देशभरातील रेल्वे स्थानकांवर देशी आणि वैशिष्ट्यपूर्ण उत्पादनांची आणि भारतीय कलाकुसरीच्या वस्तूंचे प्रदर्शन आणि विक्रीसंबंधी दुकाने उभारून या उत्पादनांना प्रोत्साहन देण्याच्या उद्देशाने ‘एक स्थानक, एक उत्पादन’ या संकल्पनेची सुरुवात करण्यात आली आहे. ही उत्पादने म्हणजे त्या त्या परिसराचे वैशिष्ट्य असतील आणि त्यामध्ये देशी जातीजमातींनी तयार केलेल्या हस्तकलेच्या वस्तू, स्थानिक विणकरांनी विणलेली हातमागाची उत्पादने, जगप्रसिद्ध लाकडाच्या कोरीवकाम केलेल्या वस्तू, कापडावरील चिकनकारी आणि जरी-जरदोजीसारखी कलाकुसर किंवा मसाल्याचे पदार्थ, चहा, कॉफी तसेच स्थानिक परिसरात स्वदेशी पद्धतीने लागवड करण्यात आलेल्या आणि संपूर्ण प्रक्रिया केलेल्या अथवा अर्ध-प्रक्रिया केलेल्या अन्न पदार्थांचा अथवा उत्पादनांचा समावेश असेल.

स्थानिक उत्पादकांची कौशल्ये तसेच उपजीविकेमध्ये सुधारणा करण्यासाठी त्यांनी तयार केलेल्या उत्पादनांची जाहिरात आणि विक्री करण्याच्या उद्देशाने निवडक रेल्वे स्थानकांवर स्टॉल, किऑस्क आणि दुकाने उभारण्याची योजना भारतीय रेल्वे विभागाने आखली आहे. सध्या या संदर्भातील प्रायोगिक तत्वावरील उपक्रमांच्या अंमलबजावणीचे काम सुरु असून या पातळीवर आवश्यक निधीचे मूल्यमापन करण्यात आलेले नाही.

रेल्वेच्या प्रत्येक विभागामध्ये 25 मार्च 2022 पासून हे प्रायोगिक प्रकल्प सुरु करण्यात आले आहेत. प्रत्येक स्थानकासाठी संदर्भित परिसर अथवा प्रदेशातील एक स्वदेशी उत्पादन निश्चित करण्यात आले असून या उत्पादनाच्या विक्रीसाठी त्या स्थानकावर जागा उपलब्ध करून देण्याची संकल्पना मांडण्यात आली आहे.  राज्यात नागपूर रेल्वे स्थानकावर बांबूपासून निर्मित उत्पादने ठेवण्यात आली आहेत.

या प्रायोगिक तत्वावरील प्रकल्पासाठी निश्चित करण्यात आलेल्या स्थानकांचा राज्यनिहाय तपशील सोबत जोडला आहे:

 

Identified Station	Identified product	State	Zone	Division
Patna Jn	Madhubani painting and related products	Bihar	ECR	Danapur
Visakhapatnam	Etikoppaka Toys (Wooden Toys)	Andhra Pradesh	ECoR	Waltair
Howrah	Tant Handloom Sarees + handloom textile	West Bengal	ER	Howrah
Guwahati	Assamese Gamocha	Assam	NFR	Lumding
Bengaluru	Channapatna wooden toys	Karnataka	SWR	Bangalore
Chennai Central	Kanchipuram saree	Tamil Nadu	SR	Chennai
Tirupati	Kalamkari Saree and textiles	Andhra Pradesh	SCR	Guntakal
Balasore	Coconut mat products	Odisha	SER	Kharagpur
Jaleshwar	Silver and stone jewellery	Odisha	SER	Kharagpur
Nagpur	Bamboo handicrafts	Maharashtra	CR	Nagpur
Rajkot	Terracotta/Ceramic products	Gujarat	WR	Rajkot
Kota	Kota Doria Sarees	Rajasthan	WCR	Kota
Bilaspur	Dokra Bell Metal handicraft products	Chattisgarh	SECR	Bilaspur
Gorakhpur	Terracotta handicrafts	Uttar Pradesh	NER	Lucknow
Banaras	Azamgarh Black pottery	Uttar Pradesh	NER	Banaras
Varanasi Cantt	Wooden toys	Uttar Pradesh	NR	Lucknow
Panipat	Handloom & Pickles	Haryana	NR	Delhi
Jaipur	Sanganeri print items & Jaipuri Razai	Rajasthan	NWR	Jaipur
Agra Cantt	Marble handicrafts	Uttar Pradesh	NCR	Agra

 

केंद्रीय रेल्वे, दळणवळण तसेच इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी आज लोकसभेत लेखी उत्तराद्वारे ही माहिती दिली.

***

S.Thakur/S.Chitnis/P.Kor

*** 

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा: @PIBMumbai    /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com

(Release ID: 1811466) Visitor Counter : 344