[ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಪೂರ್ವ ವರದಿ]                   
ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಶ್ರೀ ರಾಮನಾಥ್ ಕೋವಿಂದ್ ಅವರು 2022ರ ಮಾರ್ಚ್ 29 ರಂದು ನವದೆಹಲಿಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಭವನದಲ್ಲಿ 3 ನೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರನ್ನು ಸನ್ಮಾನಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಜಲಶಕ್ತಿ ಅಭಿಯಾನ: ಮಳೆಯನ್ನು ಹಿಡಿಯಿರಿ (ಕ್ಯಾಚ್ ದ ರೈನ್) ಅಭಿಯಾನ 2022 ಅನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಮಳೆಯನ್ನು ಹಿಡಿಯಿರಿ ಅಭಿಯಾನವು ಈ ವರ್ಷ 30 ನವೆಂಬರ್ 2022 ರವರೆಗೆ ಜಾರಿ ಮಾಡಲಾಗುವುದು.
ಕೇಂದ್ರ ಜಲಶಕ್ತಿ ಸಚಿವ ಶ್ರೀ ಗಜೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ಶೇಖಾವತ್, ಜಲಶಕ್ತಿ ಖಾತೆ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವ ಶ್ರೀ ಬಿಶ್ವೇಶ್ವರ್ ಟುಡು ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಪ್ರಹ್ಲಾದ್ ಸಿಂಗ್ ಪಟೇಲ್, ಜಲಸಂಪನ್ಮೂಲ, ನದಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಗಂಗಾ ಪುನಶ್ಚೇತನ ಇಲಾಖೆಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಶ್ರೀ ಪಂಕಜ್ ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಮತ್ತು ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಶ್ರೀ ವಿನಿ ಮಹಾಜನ್ ಅವರು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಉಪಸ್ಥಿತರಿರುತ್ತಾರೆ.
ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆಯತ್ತ ಸಮಗ್ರ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಾಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರನ್ನು ಮತ್ತು ಜನರನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಏಕೀಕೃತ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಮನಗಾಣಲಾಯಿತು. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ನೀರಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ರೂಢಿಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತವೆ.
ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಜಲಶಕ್ತಿ ಸಚಿವಾಲಯವು 2018ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ನವೋದ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಜಲಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣಾ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹಿರಿಯ ನೀತಿ ನಿರೂಪಕರೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಉತ್ತಮ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಜಲಶಕ್ತಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ಜಲಸಂಪನ್ಮೂಲ, ನದಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಗಂಗಾ ಪುನಶ್ಚೇತನ ಇಲಾಖೆಯು ರಾಜ್ಯಗಳು, ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ 11 ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ - ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಾಜ್ಯ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಜಿಲ್ಲೆ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಗರ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಾಧ್ಯಮ (ಮುದ್ರಣ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ), ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶಾಲೆ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಸ್ಥೆ / ಆರ್.ಡಬ್ಲ್ಯೂಎ / ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೈಗಾರಿಕೆ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಎನ್.ಜಿ.ಒ,  ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನೀರು ಬಳಕೆದಾರರ ಸಂಘ, ಮತ್ತು ಸಿ.ಎಸ್.ಆರ್. ಚಟುವಟಿಕೆಗಾಗಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ 57 ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಈ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ದೇಶದ ವಿವಿಧ ವಲಯಗಳಿಗೆ ಉಪ-ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರಿಗೆ ಪ್ರಶಂಸಾ ಪತ್ರ, ಪಾರಿತೋಷಕ ಮತ್ತು ನಗದು ಬಹುಮಾನ ನೀಡಲಾಗುವುದು.
ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಾಜ್ಯ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ರಾಜಾಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಪ್ರಥಮ, ದ್ವಿತೀಯ ಮತ್ತು ತೃತೀಯ ಬಹುಮಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ.  ಕೆಲವು ವಿಜೇತರು ನೀರು ನಿರ್ವಹಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅನುಕರಣೀಯ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಭಾರತದ ಜನರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ತರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಭಾವದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತರಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
'ಜಲ ಸಮೃದ್ಧ ಭಾರತ'ದ ಸರ್ಕಾರದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ದೇಶಾದ್ಯಂತದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮಾಡಿದ ಉತ್ತಮ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಮೇಲೆ ಎನ್.ಡಬ್ಲ್ಯೂಎಗಳು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯು ಎಲ್ಲಾ ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಬಲವಾದ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಜಲಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಜನರ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಲು ಒಂದು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ದೇಶದ 256 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ 1,592 ಜಲ ಸಂಕಷ್ಟದ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಜಲಶಕ್ತಿ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು 2019ರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಇದು ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರೆಯಾಯಿತು,  ನಂತರ  ಜಲಶಕ್ತಿ ಅಭಿಯಾನ -2: ಅದು ಯಾವಾಗ ಬೀಳುತ್ತದೋ, ಎಲ್ಲಿ ಬೀಳುತ್ತದೋ ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯನ್ನು ಹಿಡಿಯಿರಿ, ಅಭಿಯಾನಕ್ಕೆ  2021 ರ ಮಾರ್ಚ್ 22 ರಂದು ವಿಶ್ವ ಜಲ ದಿನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಶ್ರೀ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದರು.  ಇದನ್ನು ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ (ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ) ಮುಂಗಾರು ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಮುಂಗಾರು ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ ಮಾರ್ಚ್ 2021 ರಿಂದ 30 ನವೆಂಬರ್ 2021 ರವರೆಗೆ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. 
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲ ಅಭಿಯಾನದ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಭಿಯಾನಕ್ಕೆ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಉತ್ತಮ ಸ್ಪಂದನೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಯಿತು. 2021 ರ ಮಾರ್ಚ್ 22 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ 2021 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 31 ರವರೆಗೆ, ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳೆರಡನ್ನೂ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿ, 36 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಅರಣ್ಯೀಕರಣ ಕಾಮಗಾರಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಒಟ್ಟು 46 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜಲ ಸಂಬಂಧಿತ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿವೆ / ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿವೆ, 43,631 ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು / ರೈತ ಮೇಳಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು 306 ಜಲಶಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎಂ.ಜಿ.ಎನ್.ಆರ್.ಇ.ಜಿಎಸ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 650 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ವೆಚ್ಚವಾಗಿದೆ. ಜಲಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾಮಗಾರಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಜಲಮೂಲಗಳು / ಜಲ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ದೂರ ಸಂವೇದಿ ಉಪಗ್ರಹ ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಐಎಸ್ ಮ್ಯಾಪಿಂಗ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಜಲಮೂಲಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು.
ಜಲಶಕ್ತಿ ಅಭಿಯಾನ: ಮಳೆ ಹಿಡಿಯಿರಿ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಕೆಲವು ಹೊಸ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಾದ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಶೆಡ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ನೀರಿನ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ರಕ್ಷಣೆ, ನೀರಿನ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗತ್ವ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿ (ಜಂಡರ್ ಮೈನ್ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್) ಸೇರಿಸಲಾದೆ. ಲಿಂಗತ್ವ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ತರುವುದು ಜಲ ಆಡಳಿತ / ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ತಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರತಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲೂ ಜಲಶಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಜಲ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು / ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಒಂದು ನಿಲುಗಡೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಬೇಗ ಜಿಲ್ಲಾ ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವರ್ಷ ಅಭಿಯಾನದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಜಲಮೂಲಗಳನ್ನು ಗಣತಿ ಮಾಡಿದರೆ, ಅದು ದೊಡ್ಡ ಸಾಧನೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಅಭಿಯಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸರಪಂಚರು ವಿಶೇಷ ಗ್ರಾಮ ಸಭೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮದ ಜನರಿಗೆ ಜಲ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಬೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ. "ಜಲಶಕ್ತಿ ಅಭಿಯಾನ: ಮಳೆಯನ್ನು ಹಿಡಿಯಿರಿ" ಅಭಿಯಾನದ ಯಶಸ್ವಿ ಅನುಷ್ಠಾನವು ತಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯದ ಜನರ ಸಕ್ರಿಯ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯದ ಜನರು ನೀರಿನ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು "ಜಲ ಯೋಧರಾಗಲಿದ್ದಾರೆ" ಮತ್ತು ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ರಚನೆಗಳ ಸ್ವತ್ತುಗಳ ಮಾಲೀಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳು (ಜಿಲ್ಲಾ ದಂಡಾಧಿಕಾರಿಗಳು) ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮ ಸರಪಂಚರು "ಜಲಶಕ್ತಿಗಾಗಿ ಜನಶಕ್ತಿ" ಯ ಬಯಕೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಮೂಲಕ ಅಭಿಯಾನದ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನೀರಿನ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪ್ರೇರಣೆ ಮತ್ತು ಸಕ್ರಿಯ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಾಗಿ "ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ್" ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಲಿದ್ದಾರೆ.

********