గౌరవనీయులైన రాష్ట్రపతి, ఉపరాష్ట్రపతి, స్పీకర్ మరియు వేదికపై కూర్చున్న సీనియర్ ప్రముఖులందరూ, సభలో ఉన్న రాజ్యాంగానికి కట్టుబడి ఉన్న సోదరులు మరియు సోదరీమణులందరూ.

బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్, డా.రాజేంద్రప్రసాద్ వంటి దూరదృష్టి గల మహానుభావులకు నివాళులర్పించే రోజు ఈరోజు. ఈ సభకు నమస్కరించే రోజు ఈరోజు, ఎందుకంటే దేశంలోని పండితులు మరియు కార్యకర్తలు దేశం యొక్క ఉజ్వల భవిష్యత్తు కోసం పునాదిని సిద్ధం చేయడానికి ఈ పవిత్ర స్థలంలో నెలల తరబడి మేధోమథనం చేశారు. ఇంత సుదీర్ఘ స్వాతంత్య్రం తర్వాత రాజ్యాంగ రూపంలోని అమృతం మనల్ని ఇక్కడికి తీసుకొచ్చింది. ఈరోజు మనం కూడా గౌరవనీయులైన బాపు గారికి నివాళులర్పించాలి. స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో ప్రాణత్యాగం చేసిన వారికి నివాళులర్పించే సందర్భం కూడా ఈరోజు. ముంబయిలో దేశ శత్రువులు దారుణమైన ఉగ్రదాడులకు పాల్పడిన 26/11 ఈరోజు మనకు కూడా బాధాకరమైన రోజు. భారత రాజ్యాంగంలో నిర్వచించిన విధంగా దేశంలోని సామాన్య ప్రజలను రక్షించే బాధ్యత కలిగిన మన వీర సైనికులు చాలా మంది ఆ ఉగ్రవాదులతో పోరాడుతూ తమను తాము త్యాగం చేసుకున్నారు. అత్యున్నత త్యాగం చేసిన వారందరికీ నేను కూడా గౌరవంగా నమస్కరిస్తున్నాను.

మహానుభావులారా, ఈరోజు రాజ్యాంగాన్ని రచించే బాధ్యత మనకు అప్పగించబడి ఉంటే ఏమి జరిగి ఉండేదో ఒక్కసారి ఊహించండి. స్వాతంత్ర్య ఉద్యమ నీడ, దేశభక్తి జ్వాల మరియు భారతదేశ విభజన యొక్క భయానక జ్వాల ఉన్నప్పటికీ, జాతీయ ప్రయోజనాలే అత్యున్నతమైనది మరియు ప్రతి ఒక్కరి హృదయంలో ఏకైక మంత్రం. వైవిధ్యాలు, అనేక భాషలు, మాండలికాలు, శాఖలు మరియు సంస్థానాలతో నిండిన నేటి సందర్భంలో, రాజ్యాంగం ద్వారా మొత్తం దేశాన్ని బంధించి, ముందుకు సాగడానికి ఒక వ్యూహాన్ని రూపొందించడానికి, మనం రాజ్యాంగంలోని ఒక్క పేజీని అయినా వ్రాస్తామో లేదో నాకు తెలియదు. కాలక్రమేణా, రాజకీయాలు చాలా ప్రభావం చూపాయి, కొన్నిసార్లు జాతీయ ఆసక్తి కూడా వెనుకబడి ఉంటుంది. విభిన్న ఆలోచనా స్రవంతిలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నప్పటికీ జాతీయ ప్రయోజనాలే అత్యున్నతమైనదనే నమ్మకంతో వారు కలిసి కూర్చుని రాజ్యాంగాన్ని అందించినందుకు నేను ఆ గొప్ప వ్యక్తులకు వందనం చేయాలనుకుంటున్నాను.

మిత్రులారా,

మన రాజ్యాంగం కేవలం అనేక వ్యాసాల సమాహారం కాదు. మన రాజ్యాంగం సహస్రాబ్దాల గొప్ప సంప్రదాయం యొక్క నిరంతరాయ ప్రవాహానికి ఆధునిక వ్యక్తీకరణ. కాబట్టి, మనం రాజ్యాంగానికి అక్షరం మరియు స్ఫూర్తితో అంకితభావంతో ఉండాలి. గ్రామ పంచాయతీ నుండి పార్లమెంటు వరకు ప్రజాప్రతినిధిగా ఈ రాజ్యాంగ వ్యవస్థను మనం నెరవేర్చినప్పుడు, మనం ఎల్లప్పుడూ రాజ్యాంగానికి అక్షరం మరియు స్ఫూర్తితో కట్టుబడి ఉండాలి. అలా చేస్తున్నప్పుడు, రాజ్యాంగం యొక్క ఆలోచనను దెబ్బతీయడాన్ని మనం విస్మరించలేము. కాబట్టి, మనం ప్రతి సంవత్సరం రాజ్యాంగ దినోత్సవాన్ని జరుపుకోవాలి, ఎందుకంటే రాజ్యాంగం వెలుగులో మన చర్యలు సరైనవా లేదా తప్పు కాదా అని విశ్లేషించుకోవాలి. దేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చిన వెంటనే, భారత రాజ్యాంగం జనవరి 26 (1950) నుంచి అమల్లోకి వచ్చిన తర్వాత నవంబర్ 26వ తేదీని రాజ్యాంగ దినోత్సవంగా జరుపుకునే సంప్రదాయాన్ని మన తరాలకు అర్థమయ్యేలా చేస్తే బాగుండేది. దీని వెనుక ఉన్న వ్యక్తులు ఉన్నారు, ఇది ఏ పరిస్థితుల్లో తయారు చేయబడింది, ఎందుకు తయారు చేయబడింది, ఎక్కడ, ఎలా మరియు ఎవరి కోసం రాజ్యాంగం మనల్ని తీసుకువెళుతుంది. ఈ విషయాలన్నీ ప్రతి ఏటా చర్చకు వస్తే, ప్రపంచంలోనే జీవనాధారంగా, సామాజిక పత్రంగా భావించే రాజ్యాంగం తరతరాలుగా భిన్నమైన దేశానికి గొప్ప శక్తిగా నిలిచి ఉండేది. అయితే కొంతమంది ఆ అవకాశాన్ని వదులుకున్నారు. బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్ 150వ జయంతి సందర్భంగా (రాజ్యాంగ దినోత్సవాన్ని జరుపుకోవడం) ఇంతకంటే గొప్ప పవిత్ర సందర్భం ఏముంటుంది. బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్ గొప్ప వరం ఇచ్చారని, ఈ గ్రంథం రూపంలో ఆయనను మనం సదా స్మరించుకోవాలని అన్నారు. నిరసన (ఈ రోజుకు వ్యతిరేకంగా) ఈ రోజు మాత్రమే జరగదు. 2015లో బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్ 125వ జయంతి సందర్భంగా నేను సభలో ప్రసంగిస్తున్నప్పుడు, ఈ ప్రకటన చేస్తున్నప్పుడు కూడా ప్రతిఘటన ఎదురైనట్లు నాకు గుర్తుంది. మీరు నవంబర్ 26 ఎక్కడ నుండి తీసుకువచ్చారు? ఎందుకు ఇలా చేస్తున్నారు, ఏం అవసరం వచ్చింది? మీకు ఈ భావన ఉన్నప్పుడు, బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్ పేరును జోడించిన రాజ్యాంగాన్ని ఆమోదించడానికి ఒక రోజును కేటాయించాలని (ప్రశ్నించే) వారి మాట వినడానికి ఈ దేశం సిద్ధంగా లేదు. ముక్త కంఠంతో దేశానికి ఎన్నో సేవలందించిన బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్ లాంటి వారిని స్మరించకపోవడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది.

మిత్రులారా,

భారతదేశం రాజ్యాంగబద్ధమైన ప్రజాస్వామ్య సంప్రదాయం. రాజకీయ పార్టీలకు తమదైన ప్రాధాన్యత ఉంటుంది. మన రాజ్యాంగంలోని భావాలను ప్రజలకు తెలియజేయడానికి రాజకీయ పార్టీలు కూడా ఒక ముఖ్యమైన మాధ్యమం. కానీ, రాజ్యాంగం మనోభావాలను దెబ్బతీశారు. రాజ్యాంగంలోని ప్రతి ఆర్టికల్ కూడా దెబ్బతింది. ప్రజాస్వామ్య స్వభావాన్ని కోల్పోయిన పార్టీలు ప్రజాస్వామ్యాన్ని ఎలా కాపాడుతాయి? కాశ్మీర్ నుండి కన్యాకుమారి వరకు, భారతదేశం సంక్షోభం వైపు పయనిస్తోంది, ఇది రాజ్యాంగానికి కట్టుబడి ఉన్నవారికి మరియు ప్రజాస్వామ్యంపై నమ్మకం ఉన్నవారికి ఆందోళన కలిగించే విషయం, మరియు అది 'పరివారిక్' (వంశీయ) పార్టీలు, రాజకీయ పార్టీ, కుటుంబం కోసం పార్టీ. , కుటుంబం ద్వారా... నేను చెప్పనవసరం లేదు... కాశ్మీర్ నుండి కన్యాకుమారి వరకు అన్ని రాజకీయ పార్టీలను చూడండి, ఇది ప్రజాస్వామ్యం మరియు రాజ్యాంగ స్ఫూర్తికి విరుద్ధం. నేను రాజవంశాలు అని చెప్పినప్పుడు, ఒక కుటుంబంలోని చాలా మంది సభ్యులు రాజకీయాలు చేయలేరని నా ఉద్దేశ్యం కాదు. ప్రతిభతో,  ప్రజల ఆశీర్వాదంతో, చాలా మంది సభ్యులు ఒక కుటుంబం నుండి రాజకీయాల్లో చేరవచ్చు. ఇది పార్టీ రాజవంశాన్ని తయారు చేయదు. అయితే పార్టీని అనేక తరాలుగా ఒకే కుటుంబం నడుపుతున్నప్పుడు మరియు పార్టీలోని ప్రతి అంశాన్ని కుటుంబం నియంత్రిస్తే, అది ఆరోగ్యకరమైన ప్రజాస్వామ్యానికి అతిపెద్ద ముప్పుగా మారుతుంది. ఈ రోజు రాజ్యాంగ దినోత్సవం సందర్భంగా, దేశంలో అవగాహన కల్పించాల్సిన అవసరం ఉందని, రాజ్యాంగంపై విశ్వాసం ఉన్న మరియు రాజ్యాంగం పట్ల కట్టుబడి ఉన్న ప్రతి పౌరుడికి నేను విజ్ఞప్తి చేయాలనుకుంటున్నాను.

జపాన్‌లో ఓ ప్రయోగం జరిగింది. కొన్ని రాజకీయ కుటుంబాలు వ్యవస్థను శాసిస్తున్నట్లు జపాన్‌లో కనిపించింది. రాజకీయ కుటుంబాలకు వెలుపలి వ్యక్తులను వ్యవస్థలోకి తీసుకురావడానికి, పౌరులను సిద్ధం చేసే బాధ్యతను ఎవరో ఒకరు  అతనిపై తీసుకున్నారు. 30-40 ఏళ్లు పట్టినా విజయం సాధించింది. మన దేశంలో ప్రజాస్వామ్యం అభివృద్ధి చెందాలంటే, మనం కూడా చాలా విషయాలు తెలుసుకోవాలి, ఆందోళన చెందాలి మరియు దేశప్రజలను మేల్కొల్పాలి. అదేవిధంగా అవినీతిని మన రాజ్యాంగం అనుమతిస్తుందా? నియమాలు మరియు చట్టాలు ఉన్నాయి, కానీ అవినీతికి పాల్పడినట్లు ప్రకటించబడిన మరియు న్యాయవ్యవస్థ ద్వారా శిక్ష విధించబడిన ఎవరైనా రాజకీయ ప్రయోజనాల కోసం కీర్తించబడటం చాలా ఆందోళన కలిగిస్తుంది. ప్రజలు తమపై వచ్చిన అవినీతి ఆరోపణలను విస్మరించి, రాజకీయ ప్రయోజనాల కోసం వారితో కలిసిపోవడం ప్రారంభించినప్పుడు, రాజకీయ రంగంలో ఉన్నవారు అవినీతిపరులను కీర్తించడం చూసినప్పుడు ఇది దేశంలోని యువతపై కూడా ప్రభావం చూపుతుంది. అవినీతిలో తప్పు లేదని వారు కూడా నమ్మడం ప్రారంభిస్తారు మరియు రెండు-నాలుగేళ్ల తర్వాత ప్రజలు వాటిని అంగీకరించడం ప్రారంభిస్తారు. అలాంటి సామాజిక వ్యవస్థను మనం సృష్టించుకోవాలా? అవును, ఒక వ్యక్తిపై అవినీతి కేసు రుజువైతే అతనిని సంస్కరించే అవకాశం ఇవ్వాలి. కానీ ప్రజా జీవితంలో అలాంటి వారిని ప్రశంసించే ఈ పోటీ కొంతమందిని అవినీతి మార్గాల వైపు ఆకర్షిస్తుంది మరియు ఇది ఆందోళన కలిగించే విషయమని నేను భావిస్తున్నాను. ఇది స్వాతంత్ర్యం యొక్క పుణ్య యుగం, స్వాతంత్ర్యం వచ్చి 75 సంవత్సరాలు. బ్రిటిష్ వారు భారతదేశ పౌరుల హక్కులను అణిచివేయడంలో నిమగ్నమై ఉన్నారు మరియు భారతదేశ పౌరుల హక్కుల కోసం పోరాడడం సహజం మరియు అవసరమైనది.

మహాత్మా గాంధీతో సహా అందరూ భారత పౌరుల హక్కుల కోసం పోరాడారు. అయితే స్వాతంత్య్రోద్యమ కాలంలో హక్కుల కోసం పోరాడుతూనే, దేశాన్ని విధులకు సిద్ధం చేసేందుకు మహాత్మా గాంధీ నిరంతరం ప్రయత్నించారనేది కూడా నిజం. దేశ ప్రజలలో పరిశుభ్రత, వయోజన విద్య, మహిళల పట్ల గౌరవం, మహిళా సాధికారత, ఖాదీ వినియోగం, స్వదేశీ మరియు స్వావలంబన ఆలోచనలను నాటడానికి అతను నిరంతరం ప్రయత్నించాడు. అయితే మహాత్మాగాంధీ నాటిన విధుల బీజాలు స్వాతంత్య్రానంతరం మర్రి చెట్టుగా మారాలి. కానీ దురదృష్టవశాత్తు, అటువంటి పాలనా వ్యవస్థ అభివృద్ధి చెందింది, ఇది వారు (రాజకీయ పార్టీలు) ఉన్నంత కాలం ప్రజల హక్కులకు హామీ ఇవ్వడం గురించి మాత్రమే మాట్లాడుతుంది. దేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తర్వాత కర్తవ్యాన్ని నొక్కివక్కాణించి ఉంటే బాగుండేది, అప్పుడు హక్కులు స్వయంచాలకంగా రక్షించబడేవి. కర్తవ్యం వల్ల బాధ్యత, కర్తవ్యం సమాజం పట్ల బాధ్యతా భావాన్ని కలిగిస్తుంది. హక్కులు కొన్నిసార్లు ‘నా హక్కులను పొందాలి’ అనే ధోరణికి దారితీసి సమాజాన్ని నిరాశపరిచే ప్రయత్నం జరుగుతుంది. కర్తవ్య భావంతో, ఇది నేను నిర్వర్తించాల్సిన బాధ్యత అనే భావన సామాన్యుడిలో ఉంటుంది. మరియు నేను విధిని నిర్వర్తించినప్పుడు, ఒకరి హక్కు స్వయంచాలకంగా రక్షించబడుతుంది, గౌరవించబడుతుంది మరియు గౌరవించబడుతుంది. విధులు మరియు హక్కులు రెండింటి ఫలితంగా ఆరోగ్యకరమైన సమాజం ఏర్పడుతుంది.

ఈ స్వాతంత్య్ర మహోత్సవ్ సందర్భంగా విధుల ద్వారా హక్కులను కాపాడుకునే మార్గంలో నడవడం మనకు చాలా అవసరం. ఇది విధి మార్గం, దీనిలో హక్కులు హామీ ఇవ్వబడతాయి, ఇది ఇతరుల హక్కులను గౌరవంగా అంగీకరించి, వారికి తగిన విధంగా ఇచ్చే విధి మార్గం. మనం రాజ్యాంగ దినోత్సవాన్ని జరుపుకుంటున్నప్పుడు, మనం మరింత భక్తి మరియు దృఢత్వంతో విధి మార్గంలో నడిస్తే ప్రతి ఒక్కరి హక్కులు రక్షించబడతాయనే స్ఫూర్తిని మనం ఎల్లప్పుడూ కలిగి ఉండాలి. స్వాతంత్య్ర సమరయోధులతో భారతదేశాన్ని ఏలిన వారి కలలను నెరవేర్చడం ఈరోజు మన అదృష్టం. ఆ కలలను నెరవేర్చుకోవడానికి మనం ఏ రాయిని వదిలిపెట్టకూడదు. ఈ ముఖ్యమైన సందర్భాన్ని నిర్వహించినందుకు స్పీకర్ సర్‌ని మరోసారి అభినందిస్తున్నాను. ఈ ఘటన ఏ ప్రభుత్వానిదీ, ఏ రాజకీయ పార్టీది కాదు, ఏ ప్రధానమంత్రిది కాదు. స్పీకర్ సభకు గర్వకారణం. ఇది గౌరవప్రదమైన పదవి. ఇది బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్ గౌరవం, రాజ్యాంగం గౌరవానికి సంబంధించిన విషయం. స్పీకర్ పదవికి ఉన్న గౌరవాన్ని, బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్ గౌరవాన్ని, రాజ్యాంగాన్ని మనం ఎల్లప్పుడూ కాపాడుకునేలా ఆ మహనీయులను మనమందరం ప్రార్థిద్దాం. ఈ నిరీక్షణతో, మీ అందరికీ చాలా ధన్యవాదాలు!