લાગે છે કે આનાથી તેમને કોઈ નુકસાન નથી થઈ રહ્યું, તેથી તેઓ ઘણીવાર બિલ માટે દબાણ પણ કરતા નથી. જેટલા વધુ લોકોને ખબર પડશે કે બિલ લેવાથી દેશને ફાયદો થાય છે, દેશને પ્રગતિના પંથે જવા માટે આ વિશાળ સિસ્ટમ વિકસિત થશે અને પછી તમે જોશો, લોકો ચોક્કસપણે આગળ વધશે અને બિલની માંગણી કરશે. આપણે માત્ર લોકોને વધુને વધુ જાગૃત કરવાની જરૂર છે.

સાથીઓ,

ભારતના આર્થિક વિકાસનો લાભ દરેક વર્ગ સુધી પહોંચવો જોઈએ, દરેક વ્યક્તિને મળવો જોઈએ, તમારે બધાએ આ વિચાર સાથે કામ કરવું જોઈએ. આ માટે, આપણે સારી રીતે પ્રશિક્ષિત વ્યાવસાયિકોનો એક મોટો પૂલ પણ બનાવવો પડશે. હું ઈચ્છું છું કે તમે બધા આવા દરેક ભવિષ્યવાદી વિચાર પર વિગતવાર વિચારણા કરો અને ચર્ચા કરો. મને ખાતરી છે કે તમે નાણાકીય જગતના લોકો, જેમના દ્વારા બજેટને કારણે દેશમાં સકારાત્મક વાતાવરણ સર્જાયું હતું, તમે બજેટની પ્રશંસા કરી છે. હવે આપણા બધાની જવાબદારી છે કે આ બજેટનો મહત્તમ લાભ દેશને કેવી રીતે અપાવવો, સમય મર્યાદામાં તેને કેવી રીતે મળવો, આપણે ચોક્કસ રોડમેપ પર કેવી રીતે આગળ વધીએ. તમારા આ વિચાર-મંથનમાંથી ચોક્કસ માર્ગ મળશે, અવનવા નવીન વિચારો ચોક્કસ મળશે, આઉટ ઓફ બોક્સ વિચારો મળશે જે અમલીકરણ માટે અને ઇચ્છિત પરિણામો પ્રાપ્ત કરવા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી થશે. આપ સૌને મારી શુભકામનાઓ.

આભાર.

YP/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com