ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਹਰੇਕ ਘਰ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਟੂਟੀ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਕੇ 'ਹਰ ਘਰ ਜਲ' ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਜਲ ਜੀਵਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਧੀਨ ਹਰੇਕ ਪੇਂਡੂ ਘਰ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਗੋਆ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਅਤੇ ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਚੌਥਾ ਰਾਜ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।

ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਜਲ ਜੀਵਨ ਮਿਸ਼ਨ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਨਾਲ 2024 ਤੱਕ ਹਰੇਕ ਪੇਂਡੂ ਘਰ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਅਤੇ ਲੰਮੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਟੂਟੀ ਦਾ ਪਾਣੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਜੇਐਮ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸੰਕੇਤਕ ਕਿਉਂਕਿ ਦਿਹਾਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੱਥ ਧੋਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਟੈਂਡ ਪੋਸਟਾਂ 'ਤੇ ਭੀੜ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਸਰੀਰਕ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋਈ, ਪਰ ਯੂਟੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਯਤਨ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹਨ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਅਤੇ ਦਾਦਰਾ ਅਤੇ ਨਗਰ ਹਵੇਲੀ ਅਤੇ ਦਮਨ ਅਤੇ ਦਿਊ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵੀ 75% ਪੇਂਡੂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਟੂਟੀ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨਾਲ ਕਵਰ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ 34.73 ਲੱਖ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ 26.31 ਲੱਖ ਘਰਾਂ (76%) ਨੂੰ ਟੂਟੀ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ 2022 ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਪੇਂਡੂ ਘਰਾਂ ਦੀ 100% ਕਵਰੇਜ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।           

ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਦੇ ਸਾਰੇ 1.16 ਲੱਖ ਪੇਂਡੂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਟੂਟੀ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਹੈ। ਯੂਟੀ ਨੇ ਨਿਸ਼ਚਤ ਟੀਚੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ 'ਹਰ ਘਰ ਜਲ' ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ, 2021 ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਲਾਨਾ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ ਨੂੰ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਦੁਆਰਾ ਉਪਲਬਧ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ  ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨਰੇਗਾ ਸਕੀਮ, ਜੇਜੇਐਮ, ਐਸਬੀਐਮ(ਜੀ), ਪੀਆਰਆਈ ਨੂੰ 15 ਵੀਂ ਐਫਸੀ ਗ੍ਰਾਂਟ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਖਣਿਜ ਵਿਕਾਸ ਫੰਡ, ਕੈਮਪਾ, ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸੀਐਸਆਰ ਫੰਡ, ਸਥਾਨਕ ਖੇਤਰ ਵਿਕਾਸ ਫੰਡ ਆਦਿ ਅਤੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਸੁਚੱਜੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵਿਲੇਜ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ (ਵੀਏਪੀ) ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਯੂਟੀ ਇਸ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਜਾਂਚ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਲਈ ਐਨਏਬੀਐੱਲ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵਿਧੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਟੈਸਟਿੰਗ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਵੀ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਹੁਣ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਾਸ ਹੋ ਰਹੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਯੂਟੀ ਜਲ ਸਰੋਤ ਸਥਿਰਤਾ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਖੇਤਰ, ਕਰਾਈਕਲ, ਯਨਮ ਅਤੇ ਮਹੇ ਦੇ ਚਾਰ ਖੇਤਰ, ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ  ਨਦੀਆਂ,  ਕਰਾਈਕਲ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਸੱਤ, ਮਾਹੀ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਅਤੇ ਯਨਮ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਾਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਜਲ ਸਰੋਤ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਵਿੱਚ 84 ਸਿੰਜਾਈ ਟੈਂਕੀਆਂ ਅਤੇ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਲਾਅ ਹਨ ਜੋ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਰੀਚਾਰਜਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਜੀਵਨ ਰੇਖਾ ਹਨ। ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਕ ਜਲ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੇ ਛੱਪੜਾਂ ਦੀ ਸਿਲਿਟਿੰਗ ਅਤੇ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਵੱਲ ਨਿਰੰਤਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਸਕੀਮਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਭਾਈਚਾਰਕ ਲਾਮਬੰਦੀ ਅਤੇ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਯੂਟੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਚੰਗੀ-ਚਾਰਟਡ ਆਈਈਸੀ ਯੋਜਨਾ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਜੇਜੇਐਮ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ 2024 ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੇਂਡੂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਟੂਟੀ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ। ਜਲ ਜੀਵਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ, 2021-22 ਵਿੱਚ 50,011 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਜਟ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 15ਵੇਂ ਵਿੱਤ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਲਈ 26,940 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਟਾਈਡ ਗ੍ਰਾਂਟ ਆਰਐਲਬੀ / ਪੀਆਰਆਈ ਲਈ ਉਪਲੱਭਧ ਕਰਾਈ ਗਈ ਹੈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, 2021-22 ਵਿੱਚ, ਪੇਂਡੂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਟੂਟੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 1 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਪੇਂਡੂ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਵੇਗਾ।

****

ਬੀਵਾਈ/ ਏਐਸ