ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ (ਸੁਤੰਤਰ ਚਾਰਜ); ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਵਿਗਿਆਨ (ਸੁਤੰਤਰ ਚਾਰਜ); ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ, ਪਰਸੋਨਲ, ਜਨਤਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ, ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ, ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਿਵਰਸ ਬ੍ਰੇਨ ਡਰੇਨ (reverse brain drain) ਦੇਖਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵਤਨ ਪਰਤਣ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਯੋਗ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ 36ਵੇਂ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਖੇਤਰੀ ਕੇਂਦਰ ਫਰੀਦਾਬਾਦ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਈਜ਼ ਆਵ੍ ਡੂਇੰਗ ਸਾਇੰਸ : “ਲੈੱਸ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਮੋਰ ਗਵਰਨੈਂਸ ” ਲਈ ਨਵੇਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਮਲਿੰਗਾਸਵਾਮੀ ਰੀ-ਐਂਟਰੀ ਫੈਲੋਜ਼ ਲਈ ਡਾਇਰੈਕਟਰੀ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਾਮਲਿੰਗਾਸਵਾਮੀ ਰੀ-ਐਂਟਰੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਕਨਕਲੇਵ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਰਾਮਲਿੰਗਾਸਵਾਮੀ ਰੀ-ਐਂਟਰੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਕਾਰੀ ਸਕੀਮ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ 2006-07 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ 36ਵੇਂ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 36 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਡੀਬੀਟੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ (ਡੀਬੀਟੀ) ਨੇ ਕੋਵਿਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਇਹ ਦਿਖਾਉਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸ ਲਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦਾ ਸਰਵੋਤਮ ਹੋਣਾ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਹੈ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡੀਬੀਟੀ ਕੋਲ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਤੇ ਦੇਰ ਅਨੁਵਾਦਕ ਖੋਜ ਅਤੇ ਉੱਦਮਤਾ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਾਸ, ਨਿਰਮਾਣ ਸਮਰੱਥਾ, ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਦੋਵੇਂ; ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਖੋਜ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡੀਬੀਟੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 15 ਵਿਸ਼ਾ ਆਧਾਰਿਤ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜੈਨੇਟਿਕ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਲਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਦਾ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਦੋ ਪਬਲਿਕ ਸੈਕਟਰ ਅੰਡਰਟੇਕਿੰਗਜ਼ ਬੀਆਈਬੀਸੀਓਐੱਲ (BIBCOL) ਅਤੇ ਬੀਆਈਆਰਏਸੀ (BIRAC) ਵੀ ਬਾਇਓਲੋਜੀਕਲ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਲਈ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਡੀਬੀਟੀ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਸ਼ਨ ਕੋਵਿਡ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਡੀਬੀਟੀ ਨੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਟੀਕਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਖੇਤਰ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਆਦਿ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਦੋਵਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੇ ਭਾਰੀ ਸਮਰਥਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ 12 ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਨੂੰ ਦੋ ਵਾਰ ਸਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪਦਮ ਸੰਤੋਸ਼ ਯਾਦਵ ਦੁਆਰਾ ਡੀਬੀਟੀ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦਿਵਸ ਲੈਕਚਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਰਬਤਾਰੋਹਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ।

<><><><><>

ਐੱਸਐੱਨਸੀ/ਆਰਆਰ