ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ   ( ਸੁਤੰਤਰ ਚਾਰਜ ) ,  ਧਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ   ( ਸੁਤੰਤਰ ਚਾਰਜ )  ,  ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ,  ਪਰਸੋਨਲ,  ਲੋਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ,  ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ,  ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ  ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ  ਨੇ ਅੱਜ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭਾਵੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਥੰਮ੍ਹ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗਾ।

ਪੀਐੱਚਡੀ ਚੈਂਬਰ ਆਵ੍ ਕਾਮਰਸ ਦੁਆਰਾ ਅੱਜ ਇੱਥੇ ਆਯੋਜਿਤ “ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪ ਇੰਡੀਆ -  2022 ਐਕਸਪੋ ਐਂਡ ਕਨਕਲੇਵ” ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ  ਵਜੋਂ ਸੰਬੋਧਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਡਾ.  ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ  ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ  ਦੁਆਰਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਉੱਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਰ ਤੋਂ “ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਇੰਡੀਆ ਸਟੈਂਡਅਪ ਇੰਡੀਆ”  ਦੇ ਸੱਦੇ ਤੋਂ ਮਿਲੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦੀ ਸੰਖਿਆ 8 ਸਾਲ  ਦੇ ਦੌਰਾਨ 2022 ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 70,000 ਹੋ ਗਈ ਹੈ ,  ਜੋ 2014 ਵਿੱਚ 300 ਤੋਂ 400  ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਸਨ ।

ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਤੀਜਾ ਵੱਡਾ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਠ ਤੋਂ 10 ਦਿਨ  ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ,  ਯੂਨੀਕੌਰਨ ਦਾ ਆਕਾਰ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 2021 ਵਿੱਚ 44 ਯੂਨੀਕੌਰਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ  ਦੇ ਬਾਅਦ ,  ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 25 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ  ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸੰਖਿਆ 100 ਯੂਨੀਕੌਰਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ ।  ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਦੁਹਰਾਇਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਯੂਨੀਕੌਰਨ ਦਾ ਔਸਤ ਵਾਧਾ ਦਰ ਅਮਰੀਕਾ ,  ਯੂਕ ,  ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ।

 ਡਾ.  ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ  ਇੱਕ ਟਿਕਾਊ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਅਭਿਯਾਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਇਸ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਭੱਰਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਭਾਗੀਦਾਰ ਬਣਨ ਦਾ ਅਨੁਰੋਧ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਭ ਦੇ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਟਅੱਪ,  ਖੋਜ,  ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ  ਦੇ ਏਕੀਕਰਣ ਉੱਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ।

 ਡਾ.  ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ  ਨੇ ਨਵੇਂ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਉੱਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਆਈਟੀ ,  ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਖੋਜ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ  ਦੇ ਵੱਲ ਦੇਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ,  ਜੋ ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ  ਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਇੰਤਜਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਐਗਰੀ-ਟੈਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਦੇਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ,  ਕਿਉਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ 54 ਫ਼ੀਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 20 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸੀਆਈਐੱਸਆਰ ਤੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਅਰੋਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਆਵ੍ ਲੈਵੇਂਡਰ ਕਲਟੀਵੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਦੂਜੀਆਂ ਉਪਯੁਕਤ ਫਸਲਾਂ ਅਤੇ ਵਣ ਸੰਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਨਾਲ ਬਾਂਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

 ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ  ਨੇ ਕਿਹਾ,  ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ,  ਭੂਮੀ ਰਿਕਾਰਡ  ਦੇ ਡਿਜੀਟਲੀਕਰਣ,  ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਛਿੜਕਾਅ ਦੇ ਲਈ ‘ਕਿਸਾਨ ਡ੍ਰੋਨ’ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ,  ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ  ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਈ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ   ਡਾ.  ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ  ਨੇ ਅਫਸੋਸ ਜਤਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡੇਅਰੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਅਧਿਕ ਵਲੋਂ ਅਧਿਕ ਅਮੂਲ ਵਰਗੀਆਂ ਸਫਲਤਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਿਰਯਾਤਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਨਵੇਂ ਸਟਾਰਟ-ਅਪ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ,  ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਕੋਲ ਡੇਅਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉੱਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ,  ਇਸਰੋ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟ੍ਰਿਡ 60 ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੇ ਨੈਨੋ ਸੈਟੇਲਾਇਟ ਲਾਂਚ ਵਹੀਕਲ ,  ਮਲਬਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭੂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਖੋਜ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖੇ ਹਨ ।

 ਡਾ.  ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ  ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੀਐੱਮ ਮੋਦੀ ਦੇ 2015 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ  ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਰ ਤੋਂ “ਸਟਾਰਟ - ਅਪ ਇੰਡੀਆ ,  ਸਟੈਂਡ ਅਪ ਇੰਡੀਆ”  ਦੇ ਐਲਾਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ,  ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਟੀਅਰ 2 ਅਤੇ ਟੀਅਰ 3 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਟਾਰਅਪਸ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ  ਦੇ ਵੱਲੋਂ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ।  ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ “ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ” ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਅਤੇ ਅਰਧ ਸ਼ਹਿਰੀ ਉੱਦਮਾਂ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਦਕਸ਼ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ।

 ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ,  ਡਾ.  ਜਿਤੇਂਦਰ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਬਾਇਓ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ,  ਡੇਅਰੀ ਅਤੇ ਐਗਰੀ ਟੈੱਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਨ ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ ਹੈ ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਮਾਰਕਿਟ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਦਾ ਵੀ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ ਹੈ।

<><><><><> 

ਐੱਸਐੱਨਸੀ/ਆਰਆਰ