નમસ્તે!

કેમ છો! (તમે બધા કેમ છો?)

મોરેશિયસના આદરણીય પ્રધાનમંત્રી પ્રવિંદ જગનાથજી, WHO ના મહાનિદેશક ડો. ટેડ્રોસ, ગુજરાતના મહેનતુ મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલ, કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળમાં મારા સાથી સર્બાનંદ સોનોવાલજી, મનસુખભાઈ માંડવિયાજી, મહેન્દ્રભાઈ મુંજપરાજી, તમામ રાજદ્વારીઓ દેશ-વિદેશના વૈજ્ઞાનિકો, સાહસિકો અને નિષ્ણાતો, મહિલાઓ અને સજ્જનો!

ગ્લોબલ આયુષ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ એન્ડ ઈનોવેશન સમિટમાં હું આપ સૌનું હાર્દિક સ્વાગત કરું છું. આપણે ઘણીવાર જોયું છે કે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં રોકાણ કરવા માટે ઈન્વેસ્ટમેન્ટ સમિટ યોજાઈ છે અને ખાસ કરીને ગુજરાતે આ પરંપરાને ખૂબ વ્યાપક રીતે આગળ ધપાવી છે. પરંતુ આવું પહેલીવાર થઈ રહ્યું છે, જ્યારે આયુષ ક્ષેત્ર માટે આવી રોકાણ સમિટ યોજાઈ રહી છે.

સાથીઓ,

આવા રોકાણ સમિટનો વિચાર મને એવા સમયે આવ્યો જ્યારે સમગ્ર વિશ્વમાં કોરોનાને કારણે હલચલ મચી ગઈ હતી. આપણે બધા જોઈ રહ્યા હતા કે તે સમય દરમિયાન કેવી રીતે આયુર્વેદિક દવાઓ, આયુષ ઉકાળો અને આવા ઘણા ઉત્પાદનો લોકોને રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદ કરી રહ્યા હતા અને પરિણામે જ્યારે આ કોરોનાનો સમય હતો ત્યારે ભારતમાંથી હળદરની નિકાસ અનેક ગણી વધી ગઈ હતી. એટલે કે, આ તેનો પુરાવો છે, આ સમયગાળામાં આપણે જોયું છે કે આધુનિક ફાર્મા કંપનીઓ, વેક્સિન ઉત્પાદકોએ, જ્યારે તેમને યોગ્ય સમયે રોકાણ મળ્યું ત્યારે તેમણે ઘણું સારું કામ કર્યું. કોણ કલ્પના કરી શકે છે કે આટલી જલ્દી આપણે કોરોનાની રસી વિકસાવી શકીશું - મેડ ઈન ઈન્ડિયા. નવીનતા અને રોકાણ કોઈપણ ક્ષેત્રની સંભવિતતામાં અનેકગણો વધારો કરે છે. હવે સમય આવી ગયો છે કે આયુષ સેક્ટરમાં શક્ય તેટલું રોકાણ વધારવામાં આવે. આજનો પ્રસંગ, આ સમિટ, તેની એક શાનદાર શરૂઆત છે.

સાથીઓ,

આયુષના ક્ષેત્રમાં રોકાણ અને નવીનતાની શક્યતાઓ અમર્યાદિત છે. અમે પહેલેથી જ આયુષ દવાઓ, પૂરક અને સૌંદર્ય પ્રસાધનોના ઉત્પાદનમાં અભૂતપૂર્વ વૃદ્ધિના સાક્ષી છીએ. તમને જાણીને આનંદ થશે કે, 2014 પહેલા, જ્યાં આયુષ સેક્ટરમાં $3 બિલિયનથી પણ ઓછું કામ હતું. આજે તે વધીને $18 બિલિયનથી વધુ થઈ ગયું છે. સમગ્ર વિશ્વમાં આયુષ ઉત્પાદનોની માંગ વધી રહી હોવાથી આગામી વર્ષોમાં આ વૃદ્ધિ વધુ વધશે. તે પોષક પૂરવણીઓ હોય, દવાઓની સપ્લાય ચેઇન મેનેજમેન્ટ હોય, આયુષ-આધારિત ડાયગ્નોસ્ટિક ટૂલ્સ હોય કે ટેલિમેડિસિન હોય, દરેક જગ્યાએ રોકાણ અને નવીનતા માટેની નવી તકો છે.

સાથીઓ,

આયુષ મંત્રાલયે પરંપરાગત દવાઓના ક્ષેત્રમાં સ્ટાર્ટઅપ કલ્ચરને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે ઘણા મોટા પગલા લીધા છે. થોડા દિવસો પહેલા ઓલ ઈન્ડિયા ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ આયુર્વેદ દ્વારા વિકસિત ઈન્ક્યુબેશન સેન્ટરનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે. સ્ટાર્ટઅપ ચેલેન્જમાં જે પ્રકારનો ઉત્સાહ જોવા મળ્યો છે તે પણ ખૂબ જ પ્રોત્સાહક છે અને તમે બધા મારા યુવા મિત્રો વધુ જાણો છો કે એક રીતે ભારતના સ્ટાર્ટ અપનો આ સુવર્ણ યુગ શરૂ થયો છે. એક રીતે જોઈએ તો ભારતમાં આજે યુનિકોર્નનો યુગ છે. વર્ષ 2022માં જ એટલે કે 2022ના રોજ ચાર મહિના પણ પૂરા થયા નથી. વર્ષ 2022માં જ અત્યાર સુધીમાં ભારતમાંથી 14 સ્ટાર્ટ-અપ્સ યુનિકોર્ન ક્લબમાં જોડાયા છે. મને ખાતરી છે કે અમારા આયુષ સ્ટાર્ટઅપ્સમાંથી યુનિકોર્ન બહુ જલ્દી બહાર આવશે.

સાથીઓ,

ભારત હર્બલ પ્લાન્ટ્સનો ખજાનો છે અને હિમાલય આ માટે જાણીતો છે, તે એક રીતે આપણું 'ગ્રીન ગોલ્ડ' છે. આપણામાં પણ એવું કહેવાય છે કે, અમન્ત્ર અક્ષરમ નાસ્તિ, નાસ્તિ મૂળ અનુષાધાન. એટલે કે એવા કોઈ અક્ષરો નથી કે જેનાથી કોઈ મંત્ર શરૂ ન થાય, કોઈ મૂળ ન હોય, કોઈ જડીબુટ્ટી ન હોય, જેનાથી કોઈ દવા ન બની શકે. આ કુદરતી સંપત્તિનો માનવતાના હિતમાં ઉપયોગ કરવા માટે, અમારી સરકાર હર્બલ અને ઔષધીય વનસ્પતિઓના ઉત્પાદનને સતત પ્રોત્સાહિત કરી રહી છે.

સાથીઓ,

જડીબુટ્ટીઓ અને ઔષધીય વનસ્પતિઓનું ઉત્પાદન ખેડૂતોની આવક અને આજીવિકા વધારવાનું સારું માધ્યમ બની શકે છે. આમાં રોજગાર સર્જનનો પણ ઘણો અવકાશ છે. પરંતુ, આપણે જોયું છે કે આવા છોડ અને ઉત્પાદનોનું બજાર ખૂબ જ મર્યાદિત, વિશિષ્ટ છે. ઔષધીય છોડના ઉત્પાદન સાથે સંકળાયેલા ખેડૂતોને બજાર સાથે સરળતાથી જોડાઈ શકે તેવી સુવિધા મળવી જોઈએ તે ખૂબ જ જરૂરી છે. આ માટે સરકાર આયુષ ઈ-માર્કેટ પ્લેસના આધુનિકીકરણ અને વિસ્તરણ પર પણ ખૂબ જ ઝડપથી કામ કરી રહી છે. આ પોર્ટલ દ્વારા જડીબુટ્ટીઓ અને ઔષધીય છોડની ખેતી સાથે સંકળાયેલા ખેડૂતોને આયુષ ઉત્પાદનો બનાવતી કંપનીઓ સાથે જોડવામાં આવશે.

સાથીઓ,

આયુષ ઉત્પાદનોની નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પાછલા વર્ષોમાં અભૂતપૂર્વ પ્રયાસો પણ કરવામાં આવ્યા છે. અન્ય દેશો સાથે આયુષ દવાઓની પરસ્પર માન્યતા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. આ માટે, અમે છેલ્લા વર્ષોમાં વિવિધ દેશો સાથે 50 થી વધુ એમઓયુ કર્યા છે. અમારા આયુષ નિષ્ણાતો ભારતીય માનક બ્યુરોના સહયોગથી ISO ધોરણો વિકસાવી રહ્યા છે. આનાથી 150 થી વધુ દેશોમાં આયુષ માટે વિશાળ નિકાસ બજાર ખુલશે. એ જ રીતે FSSAI એ પણ ગયા અઠવાડિયે તેના નિયમોમાં 'આયુષ આહર' નામની નવી શ્રેણીની જાહેરાત કરી છે. આ હર્બલ ન્યુટ્રિશનલ સપ્લિમેન્ટ્સના ઉત્પાદનોને મોટા પ્રમાણમાં સુવિધા આપશે. હું તમને વધુ એક માહિતી આપવા માંગુ છું. ભારત એક વિશેષ આયુષ ચિહ્ન પણ બનાવવા જઈ રહ્યું છે, જેની વૈશ્વિક ઓળખ પણ હશે. આ ચિહ્ન ભારતમાં બનેલી ઉચ્ચ ગુણવત્તાની આયુષ ઉત્પાદનો પર લાગુ કરવામાં આવશે. આ આયુષ ચિહ્ન આધુનિક ટેકનોલોજીની જોગવાઈઓથી સજ્જ હશે. આનાથી વિશ્વભરના લોકોને ગુણવત્તાયુક્ત આયુષ ઉત્પાદનોનો વિશ્વાસ મળશે. તાજેતરમાં રચાયેલી આયુષ નિકાસ પ્રમોશન કાઉન્સિલ નિકાસને પ્રોત્સાહિત કરશે અને વિદેશી બજારો શોધવામાં મદદ કરશે.

સાથીઓ,

આજે હું તમારી વચ્ચે બીજી જાહેરાત કરું છું. સમગ્ર દેશમાં આયુષ ઉત્પાદનોના પ્રચાર માટે, અમારી સરકાર સંશોધન અને ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે આયુષ પાર્કનું નેટવર્ક વિકસાવશે. આ આયુષ પાર્ક દેશમાં આયુષ ઉત્પાદનને નવી દિશા આપશે.

સાથીઓ,

આપણે જોઈ રહ્યા છીએ કે મેડિકલ ટુરિઝમ, આજે ભારત વિશ્વના ઘણા દેશો માટે મેડિકલ ટુરિઝમ માટે ખૂબ જ આકર્ષક સ્થળ બની ગયું છે. તેને ધ્યાનમાં રાખીને, મેડિકલ ટુરિઝમના આ ક્ષેત્રમાં રોકાણની ઘણી સંભાવનાઓ છે. કેરળના પ્રવાસનને વધારવામાં પરંપરાગત દવાએ કેવી રીતે મદદ કરી છે તે આપણે જોયું છે. આ શક્તિ સમગ્ર ભારતમાં છે, ભારતના ખૂણે ખૂણે છે. 'હીલ ઇન ઇન્ડિયા' આ દાયકાની સૌથી મોટી બ્રાન્ડ બની શકે છે. આયુર્વેદ, યુનાની, સિદ્ધ વગેરે પર આધારિત વેલનેસ સેન્ટર ખૂબ જ લોકપ્રિય બની શકે છે. દેશમાં ઝડપથી વિકસિત આધુનિક કનેક્ટિવિટી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર આને વધુ મદદ કરશે. વિદેશી નાગરિકો, જેમ કે મેં કહ્યું, આજે ભારત સ્વાસ્થ્ય પ્રવાસન માટે એક આકર્ષક સ્થળ બની રહ્યું છે, તેથી જ્યારે વિદેશી નાગરિકો આયુષ ઉપચારનો લાભ લેવા ભારત આવવા માગે છે, ત્યારે સરકાર બીજી પહેલ કરી રહી છે. ખૂબ જ ટૂંક સમયમાં, ભારત એક વિશેષ આયુષ વિઝા શ્રેણી દાખલ કરવા જઈ રહ્યું છે. આનાથી લોકોને આયુષ ઉપચાર માટે ભારતની મુસાફરી કરવાની સુવિધા મળશે.

સાથીઓ,

જ્યારે આપણે આયુર્વેદ વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ, ત્યારે હું તમને આજે એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માહિતી આપવા માંગુ છું. હું મારા મિત્ર અને કેન્યાના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રાયલા ઓડિન્ગા અને તેમની પુત્રી રોઝમેરીનો પણ ઉલ્લેખ કરવા માંગુ છું. રોઝમેરી, તમે અહીં છો? હા, તેણી ત્યાં છે. રોઝમેરીનું ગુજરાતમાં સ્વાગત છે. રોઝમેરીની ઘટના ખૂબ જ રસપ્રદ છે, હું તમને ચોક્કસપણે કહેવા માંગુ છું. થોડા દિવસો પહેલા તેના પિતા મારા ખૂબ સારા મિત્ર છે, તેઓ મને ઓડીંગાજી દિલ્હી મળવા આવ્યા હતા, રવિવાર હતો અને અમે પણ લાંબા સમય સુધી બેસી રહેવાનું નક્કી કરીને ગયા, અમે બંને ઘણા સમય પછી મળ્યા. તેથી તેણે મને રોઝમેરીના જીવનમાં મોટી મુશ્કેલી આવી, તેનો અર્થ એ છે કે તે એક રીતે ખૂબ જ ભાવુક થઈ ગઈ હતી અને રોઝમેરીના જીવનની મુશ્કેલીનો મોટો ઉલ્લેખ કરતી વખતે તેણે મને કહ્યું કે રોઝમેરીને તેની આંખમાં કોઈ સમસ્યા છે અને તેણે સર્જરી કરાવી છે. કદાચ તેણીને મગજમાં ગાંઠની સમસ્યા હતી અને તેના કારણે તેણીએ સર્જરી કરાવી હતી અને તે સર્જરીમાં રોઝમેરીએ તેની આંખો ગુમાવી હતી. તેણી જોઈ શકતી નથી, તમે કલ્પના કરી શકો છો, જીવનના આ તબક્કે, આંખો જતી રહે છે, વ્યક્તિ નિરાશ થઈ જશે. અને એક પિતા તરીકે મારા મિત્ર ઓડિંગા જીએ આખી દુનિયા ફરી વળ્યા. તેઓ કેન્યાના ખૂબ જ વરિષ્ઠ નેતા હતા, તેમના માટે દુનિયા સુધી પહોંચવું મુશ્કેલ કામ નહોતું. દુનિયામાં એવો કોઈ મોટો દેશ હશે જ્યાં રોઝમેરીની સારવાર ન થઈ હોય. પણ રોઝમેરીની આંખોમાંનો પ્રકાશ પાછો ન આવ્યો. આખરે તેને ભારતમાં સફળતા મળી અને તે પણ આયુર્વેદ સારવાર બાદ. આયુર્વેદ સારવાર થઈ અને રોઝમેરીની દ્રષ્ટિ પાછી આવી, તે આજે જોઈ રહી છે. જ્યારે તેણે પહેલીવાર તેના બાળકોને ફરીથી જોયા, ત્યારે ઓડિંગાજી મને કહેતા હતા, તે ક્ષણો તેના જીવનની સોનેરી ક્ષણો હતી. મને ખુશી છે કે રોઝમેરી પણ આજે આ સમિટમાં ભાગ લઈ રહી છે, તેની બહેન પણ આવી છે. તેણીની બહેન હવે ફક્ત પરંપરાગત દવામાં જ ભણાવે છે અને આવતીકાલે તે તેમનો અનુભવ પણ તમારી સાથે શેર કરવા જઈ રહી છે.

સાથીઓ,

21મી સદીનું ભારત તેના અનુભવો, તેના જ્ઞાન, તેના જ્ઞાનને વિશ્વ સમક્ષ શેર કરીને આગળ વધવા માંગે છે. આપણો વારસો સમગ્ર માનવતા માટે વારસા સમાન છે. અમે વસુધૈવ કુટુમ્બકમના લોકો છીએ. અમે વિશ્વની પીડાને હળવી કરવા માટે સંકલ્પબદ્ધ લોકો છીએ. સર્વ સંતુ નિરામયઃ આ આપણો જીવન મંત્ર છે. આપણો આયુર્વેદ, હજારો વર્ષોની પરંપરા, હજારો વર્ષોની તપસ્યાનું પ્રતિક છે અને આપણે રામાયણમાંથી જે સાંભળીએ છીએ, લક્ષ્મણજી બેહોશ થઈ ગયા, પછી હનુમાનજી હિમાલય ગયા અને ત્યાંથી ઔષધિઓ લાવ્યા. આત્મનિર્ભર ભારત ત્યારે પણ હતું. આયુર્વેદની સમૃદ્ધિ પાછળનું એક મુખ્ય કારણ તેનું ઓપન સોર્સ મોડલ છે. આજે ડિજિટલ વિશ્વમાં ઓપન સોર્સની ખૂબ ચર્ચા છે અને કેટલાક લોકો માને છે કે તે તેમની શોધ છે. તેઓ જાણતા નથી કે આ ભૂમિમાં હજારો વર્ષોથી આ ઓપન સોર્સ પરંપરા છે અને તે ઓપન સોર્સ પરંપરામાં આયુર્વેદનો સંપૂર્ણ વિકાસ થયો છે. જે યુગમાં જેને લાગ્યું, જે મળ્યું તે ઉમેરાઈ ગયું. એટલે કે એક રીતે જોઈએ તો હજારો વર્ષોથી આયુર્વેદના વિકાસની ચળવળ ચાલી રહી છે. નવી વસ્તુઓ ઉમેરવામાં આવી છે, કોઈ બંધન નથી, તેમાં નવા વિચારો આવકાર્ય છે. સમય જતાં, વિવિધ વિદ્વાનોના અનુભવ, તેમના અભ્યાસે આયુર્વેદને વધુ મજબૂત બનાવ્યું. આજના સમયમાં પણ આપણે આપણા પૂર્વજો પાસેથી શીખીને આ બૌદ્ધિક નિખાલસતાની ભાવના સાથે કામ કરવાનું છે. પરંપરાગત દવાઓને લગતા જ્ઞાનનો વિકાસ અને વિસ્તરણ ત્યારે જ શક્ય બને છે જ્યારે આપણે તેને વૈજ્ઞાનિક ભાવનાથી જોઈએ, દેશ-સમય-સંજોગો અનુસાર તેને ઘડીશું.

સાથીઓ,

WHO- ગ્લોબલ સેન્ટર ફોર ટ્રેડિશનલ મેડિસિનનું જામનગરમાં ગઈકાલે જ ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે, એટલે કે ગુજરાતની ધરતી પર જામનગરમાં વિશ્વની પરંપરાગત દવાનું કેન્દ્ર બન્યું એ દરેક ભારતીય માટે, દરેક ગુજરાતી માટે ગૌરવની વાત છે અને આજે આપણે પ્રથમ આયુષ ઈનોવેશન એન્ડ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ સમિટમાં ભાગ લઈ રહ્યા છીએ, તે એક સારી શરૂઆત છે. આ તે સમય છે જ્યારે ભારત તેની આઝાદીના 75 વર્ષનો તહેવાર, આઝાદીનો અમૃત મહોત્સવ ઉજવી રહ્યું છે. મને ખાતરી છે કે આગામી 25 વર્ષનો આપણો અમૃત સમયગાળો વિશ્વના ખૂણે ખૂણે પરંપરાગત ચિકિત્સાનો સુવર્ણકાળ હશે. આજે, એક રીતે, સમગ્ર વિશ્વમાં પરંપરાગત દવાઓનો નવો યુગ શરૂ થયો છે. મને ખાતરી છે કે આજની ગ્લોબલ આયુષ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ એન્ડ ઇનોવેશન સમિટ આયુષના ક્ષેત્રમાં રોકાણ, વેપાર અને ઇનોવેશન માટે નવા રસ્તા ખોલશે. આજે આવેલા વિદેશના મહેમાનોને અને જેઓ ભારતના અન્ય ભાગોમાંથી પ્રથમવાર આવ્યા છે તેઓને હું ચોક્કસપણે વિનંતી કરીશ કે આ મહાત્મા મંદિરમાં દાંડી કુટીર છે. મહાત્મા ગાંધી પરંપરાગત દવાના પ્રણેતા રહ્યા છે. હું ઈચ્છું છું કે તમે સમય કાઢીને દાંડી કુટીરની મુલાકાત લો. આઝાદીના આ અમૃતમાં મહાત્મા ગાંધીને નજીકથી જાણવાનો પ્રયાસ કરો. આયુર્વેદની સાથે એક તક ગુમાવશો નહીં. આજે મારે બીજા એક ખુશખબર આપવા છે. ડબ્લ્યુએચઓના અમારા મહાનિદેશક ટેડ્રોસ મારા ખૂબ સારા મિત્ર રહ્યા છે અને જ્યારે પણ અમે મળતા હતા ત્યારે તેઓ એક વાત કહેતા હતા કે મોદીજી, હું જે પણ હોઉં, મને બાળપણથી જ શીખવવામાં આવ્યું છે, ભારતના શિક્ષકો અહીં મારી સાથે હતા. , તેઓએ શીખવ્યું, મારા જીવન દરમિયાન ભારતીય શિક્ષકોએ આ નિર્ણાયક તબક્કે મોટી ભૂમિકા ભજવી છે અને મને ભારત સાથે સંકળાયેલા હોવાનો ખૂબ જ ગર્વ છે. આજે સવારે જ્યારે તેઓ મને મળ્યા ત્યારે તેમણે કહ્યું કે જુઓ, હું પાક્કો ગુજરાતી બની ગયો છું. તેથી તેણે મને કહ્યું કે મારું નામ ગુજરાતી રાખો. સ્ટેજ પર પણ તેઓ મને ફરી યાદ કરાવતા હતા કે ભાઈએ મારું નામ નક્કી કર્યું છે કે નહીં. તો આજે મહાત્મા ગાંધીજીની આ પવિત્ર ભૂમિ પર, એક ગુજરાતી તરીકે મારા પરમ મિત્ર તુલસીભાઈ, તુલસી એક એવો છોડ છે જેને આજની પેઢી ભૂલી રહી છે, પણ પેઢી દર પેઢી જે છોડ ભારતની અંદર દરેક ઘરની સામે લગાવે છે, તેનું પૂજન કરો. તે એક પરંપરા રહી છે. તુલસી એ એક છોડ છે જે ભારતના આધ્યાત્મિક વારસાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે અને તેથી જ્યારે આયુર્વેદનું સંમેલન કરવામાં આવી રહ્યું છે અને તમને એ જાણીને આનંદ થશે કે દિવાળી પછી આપણા દેશમાં તે તુલસીનો એક મોટો વિવાહ સમારોહ હોય છે. એટલે કે આ તુલસી આયુર્વેદ સાથે સંબંધિત છે અને જ્યારે તે ગુજરાતી છે ત્યારે ભાઈ વિના વાત ચાલતી નથી અને એટલે જ જ્યારે પણ તમે ગુજરાતીમાં કંઈક ને કંઈક બોલવાનો પ્રયત્ન કરો છો ત્યારે તમને ગુજરાત પ્રત્યે લગાવ થઈ ગયો છે, જે ગુરુઓએ તમને શીખવ્યું છે, તમે સતત તેમના પ્રત્યે તમારો આદરભાવ વ્યક્ત કરતા રહ્યા છો, આ મહાત્મા મંદિરની પવિત્ર ભૂમિ પરથી તમને તુલસીભાઈ કહીને બોલાવીને મને વિશેષ આનંદ થાય છે. હું ફરી એકવાર આપ બંને મહાનુભાવોનો આભાર વ્યક્ત કરું છું જેઓ આ મહત્વપૂર્ણ કાર્યમાં અમારી સાથે આવ્યા છે. તમારો ખુબ ખુબ આભાર!

SD/GP/MR

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com