ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਖੋਜਕਰਤਾ ਨੇ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਹਨੀਕੌਂਬ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪੌਲੀਮਰ ਹਨੀਕੌਂਬ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਵਾਜ਼-ਸੋਖਣ ਵਾਲੇ ਪੈਨਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਘੱਟ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ ਦੀ ਸੀਮਾ ਵਿੱਚ ਧੁਨੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਧੁਨੀ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸ਼ੋਰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੱਲ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। 

 ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਸਮਗੱਰੀਆਂ ਹਾਈ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀਜ਼ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਉਪਯੋਗੀ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਦਰਤੀ ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਛੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਾਈ ਅਤੇ ਲੋ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀਜ਼ ਨੂੰ ਦਕਸ਼ਤਾ ਨਾਲ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਧਾਂਤਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਜਾਂਚਾਂ ਤੋਂ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਿਵਹਾਰ ਧੁਨੀ ਸੰਬੰਧੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਕੰਬਣੀ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੀ। ਇਹ ਕੰਬਣੀ (vibration) ਊਰਜਾ ਕੰਧ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਗੁਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਗਰਮੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਗੁਣ ਦੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਹੱਲ ਵਜੋਂ ਨਕਲ ਕਰਨਾ ਆਵਾਜ਼ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਲਾਗਤ-ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਤਰੀਕਾ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

 ਆਈਆਈਟੀ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਮਕੈਨੀਕਲ ਅਤੇ ਏਰੋਸਪੇਸ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਫੈਕਲਟੀ, ਡਾ ਬੀ ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਡਾ. ਸੂਰਿਆ, ਨੇ ਬਾਇਓਮੀਮੀਟਿਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਇਸ ਗੁਣ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਕੇ ਘੱਟ ਮੋਟਾਈ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਧੁਨੀ ਪੈਨਲ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਦੇ ਛੱਤੇ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਦੀ ਧੁਨੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਟੀਮ ਨੇ ਇੱਕ ਗਣਿਤ ਮਾਡਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਯੋਜਨਾਬੱਧ, ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਟੈਸਟ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਨਮੂਨੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੋ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਬੰਧਤ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੋ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਪੇਪਰ ਹਨੀਕੌਂਬ ਲਈ ਇੰਡੈਕਸਡ-ਹਨੀਕੌਂਬ ਬਿਫੋਰ ਐਕਸਪੈਂਸ਼ਨ (HOBE) ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਮਸ਼ੀਨ ਹੌਟ ਵਾਇਰ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਪੌਲੀਮਰ ਹਨੀਕੌਂਬ ਲਈ ਹੈ।

 ਪੈਨਲਾਂ ਨੂੰ ਸਟੈਕਡ ਐਕਸਟਰੂਡਡ ਪੌਲੀਪ੍ਰੋਪੀਲੀਨ ਤੂੜੀ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੱਟਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਗਰਮ ਤਾਰ (hot wire) ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਤੂੜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਦੀ ਹੈ। ਵਿਕਸਤ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਘੱਟ ਮੋਟਾਈ ਅਤੇ ਧੁਨੀ ਪੈਨਲਾਂ ਦੀ ਉੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਧੁਨੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਦੀ ਵਿਧੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਵੱਡੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਸਮਾਈ ਗੁਣਾਂਕ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਇੱਕ ਟੈਸਟ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

 ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ (ਡੀਐੱਸਟੀ) ਦੇ ਉੱਨਤ ਨਿਰਮਾਣ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਤ ਇਹ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਰੈਡੀਨੈਸ ਲੈਵਲ ਦੇ 6ਵੇਂ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਅਤੇ ਡਾ. ਬੀ ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਮ ਨੇ ਈਟਨ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਿਟੇਡ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ  ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਖਰਾਡੀ ਨੋਲੇਜ ਪਾਰਕ, ਪੁਣੇ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਣ, ਪੌਲੀਮਰ ਸਮਗਰੀ ਲਈ ਬੈਚ ਉਤਪਾਦਨ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ, ਨਵੀਂ ਵਿਕਲਪਕ ਸਵੈ-ਡੰਪਿੰਗ ਸਮਗਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਿਰਮਾਣ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ, ਤਾਪਮਾਨ ਸਮਰੱਥਾ, ਆਦਿ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਡਾ. ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਮ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੋ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ ਵਾਲੇ ਉਪਯੋਗਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ 15% ਰਵਾਇਤੀ ਧੁਨੀ-ਸੋਖਣ ਵਾਲੀ ਧੁਨੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ, ਡਾ. ਬੀ ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਮ (9912986892, venkatesham@mae.iith.ac.in) 

ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

                           ਟਿਊਬੂਲਰ ਪੌਲੀਪ੍ਰੋਪੀਲੀਨ       ਪੇਪਰ ਹਨੀਕੌਂਬ

 ਕੁਦਰਤੀ ਹਨੀਬੀ ਹਾਈਵ           ਇੰਜੀਨੀਅਰਡ ਧੁਨੀ ਪੈਨਲ

 ਟਿਊਬੂਲਰ ਪੌਲੀਪ੍ਰੋਪੀਲੀਨ                    ਪੇਪਰ ਹਨੀਕੌਂਬ

 ਵੱਡੇ ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਮਸ਼ੀਨਾਂ

****

ਐੱਸਐੱਨਸੀ/ਪੀਕੇ/ਆਰਆਰ