ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਵਲੋਂ ‘ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ  ਉਤਸਵ’ ਦੇ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਚਲੇ ਆਯੋਜਨ ਦਾ ਯੋਗਾ ਬ੍ਰੇਕ ਐਪ ਦੀ ਉਪਯੋਗਤਾ ’ਤੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਵੈਬੀਨਾਰ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਤੋਂ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। 

ਵੈਬੀਨਾਰ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਯੁਸ਼ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਮੁੰਜਾਪਾਰਾ ਮਹੇਂਦਰਭਾਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਾਈ-ਬ੍ਰੇਕ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ’ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਯੋਗ ਆਸਨ ਛਾਤੀ ਦੇ ਛਿਦਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਾਰਡਿਓਵਸਕੁਲਰ ਸਿਸਟਮ ’ਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਉਂਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕ ਕਾਰਜ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਇਸ ਸਰਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਤਨਾਵ ਘੱਟ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ’ਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਗੇ। ”


ਵਾਈ-ਬ੍ਰੇਕ ਐਪ ਦੀ ਉਪਯੋਗਤਾ ’ਤੇ ਹੋਈ ਵੈਬੀਨਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ਼ਨਰਸ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਯੋਗ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ-ਆਸਨ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ’ਤੇ ਤਰੋਤਾਜਾ, ਚਿੰਤਾਮੁਕਤ ਅਤੇ ਕੰਮ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ’ਤੇ ਤਕਨੀਕ ਸੈਸ਼ਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਹੋਇਆ। 

ਅਗਸਤ, 2022 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 75 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਉਤਸਵ ਸਾਲ ਭਰ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ। ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਲਈ 30 ਅਗਸਤ ਤੋਂ 5 ਸਿਤੰਬਰ ਤੱਕ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਆਬੰਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸਰਬਾਨੰਦ ਸੋਨੋਵਾਲ ਨੇ ਹੋਰ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ 1 ਸਿਤੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਭਵਨ ’ਚ ਹੋਏ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਵਾਈ-ਬ੍ਰੇਕ ਮੋਬਾਇਲ ਐਪ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।  

ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ’ਚ ਸਕੱਤਰ ਰਾਜੇਸ਼ ਕੋਟੇਚਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਾਲ ’ਚ ਸਾਰੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦਫਤਰਾਂ ’ਚ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਯੋਗ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਰਕੁਲਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਰਮਚਾਰੀ ਤਨਾਵ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣਾਂ ’ਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰਕ ਰੂਪ ਤੋਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਯੋਗ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਮਾਧਿਅਮ ਹੈ। ਦਿਨ ਭਰ ਸਰੀਰਕ ਰੂਪ ਤੋਂ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਸਰਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਵਾਈ-ਬ੍ਰੇਕ ਤਨਾਵ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ’ਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਹ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸਮੇਂ ’ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਭ ਦੇਣ ਦਾ ਜਰਿਆ ਹੈ।


ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ’ਚ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗ ਸੰਸਥਾਨ ਦੇ ਨਿਦੇਸ਼ਕ ਡਾ. ਈਸ਼ਵਰ ਵੀ. ਬਾਸਵਰੱਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਐਪ ਦੀ ਉਪਯੋਗਿਤਾ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਾਈ-ਬ੍ਰੇਕ ਐਪ ਅਤੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਯੋਗ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਸੀ ਯੋਗ ਨੂੰ ਘਰ-ਘਰ ਤੱਕ ਲੈ ਜਾਵਾਂਗੇ । ”

ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਯੋਗ ਸੰਸਥਾਨ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗ ਸੰਸਥਾਨ (ਐਮ.ਡੀ.ਐਨ.ਆਈ.ਵਾਈ.) ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਚਾਰਿਆ ਯੋਗ ਮੰਦਿਰਮ, ਚੇਨਈ, ਰਾਮ-ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਸਿੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਸੰਸਥਾਨ, ਬੇਲੁਰਮਠ, ਕੋਲਕਾਤਾ, ਐਨ.ਆਈ.ਐਮ.ਐਚ.ਏ.ਐਨ.ਐਸ, ਬੰਗਲੁਰੂ, ਕੈਵਲਿਅਧਾਮ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਯੋਗ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਕੇਂਦਰ, ਲੋਨਾਵਲਾ ਅਤੇ ਹਾਰਟਫੁਲਨੇਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਰਗੇ ਵੱਕਾਰੀ ਯੋਗ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਐਪ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। 

ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੋਏ ਤਕਨੀਕ ਸਤਰ ਵਿੱਚ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਾਯੂ ਵਰਗਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ’ਤੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਯੋਗ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ । 


ਰਾਮ-ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬੇਲੂਰਮਠ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਚਾਂਸਲਰ ਸਵਾਮੀ ਆਤਮਪਿ੍ਆਨੰਦਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਵਾਈ-ਬ੍ਰੇਕ ਐਪ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਪਨਿਸ਼ਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਯੋਗ ਨੂੰ ਪੱਛਮ ਤੱਕ ਲੈ ਗਏ। ਯੋਗ ਕਾਫ਼ੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਸ ਤੱਕ ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਯੋਗ ਵਿੱਚ ਡੁਬਾ ਹੈ । ”

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਨਾਯੂ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਸਥਾਨ, ਬੰਗਲੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨਿਦੇਸ਼ਕ ਡਾ. ਪ੍ਰਤੀਮਾ ਮੂਰਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਉਤਸਵ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸਫਲ ਰਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਨੇ ਯੋਗ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਨਾਲ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਹੈ । 

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੋਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਰੋਗੀ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਖੋਜ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਵਸਾਦ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਕਿ ਸ਼ਿਜੋਫਰੇਨਿਆ ’ਤੇ ਯੋਗ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰਕ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇਸਦਾ ਮਨ ’ਤੇ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ”


ਕੈਵਲਿਅਧਾਮ ਯੋਗ ਸੰਸਥਾਨ, ਲੋਨਾਵਲਾ, ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸੀ.ਈ.ਓ. ਸੁਬੋਧ ਤਿਵਾਰੀ ਨੇ ਵਾਈ- ਬ੍ਰੇਕ ਟੈਸਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਅਨੁਭਵ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੋਗ ਇੱਕ ਗਹਨ ਅਤੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਤੱਕ ਲੈ ਜਾਣ ਲਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਸਦਾ ਅਭਿਆਸ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ । 


ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ 15 ਦਿਨ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਛੇ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਈ-ਬ੍ਰੇਕ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ’ਤੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ਕਿ 15 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਯੋਗ ਬ੍ਰੇਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਾਈ-ਬ੍ਰੇਕ ਐਪ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਬਾਰੇ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ”  

ਵੈਬੀਨਾਰ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਯੋਗ ਮਾਹਿਰਾਂ, ਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਲੋਕਾਂ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਯੁਸ਼ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿਜੀ ਖੇਤਰ, ਆਧੁਨਿਕ ਦਵਾਈਆਂ, ਸਹਾਇਕ ਵਿਗਿਆਨਾਂ, ਮੀਡਿਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਆਈ.ਟੀ. ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। 

ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਲੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 75,000 ਹੈਕਟੇਅਰ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਮੈਡੀਸਨਲ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਖੇਤੀ, ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਯੁਸ਼ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਵੈਬੀਨਾਰ ਆਦਿ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ। ਇਹ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਗਸਤ, 2022 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣਗੀਆਂ।
 

***********************

ਐਮਵੀ/ਐਸਕੇ