ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਜ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਇਮੀਊਨਿਟੀ ਬੂਸਟਰ ਔਸ਼ਧੀ ਬੂਸਟਰਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਿਤ ਆਰਐੱਸਐੱਸਡੀਆਈ  (ਰਿਸਰਚ ਸੁਸਾਇਟੀ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਵ੍ ਡਾਈਬਿਟੀਜ਼ ਇਨ ਇੰਡੀਆ) ਦੇ ਜੀਵਨ ਰੱਖਿਅਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਮੈਡੀਸਿਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲੀਡਿੰਗ ਮੈਡੀਕਲ ਜਰਨਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਲੇ ਹੀ ਐਲੋਪੈਥੀ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਅਤੇ ਇਮੀਊਨਿਟੀ ਬੂਸਟਰ ਗੋਲੀਆਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਲੇਕਿਨ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਅਨੁਮਾਨ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਭਲੇ ਹੀ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਆਕਸੀਡੈਂਟ ਗੋਲੀਆਂ ਜਾਂ ਕੈਪਸੂਲ ਦੇਣਾ ਉਚਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਵਿਟਾਮਿਨ ਅਤੇ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। 

ਵਿਸ਼ਵ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿਵਸ, 2021 ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਪੀਐੱਚਡੀ ਚੈਂਬਰ ਆਵ੍ ਕਾਮਰਸ ਐਂਡ ਇੰਡਸਟਰੀ ਦੁਆਰਾ “ਸੇਫ ਫੂਡ ਟੂਡੇ ਫਾਰ ਏ ਹੈਲਦੀ ਟੁਮਾਰੋ” ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਸੈਮੀਨਾਰ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ  ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ,  ਡਾ.  ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ  ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਮੀਊਨਿਟੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਉਪਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਧਾਰਨਾ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਨਾਲ ਸੰਕ੍ਰਾਮਕ ਰੋਗਾਂ ਦੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦਾ ਇੱਕ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਨਾਲ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ  ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ,  ਜਿਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਜਦੋਂ ਪਹਿਲਾ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ, ਅਰਥਾਤ ਪੈਨੀਸਿਲੀਨ,  1940  ਦੇ ਦਹਾਕੇ  ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ । 

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 20ਵੀਂ ਸਦੀ  ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਵਿਆਪਤ ਸੀ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੇਪਟੋਮਾਈਸਿਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਟੀਬੀ ਰੋਧੀ ਦਵਾਈਆਂ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਟੀਬੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਧਾਰ ਆਰੋਗਯ ਨਿਵਾਸ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸੀ,  ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ,  ਨਿਰੋਗ,  ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਹਵਾਦਾਰ ਵਾਤਾਵਰਣ,  ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਰਥ ਸਥਿਤੀਆਂ ,  ਸਵਸਥ  ਆਹਾਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ ,  ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਸੀ ।

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਜਦੋਂ ਗੈਰ-ਸੰਚਾਰੀ ਅਤੇ ਮੈਟਾਬੌਲਿਕ ਰੋਗਾਂ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਜਮ੍ਹਾ ਲਿਆ,  ਉਦੋਂ ਔਸ਼ਧੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਔਸ਼ਧੀ ਆਹਾਰਾਂ  ਰਾਹੀਂ ਸੰਕ੍ਰਮਣਾਂ  ਦੇ ਇਲਾਜ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ,  ਲੇਕਿਨ ਕੋਵਿਡ ਦੀ ਭਿਆਨਕ ਮਹਾਮਾਰੀ  ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਪੁਨਰਜੀਵਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੇ ਆਹਾਰ ਦੇ ਸਿੱਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਹੋਰ ਅਧਿਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਜਿਗਿਆਸਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੂਰਬੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਮਿੱਥਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਮੇਂ - ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । 

ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਕਲੀਨਿਕ ਅਨੁਭਵਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਡਾ.  ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਮਿੱਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਦਾ ਸੇਵਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਨ੍ਹਾ ਹੈ,  ਲੇਕਿਨ ਤੱਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ  ਦੇ ਲਈ,  ਚਾਹੇ ਉਹ ਸ਼ੂਗਰ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਵੇ,  24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਿਤ ਆਹਾਰ ਦੇ ਕੁੱਲ ਸੇਵਨ ਦਾ ਲਗਭਗ 60% ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੰਸੁਲਿਨ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤੇਜਿਤ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹੈ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ,  ਹਾਲਾਂਕਿ ,  ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਦੀ ਵੱਖਰੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਸਰਲ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਜਾਂ ਜਟਿਲ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਜਾਂ ਹੋਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸ ਇੱਕ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਉਹ ਡਾਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ, ਸਰੀਰ ਦਾ ਵਜ਼ਨ, ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਪੱਧਰ ਆਦਿ  ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ, ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ,  ਹਰੇਕ ਨਾਗਰਿਕ ਲਈ ਚੰਗਾ ਪੋਸ਼ਣ, ਭੋਜਨ ਪਦਾਰਥਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਭੋਜਨ ਸਰੀਰ ਦੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਖੁਰਾਕ ਲੜੀ ਦੇ ਹਰੇਕ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਗੁਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । 

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ, ਲਗਭਗ 80% ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੈਵ-ਵਿਵਿਧਤਾ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲਾ (ਡੋਨਰ), ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਤਰ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਅਧਿਕ ਯਤਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ । 

ਡਾ. ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮਣੀਪੁਰ ਅਤੇ ਮੇਘਾਲਿਆ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਮਾਨਕ ਅਥਾਰਿਟੀ (ਐੱਫਐੱਸਐੱਸਏਆਈ) ਦੁਆਰਾ 2019-20 ਵਿੱਚ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ  ਦੇ ਛੋਟੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਟੌਪ ਟੂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ 2016 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਕਿਮ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ‘ਆਰਗੈਨਿਕ’ ਰਾਜ ਬਣਿਆ ।  

ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਸ਼੍ਰੀ ਹਿਊਗੋ ਜੇਵੀਅਰ ਗੋੱਬੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਦੱਖਣ- ਦੱਖਣ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਹਿਤ ਸਾਰੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ । 

ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਐੱਨਈਸੀਯੂ  ਦੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ,  ਡਾ.  ਡਾਰਲੈਂਡੋ ਖਾਥਿੰਗ,  ਪੀਐੱਚਡੀਸੀਸੀਆਈ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਸੰਜੇ ਅੱਗਰਵਾਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਪੀਐੱਚਡੀਸੀਸੀਆਈ ਦੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਮਾਮਲਿਆਂ  ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ,  ਪ੍ਰੋ. ਬੇਜੋਨ ਕੁਮਾਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਵੀ ਸਭਾ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ।

<><><><><>

ਐੱਸਐੱਨਸੀ