ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਫੂਡ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਵ੍ ਇੰਡੀਆ-ਐੱਫਸੀਆਈ ਨੂੰ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦੇ 18 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਸੁੱਕੇ ਜਾਂ ਮੁਰਝਾਏ ਅਤੇ ਟੁੱਟੇ ਅਨਾਜ ਬਾਰੇ ਆਮ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ- ਐੱਫਏਕਿਊ ਤੋਂ ਛੂਟ ਦੇ ਕੇ ਸੈਂਟਰਲ ਪੂਲ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਸਮੇਤ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦੀ ਖਰੀਦ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਫ਼ੈਸਲੇ ਨਾਲ ਕਣਕ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਸਬੰਧੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਘੱਟ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਣਗੇ।

ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਵੰਡ ਵਿਭਾਗ (ਡੀਐੱਫਪੀਡੀ) ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਰਬੀ ਮਾਰਕਿਟਿੰਗ ਸੀਜ਼ਨ (ਆਰਐੱਮਐੱਸ) 2022-23 ਦੇ ਲਈ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਫੌਰਮ ਸਪੈਸਿਫਿਕੇਸ਼ਨਸ ਵਿੱਚ ਛੂਟ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੇ ਜਾਂ ਮੁਰਝਾਏ ਅਤੇ ਟੁੱਟੇ ਅਨਾਜ ਦੀ ਸੀਮਾ 6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾਂ ਨੇ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਦੀ ਛੂਟ ਮੰਗੀ ਸੀ।

ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਨਮੂਨੇ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਅਪ੍ਰੈਲ-ਮਈ, 2022 ਦੌਰਾਨ ਕੇਂਦਰੀ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਐੱਫਸੀਆਈ ਦੀਆਂ ਲੈਬਾਰਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ  ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਾਂਚ ਦੇ ਬਾਅਦ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ ਐੱਫਏਕਿਊ ਮਾਨਦੰਡਾਂ ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ  ਸੁੱਕੇ ਜਾਂ ਮੁਰਝਾਏ ਹੋਏ ਅਤੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਅਨਾਜ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲੇ ਸਨ।

ਅਨਾਜ ਦਾ ਸੁੱਕਣਾ ਜਾਂ ਮੁਰਝਾਉਣਾ ਅਤੇ ਟੁੱਟਣਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਘਟਨਾ ਹੈ ਜੋ ਮਾਰਚ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਕਰਕੇ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਮੌਸਮ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤ੍ਰਣ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ, ਅਜਿਹੀ ਕੁਦਰਤੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਅਨਾਜ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਹਮਦਰਦੀ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਆਮ ਪੁੱਛੇ ਜਾਂਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਮਾਨਦੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਢੁਕਵੀਂ ਛੂਟ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਹਿਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੇਗੀ ਅਤੇ ਅਨਾਜ ਦੀ ਉਚਿਤ ਖਰੀਦ ਅਤੇ ਵੰਡ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਵੇਗੀ।

ਰਬੀ ਮਾਰਕਿਟਿੰਗ ਸੀਜ਼ਨ (ਆਰਐੱਮਐੱਸ) 2021-22 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਣਕ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ 1095 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ-ਐੱਲਐੱਮਟੀ ਸੀ ਅਤੇ 433  ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਕਣਕ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਆਰਐੱਮਐੱਸ 2022-23 ਦੇ ਦੌਰਾਨ, 1113 ਐੱਲਐੱਮਟੀ ਕਣਕ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ (ਮਾਰਚ 2022 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ) ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਅਨਾਜ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਨਾਜ ਸੁੱਕਣਾ ਜਾਂ ਮੁਰਝਾਉਣਾ ਅਤੇ ਟੁੱਟਣਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਕਣਕ ਦੀ ਉਪਜ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਖਰੀਦ ਦਾ ਲਕਸ਼ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਕਰਕੇ 195 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ 2020-21 ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਹਿਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਲਈ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਮਾਨਦੰਡਾਂ ਵਿੱਚ 16 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਦੀ ਛੂਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।

  ****  ****  ****

ਏਐੱਮ/ਐੱਨਐੱਸ