ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਨਾਜ ਭੰਡਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਫਸਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀ ਦੀਆਂ ਬਿਹਤਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਸੁਗੰਧ ਦੇ ਨਾਲ ਆਇਆ ਹੈ,  ਜੋ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੀਆਂ ਪੋਸ਼ਣ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। 

ਘੱਟ ਪਾਲੀਫੇਨੋਲਸ ਅਤੇ ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟ ਪ੍ਰੋਸੈੱਸਿੰਗ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ‘ਪੀਏਯੂ 1 ਚਪਾਤੀ’ ਨੂੰ ਵਪਾਰੀਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਾਰਟਲਿਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ,  ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਅਨਾਜ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ,  ਉੱਚ ਜਿੰਕ ,  ਘੱਟ ਫਾਇਟੇਟਸ  ( ਰਸਾਇਣਕ ਸਮੂਹ ਜੋ ਸੂਖਮ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਜੈਵ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ) ਅਤੇ ਉੱਚ ਕੈਰੋਟੀਨਾਈਡ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 

ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਪੀਏਯੂ) ਨੇ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਸੋਨਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰ ਨਾਮ ਦੀ ਕੈਰੋਟੀਨ ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਚੇਰੀ ਟਮਾਟਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਗੁਣਾਂ  ਦੇ ਨਾਲ ਐਂਥੋਸਾਈਨਿਨ ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਬੈਂਗਣ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਪੰਜਾਬ ਰੌਣਕ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਭਰਪੂਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਘਰ/ਛੱਤ/ਸ਼ਹਿਰੀ ਬਾਗਬਾਨੀ ਲਈ ਵੀ ਉਪਯੁਕਤ ਹਨ ।  ਕਿਫਾਇਤੀ ,  ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੋਮ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਪੌਟ ਮਿਸ਼ਰਣ  40-50%  ਉੱਚ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ  ਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਉਪਯੁਕਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਡਿਜਾਇਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਰਤਨ ਅਤੇ ਪੌਟ ਐਂਡ ਪ੍ਰੌਪਸ ਵੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ । 

ਪੀਏਯੂ ਨੇ ਉੱਚ ਅਨਾਜ ਪ੍ਰੋਟੀਨ  ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਈਲ‍ਡ ਰਾਇਸਕੀ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਪੋਸ਼ਕ ਮੁੱਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚਾਵਲ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਉੱਚ ਲੌਹ ਸਮੱਗਰੀ  ਦੇ ਨਾਲ ਜੇਨੈਟਿਕ ਸਟੌਕ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕੀਤੀ ਹੈ ।  ਕਾਬੁਲੀ ਚਨੇ (ਛੋਲੇ)  ਦੇ ਅੰਤਰ - ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰੌਸ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਅਨਾਜ ਆਇਰਨ ਅਤੇ ਜਿੰਕ ਲਾਈਨਾਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ । 

ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਭਾਗ (ਡੀਐੱਸਟੀ), ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟਤਾ (ਪੀਯੂਆਰਐੱਸਈ) ਅਨੁਦਾਨ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਨਾਲ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕ ਸ‍ਟੌਕ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ।  ਕਿਸਮਾਂ  ਦੇ ਇਲਾਵਾ ,  ਅਨਾਜ ,  ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਇੱਕ ਸੰਖਿਆ ਸੰਭਾਵਿਤ ਹੈ । 

ਚਾਵਲ  ਦੇ ਪੌਦੇ  ਦੇ ਹਾੱਪਰ, ਕਪਾਹ ਵਹਾਈਟਫਲਾਈ ਅਤੇ ਓਕਰਾ ਮਾਇਟਸ ਵਿੱਚ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ  ਦੇ  ਦੁਬਾਰਾ ਉਤ‍ਪੰਨ ਹੋਣ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ।  ਆਲੂ ਪਪੜੀ,  ਚਾਵਲ ਮਿਆਨ ਬਲਾਈਟ ਅਤੇ ਕਣਕ  ਦੇ ਪੀਲੇ ਜੰਗ ਦੀ ਰੋਗਜਨਕ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਰੋਗਜਨਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਅਣੂ ਪੱਧਰ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਪ੍ਰਜਨਨ ਅਧਾਰਿਤ ਰਣਨੀਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੀਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਵਾਤਾਰਣ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ  ਦੇ ਇਲਾਵਾ,  ਕੁਸ਼ਲ ਚਾਵਲ ਪੁਆਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ‘ਤੇ ਖੋਜ ,  ਕਾਰਬਨ ਅਨੁਕ੍ਰਮ  ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਮਿੱਟੀ  ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਊਸ ਗੈਸ ਨਿਕਾਸੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨਾ ਹੈ । 

ਦੋ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਏਯੂਕੋ ਦੁਆਰਾ ਮਨਜੂਰ ਪੀਯੂਆਰਐੱਸਈ ਅਨੁਦਾਨ ਨੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੋਜ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਚਾਲ੍ਹੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਿਤ ਖੋਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ  ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਤ‍ਮਕ ਉਲੇਖ ਵਿੱਚ 2.4 ਗੁਣਾ ਵਾਧੇ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵਧਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ‘ਐੱਚ – ਇੰਡੇਕਸ’ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। 

ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੜਾਅ “ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ” ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਚੁਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਬਾਗਵਾਨੀ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜੈਵਿਕ ਮਹੱਤਵ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਬਿਹਤਰ ਅਨੁਕੂਲਨ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਣਕ,  ਚਾਵਲ, ਟਮਾਟਰ ਅਤੇ ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ ਵਿੱਚ ਫਸਲ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।  ਗਰਮ ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ  ( ਐੱਮਐੱਸ 12 )  ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ (ਰਾਇਲ ਵੰਡਰ) ਕਿਸਮ ਦੀ ਗਰਮੀ ਸਹਿਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸਥਾਨਤ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਜਨਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਇਸ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜੋ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਗਰਮੀ  ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸੀ । 

ਖੇਤ ਅਤੇ ਪੀਏਯੂ ਵਿੱਚ ਪੀਯੂਆਰਐੱਸਈ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਵਿਕਸਿਤ ਫਸਲ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸ‍ਵੀਰਾਂ

****

ਆਰਪੀ