પશુપાલન અને ડેરી વિભાગ, મત્સ્યોદ્યોગ, પશુપાલન અને ડેરી મંત્રાલયના ધ્યાન પર આવ્યું છે કે ભારત સરકારને WHOની સલાહ અંગેના એક મીડિયા અહેવાલમાં કથિત રીતે કહેવામાં આવ્યું છે કે, જો દૂધ અને દૂધની બનાવટોમાં ભેળસેળની તાત્કાલિક તપાસ કરવામાં નહીં આવે તો, 87% નાગરિકો વર્ષ 2025 સુધીમાં કેન્સર જેવી ગંભીર બીમારીથી પીડિત હશે. આ પ્રકારની ખોટી માહિતી ફેલાવવાથી ગ્રાહકોમાં બિનજરૂરી ગભરાટ ફેલાય છે.

આ સંદર્ભમાં, વિભાગે માહિતી આપી છે કે ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (FSSAI) સાથે પરામર્શ કરીને વિભાગમાં આ બાબતની તપાસ કરવામાં આવી છે. ભારતમાંની WHOની કન્ટ્રી ઓફિસે FSSAIને પુષ્ટિ આપી છે કે WHO દ્વારા ભારત સરકારને ક્યારેય આવી કોઈ સલાહ આપવામાં આવી નથી.

વિભાગે પુનરોચ્ચાર કર્યો છે કે સોશિયલ મીડિયા અને વોટ્સએપ પર આ પ્રકારની ખોટી માહિતી પ્રસારિત કરવામાં આવી રહી છે તેના પર કોઈ પણ પ્રકારનો વિશ્વાસ મૂકવો જોઈએ નહીં. પશુપાલન અને ડેરી વિભાગ (DAHD), ભારત સરકાર અને FSSAI સમગ્ર દેશમાં ગ્રાહકોને સુરક્ષિત અને સારા ગુણવત્તાયુક્ત દૂધની સપ્લાયમાં મદદ કરવા માટે તમામ સંભવિત પગલાં લઈ રહ્યા છે.

તદુપરાંત, વિભાગ દ્વારા પ્રકાશિત મૂળભૂત પશુપાલન આંકડા 2021 મુજબ 2018-19 દરમિયાન દેશમાં દૈનિક દૂધનું ઉત્પાદન 51.4 કરોડ કિલોગ્રામ પ્રતિ દિવસ હતું અને ઉપરોક્ત સમાચાર અહેવાલમાં દર્શાવ્યા મુજબ 14 કરોડ લિટર પ્રતિ દિવસ નહીં. દેશમાં દૂધનું ઉત્પાદન 2014-15માં 146.3 મિલિયન ટનથી વધીને 2021-22માં 221.06 મિલિયન ટન (દિવસ 66.56 કરોડ લિટર) 6.1%ના વાર્ષિક વૃદ્ધિ દર સાથે થયું છે. વિભાગે 2019 દરમિયાન ભારતમાં દૂધ અને દૂધ ઉત્પાદનની માંગ પર એક અભ્યાસ પણ હાથ ધર્યો હતો. અભ્યાસ મુજબ, 2019માં અખિલ ભારતીય સ્તરે કુલ વપરાશ 162.4 મિલિયન મેટ્રિક ટન (44.50 કરોડ કિલોગ્રામ પ્રતિ દિવસ) દૂધ અને દૂધનો હતો. ઉત્પાદનો આમ, દેશમાં દૂધનું ઉત્પાદન સ્થાનિક માંગને પહોંચી વળવા માટે પૂરતું છે.

બજારમાં વેચવામાં આવનાર દૂધ અને દૂધના ઉત્પાદનોની ગુણવત્તા ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ્સ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (FSSAI) દ્વારા નિર્ધારિત અને લાગુ કરાયેલા ધોરણો દ્વારા સંચાલિત થાય છે. FSSAI દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા છેલ્લા રાષ્ટ્રવ્યાપી નેશનલ મિલ્ક સેફ્ટી એન્ડ ક્વોલિટી સર્વે (NMQS-2018)માં, લેવામાં આવેલા દૂધના 6,432 નમૂનાઓમાંથી માત્ર 12 નમૂનાઓ (0.19%) ભેળસેળવાળા મળી આવ્યા હતા જે દૂધને માનવ વપરાશ માટે અસુરક્ષિત બનાવે છે. આ ચિંતાનો વિષય છે પરંતુ દેશમાં પ્રવાહી દૂધમાં મોટાભાગે ભેળસેળ થાય છે એવો વિચાર હકીકતથી ખૂબ દૂર છે.

YP/GP/JD