శ్రీ. కె. రాజారామన్, సెక్రటరీ (టి) మరియు ఛైర్మన్-డిజిటల్ కమ్యూనికేషన్స్ కమిషన్, టెలికమ్యూనికేషన్స్ విభాగం నిన్న సెంటర్ ఫర్ డెవలప్‌మెంట్ ఆఫ్ టెలిమాటిక్స్ (సి-డాట్) ఢిల్లీ క్యాంపస్‌ను సందర్శించారు. సి-డాట్ అనేది భారత ప్రభుత్వ కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ, టెలికమ్యూనికేషన్స్ విభాగానికి చెందిన టెలికాం ఆర్‌ అండ్ డికేంద్రం. సి-డాట్‌కు చెందిన ఉన్నత అధికారులతో ఈ సందర్భంగా ఆయన సంభాషించారు. మరియు సి-డాట్‌ ద్వారా అభివృద్ధి చేయబడుతున్న ఆర్‌ అండ్ డి ప్రాజెక్టులను సమీక్షించారు. సి-డాట్ ఎగ్జిక్యూటివ్ డైరెక్టర్ డాక్టర్ రాజ్‌కుమార్ ఉపాధ్యాయ ద్వారా సి-డాట్ ద్వారా టెలికాం ఆర్ అండ్ డి కార్యకలాపాల గురించి వివరణాత్మక ప్రదర్శన ఆయనకు అందించబడింది.  అనంతరం  ఆయన 4జి/5జి జిపాన్, ఎన్‌క్రిప్టర్లు, రూటర్లు, వైఫై, సైబర్ సెక్యూరిటీ మొదలైన ల్యాబ్‌లతో సహా వివిధ సి-డాట్ ల్యాబ్‌లను సందర్శించారు. సి-డాట్ స్వయంగా అభివృద్ధి చేసిన వీడియో కాన్ఫరెన్సింగ్ టూల్‌ ద్వారా సి-డాట్‌ బెంగుళూరు క్యాంపస్  అధికారులు ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్నారు.

టెలికాం రంగంలో "ఆత్మనిర్భర్ భారత్" లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి పూర్తి అంకితభావంతో పనిచేయాలని సి-డాట్ ఇంజనీర్లను శ్రీ రాజారామన్ కోరారు. టెలికాం రంగంలో స్వయంసమృద్ధి సాధించడంలో సి-డాట్ అందించిన సహకారాన్ని ఆయన ప్రశంసించారు. సి-డాట్ యొక్క అన్ని ప్రయత్నాలలో డిఓటికి పూర్తి మద్దతునిస్తామని హామీ ఇచ్చారు. స్వదేశీ 4 జి టెక్నాలజీ మరియు కొనసాగుతున్న 5 జి డెవలప్‌మెంట్ ప్రాజెక్ట్‌లో సి-డాట్ కీలక పాత్ర పోషించినందుకు ఆయన అభినందించారు. (సిడాట్ నుండి 4జీ టెక్నాలజీ ఇప్పటికే చండీగఢ్ మరియు అంబాలాల్లోని బిఎస్‌ఎన్‌ఎల్‌ నెట్‌వర్క్‌లో ప్రూఫ్ ఆఫ్ కాన్సెప్ట్ (పివోసి) ట్రయల్ కింద ఉంది). అభివృద్ధి చెందుతున్న సాంకేతికతలను ట్రాక్ చేయడానికి సిడాట్‌ అవసరాన్ని ఆయన నొక్కి చెప్పారు.  టెక్నాలజీ జీవితానికి అనుగుణంగా ఉండాలి మరియు మార్కెట్‌ని సకాలంలో అందుకోవడానికి 6జి మరియు ఇతర ఫ్యూచరిస్టిక్ టెక్నాలజీలపై పనిచేయడం ప్రారంభించాలని సిడాట్‌ను కోరారు. సాంకేతిక వాణిజ్యీకరణపై దృష్టి పెట్టాలని మరియు వేగవంతమైన సాంకేతిక వాణిజ్యీకరణ కోసం సి-డాట్‌లో ఇంక్యుబేటర్లను ఏర్పాటు చేయాలని ఆయన సి-డాట్‌కు సూచించారు. సి-డాట్ జాతీయ మరియు అంతర్జాతీయ ప్రమాణాలతో పాటు మరిన్ని
ఐపిఆర్‌లను సృష్టించడంపై దృష్టి పెట్టాలని కూడా కోరింది.

శ్రీ. కె. రాజారామన్ ఢిల్లీలోని సి-డాట్ వద్ద క్వాంటం కమ్యూనికేషన్ ల్యాబ్‌ను ప్రారంభించారు మరియు సి-డాట్ ద్వారా దేశీయంగా అభివృద్ధి చేసిన క్వాంటం కీ డిస్ట్రిబ్యూషన్ (క్యూకెడి) సొల్యూషన్‌ను ఆవిష్కరించారు, ఇది స్టాండర్డ్ ఆప్టికల్ ఫైబర్‌పై 100 కిలోమీటర్లకు పైగా దూరానికి మద్దతు ఇస్తుంది. ప్రస్తుత కమ్యూనికేషన్ నెట్‌వర్క్‌ల ద్వారా వివిధ క్లిష్టమైన రంగాల ద్వారా రవాణా చేయబడిన డేటా యొక్క భద్రతకు క్వాంటం కంప్యూటింగ్‌లో వేగవంతమైన పురోగతి ఎదురయ్యే ముప్పును పరిష్కరించడానికి స్వదేశీ క్యూకెడి సొల్యూషన్ అభివృద్ధి అవసరం. క్యూకెడి సొల్యూషన్‌ మరియు ఆప్టికల్ యాక్సెస్, కోర్, స్విచింగ్ & రూటింగ్, వైర్‌లెస్, పోస్ట్ క్వాంటం క్రిప్టోగ్రఫీ ఎన్‌క్రిప్టర్లు (పిక్యూసిఈ) మొదలైన వాటిలో విస్తృత శ్రేణి ఉత్పత్తుల యొక్క ప్రస్తుత సూట్‌తో సి-డాట్ భారతదేశంలో పూర్తి పోర్ట్‌ఫోలియోను అందించే మొదటి సంస్థగా అవతరించింది. భారతదేశంలో టెలికాం సర్వీస్ ప్రొవైడర్లతో పాటు వ్యూహాత్మక మరియు రక్షణ రంగాల అవసరాలను సమగ్రంగా పరిష్కరించడానికి స్వదేశీ క్వాంటం సెక్యూర్ టెలికాం ఉత్పత్తులు &  సొల్యుషన్స్ అవసరం.

క్వాంటం టెక్నాలజీస్ మరియు క్యూకెడి గురించి క్లుప్తంగా:

క్వాంటం టెక్నాలజీస్ ప్రస్తుతం అత్యంత పరిశోధనాత్మకమైన రంగాలలో ఒకటి మరియు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ప్రభుత్వాలతో పాటు బహుళజాతి దిగ్గజాల నుండి మొదలుపెట్టి ప్రైవేట్ ఆపరేటర్ల వరకు భారీ పెట్టుబడులను ఆకర్షిస్తున్నాయి. దాదాపు అన్ని దేశాలు ఈ రంగంలో మరింత పరిశోధన కోసం ప్రత్యేక కార్యక్రమాలను కలిగి ఉన్నాయి. వీటిలో అపారమైన సామర్ధ్యం ఉంది. దీని ప్రభావం బహుశా గత కొన్ని దశాబ్దాలలో సెమీకండక్టర్ టెక్నాలజీతో లేదా 1960 లో లేజర్ కనిపెట్టినప్పటి నుండి ఉన్న ప్రభావంతో పోల్చవచ్చు.

క్వాంటం టెక్నాలజీలను విస్తృతంగా నాలుగు నిలువు వరుసలుగా విభజించవచ్చు. క్వాంటం కంప్యూటింగ్, క్వాంటం కమ్యూనికేషన్స్, క్వాంటం సెన్సార్లు మరియు క్వాంటం మెటీరియల్స్. ఈ కీలకమైన మరియు సముచిత ప్రాంతంలో ఈ నిలువు వరుసలన్నింటినీ సమగ్రంగా పరిష్కరించడానికి మరియు భారతదేశాన్ని లీప్‌ఫ్రాగ్ చేయడానికి భారతదేశం క్వాంటం టెక్నాలజీస్ & అప్లికేషన్స్ (ఎన్‌ఎం-క్యూటిఎ) పై జాతీయ మిషన్‌ను ప్రారంభించింది. గౌరవనీయ ఆర్థిక మంత్రి ఫిబ్రవరి 2020 లో చేసిన బడ్జెట్ ప్రసంగంలో దీనిని ప్రకటించారు. ఈ చొరవ ద్వార ఎనిమిది సంవత్సరాలలో 1 బిలియన్ డాలర్ల కంటే ఎక్కువ బడ్జెట్‌తో డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ (డిఎస్‌టి) నేతృత్వంలో ఉంటుంది. డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ టెలికమ్యూనికేషన్స్, డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ స్పేస్, డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ అటామిక్ ఎనర్జీ మొదలైన వివిధ ఇతర మంత్రిత్వ శాఖల మద్దతు కూడా ఉంటుంది.

క్వాంటం టెక్నాలజీస్ సూక్ష్మ కణాల ద్వారా ప్రదర్శించబడే దృగ్విషయాలపై ఆధారపడి ఉంటాయి (ఫోటాన్లు, ఎలక్ట్రాన్లు, అణువులు మొదలైనవి) ఇవి సాధారణ స్థూల వస్తువులు ప్రవర్తించే విధానానికి భిన్నంగా ఉంటాయి. ఈ సూక్ష్మ కణాల ప్రవర్తనను న్యూటోనియన్ మెకానిక్స్ ఆధారంగా శాస్త్రీయ (లేదా సంప్రదాయ) భౌతికశాస్త్రం ద్వారా వర్ణించలేము. తత్ఫలితంగా అలాంటి ప్రవర్తనను వివరించడానికి సిద్ధాంతాన్ని రూపొందించడానికి క్వాంటం మెకానిక్స్ దాదాపు 100 సంవత్సరాల క్రితం వెలుగులోకి వచ్చింది.ఐన్‌స్టీన్‌ 1921 సంవత్సరంలో భౌతికశాస్త్రంలో నోబెల్ బహుమతిని అందుకున్న "ఫోటోఎలెక్ట్రిక్ ఎఫెక్ట్" అటువంటి దృగ్విషయాలలో అత్యంత ఉదహరించబడినది. క్వాంటం మెకానిక్స్ అనేది క్లాసికల్ మెకానిక్స్‌కు విరుద్ధంగా సంభావ్యమైనది. ఇది కాకుండా క్వాంటం మెకానిక్స్ సూక్ష్మ కణాల ద్వారా ప్రదర్శించబడే సూపర్‌పొజిషన్, ఎంటాంగ్‌లెమెంట్, టెలిపోర్టేషన్ & టన్నలింగ్ మొదలైన దృగ్విషయాలు విచిత్రంగా కనిపిస్తాయి మరియు రోజువారీ జీవితంతో సంబంధం లేదు. అయితే, క్వాంటం మెకానిక్స్ యొక్క ఈ అంశాలు కంప్యూటింగ్ పవర్‌లో విపరీతమైన పెరుగుదల, అంతర్గతంగా సురక్షితమైన కమ్యూనికేషన్ (సమాచారం యొక్క టెలిపోర్టేషన్), పరస్పర రహిత కొలతలు, అత్యంత ఖచ్చితమైన & సున్నితమైన సెన్సార్లు మొదలైన అనేక ఆసక్తికరమైన అనువర్తనాలకు దారితీసింది.

సెంటర్ ఫర్ డెవలప్‌మెంట్ ఆఫ్ టెలిమాటిక్స్ (సి-డాట్‌), భారత ప్రభుత్వ టెలికమ్యూనికేషన్స్ విభాగం కింద ఒక ప్రధాన టెలికాం పరిశోధన & అభివృద్ధి సంస్థ. ఎన్‌ఎం-క్యూటిఎ క్వాంటం కమ్యూనికేషన్స్ నిలువు వరుసలో ఈ ప్రయత్నానికి నాయకత్వం వహిస్తోంది. సి-డాట్ క్వాంటం కమ్యూనికేషన్స్ యొక్క అత్యంత ఆశాజనకమైన అప్లికేషన్‌లలో ఉత్పత్తిని అభివృద్ధి చేసింది. క్వాంటం కీ డిస్ట్రిబ్యూషన్ (క్యూకెడి)తో పాటు ఆ రంగంలో పరిశోధనను కొనసాగిస్తోంది. క్వాంటం కంప్యూటింగ్‌లో వేగవంతమైన పురోగతి ప్రస్తుత కమ్యూనికేషన్ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ద్వారా రవాణా చేయబడిన డేటా యొక్క భద్రతకు ఎదురయ్యే ముప్పును అరికట్టేందుకు అవసరమైన పరిష్కారాన్ని క్యూకెడి అభివృద్ధి చేస్తోంది.

ఇతర జాతీయ & అంతర్జాతీయ సంస్థలు మరియు క్వాంటం కమ్యూనికేషన్స్ ప్రాంతంలో పనిచేసే సంస్థలతో ఈ కొత్త రంగంలో ప్రయత్నాలను సమన్వయం చేయడానికి సి-డాట్  చురుకుగా సహకరించాలని చూస్తోంది.

***