ఉత్తరప్రదేశ్‌ బందాలోని లోఖారీ ఆలయం నుండి అక్రమంగా తొలగించబడిన 10వ శతాబ్దపు మేక తల కలిగిన యోగిని  రాతి విగ్రహాన్ని భారతదేశానికి తిరిగి తీసుకువస్తున్నట్టు కేంద్ర సాంస్కృతిక, పర్యాటక మరియు డోనర్ మంత్రి శ్రీ జి. కిషన్ ప్రకటించారు. ఈ రోజు ఒక ట్వీట్‌లో ఈ విషయాన్ని ప్రకటించిన సాంస్కృతిక మంత్రి..మన నిజమైన కళాఖండాలను స్వదేశానికి రప్పించడం కొనసాగుతుందని తెలిపారు.

అంతకుముందు లండన్‌లోని భారత హైకమిషన్ 1980వ దశకంలో ఉత్తరప్రదేశ్‌ బందాలోని లోఖారికి చెందిన ఒక ఆలయం నుండి కొన్నిసార్లు అక్రమంగా తొలగించబడిన 10వ శతాబ్దపు రాతి విగ్రహాన్ని తిరిగి పొందడం మరియు స్వదేశానికి తీసుకురావడం సంతోషంగా ఉందని ప్రకటించింది.

ఈ శిల్పం మేక తల గల యోగిని శిల్పం. ఇది వాస్తవానికి ఇసుకరాయిలో ఉన్న రాతి దేవతల సమూహానికి చెందినది మరియు లోఖారీ ఆలయంలో ప్రతిష్టించబడింది. 1986లో న్యూ ఢిల్లీలోని నేషనల్ మ్యూజియం తరపున భారతీయ పండితుడు విద్యా దహేజియా చేసిన అధ్యయనంలో ఈ విషయం వెల్లడయింది. తరువాత అది "యోగిని కల్ట్ అండ్ టెంపుల్స్: ఎ తాంత్రిక్ ట్రెడిషన్" పేరుతో ప్రచురించబడింది.

ఈ శిల్పం 1988లో లండన్‌లోని ఆర్ట్ మార్కెట్‌లో కనిపించిందని తెలిసింది. అక్టోబర్ 2021లో లండన్ సమీపంలోని ఒక ప్రైవేట్ నివాసానికి చెందిన గార్డెన్‌లో లోఖారీ సెట్ వర్ణనకు సరిపోయే మేక తల గల యోగిని శిల్పం కనుగొనబడినట్లు భారత హైకమిషన్‌కు సమాచారం అందింది.

ఇండియా ప్రైడ్ ప్రాజెక్ట్ సింగపూర్ మరియు ఆర్ట్ రికవరీ ఇంటర్నేషనల్, లండన్ విగ్రహం గుర్తింపు మరియు పునరుద్ధరణలో భారతదేశ హైకమిషన్, లండన్‌కి త్వరితగతిన సహాయం అందించగా, భారత హైకమిషన్ స్థానిక మరియు భారతీయ అధికారులతో అవసరమైన డాక్యుమెంటేషన్‌ను ప్రాసెస్ చేసింది.

ఆసక్తికర విషయం ఏంటంటే లోఖారి గ్రామంలోని అదే ఆలయం నుండి దొంగిలించబడిన గేదె తల గల వృషణాన యోగిని శిల్పం 2013లో పారిస్‌లోని భారత రాయబార కార్యాలయం ద్వారా తిరిగి పొందబడింది మరియు స్వదేశానికి 2013 పంపబడింది. థీ వృషణాన యోగిని సెప్టెంబరులో న్యూఢిల్లీలోని నేషనల్ మ్యూజియంలో 2013లో నెలకొల్పబడింది.

ఉత్తరప్రదేశ్‌కు చెందిన బుందేల్‌ఖండ్‌లోని బందా జిల్లా మౌ సబ్-డివిజన్‌లో ఉన్న ఒక చిన్న గ్రామం లోఖారి. యోగినిలు అనేది తాంత్రిక పూజా విధానంతో అనుబంధించబడిన శక్తివంతమైన స్త్రీల దేవతల సమూహంగా తరచూ 64 విగ్రహాలను పూజిస్తారు. అనంతమైన శక్తులను కలిగి ఉంటాయని నమ్ముతారు.

మకర సంక్రాంతి శుభదినం రోజున హైకమిషన్‌లో అందుకున్న మేక తల యోగిని న్యూఢిల్లీలోని పురావస్తు సర్వే ఆఫ్ ఇండియాకు పంపబడింది.

 

*****