"ਗੰਗਾਪੁਤਰ - ਇੱਕ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਰਚਨਾਤਮਕ ਯਾਤਰਾ ਰਹੀ ਹੈ।" ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜੈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੇ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਤਿਵਾਰੀ ਦੀ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ, ਜੋ ਗੁਆਚੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਮਿਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਅੱਜ, 23 ਨਵੰਬਰ, 2021 ਨੂੰ ਗੋਆ ਵਿੱਚ 20-28 ਨਵੰਬਰ, 2021 ਦੌਰਾਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਵ੍ ਇੰਡੀਆ (ਇੱਫੀ) ਦੇ 52ਵੇਂ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈੱਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਆਖੀ। ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਇੱਫੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪੈਨੋਰਮਾ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਗੈਰ-ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਤਿਵਾਰੀ ਕੌਣ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲਾਇਆ? ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਣ ਧੋਤੀ ਅਤੇ ਕੁੜਤਾ ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ, ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਤਿਵਾੜੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਭੁੱਲੇ ਭਟਕੇ ਵਾਲੋਂ ਕਾ ਬਾਬਾ (ਗੁੰਮ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੁਕਤੀਦਾਤਾ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਗਏ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ 'ਤੇ ਸੀ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ 1946 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਸੰਸਥਾ, ਖੋਇਆ ਪਾਇਆ ਸ਼ਿਵਿਰ, ਲਗਭਗ 15 ਲੱਖ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 21,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ, ਜੋ ਕਿ 41 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ 4,700 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਗੁਆਚ ਗਏ ਸਨ, ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਅਤੇ ਮੁੜ ਮਿਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।

ਤਿਵਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਅਜੇ ਜਾਰੀ ਹੈ; ਭਾਵੇਂ ਉਹ 88 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 2016 ਵਿੱਚ ਸਵਰਗ ਸਿਧਾਰ ਗਏ ਸਨ, ਕੈਂਪ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ, ਅਰਧ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਅਤੇ ਮਾਘ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਬੇਮਿਸਾਲ ਜੋਸ਼ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਨਾਲ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਫਿਲਮ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਫਿਲਮ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਤਿਵਾਰੀ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਸਿਲਵਰ ਸਕ੍ਰੀਨ 'ਤੇ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ 70 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਲੀ ਹੈ। "ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਮਰ ਅਤੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਆਇਆ, ਜਿਸਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਮਿਲਾਉਣ ਲਈ ਨਿੱਘ, ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਦੇ ਪੁਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਣਥੱਕ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ।"

ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਦੇ ਘਟਨਾਪੂਰਣ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਦਭੁਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਕੰਮ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੇ ਫਿਲਮ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਕਿ ਦਰਸ਼ਕ ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦੀ ਸੀਮਾ ਅਤੇ ਸੀਮਾ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣ। "ਅਸੀਂ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਸ਼ਕ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਤਿਵਾਰੀ ਦੇ ਪੰਜ ਕੁੰਭ ਮੇਲਿਆਂ, ਸੱਤ ਅਰਧ ਕੁੰਭ ਮੇਲਿਆਂ ਅਤੇ 54 ਮਾਘ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਤਿਵਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਗੁੰਮਸ਼ੁਦਾ ਅਤੇ ਲੱਭੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੈਂਪਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਮਿਲਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਬੇਸਹਾਰਾ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਰਾਹਾਂ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਉਚਿਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਗੋਦ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੇ ਤਿਵਾਰੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਿਤ ਮਾਨਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਭਾਵੁਕ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। "ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਤਿਵਾਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਮਾਨਤਾ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਮੈਂ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਮਾਨਵਤਾ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਦੁੱਤੀ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨ।" ਉਹ ਆਸਵੰਦ ਹਨ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕ ਇਸ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਰਾਹੀਂ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਤਿਵਾਰੀ ਦੇ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਕੰਮ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨਗੇ।

ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੇ ਫਿਲਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਸਨੂੰ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ। “ਮੈਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਵਿੱਤੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਫਿਲਮ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵੈ-ਵਿੱਤੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਅਡੋਲ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। “ਇਹ ਕੋਈ ਅਸਾਨ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਗਲਤ ਸਮਝਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਨੂੰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਕਈ ਦਿਨ ਘਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਿਹਾ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ 2011 ਵਿੱਚ ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਬਣਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਮੈਂ ਨਵਾਂ-ਵਿਆਹਿਆ ਸੀ; ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ, ਮੇਰੀ ਨਿਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਟੁੱਟਣ ਦੀ ਕਗਾਰ 'ਤੇ ਸੀ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਫੀ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਚਮਕ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਮੋੜਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। “ਜਦੋਂ ਮੇਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਨੂੰ ਇੱਫੀ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ਕੰਮ ਲਈ ਮੇਰੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਵੀ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇੱਫੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਮਿਲਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਸਫ਼ਰ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।"

ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੇ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਸਭ ਕੁਝ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਕਹਾਣੀ, ਔਨ-ਸਕ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਔਫ-ਸਕ੍ਰੀਨ, ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਆਖਰਕਾਰ ਆਪਣਾ ਕੋਰਸ ਪੂਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਇਹ ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ ਸਫ਼ਰ ਦਾ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।

ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਫਿਲਮ ਦੇ ਸਬੰਧ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ, ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ - ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ; ਹਰ ਕੋਈ 'ਕੁੰਭ' 'ਤੇ ਫਿਲਮ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਮੈਂ ਕੁਝ ਵੱਖਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ।

* * ** * ** * *

ਟੀਮ ਇੱਫੀ ਪੀਆਈਬੀ | ਡੀਜੇਐੱਮ/ਐੱਚਡੀ/ਡੀਆਰ/ਇੱਫੀ- 56