కేంద్ర చట్ట, న్యాయశాఖల మంత్రి   కిరణ్ రిజిజు ఈరోజు రాజ్యసభలో ఒక ప్రశ్నకు లిఖితపూర్వక సమాధానం ఇస్తూ ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్టులు/కొత్త ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్ట్ (ఎఫ్టీసీ ) ఏర్పాటు  పనితీరుతో పాటు పెండింగ్‌లో ఉన్న కేసుల సంఖ్య వివరాలు తెలియజేసారు. దేశంలోని గత మూడు సంవత్సరాలు  ప్రస్తుత సంవత్సరంలో, రాష్ట్రాల వారీగా, హైకోర్టులు అందించిన సమాచారం ప్రకారం, అనుబంధంలో ఇవ్వబడింది. ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్ట్ ని ఏర్పాటు చేయడం  నిధుల కేటాయింపు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల పరిధిలో ఉంటుంది, వారు ఆయా హైకోర్టులతో సంప్రదించి వారి అవసరాలు  వనరుల ప్రకారం అటువంటి కోర్టులను ఏర్పాటు చేస్తారు. 14వ ఆర్థిక సంఘం (ఎఫ్‌సి) 2015-–2020 మధ్యకాలంలో మొత్తం 1800 ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్ట్ లను ఏర్పాటు చేయాలని సిఫార్సు చేసింది, నిర్దిష్ట హేయమైన కేసులు, మహిళలు, పిల్లలు, సీనియర్ సిటిజన్‌లు, వికలాంగులు, ప్రాణాంతక వ్యాధుల బారిన పడిన వ్యక్తులు  ఆస్తులకు సంబంధించిన సివిల్ కేసులు. సంబంధిత కేసులు 5 సంవత్సరాలకు పైగా పెండింగ్‌లో ఉన్నాయి. ఈ ప్రయోజనం కోసం పన్ను పంపిణీ (32శాతం నుండి 42శాతం) ద్వారా అందుబాటులో ఉన్న మెరుగైన ఆర్థిక స్థలాన్ని ఉపయోగించుకోవాలని ఎఫ్సీ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలను కోరింది. 2015–-16 ఆర్థిక సంవత్సరం నుంచి ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్ట్  ఏర్పాటుకు నిధులు కేటాయించాలని కేంద్ర ప్రభుత్వం రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలను కోరింది. ఇంకా, క్రిమినల్ లా (సవరణ) చట్టం, 2018కి అనుగుణంగా, అత్యాచారం  బాధితులకు సత్వర న్యాయం అందించడానికి న్యాయ శాఖ 1023 ఫాస్ట్ ట్రాక్ స్పెషల్ కోర్టుల (కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకం) ఏర్పాటు కోసం అక్టోబర్, 2019 నుండి కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకాన్ని పోక్సో చట్టం ప్రకారం అమలు చేస్తోంది. ప్రారంభంలో 1 సంవత్సరం పాటు ఉన్న కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకం పథకం, మొత్తం రూ.1572.86 కోట్లతో మార్చి 31,2023 వరకు కొనసాగించబడింది. రూ.971.70 కోట్లతో నిర్భయ ఫండ్ కింద నిధులు కేంద్ర వాటాగా. 31/10/2022 నాటికి, 733 కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకాలు 28 రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో పనిచేస్తున్నాయి.

2013 నుండి నేషనల్ మిషన్ ఫర్ జస్టిస్ డెలివరీ అండ్ లీగల్ రిఫార్మ్స్ కింద న్యాయ శాఖ ద్వారా న్యాయపరమైన సంస్కరణలపై యాక్షన్ రీసెర్చ్  స్టడీస్ కోసం ఒక ప్రణాళిక పథకం అమలు చేయబడుతోంది. , సెమినార్లు / సమావేశాలు / వర్క్‌షాప్‌లను నిర్వహించడం, పరిశోధన  పర్యవేక్షణ కార్యకలాపాల కోసం సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించడం, నివేదిక/మెటీరియల్ ప్రచురణ, జస్టిస్ డెలివరీ, చట్టపరమైన పరిశోధన  న్యాయ సంస్కరణల రంగాలలో వినూత్న కార్యక్రమాలు / కార్యకలాపాలను ప్రోత్సహించడం. ఈ పథకం కింద, "భారతదేశంలో ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్టుల పనితీరు మూల్యాంకనం" అనే అంశంపై నేషనల్ లా యూనివర్శిటీ, ఢిల్లీ ద్వారా ఒక అధ్యయనం నిర్వహించబడింది. అధ్యయనం  ఫలితాల ప్రకారం, ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్ట్ ల స్థాపనకు ప్రత్యేక మౌలిక సదుపాయాలు లేవు. ప్రత్యేక పరిపాలన,  సిబ్బంది  ప్రత్యేక కేడర్ లేదా ప్రక్రియ  సడలింపు. అందువల్ల, వారి పని సాధారణ న్యాయస్థానాలకు భిన్నంగా ఉండదు.  సాధారణ న్యాయస్థానాల మాదిరిగానే నిర్మాణపరమైన ఇబ్బందులను ఎదుర్కొంటాయి. తగిన మద్దతు లేకపోవడం వల్ల ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్ట్ లపై భారం పడుతోంది. సంబంధిత రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు  హైకోర్టుల దృష్టికి తీసుకురాబడిన సామర్థ్యాన్ని మెరుగుపరచడానికి క్రింది సిఫార్సులు చేయబడ్డాయి:

ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్ట్ లలో అనుభవజ్ఞులైన న్యాయమూర్తుల నియామకం.

ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్టులకు వర్తించే నేషనల్ కోర్ట్ మేనేజ్‌మెంట్ సిస్టమ్  నిర్దిష్ట సిఫార్సుల అవసరం.

లా కమిషన్ ఆఫ్ ఇండియా 245వ నివేదిక సూచించిన విధంగా న్యాయమూర్తులు ఫాస్ట్ ట్రాక్ కోర్ట్ లలో కేసుల నిర్ణయానికి నిర్దిష్ట టైం ఫ్రేమ్‌లను ఉంచాలి.

ఎఫ్టీసీలలోని అన్ని న్యాయాధికారుల జిల్లా స్థాయిలో నెలవారీ సమావేశాలు వారి పురోగతిని పర్యవేక్షించడానికి  ఫాస్ట్-ట్రాక్ ప్రొసీడింగ్‌లో రోజువారీ విచారణను నిర్ధారించడానికే ఈ ప్రయత్నం.

వీడియోకాన్ఫరెన్సింగ్/వీడియోగ్రఫీ వంటి ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని ఉపయోగించడం ద్వారా దేశంలోని అన్ని ఎఫ్టీసీలలో బాధితులకు ముఖ్యంగా మహిళలు  పిల్లలకు సురక్షితమైన  సౌకర్యవంతమైన వాతావరణాన్ని అందించడం.

జడ్జీలకు కంప్యూటర్, టెక్నికల్ స్టాఫ్  ఇంటర్నెట్ వంటి సరైన  నవీకరించబడిన ఆధునిక సౌకర్యాలు అందించబడతాయి.

5 సంవత్సరాలకు పైగా పెండింగ్‌లో ఉన్న కేసుల పరిష్కారానికి న్యాయమూర్తులకు ప్రోత్సాహకాలు ఇవ్వాలి. దుర్బలమైన సాక్షి డిపాజిట్ కాంప్లెక్స్‌లు (ఢిల్లీలో స్థాపించబడినవి) ఇతర జిల్లాల్లో కూడా ఏర్పాటు చేయబడతాయి.

*********