জল শক্তি মন্ত্ৰালয়
বাৰ্ষিক পৰ্যালোচনা ২০২২: খোৱা পানী আৰু অনাময় বিভাগ, জল শক্তি মন্ত্ৰালয়
জল জীৱন মিছনৰ অধীনত ১০.৮ কোটি গ্ৰাম্য পৰিয়ালে খোৱা পানীৰ সংযোগ প্ৰদান কৰিছিল
এছবিএম-জি (দ্বিতীয় পৰ্যায়)ৰ অধীনত ২০২২ চনত ১ লাখতকৈও অধিক গাওঁক ODF প্লাছ ঘোষণা কৰা হৈছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল ২০২৪-২৫ বৰ্ষৰ ভিতৰত সকলো গাওঁক ODFৰ পৰা ODF প্লাছলৈ ৰূপান্তৰ কৰা
জল জীৱন মিছনৰ (JJM) মুখ্য বিষয়সমূহ: ২০২২
জল জীৱন মিছনে ২০২৪ চনৰ ভিতৰত প্ৰতিটো গ্ৰাম্য পৰিয়ালক নলৰ পানীৰ সুবিধা প্ৰদান কৰাৰ চৰকাৰৰ সংকল্প পূৰণ কৰাৰ পথত আছে
Posted On:
27 DEC 2022 7:40PM by PIB Guwahati
ভাৰত চৰকাৰে ৰাজ্যসমূহৰ সৈতে অংশীদাৰীত্বত ২০২৪ চনৰ ভিতৰত প্ৰতিটো গ্ৰাম্য পৰিয়ালক নলৰ পানী যোগান ধৰাৰ বাবে জল জীৱন মিছন (JJM) ৰূপায়ণ কৰি আছে। যেতিয়া প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ১৫ আগষ্ট, ২০১৯ ত লালকিল্লাৰ প্ৰাচীৰৰ পৰা জল জীৱন মিছন ঘোষণা কৰিছিল, মুঠ ১৯.৩৫ কোটি গ্ৰাম্য পৰিয়ালৰ মাত্ৰ ৩.২৩ কোটি (১৭%) নলৰ পানী যোগান ধৰিছিল। ভাৰত চৰকাৰে ২০২৪ চনৰ ভিতৰত বাকী ১৬.১২ কোটি পৰিয়ালক নলৰ পানী প্ৰদান কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে। ২১ ডিচেম্বৰ ২০২২ তাৰিখলৈকে, ১০.৭৬ কোটিতকৈও অধিক (৫৫.৬২%) গ্ৰাম্য পৰিয়ালক পৰ্যাপ্ত পৰিমাণত আৰু নিৰ্ধাৰিত মানদণ্ডৰ সৈতে নিয়মীয়াকৈ খোৱা পানীৰ সংযোগ প্ৰদান কৰা হৈছে। গোৱা, তেলেংগানা, গুজৰাট আৰু হাৰিয়ানা আৰু পুডুচেৰী, দমন আৰু দিউ আৰু দাদৰা আৰু দাদৰা আৰু আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ নামৰ চাৰিখন ৰাজ্যক প্ৰতিটো পৰিয়ালৰ বাবে পানী হিচাপে নথিভুক্ত কৰা হৈছে, অৰ্থাৎ এই ৰাজ্যবোৰৰ প্ৰতিটো গ্ৰাম্য পৰিয়ালে নলৰ পানী যোগান ধৰিছে। পঞ্জাৱ (৯৯.৯৩%), হিমাচল প্ৰদেশ (৯৭.১৭%) আৰু বিহাৰ (৯৫.৭৬%) 'হৰ ঘৰ জল' মৰ্যাদা পোৱাৰ পথত আছে।
- ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ ৭৫ বছৰ উপলক্ষে দেশখনে স্বাধীনতাৰ অমৃত মহোৎসৱ উদযাপন কৰি আছে। এনে পৰিস্থিতিত, জল জীৱন মিছনে (JJM) ১৯ আগষ্ট, ২০২২ তাৰিখে ১০ কোটি গ্ৰাম্য পৰিয়ালক নলৰ জৰিয়তে সুৰক্ষিত আৰু বিশুদ্ধ খোৱা পানী প্ৰদান কৰি এক নতুন মাইলৰ খুঁটি অৰ্জন কৰিছে।
- গোৱা, তেলেংগানা, গুজৰাট, হাৰিয়ানা, পুডুচেৰী, দমন আৰু দিউ আৰু দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলি আৰু আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জত, প্ৰতিটো গ্ৰাম্য পৰিয়ালে নলৰ পানী যোগান ধৰিছে।
- এতিয়ালৈকে, দেশৰ ১২৫ খন জিলা আৰু ১,৬১,৭০৪ খন গাওঁক "হৰ ঘৰ জল" বুলি নথিভুক্ত কৰা হৈছে।
- মধ্য প্ৰদেশৰ বুৰহানপুৰ জিলা ২০২২ চনৰ জুলাইত ভাৰতৰ প্ৰথম 'হৰ ঘৰ জল' প্ৰমাণিত জিলা হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল।
- ২০২২ চনৰ আগষ্টমাহত গোৱা প্ৰথম 'হৰ ঘৰ জল' প্ৰমাণিত ৰাজ্য হিচাপে পৰিগণিত হয় আৰু দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলি আৰু দমন আৰু দিউ ভাৰতৰ প্ৰথম 'হৰ ঘৰ জল' প্ৰমাণিত কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল হিচাপে পৰিগণিত হয়।
- গোৱাৰ সকলো ২.৬৩ লাখ গ্ৰাম্য পৰিয়াল আৰু দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলি আৰু দমন আৰু দিউৰ ৮৫,১৫৬ টা পৰিয়ালক নল সংযোগৰ জৰিয়তে খোৱা পানী প্ৰদান কৰা হৈছে।
- ২০২২ চনৰ ছেপ্টেম্বৰত, আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ ভাৰতৰ প্ৰথম 'পৰিষ্কাৰ সুজল প্ৰদেশ' হিচাপে পৰিগণিত হয়।
- এতিয়ালৈকে, সমগ্ৰ দেশৰ ৮.৭৩ লাখ (৮৪.৮৩%) বিদ্যালয় আৰু ৯.০২ লাখ (৮০.৭৯%) অংগনৱাড়ী কেন্দ্ৰক খোৱা আৰু মধ্যাহ্ন ভোজন আৰু হাত ধোৱাৰ বাবে খোৱা কলৰ পানী প্ৰদান কৰা হৈছে।
- এতিয়ালৈকে, ৫.১৮ লাখ গাওঁ পানী আৰু অনাময় সমিতি/সমিতি নিয়োগ কৰা হৈছে। পানী সমিতি গঠন কৰা হৈছে, আৰু বহনক্ষম খোৱা পানী যোগান ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে ৫.০৯ লাখ ভিলেজ একচন প্লেন (VAP) বিকশিত কৰা হৈছে।
- এতিয়ালৈকে, ১.৯৫ লাখ গাঁৱৰ ১৬.২২ লাখ মহিলাক ক্ষেত্ৰ পৰীক্ষা কিটৰ (FTK) জৰিয়তে পানীৰ মানদণ্ড পৰীক্ষা কৰাৰ বাবে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হৈছে।
- ২০২২-২৩ বিত্তীয় বৰ্ষত, পৰীক্ষাগাৰত ২৭.১৬ লাখতকৈও অধিক পানীৰ নমুনা পৰীক্ষা কৰা হৈছে আৰু ফিল্ড টেষ্ট কিট (FTK) ব্যৱহাৰ কৰি ৫৭.৯৯ লাখ নমুনা পৰীক্ষা কৰা হৈছে।
- কেন্দ্ৰীয় জল শক্তি মন্ত্ৰী শ্ৰী গজেন্দ্ৰ সিং শ্বেখাৱতে ২ অক্টোবৰ, ২০২২ তাৰিখে 'স্বচ্ছ ভাৰত দিৱস'ৰ প্ৰাকমুহূৰ্তত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিক স্বচ্ছ সৰ্বেক্ষণ ২০২২ আৰু JJM কাৰ্যক্ষমতা মূল্যায়ন ২০২২-ৰ প্ৰথম প্ৰতিলিপি উপস্থাপন কৰে।
- ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি শ্ৰী জগদীপ ধনকাৰে জল জীৱন স্বেক্ষন (JJS) টুলকিট আৰু ডেশ্বব'ৰ্ড ২০২৩ মুকলি কৰে।
- জল জীৱন মিছনে মাতৃ আৰু ভগ্নীসকলক ঘৰুৱা ব্যৱহাৰৰ বাবে পানী অনাৰ বহু পুৰণি কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ পৰা মুক্ত কৰিবলৈ আৰু তেওঁলোকৰ স্বাস্থ্য, শিক্ষা আৰু আৰ্থ-সামাজিক স্থিতি উন্নত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে।
প্ৰতিটো ঘৰুৱা পানীৰ প্ৰমাণপত্ৰ:
এবাৰ এখন গাওঁক 'হৰ ঘৰ জল' বুলি ঘোষণা কৰাৰ পিছত, সেই গাঁৱৰ গ্ৰাম পঞ্চায়তে এক বিশেষ গ্ৰাম সভা আয়োজন কৰে আৰু গাওঁখনৰ সকলো সদস্যৰ সন্মতিত এটা প্ৰস্তাৱ গৃহীত কৰে যে তেওঁলোকৰ গাওঁৰ সকলো ঘৰ, বিদ্যালয়, অংগনৱাড়ী আৰু ৰাজহুৱা প্ৰতিষ্ঠানত নলৰ পানীৰ সংযোগে কাম কৰি আছে আৰু এনেদৰে নিজকে 'হৰ ঘৰ জল প্ৰমাণিত' বুলি ঘোষণা কৰে। এতিয়ালৈকে, ৫৬ খন জিলা, ৪১৩ টা খণ্ড (খণ্ড), ৩৪,৪৫২ খন পঞ্চায়ত, আৰু ৪৯,৯২৮ খন গাওঁ 'হৰ ঘৰ জল' প্ৰমাণিত, অৰ্থাৎ, সকলো পৰিয়ালৰ নলৰ পানীৰ সংযোগ আছে।
জেই-এইএছ প্ৰভাৱিত জিলাবোৰত খোৱা টেপৰ পানীৰ সংযোগ উপলব্ধ
ভাৰত চৰকাৰে জল জীৱন মিছনৰ অধীনত সকলো পৰিয়ালক খোৱা কলৰ পানী যোগান নিশ্চিত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ (জেই) - একিউট এনকেফেলাইটিছ চিণ্ড্ৰোম (AES) প্ৰভাৱিত জিলাসমূহক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে। ৫ খন ৰাজ্যত JE/AES-ৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত ৬১ খন জিলাত, নলৰ পানীসংযোগ প্ৰাপ্ত কৰা পৰিয়ালৰ সংখ্যা ৮ লাখ (২.৬৯%) ৰ পৰা ১৪৭.১৪ লাখলৈ (৪৯.২৯%) বৃদ্ধি হৈছে যাৰ ফলত এই অঞ্চলবোৰৰ গ্ৰাম্য জনসংখ্যাৰ স্বাস্থ্যৰ যথেষ্ট উন্নতি হৈছে।
উচ্চাকাংক্ষী জিলাসমূহত খোৱা কলৰ পানীৰ সংযোগউপলব্ধ
দেশত ১১২ খন উচ্চাকাংক্ষী জিলা আছে যাৰ ভিতৰত ৮ খন জিলাৰ সকলো গ্ৰাম্য পৰিয়ালক ১০০% টেপ পানী সংযোগ প্ৰদান কৰা হৈছে। আজি, উচ্চাকাংক্ষী জিলাবোৰৰ মুঠ ২.৭৭ কোটি পৰিয়ালৰ ভিতৰত, ১.৪৯ কোটি পৰিয়ালে (৫৩.৯৯%) নলৰ পানী লাভ কৰিছে, যি ইয়াৰ আৰম্ভণিৰ সময়ত মাত্ৰ ২১.৬৬ লাখ (৭.৮৩%) আছিল।
উচ্চাকাংক্ষী জিলাসমূহত খোৱা কলৰ পানীৰ সংযোগউপলব্ধ
দেশত ১১২ খন উচ্চাকাংক্ষী জিলা আছে যাৰ ভিতৰত ৮ খন জিলাৰ সকলো গ্ৰাম্য পৰিয়ালক ১০০% টেপ পানী সংযোগ প্ৰদান কৰা হৈছে। আজি, উচ্চাকাংক্ষী জিলাবোৰৰ মুঠ ২.৭৭ কোটি পৰিয়ালৰ ভিতৰত, ১.৪৯ কোটি পৰিয়ালে (৫৩.৯৯%) নলৰ পানী লাভ কৰিছে, যি ইয়াৰ আৰম্ভণিৰ সময়ত মাত্ৰ ২১.৬৬ লাখ (৭.৮৩%) আছিল।
ৰাজহুৱা প্ৰতিষ্ঠানসমূহত খোৱা পানী যোগানৰ ব্যৱস্থা (বিদ্যালয় আৰু অংগনৱাড়ী কেন্দ্ৰ):
শিশুৰ কল্যাণ আৰু সামগ্ৰিক বিকাশৰ বাবে পৰিষ্কাৰ পানী গুৰুত্বপূৰ্ণ। জল জীৱন মিছন শিশুৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে এক খেল পৰিৱৰ্তনকাৰী হিচাপে প্ৰমাণিত হৈছে, কিয়নো বিদ্যালয় আৰু অংগনৱাড়ী কেন্দ্ৰত (দিনৰ যত্ন) অগ্ৰাধিকাৰৰ ভিত্তিত খোৱা পানী যোগান ধৰা হৈছে, যি শিশুসকলৰ মাজত পানী সম্পৰ্কীয় ৰোগৰ ঘটনা যথেষ্ট হ্ৰাস কৰিব। নৱজাতক আৰু সৰু শিশুৰ পানী-বাহিত ৰোগহোৱাৰ সম্ভাৱনা কম হ'ব আৰু মুকলিত শৌচ বন্ধ হোৱাৰ ফলত ডায়েৰিয়া ৰোগৰ ফলত শিশুৰ মৃত্যুৰ ঘটনা হ্ৰাস হ'ব।
কেন্দ্ৰীয় জল শক্তি মন্ত্ৰী শ্ৰী গজেন্দ্ৰ সিং শ্বেখাৱতে ২০২০ চনত 'গান্ধী জয়ন্তী'ত শিশুসকলৰ উন্নত স্বাস্থ্য আৰু তেওঁলোকৰ কল্যাণৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিবলৈ বিদ্যালয় আৰু অংগনৱাড়ী কেন্দ্ৰৰ শৌচালয়ত খোৱা, ৰন্ধা, হাত ধোৱা আৰু ব্যৱহাৰৰ বাবে পাইপযোগে পানী যোগান ধৰাৰ বাবে এক বিশেষ অভিযান আৰম্ভ কৰিছিল।
চৰকাৰৰ নিৰন্তৰ অক্লান্ত প্ৰচেষ্টাৰ ফলত ৮.৭২ লাখতকৈও অধিক (৮৪.৮৩%) বিদ্যালয় আৰু ৯.০২ লাখ (৮০.৭৯%) অংগনৱাড়ী কেন্দ্ৰত নলৰ পানীৰ যোগান নিশ্চিত হৈছে। ৪ খন ৰাজ্য আৰু ৫ খন কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলই বিদ্যালয় আৰু অংগনৱাড়ী কেন্দ্ৰত ১০০% টেপ পানীৰ সংযোগ নিশ্চিত কৰিছে। বাকী থকা ৰাজ্য/ইউটিবোৰে বিদ্যালয় আৰু অংগনৱাড়ী কেন্দ্ৰত টেপ সংযোগ প্ৰদান কৰিবলৈ কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰি আছে যাতে আমাৰ শিশুৱে সুৰক্ষিত খোৱা পানী পায় যি নৱজাতক আৰু মাতৃ মৃত্যু হ্ৰাস কৰাত মুখ্য ভূমিকা পালন কৰে।
পানীৰ গুণগত মানদণ্ড পৰিদৰ্শন আৰু নিৰীক্ষণৰ স্থিতি
জল জীৱন মিছনৰ অন্যতম মুখ্য উদ্দেশ্য হৈছে পানীৰ মানদণ্ড নিশ্চিত কৰা। যোগান ধৰা পানী পৰ্যাপ্ত মানদণ্ডৰ হোৱাটো নিশ্চিত কৰিবলৈ, এই কাৰ্যসূচীৰ অধীনত পানীৰ উৎস আৰু ঘৰত উপস্থিত হোৱা পানীৰ নমুনাৰ নিয়মীয়া পৰীক্ষাৰ প্ৰচাৰ কৰা হয়। দেশত মুঠ ২,০৭৪ টা পানী পৰীক্ষাগাৰ আছে। ইয়াৰ ভিতৰত, ১,০০৫ টা পৰীক্ষাগাৰ NABL স্বীকৃত। ৰাজ্য/ইউটিৰ পানীৰ গুণগত মানদণ্ড পৰীক্ষাগাৰত, সাধাৰণ ৰাইজে নামমাত্ৰ হাৰত পানীৰ নমুনা পৰীক্ষা কৰিব পাৰে। ২০২২-২৩ চনত, এতিয়ালৈকে পৰীক্ষাগাৰত ২৭ লাখতকৈও অধিক পানীৰ নমুনা পৰীক্ষা কৰা হৈছে।
মহিলাৰ অংশগ্ৰহণৰ প্ৰচাৰৰ বাবে, প্ৰতিখন গাওঁৰ কমেও পাঁচগৰাকী মহিলাক গাওঁ পৰ্যায়ত পানীৰ মানদণ্ড পৰীক্ষা কৰিবলৈ ফিল্ড টেষ্ট কিট (FTK) ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হৈছে। এতিয়ালৈকে, ১.৯৫ লাখ গাঁৱত ১৬.২১ লাখৰো অধিক মহিলাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া হৈছে। ২০২২-২৩ বিত্তীয় বৰ্ষত, ফিল্ড টেষ্ট কিট (FTK) ব্যৱহাৰ কৰি ৫৭.৯৯ লাখতকৈও অধিক পানীৰ নমুনা পৰীক্ষা কৰা হৈছে।
ভিলেজ ৱাটাৰ এণ্ড চেনিটেচন কমিটি (VWSC) আৰু ভিলেজ একচন প্লেন (VAP) গঠন:
এই কাৰ্যসূচীৰ অধীনত ৫.১৭ লাখতকৈও অধিক গাওঁ পানী আৰু অনাময় সমিতি (VWSC)/পানী সমিতি গঠন কৰা হৈছে। স্থানীয় পানীৰ উৎসকে ধৰি গাওঁখনত পানী যোগান ব্যৱস্থাৰ ব্যৱস্থাপনা আৰু নিয়মীয়া পৰিচালনা আৰু তত্বাৱধানৰ বাবে পানী সমিতি দায়বদ্ধ। এতিয়ালৈকে, ৫.০৮ লাখ ভিলেজ একচন প্লেন বিকশিত কৰা হৈছে, প্ৰয়োজনীয় পানী যোগান আঁচনিৰ প্ৰকাৰ, ব্যয়ৰ আকলন, ৰূপায়ণ কাৰ্যসূচী, অ'এম ব্যৱস্থা আৰু আংশিক মূলধন ব্যয়ৰ বাবে প্ৰতিটো পৰিয়ালৰ অৱদানৰ বিৱৰণ।
জল জীৱন মিছনৰ বাবে পুঁজি আৱণ্টন:
'হৰ ঘৰ জল' কাৰ্যসূচীৰ অধীনত জল জীৱন মিছনৰ আনুমানিক ব্যয় হৈছে ২০১৯-২০২৪ বৰ্ষৰ পাঁচ বছৰৰ বাবে ৩.৬ লাখ কোটি টকা। পঞ্চদশ বিত্ত আয়োগে পানী যোগান আৰু অনাময়ক ৰাষ্ট্ৰীয় অগ্ৰাধিকাৰ হিচাপে চিনাক্ত কৰিছে আৰু ২০২১-২২ বৰ্ষৰ পৰা ২০২৫-২৬ বৰ্ষলৈ গ্ৰাম্য স্থানীয় সংস্থা/পঞ্চায়ত ৰাজ প্ৰতিষ্ঠানসমূহক (আৰএলবি/পিআৰআই) ২.৩৬ লাখ কোটি টকাৰ পুঁজি আৱণ্টন কৰিছে। সেই অনুসৰি, পুঁজিৰ ৬০% অৰ্থাৎ ১.৪২ লাখ কোটি টকা কেৱল খোৱা পানী, বৰষুণৰ পানী সংৰক্ষণ আৰু অনাময় আৰু মুকলিশৌচ মুক্ত (ODF) গাওঁবোৰৰ তত্বাৱধানৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব লাগিব। সমগ্ৰ দেশৰ গ্ৰাম্য অঞ্চলত এই বৃহৎ বিনিয়োগে অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপ ত্বৰান্বিত কৰিছে আৰু গ্ৰাম্য অৰ্থনীতিবৃদ্ধি কৰিছে। ইয়াৰ লগতে, ই গাওঁবোৰত নিযুক্তিৰ সুযোগসৃষ্টি কৰিছে। এইটো এটা প্ৰগতিশীল পদক্ষেপ যাৰ জৰিয়তে উন্নত অনাময় ব্যৱস্থা থকা গাওঁবোৰলৈ খোৱা পানী যোগান ধৰা হৈছে।
ভাৰত চৰকাৰে ২০২২-২৩ বিত্তীয় বৰ্ষত জল জীৱন মিছন ৰূপায়ণৰ বাবে ২২,৯৭৫.৩৪ কোটি টকা ২০২২-২৩ বৰ্ষত ২১ খন যোগ্য ৰাজ্যলৈ মুকলি কৰিছে।
উপলব্ধ কেন্দ্ৰীয় পুঁজিৰ ব্যৱহাৰ আৰু ৰাজ্যৰ অংশ মিলাৰ আধাৰত ভাৰত চৰকাৰে কেন্দ্ৰীয় পুঁজি মুকলি কৰে। অনলাইন নিৰীক্ষণৰ বাবে ইণ্টিগ্ৰেটেড মেনেজমেণ্ট ইনফৰ্মেচন চিষ্টেম (আইএমআইএছ) আৰু JJM-ডেশ্বব'ৰ্ড স্থাপন কৰা হৈছে। ৰাজহুৱা বিত্তীয় ব্যৱস্থাপনা প্ৰণালীৰ (পিএফএমএছ) জৰিয়তে স্বচ্ছ অনলাইন বিত্তীয় ব্যৱস্থাপনাৰ ব্যৱস্থাও আছে।
JJMৰ অধীনত ২০১৯-২০, ২০২০-২১, ২০২১-২২ আৰু ২০২২-২৩ বৰ্ষত আৱণ্টন কৰা কেন্দ্ৰীয় পুঁজি, প্ৰত্যাহাৰ পুঁজি আৰু পুঁজিৰ বিৱৰণ তলত দিয়া হৈছে:
(কোটি টকাত পৰিমাণ)
বৰ্ষ
|
কেন্দ্ৰ
|
ৰাজ্যিক অংশীদাৰীত্বৰ অধীনত ব্যৱহাৰ
|
প্ৰাৰম্ভিক ধনৰাশি
|
আবণ্টিত ধনৰাশি
|
ৰাজ্য/কেন্দ্ৰ শাসিত এলেকাৰ দ্বাৰা আহৰণ কৰা পুঁজি
|
ব্যৱহাৰৰ বিষয়ে অৱগতকৰণ
|
২০১৯-২০
|
২,৪৩৬.৩৭
|
১১,১৩৯.২১
|
৯,৯৫১.৮১
|
৫,৯৯৮.৯৯
|
৪,০৬৬.৮৮
|
২০২০-২১
|
৬,৪৩১.৮৫
|
২৩,০৩৩.০২
|
১০,৯১৭.৯০
|
১২,৫৪২.০৩
|
৭,৮০৩.৩৬
|
২০২১-২২
|
৪,৮১২.৯১
|
৯২,৩০৮.৭৭
|
৪০,০০৯.৮০
|
২৫,৫১৬.০১
|
১৮,৫৩২.৮০
|
২০২২-২৩
|
১৯,৩১৯.০৩
|
১,০০,৭৮৯.৭৭
|
২২,৯৭৫.৩৪
|
২৬,৫৪৩.৫৯
|
১৮,৪১৮.৫২
|
দক্ষতা:
JJM-ৰ লক্ষ্য হৈছে মেছন, মেকানিক, প্লাম্বাৰ, পাম্প অপাৰেটৰ, টেকনিচিয়ান, ইউটিলিটি মেনেজাৰ আৰু দায়িত্বত থকা পানী পৰীক্ষাগাৰ হিচাপে কাম কৰাৰ ক্ষমতা গঢ়ি তোলা। সমগ্ৰ দেশতে মুখ্য আন্তঃগাঁথনি উন্নয়নৰ কামৰ সৈতে, দক্ষ, অৰ্ধ-দক্ষ আৰু অদক্ষ শ্ৰমিক শক্তিৰ বাবে সকলো স্তৰত যথেষ্ট নিযুক্তিৰ সুযোগ সৃষ্টি কৰা হৈছে। স্থানীয় লোকসকলক মিস্ত্ৰী, প্লাম্বাৰ, পাম্প অপাৰেটৰ, মটৰ মেকানিক, ইলেক্ট্ৰিচিয়ান আৰু ফিটাৰ হিচাপে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হৈছিল।
মুখ্য সম্পদ কেন্দ্ৰসমূহৰ জৰিয়তে ক্ষমতা নিৰ্মাণ:
বিভিন্ন অংশীদাৰসকলৰ ক্ষমতা নিৰ্মাণ আৰু উন্নীতকৰণৰ বাবে ১০০ খন প্ৰতিষ্ঠিত চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠান/সংস্থা/ফাৰ্ম/সংগঠন/থিংক টেংক/প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠান আদিমুখ্য সম্পদ কেন্দ্ৰ হিচাপে কাম কৰি আছে। ২০২২-২৩ বিত্তীয় বৰ্ষত JJMৰ অধীনত খোৱা পানীৰ বিভিন্ন দিশৰ ওপৰত বিভিন্ন অংশীদাৰ আৰু প্ৰায় ৪,০০০ লোকক প্ৰশিক্ষণ দিয়াৰ বাবে ১০৪ টা প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচী অনুষ্ঠিত কৰা হৈছে।
সমৰ্থন সংস্থাসমূহ (আই.এছ.এ.) ৰূপায়ণ কৰা:
ৰাজ্য/ইউটিবোৰে ৰাজহুৱা ব্যস্ততাৰ বাবে অংশগ্ৰহণমূলক গ্ৰাম্য মূল্যাঙ্কনৰ অধীনত VWSC গঠন, ভিলেজ কাৰ্য পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰাত সহায় আৰু আন্তঃগাঁথনিৰ নিৰ্মাণোত্তৰ কাৰ্যকলাপ সম্পাদন কৰাৰ বাবে কাৰ্যকৰী সহায়ক সংস্থা (ISA)ক অন্তৰ্ভুক্ত কৰি পঞ্চায়তসমূহক সহায় আগবঢ়াই ছে। এনে সহায়ৰ বাবে প্ৰায় ১৪,০০০ ISA নিয়োজিত হৈ আছে, যিসকলে এই ক্ষেত্ৰত সক্ৰিয়ভাৱে কাম কৰি আছে।
ৰাষ্ট্ৰীয় ৱাশ্ব বিশেষজ্ঞ:
ৰাষ্ট্ৰীয় খোৱা পানী, অনাময় আৰু গুণগত মানদণ্ড কেন্দ্ৰক জল জীৱন মিছন (JJM) ৰূপায়ণৰ বাস্তৱতা চিনাক্ত কৰা আৰু ৰাজ্যসমূহক কাৰিকৰী সহায়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় ধোৱা বিশেষজ্ঞ (এনডব্লিউই) প্ৰস্তুত আৰু নিয়োজিত কৰাৰ দায়িত্ব দিয়া হৈছে। এতিয়ালৈকে, ৪৬ টা NEW পেনেলত ৰখা হৈছে। বছৰটোত, ৬২ টা দলে JJMৰ অধীনত কৰা কামৰ প্ৰকৃততা নিৰ্ণয় কৰিবলৈ প্ৰায় ১,০৩৫ খন গাওঁ ভ্ৰমণ কৰিছে। JJM-ৰ কাৰ্যকৰীকৰণৰ স্থিতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি, NEW -য়ে তিনিটা শ্ৰেণীত JJM-ৰ ৰূপায়ণৰ অগ্ৰগতিৰ ক্ষেত্ৰত গাওঁবোৰক তাৰকা ৰেটিং আৰু মতামত প্ৰদান কৰি আছে, যিহৈছে সন্তোষজনক, সন্তোষজনক কিন্তু উন্নতি আৰু অসন্তোষজনক যাৰ বাবে জৰুৰী পদক্ষেপৰ প্ৰয়োজন। ভ্ৰমণ টো সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, NEW -য়ে সংশ্লিষ্ট ৰাজ্যিক কৰ্তৃপক্ষক তেওঁলোকৰ মতামত প্ৰদান কৰে।
গ্ৰামীণ ৱাশ্ব অংশীদাৰ ফ’ৰাম (RWPF):
খোৱা পানী আৰু অনাময় বিভাগে এখন মঞ্চ স্থাপন কৰিছে য'ত উন্নয়নঅংশীদাৰসকলে জল জীৱন মিছন আৰু স্বচ্ছ ভাৰত মিছন (গ্ৰামীণ)ৰ কাৰ্যকৰী ৰূপায়ণৰ বাবে খণ্ডঅংশীদাৰসকলৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰিব পাৰে আৰু ইজনে সিজনক সহায় কৰাৰ সময়ত ভাৰত আৰু ৰাজ্য/ৰাজ্য/ইউটিৰ সৈতে ঘনিষ্ঠভাৱে কাম কৰিব পাৰে। গ্ৰাম্য ধোৱা অংশীদাৰ মঞ্চৰ দ্বিতীয় অনুষ্ঠানটো ২ নৱেম্বৰত অনুষ্ঠিত হৈছিল আৰু কেন্দ্ৰীয় জলমন্ত্ৰী শ্ৰী গজেন্দ্ৰ সিং শ্বেখাৱতে সভাপতিত্ব কৰিছিল।
খণ্ড অংশীদাৰসকল:
পানীক সকলোৰে দায়িত্ব তৈয়াৰ কৰিবলৈ, জল জীৱন মিছনে অংশীদাৰীত্ব গঢ়ি তুলিবলৈ আৰু সকলোৰে বাবে দীৰ্ঘম্যাদী খোৱা পানীৰ সুৰক্ষা প্ৰাপ্ত কৰাৰ বাবে বিভিন্ন প্ৰতিষ্ঠান/ব্যক্তিৰ সৈতে ঘনিষ্ঠভাৱে কাম কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ সামগ্ৰিক ভাৱে মোকাবিলা কৰাৰ বাবে পানী খণ্ডত কাম কৰা এই উচ্চাভিলাষী কাৰ্যসূচীত প্ৰায় ২১২ টা স্বেচ্ছাসেৱী সংগঠন (ভিঅ'), বেচৰকাৰী সংগঠন (বেচৰকাৰী সংগঠন), সমাজ সেৱা আৰু দাতব্য সংস্থা, আৰু পেছাদাৰী/ব্যক্তিসকলক ইতিমধ্যে 'খণ্ড অংশীদাৰ' হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে।
প্ৰফেছৰ চেয়াৰ্ছ আৰু উৎকৰ্ষ কেন্দ্ৰ:
উচ্চ মানদণ্ডৰ গৱেষণা কৰিবলৈ আৰু গ্ৰাম্য খোৱা পানী আৰু অনাময় খণ্ডত আঞ্চলিক প্ৰত্যাহ্বানৰ মোকাবিলা কৰিবলৈ আইআইএম বেংগালুৰু, আইআইটি যোধপুৰ, আইআইটি গুৱাহাটী, টিআইএছএছ মুম্বাই আৰু আইআইটি কানপুৰত JJMৰ বিভিন্ন গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰত পাঁচখন জল জীৱন মিছন অধ্যাপক অধ্যক্ষ স্থাপন কৰা হৈছে। JJMৰ অধীনত খোৱা পানীৰ ক্ষেত্ৰত বিভিন্ন আঞ্চলিক প্ৰত্যাহ্বানৰ ওপৰত গৱেষণা, অধ্যয়ন আৰু সমৰ্থন প্ৰদান কৰাৰ বাবে আইআইটি মাদ্ৰাজ আৰু আইআইটি গান্ধীনগৰত ২ টা উৎকৃষ্টকেন্দ্ৰস্থাপন কৰা হৈছে।
পানী-জনিত ৰোগ হ্ৰাস
ৰাষ্ট্ৰীয় ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰৰ (এনচিডিচি) প্ৰতিবেদন অনুসৰি, প্ৰতিটো গ্ৰাম্য পৰিয়াললৈ সুৰক্ষিত আৰু খোৱা পানীৰ উপলব্ধতাৰ সৈতে পানী-বাহিত ৰোগযথেষ্ট হ্ৰাস পাইছে। যোৱা তিনি বছৰত পানীৰ দ্বাৰা হোৱা ৰোগ হ্ৰাস ৰ বিৱৰণ ইয়াত তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে।
বৰ্ষ
|
পানীজনিত ৰোগ
|
২০১৯
|
১৭৭লাখ
|
২০২০
|
৮৯লাখ
|
২০২১
|
৫৯লাখ
|
উৎস - ৰাষ্ট্ৰীয়ৰোগনিয়ন্ত্ৰণকেন্দ্ৰ (NCDC)
|
খোৱা পানী যোগান আৰু পানীৰ মানদণ্ডৰ বাবে প্ৰযুক্তিৰ ব্যৱহাৰ
জল জীৱন মিছন
(ক) জলাশয় ৰক্ষণাবেক্ষণ, বৰষুণৰ পানী সংৰক্ষণ, জলাশয়, জলাশয়, পলি মুক্ত কৰা আদিৰ দৰে উৎস ৰক্ষণাবেক্ষণৰ ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ।
(খ) পানীৰ বাজেট আৰু অডিট
(গ) অপাৰেচন আৰু তত্বাৱধান
(ঘ) লেতেৰা পানী ব্যৱস্থাপনা
(ঙ) পানীৰ মানদণ্ড নিৰীক্ষণ আৰু নিৰীক্ষণ
(চ) শিবিৰসমূহত পৰিৱৰ্তনশীল সেৱা প্ৰদান কৰাৰ বাবে ইতিমধ্যে নিয়োজিত জৰুৰীকালীন পানী যোগান কিট
(জি) সৌৰ শক্তিৰ ব্যৱহাৰৰ দৰে কাৰ্বন নিৰ্গমন হ্ৰাস কৰাৰ বাবে লোৱা সৌৰ আধাৰিত পানীৰ পদক্ষেপ
(জ) এছ.চি.এ.ডি.এ.-য়ে আই.ও.টি.-ৰ দৰে প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত কাম কৰাৰ বাবে বিভিন্ন প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছে।
ৰিম'ট চেঞ্চিং আৰু জি.আই.এছ., পানীৰ হিচাপ, পানীৰ মানদণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ, পানীব্যৱহাৰৰ দক্ষতা, পানী সম্পদ পৰিকল্পনা আৰু প্ৰভাৱ মূল্যায়নৰ জৰিয়তে জলবায়ু স্থিতিস্থাপকতা সৃষ্টি কৰাত ডিজাইন ছফ্টৱেৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। ১৪ খন ৰাজ্য/ইউটিৰ ১১৮ খন গাঁৱত আই.ও.টি. পাইলট কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। গ্ৰাম্য ভাৰতৰ পানী শোধন প্ৰকল্পৰ হাইড্ৰ'লিক ডিজাইনৰ বাবে পানী শোধন, পানীৰ মানদণ্ড আৰু নিৰীক্ষণ, আইঅ'টি-আধাৰিত বেটাৰী বাহন আৰু ছফ্টৱেৰৰ কাৰিকৰী সমিতিয়ে পঁচিশটা উদ্ভাৱনী মূলক পানী সম্পৰ্কীয় প্ৰকল্পৰ পৰামৰ্শ দিছে।
অনা-ৰাজহ পানী হ্ৰাস:
পানী যোগান বিতৰণ প্ৰণালী আৰু অনা-ৰাজহ পানীৰ প্ৰকৃত আৰু স্পষ্ট লোকচান হ্ৰাস কৰিবলৈ সামূহিক পানী অডিট আৰু পানী সুৰক্ষা পৰিকল্পনা গুৰুত্বপূৰ্ণ। IoT-আধাৰিত প্ৰযুক্তি, পানী মিটাৰিং, পানী সংযোগত ফ্লো কণ্ট্ৰোল ভাল্ভ স্থাপন, পানীৰ বাজেট, সামূহিক নিৰীক্ষণ, পানী সংৰক্ষণ ব্যৱস্থা আৰু বিভিন্ন পানী সম্পৰ্কীয় কাৰ্যসূচীৰ সৈতে একত্ৰিত কৰণ, দীৰ্ঘম্যাদী পানী সুৰক্ষাৰ বাবে আই.ই.চি. কাৰ্যকলাপ আদিৰ ওপৰত কাম কৰা হৈছে।
অভিযোগ নিষ্পত্তি প্ৰণালী:
পানী যোগান সম্পৰ্কীয় অভিযোগবোৰ সমাধান কৰিবলৈ বিভাগটোত এটা অভিযোগ নিষ্পত্তি কোষ গঠন কৰা হৈছে। লোকসকলে কেন্দ্ৰীভূত ৰাজহুৱা অভিযোগ নিষ্পত্তি আৰু নিৰীক্ষণ প্ৰণালীৰ (CPGRAMS) জৰিয়তে তেওঁলোকৰ অভিযোগ পঞ্জীয়ন কৰি আছে। সেৱা প্ৰদান প্ৰণালী উন্নত কৰাৰ বাবে আৰু বিভাগটোক নাগৰিকৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনোৱাৰ বাবে সেৱা প্ৰদান সম্পৰ্কে হিতাধিকাৰী আৰু অংশীদাৰসকলৰ পৰা ধাৰাবাহিকভাৱে মতামত আৰু পৰামৰ্শ লোৱা হৈছে।
জল জীৱন সৰ্বেক্ষণ (জেজেএছ) টুলকিট - ২০২৩ আৰু জেজেএছ-২০২৩ ডেশ্বব'ৰ্ড মুকলি কৰা হৈছে
ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি শ্ৰী জগদীপ ধনকাৰে ২১ অক্টোবৰ, ২০২২ তাৰিখে 'জল জীৱন সুৰভেক্ষন' টুলকিট আৰু ডেশ্বব'ৰ্ড মুকলি কৰে। জল জীৱন সুৰভেক্ষন ২০২৩ আৰম্ভ কৰাৰ উদ্দেশ্য হৈছে ৰাজ্য/জিলাৰ বিষয়াসকলক গ্ৰাম্য অঞ্চলত উন্নত প্ৰদৰ্শন আৰু উন্নত পানী সেৱা প্ৰদানৰ বাবে চেষ্টা কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰা।
'পৰিষ্কাৰ পানীৰ পৰা সুৰক্ষা':
পানীৰ গুণগত মানদণ্ডৰ ওপৰত অভিযানে পৰিষ্কাৰ আৰু সুৰক্ষিত খোৱা পানীৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত সজাগতা সৃষ্টি কৰাত সহায় কৰিব আৰু লগতে গ্ৰাম্য পৰিয়ালবোৰক যোগান ধৰা পানীৰ মানদণ্ড নিৰীক্ষণ কৰাত সহায় কৰিব। এই অভিযান ২০২২ চনৰ ২ অক্টোবৰত আৰম্ভ কৰা হৈছিল আৰু ২৬ জানুৱাৰী, ২০২৩ লৈকে চলিব।
শেহতীয়া বছৰবোৰত, চৰকাৰে জীৱনৰ মানদণ্ড উন্নত কৰিবলৈ আৰু জনসাধাৰণৰ মৌলিক প্ৰয়োজনীয়তাৰ আশা-আকাংক্ষা পূৰণ কৰাৰ বাবে 'গতিৰ সৈতে বৃহৎ পৰিমাণৰ' কাম কৰি আছে। সকলোৰে বাবে গৃহ নিৰ্মাণ, প্ৰতিটো পৰিয়ালত বিদ্যুৎ, প্ৰতিটো পৰিয়াললৈ শৌচালয়, পৰিষ্কাৰ ৰন্ধন গেছ, বিত্তীয় অন্তৰ্ভুক্তি, সামাজিক সুৰক্ষা, সকলোৰে বাবে সুলভ স্বাস্থ্যসেৱা, পথ, ব্ৰডবেণ্ড সংযোগ আদিৰ দৰে মৌলিক প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰা বিভিন্ন চৰকাৰী পদক্ষেপৰ বাবে মানুহৰ, বিশেষকৈ গাওঁত বাস কৰা লোকসকলৰ প্ৰত্যাশা বৃদ্ধি পাইছে। এতিয়া জনসাধাৰণৰ আকাংক্ষা হৈছে তেওঁলোকৰ ঘৰ আৰু ৰাজহুৱা প্ৰতিষ্ঠানসমূহলৈ খোৱা নলৰ পানী যোগান ধৰা যাতে গ্ৰাম্য-নগৰীয় বিভাজন দূৰ কৰিব পৰা যায়। গ্ৰাম্য ভাৰতৰ এই আকাংক্ষা পূৰণ আৰু তেওঁলোকৰ জীৱন সহজ কৰি তুলিবলৈ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে জল জীৱন মিছন (JJM) ঘোষণা কৰে।
১৫ আগষ্ট, ২০১৯ তাৰিখে লালকিল্লাৰ প্ৰাচীৰৰ পৰা ঘোষণা কৰা জল জীৱন মিছনখন ৰাজ্যসমূহৰ সৈতে অংশীদাৰীত্বত ৰূপায়ণ কৰা হৈছে যাতে ২০২৪ চনৰ ভিতৰত নিয়মীয়া আৰু দীৰ্ঘম্যাদী ভিত্তিত প্ৰতিটো গ্ৰাম্য পৰিয়ালক পৰ্যাপ্ত চাপৰ সৈতে নিৰ্ধাৰিত মানদণ্ডৰ পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ নলপানী যোগান ধৰা হয়। জেজেএমে নিশ্চিত কৰিছে যে 'কাকো বাদ দিয়া নহয়'। JJMৰ প্ৰয়াস হৈছে আটাইতকৈ দৰিদ্ৰ আৰু প্রান্তিক লোকসকলৰ লগতে পূৰ্বতে বঞ্চিত সকলোলোকক নলৰ পানী যোগান নিশ্চিত কৰা।
JJM-ক অনন্য কৰি তোলে যে ইয়াৰ আৰম্ভণিৰ আগতে, গ্ৰাম্য ভাৰতত পানী যোগানৰ মৌলিক একক আছিল গাওঁ/জনপদ। এক পৰিৱৰ্তনশীল কাৰ্যসূচী হোৱাৰ বাবে, 'জল জীৱন মিছনে' এতিয়া পৰিয়ালবোৰক পানী যোগানৰ এক মৌলিক গোট কৰি তুলিছে। ই দেশৰ মহিলাসকলৰ বাবে বিশেষভাৱে ঐতিহাসিক গুৰুত্ব বহন কৰে, কিয়নো জেজেএমে তেওঁলোকক আটাইতকৈ বেয়া বতৰৰ পৰিস্থিতিতো দূৰৰ পৰা ঘৰলৈ পানী অনাৰ শতিকা পুৰণি কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ পৰা মুক্ত কৰিব। সেয়েহে, JJM-এ তেওঁলোকৰ আত্ম-সন্মান পুনৰুদ্ধাৰ কৰিব আৰু এনেদৰে তেওঁলোকৰ আত্ম-বিকাশ বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে পৰ্যাপ্ত সময় আৰু শক্তি ৰাহি কৰিব।
(অধিক তথ্যৰ বাবে JJM ডেশ্বব'ৰ্ড চাওক: https://ejalshakti.gov.in/jjmreport/JJMIndia.aspx)
স্বচ্ছ ভাৰত মিছন (গ্ৰামীণ) : ২০২২ ৰ মুখ্য বিষয়সমূহ
এছ.বি.এম.-জি.-য়ে (দ্বিতীয় পৰ্যায়) ODF আচৰণ শক্তিশালী কৰিছে আৰু গাওঁবোৰত গোটা আৰু তৰল আৱৰ্জনাৰ সুৰক্ষিত ব্যৱস্থাপনাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছে
২০২২ চনত ১ লাখতকৈও অধিক গাওঁক ODF প্লাছ ঘোষণা কৰা হৈছিল
এছ.বি.এম.-জি.-ৰ (দ্বিতীয় পৰ্যায়) লক্ষ্য হৈছে ২০২৪-২৫ চনৰ ভিতৰত সকলো গাওঁক ODFৰ পৰা ODF প্লাছলৈ ৰূপান্তৰ কৰা।
স্বচ্ছ ভাৰত মিছন (গ্ৰামীণ) [এছবিএম(জি)] হৈছে ২ অক্টোবৰ, ২০১৪ তাৰিখে প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে আৰম্ভ কৰা এক কেন্দ্ৰীয় পৃষ্ঠপোষকতাত আঁচনি। ইয়াৰ মুখ্য উদ্দেশ্য আছিল দেশৰ সকলো গ্ৰাম্য পৰিয়ালক শৌচালয় প্ৰদান কৰি মহাত্মা গান্ধীৰ ১৫০ তম জন্ম জয়ন্তী ২ অক্টোবৰ, ২০১৯-ৰ ভিতৰত দেশখনক মুকলিশৌচ মুক্ত কৰা। দেশৰ সকলো গাওঁতে ২ অক্টোবৰ, ২০১৯-ৰ ভিতৰত নিজকে ODF ঘোষণা কৰা হৈছিল। ODFৰ ফলাফল লাভ কৰাৰ পিছত, ১ এপ্ৰিল, ২০২০-ৰ পৰা ODF স্থিতি বজাই ৰখাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি এছবিএম(জি)ৰ দ্বিতীয় পৰ্যায় আৰম্ভ কৰা হৈছে আৰু যাৰ চূড়ান্ত উদ্দেশ্য হৈছে সকলো গাওঁক কঠিন আৰু তৰল আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা (এছএলডব্লিউএম) অৰ্থাৎ ২০২৪-২৫ চনৰ ভিতৰত সকলো গাওঁক ODFলৈ ৰূপান্তৰ কৰা। কাৰ্যসূচীটোৰ উদ্দেশ্য এইটোও নিশ্চিত কৰা যে কাকো বাদ দিয়া নহয়। এছ.বি.এম.(জি.) দ্বিতীয় পৰ্যায়ৰ মুঠ কাৰ্যসূচী ব্যয় হৈছে ১.৪০ লাখ কোটি টকাৰ অধিক।
ভৌতিক সাফল্যৰ ক্ষেত্ৰত, আইএমআইএছৰ ওপৰত ৰাজ্য/ইউটিৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি, ২ অক্টোবৰ, ২০১৪ ৰ পৰা সমগ্ৰ দেশত এই কাৰ্যসূচীৰ অধীনত এতিয়ালৈকে ১১.০৯ কোটিতকৈও অধিক আইএইচএইচএল আৰু ২.১৮ লাখ চিএছচি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। ২০২২ চনত, ১ জানুৱাৰী, ২০২২ আৰু ২০ ডিচেম্বৰ, ২০২২-ৰ ভিতৰত ২৩,৩৪,৫৬০ আইএইচএইচএল আৰু ১৯,১৬৯ চিএছচি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। ১ জানুৱাৰী, ২০২২ ৰ পৰা ২০ ডিচেম্বৰ, ২০২২ লৈ প্ৰায় ১,২৪,৬৭৭ খন গাওঁক মুকলি শৌচ মুক্ত (ODF) প্লাছ ঘোষণা কৰা হৈছে। ১ জানুৱাৰী, ২০২২ ৰ পৰা ২০ ডিচেম্বৰ, ২০২২ লৈ এছবিএম (জি) কাৰ্যকৰী কৰাৰ ক্ষেত্ৰত মুঠ ৩০২৮ কোটি টকা ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।
- ১ জানুৱাৰী, ২০২২ আৰু ২০ ডিচেম্বৰ, ২০২২-ৰ ভিতৰত, ১,২৪,৬৭৭ খন গাওঁক মুকলিশৌচ মুক্ত (ODF) প্লাছ ঘোষণা কৰা হৈছিল।
- ২০ ডিচেম্বৰ, ২০২২ তাৰিখে, ১,২৫,৮১০ খন গাওঁ কঠিন আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনাআৰু ১,১২,৪২৭ খন গাওঁ তৰল আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনাৰ দ্বাৰা সামৰি লোৱা হৈছে।
- ১ জানুৱাৰী, ২০২২ ৰ পৰা ২০ ডিচেম্বৰ, ২০২২ লৈ, ২৩,৩৪,৫৬০ টা ব্যক্তিগত ঘৰুৱা শৌচালয় (আইএইচএইচএল) আৰু ১৯,১৬৯ টা সামূহিক অনাময় কমপ্লেক্স (চিএছচি) নিৰ্মাণ কৰা হৈছে।
- তৰল আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনাক অগ্ৰাধিকাৰ দিবলৈ সুজলাম অভিযান আৰম্ভ কৰা হৈছিল। সুজলাম ১.০ আৰু সুজলাম ২.০ অভিযানৰ অধীনত ২৩ লাখতকৈও অধিক ভিজা গাঁত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।
- এছ.বি.এম.(জি.)ৰ গোবৰ্ধন উদ্যোগৰ অধীনত, জানুৱাৰী ২০২২-ৰ পৰা ৯৬ টা সম্প্ৰদায়/ক্লাষ্টাৰ স্তৰৰ জৈৱ গেছ প্ৰকল্প স্থাপন কৰা হৈছে।
- এছ.বি.এম.-জি. খণ্ডৰ কৰ্মীসকলৰ ক্ষমতা শক্তিশালী কৰাৰ বাবে জানুৱাৰী, ২০২২-ৰ পৰা প্ৰায় ২১৯১ জন মাষ্টাৰ ট্ৰেইনাৰক প্ৰশিক্ষণ দিয়া হৈছে।
- ১৫ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২২ ৰ পৰা ২ অক্টোবৰ, ২০২২ লৈ স্বচ্ছতা হি সেৱা (এছএইচএছ) অভিযান পৰিচালনা কৰিছিল – ৯.৮১ কোটি লোকে শ্ৰমদান কাৰ্যকলাপত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু ১৪.৮০ লাখ পুৰণি আৱৰ্জনা স্থান পৰিষ্কাৰ কৰিছিল।
- একক গাঁতৰ শৌচালয়বোৰ কটা শৌচালয়ত পুনৰ স্থাপন কৰাৰ এক সৰল অন-চাইট পদ্ধতিৰ জৰিয়তে শৌচৰ পদাৰ্থৰ সুৰক্ষিত নিষ্কাশনৰ বাবে, ২ অক্টোবৰ ২০২২ তাৰিখে 'ৰেট্ৰোফিট টু টুইন পিট কেম্পেইন' আৰম্ভ কৰা হৈছিল।
- ৰাজ্য, জিলা আৰু পঞ্চায়তসমূহৰ মাজত স্বাস্থ্যকৰ প্ৰতিযোগিতা সৃষ্টি কৰিবলৈ আৰু এছবিএম-জি দ্বিতীয় পৰ্যায়ৰ অগ্ৰগতি অনুসৰণ কৰিবলৈ ২ নৱেম্বৰ ২০২২ তাৰিখে স্বচ্ছ সৰ্বেক্ষণ গ্ৰামীণ (এছএছজি) ২০২৩ আৰম্ভ কৰা হৈছিল।
ODFপ্লাছ ঘোষণাকৰা গাওঁৰ সংখ্যা
|
অতি সাম্ভ্যাৱ্য
|
উদীয়মান
|
মডেল
|
মুঠ
|
৮৫,৮৩২
|
১৯,৭১৮
|
৪২,১১৫
|
১,৪৭,৬৬৫
|
স্বচ্ছ ভাৰত অভিযান (গ্ৰামীণ)ৰ কাৰ্যকৰীকৰণৰ বাবে ব্যৱহৃত পুঁজি
কোটিত
বৰ্ষ
|
ব্যৱহৃত
|
২০১৪-১৫ ৰ পৰা ২০২১-২২ লৈ
|
৭৮,৩৬১.৯২
|
২০২২-২৩
|
১৭১৬.২২
|
সুজলামৰ দৰে অভিযানৰ জৰিয়তে তৰল আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা (এলডব্লিউএম)ক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া হৈছে। সুজলাম ১.০ আৰু সুজলাম ২.০ অভিযানৰ অধীনত ৰাজ্য/ইউটিৰ দ্বাৰা ২৩ লাখতকৈও অধিক ভিজা গাঁত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে।
কেন্দ্ৰীয় জল শক্তি মন্ত্ৰীৰ অধ্যক্ষতাত অনাময় আৰু পানী যোগান বিভাগৰ দায়িত্বত থকা ৰাজ্যিক মন্ত্ৰীসকলৰ আঞ্চলিক সন্মিলন অনুষ্ঠিত হৈছিল।
ক্ষমতা শক্তিশালী কৰণৰ বাবে, ডিএম/ডিচিসহ ৰাজ্য/জিলা/খণ্ড/জিপি পৰ্যায়ত বিভিন্ন অংশীদাৰসকলৰ বাবে বিভিন্ন অভিমুখীকৰণ/প্ৰশিক্ষণ/কৰ্মশালা অনুষ্ঠিত কৰা হৈছিল। জানুৱাৰী, ২০২২ ৰ পৰা, ২১৯১ জন মাষ্টাৰ ট্ৰেইনাৰক প্ৰশিক্ষণ দিয়া হৈছে।
নতুন দিল্লীত ২৯ জুলাই, ২০২২ তাৰিখে ভাৰত স্বচ্ছতা এলায়েন্স (আইএচি)ৰ সহযোগত ডিডিডব্লিউএছ-ৰ দ্বাৰা ৭৫ টা মডেলৰ ODF প্লাছ ব্লক বিকশিত কৰাৰ বাবে এক লাইটহাউচ উদ্যোগ আৰম্ভ কৰা হৈছিল।
গ্ৰাম্য ৱাশ্ব অংশীদাৰ মঞ্চৰ (আৰডব্লিউপিএফ) বৈঠক ২২ আগষ্ট, ২০২২ তাৰিখে নতুন দিল্লীৰ ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰত অনুষ্ঠিত হৈছিল। আৰডব্লিউপিএফে উদ্ভাৱন, জ্ঞান সামগ্ৰী, বিত্তীয় আৰু ক্ষমতা নিৰ্মাণৰ জৰিয়তে এছবিএম-জি আৰু JJM ৰূপায়ণত ৰাজ্যসমূহক সমৰ্থন কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ দোহাৰে, যাৰ ফলত চালিত ফলাফল প্ৰভাৱিত হয়।
GOBARdhan (গোবৰ্ধন) : গোবৰ্ধন (GOBARdhan) হৈছে স্বচ্ছ ভাৰত মিছন-গ্ৰামীণৰ দ্বিতীয় পৰ্যায়ৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান। ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে গাওঁবোৰত পৰিষ্কাৰ পৰিচ্ছন্নতা নিশ্চিত কৰা আৰু সম্পদ আৰু শক্তি উৎপাদন কৰা আৰু জৈৱ-আৱৰ্জনা, কৃষি-অৱশিষ্টাংশ কে ধৰি জৈৱ-আৱৰ্জনাক জৈৱ-সমাধান আৰু জৈৱ গেছলৈ ৰূপান্তৰ কৰি গাওঁবাসীৰ জীৱন উন্নত কৰা। ডি.ডি.ডব্লিউ.এছ.-য়ে গোবৰ্ধনৰ ৰূপায়ণৰ ক্ষেত্ৰতো সমন্বয় সাধন কৰি আছে: জৈৱ গেছ/সংকুচিত বায়োগেছ (চি.বি.জি.) খণ্ডৰ বাবে এক সক্ষম পৰিৱেশ প্ৰদান কৰাৰ বাবে বিভিন্ন বিভাগ/মন্ত্ৰালয়ক অন্তৰ্ভুক্ত কৰি আৱৰ্জনাৰ পৰা সম্পদলৈ উদ্যোগ। জানুৱাৰী ২০২২-ৰ পৰা, এছ.বি.এম.(জি.)ৰ অধীনত মুঠ ৯৬ টা সম্প্ৰদায়/ক্লাষ্টাৰ স্তৰৰ জৈৱ গেছ প্ৰকল্প সম্পূৰ্ণ কৰা হৈছে।
এছ.বি.এম.-জি.-ৰ মাহেকীয়া বাতৰি কাকত "স্বচ্ছতা সংবাদ" আগষ্ট, ২০২২ ত মুকলি কৰা হৈছিল।
স্বচ্ছতা হি সেৱা (এছএইচএছ) অভিযান ১৫ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২২ ৰ পৰা ২ অক্টোবৰ, ২০২২ লৈ সমগ্ৰ দেশতে অনুষ্ঠিত হৈছিল। অভিযানৰ অধীনত, শ্ৰমদান কাৰ্যকলাপত ৯.৮১ কোটি লোকে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু ১৪.৮০ লাখ পুৰণি আৱৰ্জনা স্থান পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছিল। ODF প্লাছ উপাদানৰ ওপৰত ৰাজ্যসমূহে আয়োজন কৰা চৰপঞ্চ সম্বাদত প্ৰায় ১.৬৮ লাখ চৰপঞ্চ উপস্থিত আছিল আৰু ১.৫৯ লাখ গ্ৰাম পঞ্চায়তে একক ব্যৱহাৰৰ প্লাষ্টিক ব্যৱহাৰ নিষিদ্ধ কৰাৰ এক প্ৰস্তাৱ গৃহীত কৰিছিল।
২০২২ চনৰ ২ অক্টোবৰত নতুন দিল্লীৰ বিজ্ঞান ভৱনত "স্বচ্ছ ভাৰত দিৱস" আয়োজন কৰা হৈছিল। ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি শ্ৰীমতী দ্ৰৌপদী মুৰ্মুৱে অনুষ্ঠানটোত উপস্থিত থাকে। গ্ৰামোন্নয়ন আৰু পঞ্চায়তি মন্ত্ৰী ৰাজ শ্ৰী গিৰিৰাজ সিং; জল শক্তি মন্ত্ৰী শ্ৰী গজেন্দ্ৰ সিং শ্বেখাৱত, জল শক্তি আৰু জনজাতীয় পৰিক্ৰমা ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী শ্ৰী বিশ্বেশ্বৰ টুডু, জল শক্তি আৰু খাদ্য সংসাধন উদ্যোগ ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী শ্ৰী প্ৰহ্লাদ সিং পেটেলও উপস্থিত আছিল। ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে স্বচ্ছ সৰ্বেক্ষণ গ্ৰামীণ (এছএছজি), ২০২২ আৰু জল জীৱন মিছন (JJM)- কাৰ্যক্ষমতা মূল্যায়নৰ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ কৰে। তেওঁ এছএছজি ২০২২ আৰু JJM-কাৰ্যক্ষমতা মূল্যায়নৰ অধীনত সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ প্ৰদৰ্শন কৰা ৰাজ্য/ইউটি আৰু জিলাসমূহক সম্বৰ্ধনা জনায় আৰু বঁটা প্ৰদান কৰে। কেন্দ্ৰীয় জল শক্তি মন্ত্ৰীয়ে বিভিন্ন অভিযান আৰু প্ৰতিযোগিতাৰ অধীনত শিল্পী/বিজয়ীসকলক বিভিন্ন বঁটা প্ৰদান কৰে। ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী, কেন্দ্ৰীয় আৰু ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল চৰকাৰৰ জ্যেষ্ঠ বিষয়া, আৰু উন্নয়ন অংশীদাৰ সংগঠন, পঞ্চায়তি ৰাজ প্ৰতিষ্ঠান (পিআৰআই) আৰু অন্যান্য অংশীদাৰসহ ১,৫০০ ৰো অধিক লোকে অনুষ্ঠানটোত অংশগ্ৰহণ কৰে।
২০২২ চনৰ ২ অক্টোবৰত কেন্দ্ৰীয় জল শক্তি মন্ত্ৰী শ্ৰী গজেন্দ্ৰ সিং শ্বেখাৱতে ৰেট্ৰোফিট টুইন পিট অভিযান আৰম্ভ কৰিছিল। এই অভিযানে একক গাঁতৰ শৌচালয়বোৰ কটা গাঁতৰ শৌচালয়ত পুনৰ স্থাপন কৰাৰ এক সৰল অন-চাইট পদ্ধতিৰ জৰিয়তে শৌচৰ পদাৰ্থৰ সুৰক্ষিত নিষ্কাশনত সহায় কৰিব। ২ অক্টোবৰৰ পৰা ১৯ নৱেম্বৰলৈ (পৰিকল্পনা পৰ্যায়) অভিযানৰ প্ৰথম পৰ্যায়ত, ৰাজ্যবোৰে ৯৭% গাওঁৰ বেচলাইন মূল্যায়ন সম্পূৰ্ণ কৰিছে। চিনাক্ত কৰা একক গাঁতৰ শৌচালয় আৰু চেপ্টিক টেংকবোৰ ২৬ জানুৱাৰী, ২০২৩-ৰ ভিতৰত ৰূপায়ণ পৰ্যায়ত পুনৰ স্থাপন কৰিব লাগিব।
স্বচ্ছ সৰ্বেক্ষণ গ্ৰামীণ ২০২৩ (এছএছজি ২০২৩)ৰ শুভাৰম্ভ: ডিডিডব্লিউএছে ২ নৱেম্বৰ ২০২২ তাৰিখে স্বচ্ছ সৰ্বেক্ষণ গ্ৰামীণ (এছএছজি) ২০২৩ মুকলি কৰিছে যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে ৰাজ্য, জিলা আৰু গ্ৰাম পঞ্চায়তসমূহৰ মাজত স্বাস্থ্যকৰ প্ৰতিযোগিতা সৃষ্টি কৰা আৰু এছবিএম-জি দ্বিতীয় পৰ্যায়ৰ অগ্ৰগতি ৰক্ষা কৰা। এছএছজি ২০২৩ ৰ অধীনত গ্ৰাম পঞ্চায়ত আৰু জিলা পৰ্যায়ত মূল্যাঙ্কন কৰা হ'ব। এছ.এছ.জি. ২০২৩-ক অধিক অংশগ্ৰহণমূলক কৰি তুলিবলৈ, গ্ৰাম পঞ্চায়তবোৰে ও.ডি.এফ. আৰু মাপকাঠিৰ ওপৰত গাওঁৰ স্ব-মূল্যাঙ্কন কৰিব। গাওঁৰ স্ব-মূল্যায়ন সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, গ্ৰাম পঞ্চায়তৰ দ্বাৰা খণ্ড পৰ্যায়ত সহযোগী প্ৰমাণীকৰণ কৰা হ'ব। খণ্ড পৰ্যায়ত বাছনি কৰা গাওঁবোৰজিলা, ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত মূল্যাঙ্কন কৰা হ'ব যাতে তিনিওটা স্তৰত সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গ্ৰাম পঞ্চায়ত চিনাক্ত কৰা যায়। ২০ ডিচেম্বৰ, ২০২২ তাৰিখলৈকে, ১,৮০,৬১০ ৰো অধিক গ্ৰাম পঞ্চায়তে স্ব-মূল্যায়ন প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰিছে আৰু ৩.২৬ লাখৰো অধিক গাওঁৱে বেচলাইন স্ব-মূল্যায়ন সম্পূৰ্ণ কৰিছে। জিলাসমূহৰ প্ৰদৰ্শন ODF প্লাছ ইণ্ডিকেটৰৰ প্ৰগতি আৰু তৃতীয় পক্ষৰ সংস্থা নিয়োগ কৰি গাওঁসমূহৰ পোনপটীয়া পৰ্যৱেক্ষণৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি মূল্যায়ন কৰা হ'ব। সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ প্ৰদৰ্শন কৰা জিলাসমূহক মাহিলী আৰু ত্ৰৈমাসিক প্ৰগতিৰ বাবে পুৰস্কৃত কৰা হৈছে। সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ প্ৰদৰ্শন কৰা ৰাজ্য, জিলা আৰু পঞ্চায়তসমূহক ২ অক্টোবৰ, ২০২৩ তাৰিখে ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত পুৰস্কৃত কৰা হ'ব।
এছ.বি.এম.(জি.)ৰ অধীনত, যোগ্য পৰিয়ালবোৰক (সকলো বি.পি.এল. পৰিয়াল) ১২০০০/- টকাৰ (ৰাজ্যিক অংশ সহ) এক ইনচেণ্টিভ প্ৰদান কৰা হয় আৰু দৰিদ্ৰতা ৰেখাৰ ওপৰৰ পৰিয়ালবোৰক (এ.পি.এল.) পৰিয়াল (এছ.চি./এছ.টি., ক্ষুদ্ৰ আৰু প্ৰান্তীয় কৃষক, ভূমিধাৰণথকা ভূমিহীন শ্ৰমিক, শাৰীৰিকভাৱে প্ৰত্যাহ্বানপ্ৰাপ্ত, আৰু মহিলা নেতৃত্বাধীন পৰিয়াল) ব্যক্তিগত ঘৰুৱা শৌচালয় (আই.এইচ.এইচ.এল.) নিৰ্মাণৰ বাবে প্ৰদান কৰা হয়। ৰাজ্যসমূহৰ অতিৰিক্ত ৰাজ্যিক অংশ প্ৰদান কৰি উচ্চতৰ উদগনি প্ৰদান কৰাৰ নমনীয়তা আছে। এই কাৰ্যসূচীৰ অধীনত, গ্ৰাম পঞ্চায়তসমূহক গাওঁবোৰত কঠিন আৰু তৰল আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা (এছএলডব্লিউএম)ৰ বাবে সামূহিক অনাময় কমপ্লেক্স (চিএছচি) আৰু সম্পত্তি নিৰ্মাণৰ বাবে বিত্তীয় সাহায্য প্ৰদান কৰা হয়।
কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্যসমূহৰ মাজত পুঁজি ভাগ-বতৰাৰ অনুপাত নিম্নলিখিত ধৰণৰ:
৮ খন উত্তৰ-পূব ৰাজ্য আৰু ৩ খন হিমালয়ৰাজ্য/ইউটি উত্তৰাখণ্ড, হিমাচল প্ৰদেশ আৰু জম্মু আৰু কাশ্মীৰ কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ বাবে ৯০:১০
আন ৰাজ্যৰ বাবে ৬০:৪০
অন্যান্য কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ বাবে, কেন্দ্ৰই ১০০% অংশ বহন কৰে
এছ.বি.এম.(জি)ৰ দ্বিতীয় পৰ্যায়ৰ মুখ্য উপাদানবোৰ হৈছে:
(i) যিকোনো পৰিত্যক্ত বা নতুনকৈ নিৰ্মিত পৰিয়ালৰ বাবে ব্যক্তিগত ঘৰুৱা শৌচালয় (আই.এইচ.এইচ.এল.) নিৰ্মাণ
(ii) গাওঁবোৰত প্ৰয়োজনীয়তাৰ ভিত্তিত সামূহিক অনাময় কমপ্লেক্স (চি.এছ.চি.) নিৰ্মাণ
(iii) কঠিন আৰু তৰল আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা (এছএলডব্লিউএম) – জৈৱিক আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা, প্লাষ্টিক আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা, লেতেৰা পানী ব্যৱস্থাপনা আৰু নৰ্দমা পদাৰ্থ ব্যৱস্থাপনা।
তথ্য, শিক্ষা আৰু যোগাযোগ (আইইচি) আৰু ক্ষমতা নিৰ্মাণ
ও.ডি.এফ. প্লাছৰ প্ৰগতি নিম্নলিখিত ধৰণে তিনিটা শ্ৰেণীত নথিভুক্ত কৰা হৈছে:
Aspiring-উদীয়মান: যি খন গাওঁয়ে ইয়াৰ ODF স্থিতি বজাই ৰাখে আৰু কঠিন আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা বা তৰল আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনাৰ ব্যৱস্থা কৰে।
Rising-উজ্জ্বল: যি খন গাওঁয়ে ODFৰ স্থিতি বজাই ৰাখিছে আৰু কঠিন আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা আৰু তৰল আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা দুয়োটাৰ ব্যৱস্থা আছে।
Model-উৎকৃষ্ট: ও.ডি.এফ. স্থিতি বজাই ৰখা গাওঁখন; কঠিন আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা আৰু তৰল আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা দুয়োটাৰ ব্যৱস্থা আছে; ৰাজহুৱা স্থানত চাক্ষুষ পৰিচ্ছন্নতা অৰ্থাৎ নিম্নতম আৱৰ্জনা, নিম্নতম স্থিৰ আৱৰ্জনা পানী আৰু কোনো প্লাষ্টিক আৱৰ্জনা নাই, য'ত আৱৰ্জনা নাই। ওডিএফ প্লাছে আইইচি বাৰ্তা প্ৰদৰ্শন কৰে।
অনাময় এটা ৰাজ্যিক বিষয় আৰু কাৰ্যসূচীটো ৰাজ্য চৰকাৰৰ জৰিয়তে ৰূপায়ণ কৰা হৈছে। ভাৰত চৰকাৰে কাৰ্যসূচীনিৰ্দেশনা, পৰামৰ্শ আৰু অনুদান সহায় জাৰী কৰি গাওঁবোৰত সামগ্ৰিক অনাময় ব্যৱস্থা উন্নত কৰাৰ প্ৰচেষ্টাৰ পৰিপূৰক হ'বলৈ ৰাজ্যসমূহক কাৰিকৰী আৰু বিত্তীয় সহায় আগবঢ়ায়। এই কাৰ্যসূচীটো ভাৰত চৰকাৰ আৰু ৰাজ্য চৰকাৰৰ বিভিন্ন আঁচনি আৰু পুঁজিৰ উলম্বৰ মাজত এক ত্ৰুটিৰ এক অভিনৱ আৰ্হি হিচাপে প্ৰস্তুত কৰা হৈছে। কেন্দ্ৰীয় আৰু ৰাজ্য চৰকাৰে এছ.বি.এম.(জি.)ৰ বাবে বাজেটীয় ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে উপলব্ধ কৰা পুঁজিৰ উপৰিও, গ্ৰাম্য স্থানীয় সংস্থা (আৰ.এল.বি.), এম.জি.এন.আৰ.ই.জি.এ. আৰু ৰাজহ উৎপাদন মডেল আদিৰ বাবে ১৫ তম বিত্ত আয়োগৰ অনুদানৰ সৈতে পুঁজি মিলাই দিয়া হয়।
***
AS
[১]https://www.niti.gov.in/aspirational-districts-programme
[২] Manual for the utilization of ১৫th Finance Commission tied grants to Rural Local Bodies/PRIs for Water & Sanitation (২০২১-২২ to ২০২৫-২৬)
[৩]https://ejalshakti.gov.in/JJM/JJMReports/Financial/JJMRep_StatewiseAllocationReleaseExpenditure.aspx
[৪]https://ejalshakti.gov.in/JJM/JJMReports/Financial/JJMRep_StatewiseAllocationReleaseExpenditure.aspx
***
AD/NS
(Release ID: 1888032)
Visitor Counter : 521