നമസ്കാരം!

സംസ്ഥാന ജലവകുപ്പ് മന്ത്രിമാരുടെ ആദ്യ വാർഷിക  സമ്മേളനത്തിന് വളരെയധികം പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ഇന്ന്, ജലസുരക്ഷയിൽ ഇന്ത്യ സമാനതകളില്ലാത്ത പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു; കൂടാതെ അഭൂതപൂർവമായ നിക്ഷേപങ്ങളും നടത്തുന്നു. നമ്മുടെ ഭരണഘടനാ സംവിധാനത്തിൽ ജലം എന്ന  വിഷയം സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ നിയന്ത്രണത്തിലാണ്. ജലസംരക്ഷണത്തിനായുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ശ്രമങ്ങൾ രാജ്യത്തിന്റെ കൂട്ടായ ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കുന്നതിന് വളരെയധികം സഹായിക്കും. അതിനാൽ, 'വാട്ടർ വിഷൻ അറ്റ് 2047' അടുത്ത 25 വർഷത്തേക്കുള്ള 'അമൃത്‌കാല' യാത്രയുടെ ഒരു സുപ്രധാന മാനമാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

' മുഴുവൻ ​ഗവൺമെന്റ്', ' രാജ്യം മൊത്തം' എന്ന കാഴ്ചപ്പാട് മനസ്സിൽ വെച്ചുകൊണ്ട് ഈ സമ്മേളനത്തിൽ ചർച്ചകൾ നടത്തുന്നത് തികച്ചും സ്വാഭാവികവും അനിവാര്യവുമാണ്. എല്ലാ ഗവൺമെന്റുകളും ഒരൊറ്റ ജൈവ സ്ഥാപനമായോ ഒരു സംവിധാനമായോ പ്രവർത്തിക്കണം എന്നതാണ് 'മൊത്തം ഗവണ്മെന്റിന്റെ ' ഒരു വശം. സംസ്ഥാനങ്ങളിലും ജലമന്ത്രാലയം, ജലസേചന മന്ത്രാലയം, കൃഷി മന്ത്രാലയം, ഗ്രാമവികസന മന്ത്രാലയം, മൃഗസംരക്ഷണ വകുപ്പ്, നഗരവികസന മന്ത്രാലയം, ദുരന്തനിവാരണം തുടങ്ങി വിവിധ മന്ത്രാലയങ്ങളുണ്ട്. അതിനാൽ, നിരന്തരമായ ആശയവിനിമയം, സംഭാഷണം, വ്യക്തത, എല്ലാവരിലും ഒരു ഏകീകൃത കാഴ്ചപ്പാട് എന്നിവ ഉണ്ടായിരിക്കേണ്ടത് വളരെ പ്രധാനമാണ്. വകുപ്പുകൾ പരസ്പരം വിവരങ്ങൾ കൈമാറുകയും പൂർണ്ണമായ ഡാറ്റ കൈവശപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്താൽ, അത് അവരുടെ ആസൂത്രണത്തിന് സഹായകമാകും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഗവണ്മെന്റിന്റെ  മാത്രം പ്രയത്‌നം കൊണ്ടല്ല വിജയം കൈവരിക്കുകയെന്നും നാം മനസ്സിലാക്കേണ്ടതുണ്ട്. തങ്ങളുടെ പ്രയത്‌നം മാത്രം പ്രതീക്ഷിച്ച ഫലം നൽകുമെന്ന ഈ ചിന്താഗതി സർക്കാരിൽ ഉള്ളവർ ഒഴിവാക്കണം. വിജയത്തിനായി, ജലസംരക്ഷണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാമ്പെയ്‌നുകളിൽ പൊതുജനങ്ങളെയും സാമൂഹിക സംഘടനകളെയും പൗരസമൂഹത്തെയും പരമാവധി ഉൾപ്പെടുത്തേണ്ടതുണ്ട്. പൊതുജന പങ്കാളിത്തത്തിന് മറ്റൊരു വശമുണ്ട്, അത് മനസ്സിലാക്കേണ്ടത് വളരെ പ്രധാനമാണ്. പൊതുപങ്കാളിത്തം എന്നാൽ എല്ലാ ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളും ജനങ്ങളുടെമേൽ വയ്ക്കുന്നതോ പൊതു പങ്കാളിത്തം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതോ സർക്കാരിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം കുറയ്ക്കുമെന്ന് ചിലർ വിശ്വസിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഇത് യാഥാർത്ഥ്യമല്ല. ഗവണ്മെന്റിനു  ഉത്തരവാദിത്തം കുറവല്ല. ഈ കാമ്പയിനിൽ എത്രമാത്രം പണവും പ്രയത്നവും ചെലവഴിക്കപ്പെടുന്നുവെന്ന് പൊതുജനങ്ങളും മനസ്സിലാക്കുന്നു എന്നതാണ് ജനകീയ പങ്കാളിത്തത്തിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ നേട്ടം. ഇതിന് വിവിധ വശങ്ങളുണ്ട്. പൊതുജനങ്ങൾ ഒരു കാമ്പെയ്‌നിൽ ഏർപ്പെടുമ്പോൾ, ജോലിയുടെ ഗൗരവം, അതിന്റെ സാധ്യതകൾ, സ്കെയിൽ, ഉപയോഗിക്കുന്ന മൊത്തം വിഭവങ്ങൾ എന്നിവയെക്കുറിച്ച് അവർക്ക് ബോധ്യമാകും. തൽഫലമായി, ആളുകൾ ഈ കാര്യങ്ങൾ കാണുകയും ഇടപെടുകയും ചെയ്യുമ്പോൾ, ഇത് പോലുള്ള ഒരു പദ്ധതിയോ പ്രചാരണമോ ആകട്ടെ, അവരിൽ ഉടമസ്ഥതാബോധം വളരുന്നു. ഉടമസ്ഥാവകാശം വിജയത്തിലേക്കുള്ള ഏറ്റവും വലിയ താക്കോലാണ്. ഇപ്പോൾ അതിന്റെ ഏറ്റവും നല്ല ഉദാഹരണമാണ് സ്വച്ഛ് ഭാരത് അഭിയാൻ. സ്വച്ഛ് ഭാരത് അഭിയാനിൽ ആളുകൾ ചേർന്നപ്പോൾ പൊതുജനങ്ങൾക്കിടയിൽ ഒരു ബോധവും അവബോധവും ഉണ്ടായി. മാലിന്യം നീക്കാൻ വിവിധ വിഭവങ്ങൾ ആവശ്യമായിരുന്നു. വിവിധ ജലശുദ്ധീകരണ പ്ലാന്റുകൾ, ടോയ്‌ലറ്റുകൾ എന്നിവയുടെ നിർമ്മാണവും അത്തരത്തിലുള്ള നിരവധി ജോലികളും സർക്കാർ ചെയ്തു. എന്നാൽ ആരും മാലിന്യം തള്ളരുതെന്ന് പൊതുജനങ്ങളും ഓരോ പൗരനും തിരിച്ചറിഞ്ഞതോടെ ഈ കാമ്പയിന്റെ വിജയം ഉറപ്പായി. മാലിന്യത്തോടുള്ള വെറുപ്പ് പൗരന്മാരിൽ വളരാൻ തുടങ്ങി. ഇനി ജലസംരക്ഷണത്തിനായി ജനങ്ങളുടെ മനസ്സിൽ ഈ പൊതുപങ്കാളിത്തം എന്ന ആശയം വളർത്തിയെടുക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഈ കാമ്പെയ്‌നിന് വേണ്ടി നമ്മൾ ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ കൂടുതൽ അവബോധം ഉണ്ടാക്കുന്നു, അത് കൂടുതൽ സ്വാധീനം ഉണ്ടാക്കും. ഉദാഹരണത്തിന്, നമുക്ക് 'ജല ബോധവൽക്കരണ ഉത്സവങ്ങൾ' സംഘടിപ്പിക്കാം. പ്രാദേശിക തലത്തിൽ നടക്കുന്ന മേളകളിൽ ജലബോധവത്കരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിവിധ പരിപാടികൾ കൂട്ടിച്ചേർക്കാവുന്നതാണ്. ഈ വിഷയത്തെക്കുറിച്ച് പ്രത്യേകിച്ച് പുതുതലമുറയെ ബോധവാന്മാരാക്കുന്നതിന്, പാഠ്യപദ്ധതി മുതൽ സ്കൂളുകളിലെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ വരെയുള്ള നൂതനമായ വഴികളെക്കുറിച്ച് നാം ചിന്തിക്കണം. രാജ്യം എല്ലാ ജില്ലകളിലും 75 അമൃത് സരോവറുകൾ വികസിപ്പിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് നിങ്ങൾക്ക് ഇതിനകം തന്നെ അറിയാം. നിങ്ങളുടെ സംസ്ഥാനത്ത് ഈ ഉദ്യമത്തിൽ നിങ്ങളും ഒരുപാട് സംഭാവന ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. ഇത്രയും ചുരുങ്ങിയ സമയത്തിനുള്ളിൽ 25,000 അമൃത് സരോവറുകൾ നിർമ്മിച്ചു കഴിഞ്ഞു. ജലസംരക്ഷണത്തിന്റെ ദിശയിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള അദ്വിതീയ കാമ്പെയ്‌നാണിത്. കൂടാതെ പൊതുജന പങ്കാളിത്തവും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ജനങ്ങൾ മുൻകൈ എടുക്കുന്നു; ഈ ശ്രമത്തിൽ ആളുകൾ മുന്നോട്ട് വരുന്നുണ്ട്. സംരക്ഷണവും പൊതുപങ്കാളിത്തവും ഉറപ്പാക്കാൻ, ഈ ദിശയിലുള്ള നമ്മുടെ ശ്രമങ്ങൾ തുടർച്ചയായി വിപുലീകരിക്കേണ്ടതുണ്ട്.

സുഹൃത്തുക്കളേ 

നയപരമായ തലത്തിൽ പോലും ജലവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രശ്നങ്ങൾ പരിഹരിക്കാൻ ​ഗവൺമെന്റ് നയങ്ങൾക്കും ഉദ്യോഗസ്ഥ നടപടിക്രമങ്ങൾക്കും അപ്പുറം നാം ചിന്തിക്കണം. പ്രശ്‌നങ്ങൾ തിരിച്ചറിയുന്നതിനും പരിഹാരങ്ങൾ കണ്ടെത്തുന്നതിനും നമുക്ക് സാങ്കേതികവിദ്യ, വ്യവസായം, സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾ എന്നിവയെ ബന്ധിപ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ജിയോ സെൻസിംഗ്, ജിയോ മാപ്പിംഗ് തുടങ്ങിയ സാങ്കേതികവിദ്യകൾ ഈ ദിശയിൽ നമ്മെ വളരെയധികം സഹായിക്കും.

സുഹൃത്തുക്കളേ

'ജൽ ജീവൻ മിഷൻ' എല്ലാ വീട്ടിലും വെള്ളം ലഭ്യമാക്കുന്നതിനുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു പ്രധാന വികസന മാനദണ്ഡമാണ്. പല സംസ്ഥാനങ്ങളും ഈ ദിശയിൽ സ്തുത്യർഹമായ പ്രവർത്തനം നടത്തുമ്പോൾ മറ്റ് പല സംസ്ഥാനങ്ങളും ഈ ദിശയിലേക്ക് മുന്നേറുകയാണ്. ഈ സംവിധാനം നിലവിൽ വന്നുകഴിഞ്ഞാൽ, അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ പോലും തുല്യമായി ചെയ്യണമെന്ന് ഇപ്പോൾ നമ്മൾ ഉറപ്പാക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകൾ ജലജീവൻ മിഷനെ നയിക്കണം; ജോലി പൂർത്തിയായിക്കഴിഞ്ഞാൽ, ആവശ്യത്തിന് ശുദ്ധജലം ലഭ്യമാക്കിയിട്ടുണ്ടെന്നും അവർ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തണം. ഓരോ ഗ്രാമപഞ്ചായത്തിനും അതിൻറെ ഗ്രാമത്തിലെ എത്ര വീടുകൾ ടാപ്പുചെയ്ത് കുടിവെള്ളം ലഭിക്കുന്നു എന്നതു സംബന്ധിച്ച് പ്രതിമാസ അല്ലെങ്കിൽ ത്രൈമാസ റിപ്പോർട്ട് ഓൺലൈനായി സമർപ്പിക്കാവുന്നതാണ്. ജലത്തിന്റെ ഗുണനിലവാരം ഉയർന്ന നിലവാരം പുലർത്തുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പാക്കാൻ, ആനുകാലിക ജലപരിശോധനാ സംവിധാനവും വികസിപ്പിക്കണം.

സുഹൃത്തുക്കളേ,,

വ്യവസായവും കൃഷിയും സ്വാഭാവികമായും ധാരാളം വെള്ളം ആവശ്യമുള്ള രണ്ട് മേഖലകളാണെന്ന് നമുക്കെല്ലാവർക്കും അറിയാം. ഈ രണ്ട് മേഖലകളുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ ജലസുരക്ഷയെക്കുറിച്ച് ബോധവാന്മാരാക്കുന്നതിന് നാം പ്രത്യേക പ്രചാരണം നടത്തണം. ജലലഭ്യതയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ വിള വൈവിധ്യവൽക്കരണം നടത്തണം. പ്രകൃതി കൃഷി ചെയ്ത് പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കണം. പ്രകൃതി കൃഷി ചെയ്യുന്നിടത്തെല്ലാം ജലസംരക്ഷണത്തിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നതായി വിവിധ സ്ഥലങ്ങളിൽ നിരീക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

സുഹൃത്തുക്കളേ,

പ്രധാനമന്ത്രി കൃഷി സിഞ്ചായ് യോജനയ്ക്ക് കീഴിൽ എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളിലും ദ്രുതഗതിയിലാണ് പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടക്കുന്നത്. ഈ പദ്ധതി പ്രകാരം പെർ ഡ്രോപ്പ് മോർ ക്രോപ്പ് കാമ്പയിൻ ആരംഭിച്ചു. ഈ പദ്ധതിക്ക് കീഴിൽ, രാജ്യത്ത് ഇതുവരെ 70 ലക്ഷം ഹെക്ടർ ഭൂമി സൂക്ഷ്മ ജലസേചനത്തിന് കീഴിൽ കൊണ്ടുവന്നു. എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളും സൂക്ഷ്മ ജലസേചനം തുടർച്ചയായി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കണം. ജലസംരക്ഷണത്തിന് ഇത് വളരെ നിർണായകമാണ്. ഇപ്പോൾ നേരിട്ടുള്ള കനാലിന് പകരം പൈപ്പ് ലൈൻ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള പുതിയ പദ്ധതികൾ അവതരിപ്പിക്കുന്നു. ഇത് ഇനിയും മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകേണ്ടതുണ്ട്.

സുഹൃത്തുക്കളേ

ജലസംരക്ഷണത്തിനായി കേന്ദ്രം അടൽ ഭുജൽ ജലസംരക്ഷണ പദ്ധതി ആരംഭിച്ചു. ഇതൊരു സെൻസിറ്റീവ് കാമ്പെയ്‌നാണ്, അത് തുല്യ സംവേദനക്ഷമതയോടെ മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകേണ്ടതുണ്ട്. ഭൂഗർഭജല പരിപാലനത്തിനായി രൂപീകരിച്ച അധികാരികൾ ഈ ദിശയിൽ ആത്മാർത്ഥമായി പ്രവർത്തിക്കേണ്ടതും ആവശ്യമാണ്. ഭൂഗർഭജല പുനരുദ്ധാരണത്തിന് എല്ലാ ജില്ലകളിലും വലിയ തോതിൽ വാട്ടർഷെഡ് പ്രവർത്തനം ആവശ്യമാണ്. എം‌ജി‌എൻ‌ആർ‌ഇ‌ജി‌എയിലെ ഭൂരിഭാഗം ജോലികളും ജലസംരക്ഷണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കണമെന്ന് ആഗ്രഹിക്കുന്നു. മലയോര മേഖലകളിൽ സ്പ്രിംഗ് ഷെഡ് പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാനുള്ള പരിപാടിക്ക് തുടക്കമായി. അതിനുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ ത്വരിതപ്പെടുത്തേണ്ടതുണ്ട്. ജലസംരക്ഷണത്തിനായി നിങ്ങളുടെ സംസ്ഥാനത്തെ വനപ്രദേശങ്ങൾ വിപുലപ്പെടുത്തുന്നതും ഒരുപോലെ പ്രധാനമാണ്. ഇതിനായി പരിസ്ഥിതി മന്ത്രാലയവും ജലമന്ത്രാലയവും കൈകോർത്ത് പ്രവർത്തിക്കണം. സുസ്ഥിരമായ ജലം നൽകുന്നതിന്, എല്ലാ പ്രാദേശിക ജലസ്രോതസ്സുകളുടെയും സംരക്ഷണത്തിനും ശ്രദ്ധ നൽകണം. ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകളും അടുത്ത 5 വർഷത്തേക്കുള്ള ഒരു കർമ്മ പദ്ധതി തയ്യാറാക്കണം. അതിൽ ജലവിതരണം, ശുചിത്വം, മാലിന്യ സംസ്കരണം എന്നിവയ്ക്കുള്ള മാർഗരേഖ ഉൾപ്പെടുത്തണം. ഏത് വില്ലേജിൽ എത്ര വെള്ളം വേണമെന്നും അതിന് ആവശ്യമായ ജോലിയുടെ തരവും അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് ചില സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ പഞ്ചായത്ത് തലത്തിൽ ജല ബജറ്റ് തയ്യാറാക്കിയിരിക്കുന്നത്. ഇത് മറ്റ് സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും സ്വീകരിക്കാവുന്നതാണ്. സമീപ വർഷങ്ങളിൽ, 'ക്യാച്ച് ദ റെയിൻ കാമ്പെയ്‌ൻ' തികച്ചും ഒരു ആകർഷണം സൃഷ്ടിച്ചതായി നാം കണ്ടു. എന്നാൽ അതിന്റെ വിജയത്തിന് ഒരുപാട് കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യേണ്ടതുണ്ട്. ഇത്തരം പ്രചാരണങ്ങൾ സംസ്ഥാന ​ഗവൺമെന്റുകളുടെ ദൈനംദിന പ്രവർത്തനത്തിന്റെ സ്വാഭാവിക ഭാഗമായി മാറേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്. സംസ്ഥാന സർക്കാരുകളുടെ വാർഷിക പ്രചാരണത്തിന്റെ അനിവാര്യ ഘടകമായി ഇത് മാറണം. ഇനി ഇത്തരം പ്രചാരണങ്ങൾക്കായി മഴയെ കാത്തിരിക്കുന്നതിനു പകരം മഴയ്ക്കുമുമ്പ് എല്ലാം ആസൂത്രണം ചെയ്യുക എന്നത് വളരെ പ്രധാനമാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളേ,

ഈ ബജറ്റിൽ സർക്കുലർ എക്കണോമിക്ക് ഗവണ്മെന്റ്  ഏറെ ഊന്നൽ നൽകിയിട്ടുണ്ട്. ജലസംരക്ഷണ മേഖലയിൽ വൃത്താകൃതിയിലുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയും ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. ശുദ്ധീകരിച്ച വെള്ളം വീണ്ടും ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ, ശുദ്ധജലം സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നു, അത് മുഴുവൻ പരിസ്ഥിതി വ്യവസ്ഥയ്ക്കും ഗുണം ചെയ്യും. അതുകൊണ്ടാണ് ജല ശുദ്ധീകരണവും ജല പുനരുപയോഗവും അത്യന്താപേക്ഷിതമായത്. വിവിധ ജോലികളിൽ 'ശുദ്ധീകരിച്ച വെള്ളത്തിന്റെ' ഉപയോഗം വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ സംസ്ഥാനങ്ങൾ പദ്ധതിയിടുന്നു. മാലിന്യത്തിൽനിന്നും മികച്ച വരുമാനം ഉണ്ടാക്കാം. നിങ്ങൾ പ്രാദേശിക ആവശ്യങ്ങൾ മാപ്പ് ചെയ്യണം, അതിനനുസരിച്ച് പദ്ധതികൾ തയ്യാറാക്കണം. ഒരു കാര്യം കൂടി നാം ശ്രദ്ധിക്കണം. നമ്മുടെ നദികളും ജലാശയങ്ങളും മുഴുവൻ ജല ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ഭാഗമാണ്. നമ്മുടെ നദികളോ ജലസ്രോതസ്സുകളോ ബാഹ്യ ഘടകങ്ങളാൽ മലിനമാകുന്നില്ലെന്ന് ഉറപ്പാക്കാൻ, എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളിലും മാലിന്യ സംസ്കരണത്തിന്റെയും മലിനജല സംസ്കരണത്തിന്റെയും ഒരു ശൃംഖല സൃഷ്ടിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ശുദ്ധീകരിച്ച ജലത്തിന്റെ പുനരുപയോഗത്തിന്, ഫലപ്രദമായ സംവിധാനത്തിലും നാം ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതുണ്ട്. നമാമി ഗംഗെ മിഷൻ ഒരു മാതൃകയായി നിലനിർത്തിക്കൊണ്ട്, മറ്റ് സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും നദികളുടെ സംരക്ഷണത്തിനും പുനരുജ്ജീവനത്തിനുമായി സമാനമായ കാമ്പെയ്‌നുകൾ ആരംഭിക്കാൻ കഴിയും.

സുഹൃത്തുക്കളേ,

സംസ്ഥാനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സഹകരണത്തിന്റെയും ഏകോപനത്തിന്റെയും സഹകരണത്തിന്റെയും വിഷയമായി ജലം മാറണം. ഇത് നമ്മുടെ എല്ലാവരുടെയും ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. മറ്റൊരു പ്രശ്നമുണ്ട് - നഗരവൽക്കരണം അതിവേഗം നടക്കുന്നു. നമ്മുടെ ജനസംഖ്യ അതിവേഗം നഗരവൽക്കരണത്തിലേക്ക് നീങ്ങുകയാണ്. ഈ നിമിഷം മുതൽ വെള്ളത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കേണ്ട വേഗത്തിലാണ് നഗര വികസനം നടക്കുന്നത്. ഈ നിമിഷം മുതൽ മലിനജല സംവിധാനത്തെക്കുറിച്ചും മലിനജല സംസ്കരണത്തെക്കുറിച്ചും നാം ചിന്തിക്കണം. നഗരങ്ങൾ വളരുന്ന വേഗത്തേക്കാൾ വേഗത്തിലായിരിക്കണം നമ്മൾ. ഈ ഉച്ചകോടിയിൽ ഞങ്ങൾ എല്ലാവരുടെയും ആശയങ്ങളും അനുഭവങ്ങളും പങ്കിടുമെന്നും ഫലപ്രദമായ ചർച്ച നടത്തുമെന്നും ഞാൻ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. കൃത്യമായ ഒരു കർമ്മ പദ്ധതി തയ്യാറാക്കി ഒരു പ്രമേയം ഉണ്ടാക്കി അത് നേടിയെടുക്കാൻ നിങ്ങൾ മുന്നോട്ട് പോകുമെന്ന് ഞാൻ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. ഓരോ സംസ്ഥാനവും അതത് സംസ്ഥാനത്തെ പൗരന്മാരുടെ ക്ഷേമം ഉറപ്പാക്കുകയും അതോടൊപ്പം പൗരന്മാരുടെ കടമകൾ ഊന്നിപ്പറയുകയും ജലത്തിനായുള്ള ​ഗവൺമെന്റിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് മുൻഗണന നൽകുകയും ചെയ്യുന്നുവെങ്കിൽ, ഈ ജലസമ്മേളനം ഒരുപാട് പ്രതീക്ഷകളും വാഗ്ദാനങ്ങളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നുവെന്ന് എനിക്ക് ആത്മവിശ്വാസത്തോടെ പറയാൻ കഴിയും.

ഞാൻ നിങ്ങൾക്ക് ഏറ്റവും മികച്ചത് ആശംസിക്കുന്നു.

ND MRD
***

--ND--