భారత రాష్ట్రపతి, శ్రీ రామ్ నాథ్ కోవింద్ జలవనరులు, నది అభివృద్ధి మరియు గంగా పునరుజ్జీవన శాఖ, జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ ద్వారా స్థాపించబడిన 3వ జాతీయ జల అవార్డుల విజేతలను సత్కరించారు. అలాగే జలశక్తి అభియాన్: క్యాచ్ ది రెయిన్ క్యాంపెయిన్ 2022ను విజ్ఞాన్ భవన్, న్యూఢిల్లీ వేదికగా ఈరోజు ప్రారంభించారు. ఇండియాస్ ఇంటర్నేషనల్ వాటర్ రిసోర్సెస్ ఈవెంట్ ఇండియా వాటర్ వీక్ -2022 యొక్క 7వ ఎడిషన్ యొక్క ఫస్ట్ ఇన్ఫర్మేషన్ బ్రోచర్‌ను 1-5 నవంబర్, 2022 నుండి గ్రేటర్ నోయిడాలోని ఇండియా ఎక్స్‌పో సెంటర్‌లో నిర్వహించాలని ప్లాన్ చేసారు. దీనిని కూడా ఈ రోజు కేంద్ర జలశక్తి మంత్రి విడుదల చేశారు. శ్రీ గజేంద్ర సింగ్ షెకావత్‌తో పాటు జలశక్తి రాష్ట్ర మంత్రులు శ్రీ బిశ్వేశ్వర్ తుడు మరియు శ్రీ ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ మరియు రెండు శాఖల కార్యదర్శులు ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్నారు.

 
సభను ఉద్దేశించి భారత రాష్ట్రపతి శ్రీ రామ్ నాథ్ కోవింద్ మాట్లాడుతూ, నీరు జీవం (జల్ హి జీవన్ హై) అని చెప్పడం సరైనదని, ప్రకృతి మనకు నదులు మొదలైన నీటి వనరులను అందించిందని, అయితే, దురదృష్టవశాత్తు మనం ఇప్పుడు విడిపోయామని అన్నారు. పట్టణీకరణ కారణంగా సంప్రదాయ నీటి సంరక్షణ నిర్మాణాలు కనుమరుగవుతున్నాయి మరియు నీటి నిర్వహణ సవాలు గురించి నేడు శాస్త్రీయంగా మాట్లాడుకుంటున్నాం. భారతదేశం సాంప్రదాయకంగా తన నదులను గౌరవిస్తుందని, నీటి భద్రతను సాధించడం చాలా ముఖ్యమని ఆయన నొక్కి చెప్పారు.
 
జీవితాలకు, జీవనోపాధికి మరియు అభివృద్ధికి నీటి ప్రాముఖ్యతను మనమందరం గుర్తిస్తున్నామని రాష్ట్రపతి అన్నారు. నీటి కొరత, వరదలు మరియు కరువులు అత్యంత పేద, అత్యంత బలహీనమైన జీవితాలపై గొప్ప ప్రభావాన్ని చూపుతాయి. నీటి వనరుల లభ్యత పరిమితమైనది. అలాగే అది వర్షాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. నీటి చక్రంలో మార్పుల రూపంలో వ్యక్తమవుతున్న వాతావరణ మార్పు మన నీటి భద్రతకు కూడా ముప్పు కలిగిస్తుంది. దాదాపు 3-4 దశాబ్దాల క్రితం నీటిని కొనుగోలు చేయాల్సిన అవసరం ఉండేది కాదు. నేడు కొన్ని ప్రాంతాల్లో నీటి ఎద్దడి గురించి వింటున్నాం. భారతదేశంలో, భారతదేశం ప్రపంచ జనాభాలో దాదాపు 18% మందిని కలిగి ఉంది. అయితే ప్రపంచంలోని మంచినీటి వనరులలో మన దగ్గర కేవలం 4% మాత్రమే ఉన్నందున పరిస్థితి చాలా సవాలుగా ఉంది. తదుపరి యుద్ధం నీటిపైనే ఉంటుందని కూడా చెబుతున్నారు. ఈ నేపథ్యంలో మనమందరం అప్రమత్తంగా, సిద్ధంగా ఉండాలని ఆయన అన్నారు. నీటి రంగంలోని సమస్యలను పరిష్కరించడానికి జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ చర్యలు తీసుకుంటున్నందుకు నేను సంతోషిస్తున్నాను.
 
మే 2019లో, జలవనరుల శాఖ, నదుల అభివృద్ధి మరియు గంగా పునరుజ్జీవనం మరియు తాగునీరు మరియు పారిశుద్ధ్య శాఖల విలీనం తర్వాత జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. నీటికి సంబంధించిన సమస్యలను ప్రాధాన్యతపై పరిష్కరించేందుకు ఇది జరిగింది. వాతావరణ మార్పులను తగ్గించడానికి, నదుల పునరుజ్జీవనం, నీటి భద్రతకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం, నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులను పూర్తి చేయడం మరియు డ్యామ్‌ల పునరుద్ధరణ వంటి అనేక చర్యలు తీసుకోవడం నాకు సంతోషంగా ఉంది.

 
జల్ ఆందోళన్‌ను జన్ ఆందోళన్‌గా మార్చడానికి, 2019లో జల్ శక్తి అభియాన్, జల్ జీవన్ మిషన్‌లను ప్రారంభించారు. ఇందులో అనేక రీఛార్జ్ నిర్మాణాలు కూడా జరిగాయి. కోట్లాది మంది ప్రజలు వీటిలో భాగమయ్యారు. 22 మార్చి 2022న, భారత ప్రధాని “క్యాచ్ ద రెయిన్, ఎక్కడ పడుతుందో, ఎప్పుడు పడుతుందో” ప్రచారాన్ని ప్రారంభించారు. 29 మార్చి, 2022 నుండి 30 నవంబర్, 2022 వరకు జల శక్తి అభియాన్: క్యాచ్ ద రెయిన్ 2022ని ప్రారంభించడం నాకు సంతోషంగా ఉంది. స్ప్రింగ్ షెడ్ అభివృద్ధి, నీటి పరీవాహక ప్రాంతాల రక్షణ, నీటి రంగంలో లింగ ప్రధాన స్రవంతి వంటి వాటిని గమనించడం నాకు సంతోషంగా ఉంది. కొన్ని కొత్త ఫీచర్లు ప్రచారానికి జోడించబడ్డాయి. లింగ ప్రధాన స్రవంతి నీటి పాలన / సంరక్షణ & నిర్వహణలో మహిళల పాత్రను ఖచ్చితంగా ప్రోత్సహిస్తుందని నేను ఖచ్చితంగా అనుకుంటున్నాను.
 
శ్రీ రామ్‌నాథ్ కోవింద్ ఇంకా మాట్లాడుతూ “దేశంలో నీటి కొరత సమస్యను పరిష్కరించడంలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఎంతో ఉత్సాహంగా ప్రచారాన్ని చేపట్టేందుకు ఈ సంవత్సరం మరింత సన్నద్ధమవుతున్నాయని నేను ఆశిస్తున్నాను. సమర్థవంతమైన నీటి నిర్వహణ కోసం ఒక సామూహిక ఉద్యమాన్ని రూపొందించడానికి అత్యంత అనుకూలమైన మరియు సమయానుకూల చొరవ అయిన జాతీయ నీటి అవార్డులను నిర్వహించినందుకు నేను జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖను కూడా అభినందించాలనుకుంటున్నాను. "
 
ఇంకా మాట్లాడుతూ “జల శక్తి మంత్రిత్వ శాఖ రాష్ట్రాలు, సంస్థలు, వ్యక్తులు మొదలైన వారికి 11 విభిన్న విభాగాల్లో అవార్డులు ఇస్తున్నందుకు నేను సంతోషిస్తున్నాను. విజేతల్లో కొందరు నీటి నిర్వహణలో ఆదర్శప్రాయమైన కృషి చేశారు. ఇలాంటి ఉదాహరణల్లోనే నీటి సురక్షిత భవిష్యత్తుపై మా ఆశలు అడియాసలు అవుతున్నాయి. నేను విజేతలందరినీ అభినందించడమే కాకుండా మనందరికీ ప్రేరణగా ఉండవలసిందిగా అభ్యర్థిస్తున్నాను. ఈ అవార్డులు భారతదేశంలోని ప్రజల మనస్సులలో నీటి స్పృహను కలిగిస్తాయని మరియు ప్రవర్తనలో మార్పు తీసుకురావడంలో సహాయపడతాయని నేను గట్టిగా నమ్ముతున్నాను. ఆజాదీ కా అమృత్ మహోత్సవ్ సందర్భంగా, ఈ కార్యక్రమాలలో పాలుపంచుకున్న వారందరికీ మరోసారి అభినందనలు తెలియజేస్తున్నాను.

 
స్వాగత ప్రసంగం చేస్తూ కేంద్ర జలశక్తి మంత్రి శ్రీ గజేంద్ర సింగ్ షెకావత్ జల సంరక్షణ ప్రచారానికి కొత్త శక్తిని అందించినందుకు రాష్ట్రపతికి ధన్యవాదాలు తెలిపారు. నీటి నిర్వహణ రంగంలో కృషి చేసినందుకు ఉత్తమ రాష్ట్ర విభాగంలో మొదటి 3 రాష్ట్రాలతో సహా విజేతలందరికీ ఆయన అభినందనలు తెలిపారు. ఋగ్వేదాన్ని ప్రస్తావిస్తూ, భారతదేశం సాంప్రదాయకంగా నీటి వనరులను గౌరవిస్తుందని శ్రీ షెకావత్ అన్నారు. దేశంలో కేవలం 8% వర్షపు నీరు మాత్రమే పండుతున్న నేపధ్యంలో వర్షపు నీటి సంరక్షణ ప్రాముఖ్యతను ఆయన నొక్కిచెప్పారు. అందుకే ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ద్వారా క్యాచ్ ద రెయిన్ క్యాంపెయిన్ ప్రారంభించామని అన్నారు.
 
2019 నుండి నేషనల్ వాటర్ అవార్డ్‌లను ఏర్పాటు చేస్తున్నామని కేంద్ర జలశక్తి మంత్రి సభకు తెలియజేసారు. నీటి నిర్వహణ దిశలో వివిధ వాటాదారులు చేస్తున్న కృషికి మరియు వారి వంతు కృషి చేసే దిశగా ఇతరులను ప్రేరేపిస్తున్నందుకు వారికి ధన్యవాదాలు తెలిపారు. వాటాదారులను ప్రోత్సహించడానికి మరియు ప్రజలు నీటి వనరుల నిర్వహణ పట్ల సమగ్ర విధానాన్ని అవలంబించడానికి ఏకీకృత జాతీయ నీటి అవార్డుల అవసరం ఉందని భావించారు. ఈ అవార్డులు నీటి ప్రాముఖ్యతపై ప్రజలకు అవగాహన కల్పించడానికి మరియు సమర్థవంతమైన నీటి నిర్వహణలో ఉత్తమ పద్ధతులను అవలంబించేలా వారిని ప్రేరేపించడానికి కూడా కృషి చేస్తాయి.
 
జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ 2018లో మొదటి జాతీయ నీటి అవార్డును ప్రారంభించింది. భారతదేశంలో జాతీయ నీటి అవార్డులు స్టార్టప్‌లకు అలాగే ప్రముఖ సంస్థలకు ఉత్తమ నీటి వనరుల నిర్వహణ పద్ధతులను ఎలా అవలంబించాలనే దానిపై సీనియర్ పాలసీ రూపకర్తలతో పరస్పర చర్చలు జరిపేందుకు మంచి అవకాశాన్ని అందించాయి.
 
జలవనరులు, నదుల అభివృద్ధి మరియు గంగా పునరుజ్జీవన శాఖ, జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ రాష్ట్రాలు, సంస్థలు, వ్యక్తులు మొదలైన 11 విభిన్న విభాగాలలో 57 అవార్డులను అందజేసింది - ఉత్తమ రాష్ట్రం, ఉత్తమ జిల్లా, ఉత్తమ గ్రామ పంచాయతీ, ఉత్తమ పట్టణ స్థానిక సంస్థ, ఉత్తమ మీడియా ( ప్రింట్ & ఎలక్ట్రానిక్), క్యాంపస్ వినియోగం కోసం ఉత్తమ పాఠశాల, ఉత్తమ సంస్థ/RWA/మతపరమైన సంస్థ, ఉత్తమ పరిశ్రమ, ఉత్తమ NGO, ఉత్తమ నీటి వినియోగదారు సంఘం మరియు CSR కార్యాచరణ కోసం ఉత్తమ పరిశ్రమ. ఈ వర్గాలలో కొన్ని దేశంలోని వివిధ జోన్‌ల కోసం ఉప-వర్గాలను కలిగి ఉన్నాయి. వివిధ విభాగాల్లో అవార్డు విజేతలకు ప్రశంసా పత్రం, ట్రోఫీ, నగదు బహుమతి అందజేస్తారు. ఉత్తమ రాష్ట్ర విభాగంలో ఉత్తరప్రదేశ్, రాజస్థాన్ మరియు తమిళనాడు రాష్ట్రాలు వరుసగా ప్రథమ, ద్వితీయ మరియు తృతీయ బహుమతులు పొందాయి.
 
'జల్ సమృద్ధ్ భారత్' యొక్క ప్రభుత్వ దార్శనికతను సాధించడంలో దేశవ్యాప్తంగా వ్యక్తులు మరియు సంస్థలు చేసిన మంచి పని మరియు ప్రయత్నాలపై NWAలు దృష్టి సారించాయి. ఈ అవార్డు ప్రజలందరికీ మరియు సంస్థలకు నీటి వనరుల నిర్వహణ కార్యకలాపాలలో బలమైన భాగస్వామ్యాన్ని మరియు ప్రజల నిమగ్నతను మరింత సుస్థిరం చేయడానికి ఒక సందర్భాన్ని అందిస్తుంది.
 
2019లో జలశక్తి అభియాన్ విజయవంతంగా అమలులోకి వచ్చిన తర్వాత, ఇది నీటి సంరక్షణ మరియు నిర్వహణ కోసం జాతీయ పిలుపునిచ్చింది. దేశంలోని 256 జిల్లాల్లోని 1,592 నీటి ఒత్తిడి ఉన్న బ్లాక్‌లలో అమలు చేయబడింది. జల్ శక్తి అభియాన్-II: క్యాచ్ ద రెయిన్, అక్కడ అది ఫాల్స్, వెన్ ఇట్ ఫాల్స్ ప్రచారాన్ని 22 మార్చి 2021న ప్రపంచ నీటి దినోత్సవం సందర్భంగా ప్రధాని ప్రారంభించారు. ఇది రుతుపవనాల ముందు మరియు రుతుపవన కాలంలో దేశంలోని అన్ని జిల్లాల్లో (గ్రామీణ మరియు పట్టణ ప్రాంతాలు) చేపట్టబడింది , అంటే మార్చి 2021 నుండి 30 నవంబర్ 2021 వరకు పరిగణిస్తారు. ఈ ప్రచారానికి దేశవ్యాప్తంగా చాలా మంచి స్పందన వచ్చింది. 22 మార్చి 2021న ప్రారంభించినప్పటి నుండి డిసెంబర్ 31, 2021 వరకు, పట్టణ మరియు గ్రామీణ ప్రాంతాలు రెండూ కలిపి మొత్తం 46 లక్షలకు పైగా నీటి సంబంధిత పనులు 36 కోట్లకు పైగా అటవీ నిర్మూలన పనులు, 43,631 శిక్షణా కార్యక్రమాలు/కిసాన్‌తో పాటు పూర్తి/కొనసాగుతున్నాయి. మేళాలు నిర్వహించారు. 306 జల శక్తి కేంద్రాలు కూడా స్థాపించారు. MGNREGS కింద మాత్రమే ఖర్చు 65000 కోట్ల కంటే ఎక్కువ. నీటి సంరక్షణ సంబంధిత పనులతో పాటు, రిమోట్ సెన్సింగ్ ఉపగ్రహ చిత్రాలు మరియు ఇప్పటికే ఉన్న నీటి వనరులు/నిర్మాణాల గుర్తింపు కోసం GIS మ్యాపింగ్ టెక్నాలజీని ఉపయోగించడం ద్వారా నీటి వనరుల జాబితాను రూపొందించడం జరిగింది.
 
జల్ శక్తి అభియాన్: క్యాచ్ ది రైన్ 2022లో, స్ప్రింగ్ షెడ్ అభివృద్ధి, నీటి పరీవాహక ప్రాంతాల రక్షణ, నీటి రంగంలో జెండర్ మెయిన్ స్ట్రీమింగ్ వంటి కొన్ని కొత్త ఫీచర్లను  జోడించారు. జెండర్ మెయిన్ స్ట్రీమింగ్ నీటి పాలన/పరిరక్షణ & నిర్వహణలో మహిళల పాత్రను ప్రోత్సహిస్తుందని భావిస్తున్నారు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు తమ రాష్ట్రంలోని ప్రతి జిల్లాలో జలశక్తి కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేసే పనిని పూర్తి చేస్తాయి. ఇవి నాలెడ్జ్ సెంటర్‌గా పని చేస్తాయి. నీటి సంబంధిత సమస్యలు/సమస్యలన్నింటికీ వన్ స్టాప్ పరిష్కారాన్ని అందిస్తాయి. వీలైనంత త్వరగా జిల్లా నీటి సంరక్షణ ప్రణాళికను రూపొందిస్తాయి. దేశంలోని అన్ని నీటి వనరులను ఈ ఏడాది ప్రచారం కింద లెక్కించినట్లయితే, అది పెద్ద విజయం అవుతుంది.
 
ప్రచారం ప్రారంభం సందర్భంగా సర్పంచ్‌లందరూ ప్రత్యేక గ్రామసభలు నిర్వహించి గ్రామంలో ప్రజలకు జలమండలి నిర్వహించారు. "జల్ శక్తి అభియాన్: క్యాచ్ ది రెయిన్" ప్రచారాన్ని విజయవంతంగా అమలు చేయడం అట్టడుగు స్థాయిలో స్థానిక కమ్యూనిటీ ప్రజల చురుకైన భాగస్వామ్యంపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఇక్కడ స్థానిక కమ్యూనిటీ ప్రజలు నీటి సంరక్షణలో చురుకుగా పాల్గొనడం ద్వారా నీటి కొరత సమస్యలను తగ్గించడానికి “నీటి యోధులు” అవుతారు. నీటి సంరక్షణ నిర్మాణాల ఆస్తులకు యజమానిగా పని చేయండి మరియు వ్యవహరించండి. జిల్లా మేజిస్ట్రేట్ మరియు గ్రామ సర్పంచ్‌లు స్థానిక ప్రజలను “మార్గ దర్శక్”గా ప్రేరేపించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తారు. “జల శక్తి కోసం జనశక్తి” కోరికను నెరవేర్చడం ద్వారా ప్రచార విజయాన్ని నిర్ధారించడానికి నీటి సంరక్షణలో ప్రతి వ్యక్తి యొక్క చురుకైన భాగస్వామ్యం మరియు ప్రేరణ కోసం ఈ ప్రచారం పని చేస్తుందన్నారు.
 
భారతదేశం యొక్క ఇంటర్నేషనల్ వాటర్ రిసోర్సెస్ ఈవెంట్ ఇండియా వాటర్ వీక్ -2022 యొక్క 7వ ఎడిషన్ కర్టెన్ రైజర్, 1-5 నవంబర్, 2022 నుండి గ్రేటర్ నోయిడాలోని ఇండియా ఎక్స్‌పో సెంటర్‌లో నిర్వహించాలని ప్లాన్ చేశారు. ఈ రోజు ఫస్ట్ ఇన్ఫర్మేషన్ బ్రోచర్ విడుదల కూడా జరిగింది. IWW-2022లో ఇండియా వాటర్ వీక్ ఈవెంట్ యొక్క ముఖ్య లక్షణాలను సూచించే ఒక పరిచయ చిత్రం ఫంక్షన్ సందర్భంగా ప్రదర్శించారు. 7వ ఇండియా వాటర్ వీక్-2022 సదస్సు యొక్క థీమ్‌లు మరియు సబ్-థీమ్‌లపై దృష్టి సారిస్తూ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న నిపుణులు, ప్లానర్లు, ఆవిష్కర్తలు మరియు వాటాదారులను ఒకచోట చేర్చింది. 7వ IWW యొక్క థీమ్ "ఈక్విటీతో స్థిరమైన అభివృద్ధికి నీటి భద్రత". 5-రోజుల ఈవెంట్ సెమినార్లు, ప్యానెల్ చర్చలు, సైడ్ ఈవెంట్‌లు, ఎగ్జిబిషన్‌లు మరియు సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలతో కాన్ఫరెన్స్‌ను నిర్వహిస్తుంది. అంతేకాకుండా వ్యాపారంలో కాబోయే భాగస్వాములు మరియు కస్టమర్‌లను కనుగొనే అవకాశాలను అందిస్తుంది. అదనంగా, మంత్రిత్వ శాఖలు మరియు విభాగాల ముఖ్య పథకాలపై ప్రత్యేక సెషన్‌లు, అంతర్జాతీయ సంస్థల ద్వారా ఈవెంట్, యువ నిపుణుల కోసం సెషన్, పాఠశాల పిల్లల కోసం ఈవెంట్, NGOలు/సక్సెస్ స్టోరీస్ మొదలైన వాటిపై ప్రత్యేక సెషన్‌లు ఉంటాయి. క్షేత్రస్థాయి నీటి వనరుల నిర్వహణలో పని చేసే వాటాదారులందరికీ ఈ కాన్ఫరెన్స్‌ సమ్మిళిత వేదికగా పని చేస్తుంది.

*****