ਮੁੱਖ ਗੱਲਾਂ:

ਐੱਨਸੀਓਈ, ਐੱਸਟੀਸੀ, ਵਿਸਥਾਰ ਕੇਂਦਰਾਂ, ਆਦਿ ਸਮੇਤ 189 ਕੇਂਦਰ ਐੱਸਏਆਈ ਦੀਆਂ ਖੇਡ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਕੀਮਾਂ ਲਈ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ।

ਕੁੱਲ 9025 ਅਥਲੀਟ (5579 ਲੜਕੇ ਅਤੇ 3446 ਲੜਕੀਆਂ) ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

2967 ਖੇਲੋ ਇੰਡੀਆ ਅਥਲੀਟ (ਮਰਦ: 1494 ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ: 1473) ਦੀ ਚੋਣ ਖੇਲੋ ਇੰਡੀਆ ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਪੈਨ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਟੌਪਸ ਓਲੰਪਿਕ ਅਤੇ ਪੈਰਾਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਅਥਲੀਟਾਂ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਸਮੇਂ ਟੌਪਸ ਦੇ ਤਹਿਤ 147 ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਥਲੀਟ ਅਤੇ 2 ਹਾਕੀ ਟੀਮਾਂ (ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਔਰਤ) ਕੋਰ ਗਰੁੱਪ ਵਜੋਂ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

‘ਖੇਡਾਂ’ ਇੱਕ ਰਾਜ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਡ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮ ਬਣਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਨਾ, ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਡਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੋਮੋਸ਼ਨਲ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਡ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨਾਂ (ਐੱਨਐੱਸਐੱਫ਼) ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਪੂਰਕ ਬਣਦੀ ਹੈ।

ਸਪੋਰਟਸ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਐੱਸਏਆਈ), ਯੁਵਾ ਮਾਮਲੇ ਅਤੇ ਖੇਡ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਇੱਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੇਠਲੀਆਂ ਖੇਡ ਪ੍ਰਚਾਰ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ:

• ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਆਫ ਐਕਸੀਲੈਂਸ (ਐੱਨਸੀਓਈ)

• ਐੱਸਏਆਈ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ (ਐੱਸਟੀਸੀ)

• ਐੱਸਟੀਸੀ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੇਂਦਰ

• ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਡ ਪ੍ਰਤੀਭਾ ਮੁਕਾਬਲੇ (ਐੱਨਐੱਸਟੀਸੀ)

[ਇਸ ਦੀਆਂ ਉਪ-ਯੋਜਨਾਵਾਂ - ਨਿਯਮਤ ਸਕੂਲ, ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟਸ (ਆਈਜੀਐੱਮਏ) ਅਤੇ ਅਖਾੜੇ]

ਇਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਐੱਸਏਆਈ ਨੇ ਉਪਰੋਕਤ ਖੇਡਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੋਮੋਸ਼ਨਲ ਸਕੀਮਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ 23 ਐੱਨਸੀਓਈ ਅਤੇ 67 ਐੱਸਟੀਸੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਐੱਨਸੀਓਈ, ਐੱਸਟੀਸੀ, ਵਿਸਥਾਰ ਕੇਂਦਰਾਂ, ਆਦਿ ਸਮੇਤ ਕੁੱਲ 189 ਕੇਂਦਰ ਐੱਸਏਆਈ ਦੀਆਂ ਉਪਰੋਕਤ ਖੇਡ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਕੀਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਕੁੱਲ 9025 ਖਿਡਾਰੀ (5579 ਲੜਕੇ ਅਤੇ 3446 ਲੜਕੀਆਂ) ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਟਾਰਗੇਟ ਓਲੰਪਿਕ ਪੋਡਿਅਮ ਸਕੀਮ (ਟੌਪਸ) ਦੇ ਤਹਿਤ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਓਲੰਪਿਕ ਅਤੇ ਪੈਰਾਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਅਥਲੀਟਾਂ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਚੁਣੇ ਗਏ ਅਥਲੀਟਾਂ ਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਪੋਰਟਸ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਫੰਡ (ਐੱਨਐੱਸਡੀਐੱਫ) ਦੁਆਰਾ ਕਸਟਮਾਈਜ਼ਡ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣਾ, ਜੋ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀਆਂ ਸਧਾਰਣ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਧੀਨ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੋਰ ਸਮੂਹ ਦੇ ਅਥਲੀਟਾਂ ਨੂੰ ਜੇਬ ਭੱਤੇ (ਓਪੀਏ) ਵੱਜੋਂ 50,000/ - ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਰੁਪਏ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਓਪੀਏ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਪੋਰਟਸ ਪਰਸਨ ਦੁਆਰਾ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਸਿਖਲਾਈ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਖਰਚਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਿਸ਼ਨ ਓਲੰਪਿਕ ਸੈੱਲ (ਐੱਮਓਸੀ) ਦੁਆਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਟੌਪਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ 147 ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਥਲੀਟ ਅਤੇ 2 ਹਾਕੀ ਟੀਮਾਂ (ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਔਰਤ) ਕੋਰ ਸਮੂਹ ਵਜੋਂ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ, ਡਿਵਲਪਮੈਂਟ ਗਰੁੱਪ ਅਧੀਨ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਓਲੰਪਿਕ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 12 ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ 258 ਵਧੀਆ ਖੇਡ ਪ੍ਰਤਿਭਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਟੌਪਸ ਡਿਵਲਪਮੈਂਟ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਅਥਲੀਟ 25,000/ਰੁਪਏ ਦੇ ਓਪੀਏ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਆਫ ਐਕਸੀਲੈਂਸ (ਐੱਨਸੀਓਈ) ਵਿਖੇ ਕਸਟਮਾਈਜ਼ਡ ਸਿਖਲਾਈ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਉਪਰੋਕਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਖੇਡ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮੈਂਡੇਟ ਦੇ ਨਾਲ 2017 ਵਿੱਚ ਖੇਲੋ ਇੰਡੀਆ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਪੈਨ ਇੰਡੀਆ ਭਾਵ ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਖੇਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਇਸ ਸਮੇਂ, 2967 (ਲੜਕੇ: 1494 ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ: 1473) ਖੇਲੋ ਇੰਡੀਆ ਅਥਲੀਟਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਖੇਲੋ ਇੰਡੀਆ ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੈਨ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਟੌਪਸ, ਖੇਲੋ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਐੱਸਏਆਈ ਸਕੀਮਾਂ ਅਧੀਨ ਜਨਵਰੀ, 2021 ਤੋਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਥਲੀਟਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ:

ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਯੁਵਾ ਮਾਮਲੇ ਅਤੇ ਖੇਡ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਅਨੁਰਾਗ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਅੱਜ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਿਖਤੀ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

*****

ਐੱਨਬੀ/ਓਏ