ਆਜ਼ਾਦੀ ਕਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮਹੋਤਸਵ ਅਤੇ ਜਨਜਾਤੀਯ ਗੌਰਵ ਦਿਵਸ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ, ਆਦਿਵਾਸੀ ਕੋਆਪਰੇਟਿਵ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਿਟੇਡ (ਟ੍ਰਾਈਫੇਡ-TRIFED), ਕਬਾਇਲੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰਾਲਾ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕਈ ਸਮਾਗਮ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ “ਆਦਿ ਮਹੋਤਸਵ”, ਦਿੱਲੀ ਹਾਟ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 16 ਤੋਂ 30 ਨਵੰਬਰ, 2021 ਤੱਕ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਮੈਗਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਬਾਇਲੀ ਮਹੋਤਸਵ ਹੈ। ਮਹੋਤਸਵ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ 16 ਨਵੰਬਰ, 2021 ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 6.30 ਵਜੇ ਭਗਵਾਨ ਬਿਰਸਾ ਮੁੰਡਾ ਦੇ ਪੋਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਸੁਖਰਾਮ ਮੁੰਡਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਆਦਿਵਾਸੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਅਰਜੁਨ ਮੁੰਡਾ ਨੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸਮਾਰੋਹ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ। ਸਿੱਖਿਆ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਸੁਭਾਸ਼ ਸਰਕਾਰ; ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸੁਸ਼੍ਰੀ ਐੱਮ ਸੀ ਮੈਰੀ ਕਾਮ;  ਟ੍ਰਾਈਫੇਡ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਸਿੰਘ ਰਾਠਵਾ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਸਨ।

ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸ਼੍ਰੀ ਅਰਜੁਨ ਮੁੰਡਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਆਦਿ ਮਹੋਤਸਵ ਕਬਾਇਲੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਟ੍ਰਾਈਫੇਡ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ, ਆਦਿ ਮਹੋਤਸਵ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕਬਾਇਲੀ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਹ ਵੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਬਾਇਲੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, ਪਕਵਾਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਉੱਦਮ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਜੋਸ਼ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਦਿੱਲੀ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਕੀਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਇਸ 15 ਦਿਨਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਬਾਇਲੀ ਮਹੋਤਸਵ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਅਤੇ ਆ ਕੇ ਇਸ ਦੇ ਪਕਵਾਨਾਂ, ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, ਕਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਅਤੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਕਬਾਇਲੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ।"

ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਸ਼੍ਰੀ ਸੁਖਰਾਮ ਮੁੰਡਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਮਹੋਤਸਵ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਮੇਰੇ ਦਾਦਾ, ਮਹਾਨ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ, ਬਿਰਸਾ ਮੁੰਡਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਵਜੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਕਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮਹੋਤਸਵ ਅਤੇ ਜਨਜਾਤੀਯ ਗੌਰਵ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿਰੁੱਧ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚ ਜਲ, ਜੰਗਲ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ। ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਗੁਮਨਾਮ ਕਬਾਇਲੀ ਨਾਇਕਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਪੁਨਰ-ਜੀਵਿਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਜ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।

 ਆਦਿ ਮਹੋਤਸਵ - ਕਬਾਇਲੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, ਪਕਵਾਨ ਅਤੇ ਵਣਜ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਫ਼ਲ ਸਾਲਾਨਾ ਪਹਿਲ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 2017 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਮਹੋਤਸਵ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਬਾਇਲੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਮ੍ਰਿੱਧ, ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਥਾਂ 'ਤੇ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ।

ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅਣਕਿਆਸੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਕਾਰਨ ਆਦਿ ਮਹੋਤਸਵ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਟ੍ਰਾਈਫੇਡ ਨੇ ਫ਼ਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਫ਼ਲ ਸੰਸਕਰਣ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਹਾਟ ਵਿਖੇ ਫ਼ਰਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਬਾਇਲੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਕਬਾਇਲੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, ਚਿਕਿਤਸਾ ਅਤੇ ਇਲਾਜ, ਪਕਵਾਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕਲਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 1000 ਆਦਿਵਾਸੀ ਕਾਰੀਗਰਾਂ, ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰਸੋਈਆਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।

ਨਵੰਬਰ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਅਤੇ ਵਿਵਿਧ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰੇਗਾ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਲਾ, ਦਸਤਕਾਰੀ, ਕੁਦਰਤੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ ਸੁਆਦਲੇ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਟਾਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ 1000 ਆਦਿਵਾਸੀ ਕਾਰੀਗਰ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰ 15 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਮਹੋਤਸਵ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਗੇ। 

ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਦੋ ਦਿਨਾ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਵਾਰਤਾ ਵੀ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਉਦਮੀ ਵਿਕਾਸ, ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ, ਕਬਾਇਲੀ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਲੈਣ, ਕਬਾਇਲੀ ਕਲਾਵਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਰੁਝਾਨਾਂ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ, ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ 'ਤੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਹੈ। ਇਹ ਸੈਸ਼ਨ ਮਸ਼ਰੂਮ ਕੌਂਸਲ ਆਵ੍ ਇੰਡੀਆ, ਐਂਡਰਿਊ ਯੂਲ, ਰਿਲਾਇੰਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ, ਐਮੇਜ਼ੌਨ, ਫੇਸਬੁੱਕ, ਓਐੱਨਜੀਸੀ, ਟਾਟਾ ਟਰੱਸਟ, ਪੇਟੀਐੱਮ, ਐੱਸਬੀਆਈ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਏ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਦੋ ਦਿਨਾ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ 20 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜਨਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

 ਸਾਡੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ 8% ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪਛੜੇ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਧਾਰਣਾ ਜੋ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦੀ ਹੈ ਉਹ ਗ਼ਲਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੱਚਾਈ ਕੁਝ ਹੋਰ ਹੀ ਹੈ - ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਪਾਸ ਸ਼ਹਿਰੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਹੈ। ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਦਗੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਦੀਵੀ ਅਪੀਲ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਸਤਕਾਰੀ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਬੁਣੇ ਹੋਏ ਸੂਤੀ, ਰੇਸ਼ਮੀ ਕੱਪੜੇ, ਉੱਨ, ਧਾਤੂ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, ਟੈਰਾਕੋਟਾ, ਬੀਡ-ਵਰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਸਭ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਕਬਾਇਲੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਨੋਡਲ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਈਫੇਡ ਕਬਾਇਲੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਅਤੇ ਆਜੀਵਕਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

 ***********

ਐੱਨਬੀ/ਐੱਸਕੇ