ઘઉંની નિકાસમાં મોટો વધારો થવાને કારણે ભૌગોલિક સંકેત (જીઆઈ) દ્વારા પ્રમાણિત ભાલિયા પ્રકારના ઘઉંની પ્રથમ નિકાસ આજે ગુજરાતમાંથી કેન્યા અને શ્રીલંકામાં કરવામાં આવી હતી. જીઆઈ સર્ટિફાઇડ ઘઉંમાં પ્રોટીનનું પ્રમાણ વધારે છે અને તે સ્વાદમાં મીઠા છે. મોટાભાગે ગુજરાતના ભાલ ક્ષેત્રમાં પાક ઉગાડવામાં આવે છે જેમાં અમદાવાદ, આણંદ, ખેડા, ભાવનગર, સુરેન્દ્રનગર, ભરૂચ જિલ્લાનો સમાવેશ થાય છે.

ઘઉંની વિવિધતાની વિશિષ્ટ લાક્ષણિકતા એ છે કે વરસાદ વિનાની સ્થિતિમાં સિંચાઈ વિના ઉગાડવામાં આવે છે અને ગુજરાતમાં લગભગ બે લાખ હેક્ટર ખેતીલાયક જમીનમાં વાવેતર કરવામાં આવે છે. ભાલિયા પ્રકારના ઘઉં જુલાઇ, 2011માં જીઆઈ પ્રમાણપત્ર મેળવ્યું હતું. જીઆઈ પ્રમાણપત્રની નોંધણી કરાયેલ માલિક ગુજરાતની આણંદ કૃષિ યુનિવર્સિટી છે.

આ પહેલથી ભારતમાંથી ઘઉંની નિકાસને વેગ મળશે તેવી અપેક્ષા છે. 2020-21માં, ભારતમાંથી ઘઉંની નિકાસમાં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ જોવા મળી હતી, જે અગાઉના નાણાકીય વર્ષમાં 444 કરોડ રૂપિયા હતી. યુએસ ડૉલરની દ્રષ્ટિએ, ઘઉંની નિકાસ 2020-21માં 778% વધીને $ 549 મિલિયન થઈ છે.

2020-21 દરમિયાન ભારતે સાત નવા દેશો યમન, ઇન્ડોનેશિયા, ભૂટાન, ફિલિપાઇન્સ, ઈરાન, કંબોડિયા અને મ્યાનમારમાં નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં અનાજની નિકાસ કરી.

ગત નાણાકીય વર્ષોમાં, આ દેશોમાં માત્ર થોડી માત્રામાં ઘઉંની નિકાસ કરવામાં આવતી હતી. 2018-19માં આ સાત દેશોમાં ઘઉંની નિકાસ થઈ નહોતી અને 2019-20માં માત્ર 4 મેટ્રિક ટન અનાજની નિકાસ કરવામાં આવી હતી. 2020-21માં આ દેશોમાં ઘઉંની નિકાસનું પ્રમાણ વધીને 1.48 લાખ થયું છે.

SD/GP/BT