నమస్కారం !

మహాశయులారా ,

బంగ్లాదేశ్ అధ్యక్షులు

అబ్దుల్ హమీద్ గారు,

ప్రధాన మంత్రి

షేక్ హసీనా గారు,

వ్యవసాయ మంత్రి

డాక్టర్ మహ్మద్ అబ్దుర్ రజాక్ గారు,

మేడమ్ షేక్ రెహనా గారు,

ఇతర విశిష్ట అతిథులు,

షోనార్ బంగ్లాదేశోర్ ప్రియో బొందురా,

(షోనార్ బంగ్లా నుండి నా ప్రియమైన స్నేహితులు)

మీ అందరి నుంచి ఈ అభిమానం నా జీవితంలోని అమూల్యమైన అనుభవాలలో ఒకటి. బంగ్లాదేశ్ అభివృద్ధి ప్రయాణంలో ఈ ముఖ్యమైన దశలో మీరు నన్ను భాగం చేసినందుకు నాకు సంతోషంగా ఉంది. నేడు బంగ్లాదేశ్ జాతీయ దినోత్సవం, మరియు షాదినోటా యొక్క 50వ వార్షికోత్సవం కూడా. ఈ ఏడాది భారత్-బంగ్లాదేశ్ మైత్రికి 50 ఏళ్లు కూడా జరుపుకుంటున్నాం. జాతిర్ పితా బంగబంధు షేక్ ముజీబుర్ రహమాన్ శతజయంతి వేడుకలు ఈ ఏడాది జరుపుకుంటున్నఈ రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలను బలోపేతం చేస్తోంది.

మహాశయులారా ,

అధ్యక్షులు అబ్దుల్ హమీద్, ప్రధానమంత్రి షేక్ హసీనా జీ, బంగ్లాదేశ్ పౌరులకు నా కృతజ్ఞతలు తెలియజేస్తున్నాను. ఈ మహిమాన్విత క్షణాల్లో ఈ వేడుకల్లో పాల్గొనమని భారత్ కు మీరు ఆత్మీయ ఆహ్వానం అందించారు. భారతీయులందరి తరఫున, మీ అందరికీ మరియు బంగ్లాదేశ్ పౌరులందరికీ నా హృదయపూర్వక అభినందనలు తెలియజేస్తున్నాను. బంగ్లాదేశ్ మరియు దాని ప్రజల కోసం తన జీవితాన్ని అంకితం చేసిన బంగబంధు షేక్ ముజీబుర్ రహ్మాన్ గారికి నేను గౌరవపూర్వక నివాళులు అర్పిస్తున్నాను. షేక్ ముజీబుర్ రెహమాన్ జీని గాంధీ శాంతి బహుమతితో సత్కరించే అవకాశం మాకు లభించినందుకు భారత ప్రజలకు గర్వకారణం. నేటి ఈవెంట్ లో అద్భుతమైన ప్రదర్శనలు ఇచ్చిన కళాకారులందరికీ నా అభినందనలు తెలియజేస్తున్నాను.

మిత్రులారా, నేడు, బంగ్లాదేశ్ లో లక్షలాది మంది కుమారులు, కుమార్తెలు తమ దేశం కోసం, వారి భాష కోసం, వారి సంస్కృతి కోసం లెక్కలేనన్ని దారుణాలను భరించి, తమ రక్తాన్ని త్యాగం చేసి, తమ ప్రాణాలను పణంగా పెట్టారు. ఆ సంగతి నాకు గుర్తుంది. ఈ రోజు నాకు ముక్తిజుద్ధో పరాక్రమం గుర్తుంది. ఇవాళ, నేను షహీద్ ధీరేంద్రోనాథ్ దత్తో , విద్యావేత్త రఫీకుద్దిన్ అహ్మద్, భాష-అమరవీరులు సలామ్, రఫీక్, బర్కత్, జబ్బార్ మరియు షఫియర్ గారి ని గుర్తుచేస్తున్నాను.

ఈ రోజు, ముక్తిజుద్ధోలో తమ బంగ్లాదేశీ సోదర సోదరీమణులతో నిలబడిన భారత సైన్యానికి చెందిన ధైర్యసాహసాలు గల సైనికులకు కూడా నేను వందనం చేస్తున్నాను.. ముక్తిజుద్ధోలో తమ రక్తాన్ని అర్పించిన వారు, తమను తాము త్యాగం చేసుకుని, స్వతంత్ర బంగ్లాదేశ్ కలను సాకారం చేయడంలో గణనీయమైన పాత్ర పోషించారు. ఫీల్డ్ మార్షల్ సామ్ మానెక్షా, జనరల్ అరోరా, జనరల్ జాకబ్, లాన్స్ నాయక్ ఆల్బర్ట్ ఎక్కా, గ్రూప్ కెప్టెన్ చందన్ సింగ్, కెప్టెన్ మోహన్ నారాయణ్ రావు సమంత్, వీరి నాయకత్వం, ధైర్యసాహసాలు అనే కథలు మనకు స్ఫూర్తినిచ్చాయి. ఈ వీరుల జ్ఞాపకార్థం అషుగంజ్ లో బంగ్లాదేశ్ ప్రభుత్వం ఒక వార్ మెమోరియల్ ను అంకితం చేసింది.

దీనికి నేను మీకు ధన్యవాదాలు తెలియజేస్తున్నాను. ముక్తిజుద్ధోలో పాల్గొన్న పలువురు భారతీయ సైనికులు ఈ కార్యక్రమానికి ప్రత్యేకంగా నాతో కలిసి రావడం నాకు సంతోషంగా ఉంది. బంగ్లాదేశ్ నుంచి వచ్చిన నా సోదరసోదరీమణులారా, నేను ఇక్కడ ఉన్న యువ తరానికి ఎంతో గర్వంగా మరో విషయం గుర్తు చేయాలనుకుంటున్నాను. బంగ్లాదేశ్ స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో చేరడం నేను ఏ ఉద్యమంలోనైనా  పాల్గొనడం మొదటి సారి. బంగ్లాదేశ్ ప్రజల స్వాతంత్ర్యం కోసం నేను, నా సహచరులు చాలామంది సత్యాగ్రహంలో పాల్గొన్నప్పుడు నాకు 20-22 సంవత్సరాల వయస్సు ఉండి ఉండాలి.

బంగ్లాదేశ్ స్వాతంత్ర్యానికి మద్దతుగా నేను కూడా అరెస్టు చేసి జైలుకు కూడా చేరుకున్నాను. బంగ్లాదేశ్ స్వాతంత్ర్యం కోసం ఇక్కడ ఉన్నంత నే ఆత్రం కూడా ఉంది. పాకిస్తాన్ ఆర్మీ చేసిన ఘోరమైన నేరాలు, అత్యాచారాల చిత్రాలు మమ్మల్ని కదిలించాయి, మేము రోజుల తరబడి నిద్రపోలేకపోయాం.

గోవిందో హల్దార్ గారు ఇలా అన్నారు

‘एक शागोर रोक्तेर बिनिमोये,
बांग्लार शाधीनोता आन्ले जारा,
आमरा तोमादेर भूलबो ना,
आमरा तोमादेर भूलबो ना’,

అంటే, వారి రక్తపు మహాసముద్రంతో బంగ్లాదేశ్‌ను విముక్తి చేసిన వారిని మనం ఎప్పటికీ మరచిపోలేము, వారిని మనం మరచిపోలేము. మేము వాటిని ఎప్పటికీ మరచిపోలేము. మిత్రులారా, ఒక నిరంకుశ ప్రభుత్వం తన సొంత పౌరులను ఊచకోత కోసింది.

తమ ప్రజల భాష, స్వరాన్ని, గుర్తింపును అణచివేసేవారు. ఆపరేషన్ సెర్చ్-లైట్ యొక్క క్రూరత్వం, అణచివేత మరియు దౌర్జన్యం గురించి ప్రపంచం చర్చించలేదు మరియు ప్రతిబింబించలేదు. మిత్రులారా, ఈ మధ్య బంగబంధు షేక్ ముజీబుర్ రహ్మాన్ ఇక్కడి ప్రజలకూ, మన భారతీయులకూ ఆశాకిరణం.

ఏ బలగమూ బంగ్లాదేశ్ ను బానిసగా చేయలేవు అని బంగబంధు నాయకత్వం, ఆయన ధైర్యసాహసాలు నిరూపించాయి.

బంగబంధు ఈ విధంగా ప్రకటించారు-

एबारेर शोंग्राम आमादेर मुक्तीर शोंग्राम,
एबारेर शोंग्राम शाधिनोतार शोंग्राम।

ఈసారి పోరాటం విముక్తి కోసం, ఈసారి పోరాటం స్వేచ్ఛ కోసం. ఆయన నాయకత్వంలో సామాన్య మానవుడు, స్త్రీ, పురుషుడు కావచ్చు, రైతులు కావచ్చు, యువకులు, ఉపాధ్యాయులు, కార్మికులు, అందరూ కలిసి ముక్తివాహినీ గా అవతరించారు.

కాబట్టి ఈ రోజు కూడా ముజిబ్ బోర్షో, బంగబందు దృష్టి, అతని ఆదర్శాలు మరియు ధైర్యాన్ని గుర్తుంచుకోవలసిన రోజు. "చిరో బిద్రోహి" మరియు ముక్తిజుద్ధో యొక్క స్ఫూర్తిని గుర్తుంచుకోవలసిన సమయం ఇది. మిత్రులారా, బంగ్లాదేశ్ స్వాతంత్ర్య పోరాటానికి భారతదేశంలోని ప్రతి మూల, ప్రతి పక్షం, సమాజంలోని అన్ని వర్గాల మద్దతు ఉంది.

అప్పటి ప్రధాని శ్రీమతి ఇందిరాగాంధీ చేసిన కృషి, ఆమె పోషించిన ముఖ్యమైన పాత్ర అందరికీ తెలిసిందే. అదే సమయంలో, 6 డిసెంబర్ 1971న అటల్ బిహారీ వాజపేయి జీ మాట్లాడుతూ- "స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో తమ ప్రాణాలను త్యాగం చేసిన వారితో పాటు మేము పోరాడటమే కాకుండా, చరిత్రకు కొత్త దిశను అందించడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాం". నేడు బంగ్లాదేశ్ లో తమ స్వాతంత్ర్యం కోసం పోరాడిన వారి రక్తం, భారత సైనికుల రక్తం పక్కపక్కనే ప్రవహిస్తోంది.

ఈ రక్తం ఏ ఒత్తిడిలో లొంగని సంబంధాలను ఏర్పరుస్తుంది, ఇది ఏ దౌత్యానికి లొంగదు. మన మాజీ రాష్ట్రపతి ప్రణబ్ ముఖర్జీ గారు, ప్రణబ్ ద, బంగబంధు అలుపు లేని రాజనీతిజ్ఞుడు అని అన్నారు. షేక్ ముజీబుర్ రహ్మాన్ జీవితం సహనం, నిబద్ధత, ఆత్మనిగ్రహం అనే దానికి ప్రతీక.

మిత్రులారా, బంగ్లాదేశ్ స్వాతంత్ర్యం పొందిన 50 సంవత్సరాలు మరియు భారతదేశ స్వాతంత్ర్యం 75 సంవత్సరాలు కలిసి జరుపుకోవడం సంతోషకరమైన యాదృచ్చికం. మన రెండు దేశాలకు, 21 వ శతాబ్దంలో రాబోయే 25 సంవత్సరాల ప్రయాణం చాలా ముఖ్యం. మన వారసత్వం కూడా పంచుకోబడింది, మన అభివృద్ధి కూడా పంచుకుంటుంది.

మా లక్ష్యాలు కూడా పంచుకోబడతాయి, మా సవాళ్లు కూడా పంచుకోబడతాయి. వాణిజ్యం మరియు పరిశ్రమలలో మనకు ఇలాంటి అవకాశాలు ఉన్నప్పటికీ, ఉగ్రవాదం వంటి ఇలాంటి బెదిరింపులు కూడా ఉన్నాయని మనం గుర్తుంచుకోవాలి. ఆలోచనా పాఠశాల మరియు ఇటువంటి అమానవీయ కార్యకలాపాలను నిర్వహించే శక్తులు ఇప్పటికీ చాలా చురుకుగా ఉన్నాయి.

మనం కూడా జాగ్రత్తగా ఉండాలి మరియు వారికి వ్యతిరేకంగా పోరాడటానికి వ్యవస్థీకృతమై ఉండాలి. మన రెండు దేశాలకు ప్రజాస్వామ్య శక్తి ఉంది, ముందుకు సాగడానికి స్పష్టమైన దృష్టి ఉంది. ఈ మొత్తం ప్రాంతం అభివృద్ధికి సమానంగా ముఖ్యమైనది కనుక భారతదేశం మరియు బంగ్లాదేశ్ కలిసి ముందుకు సాగనివ్వండి.

అందువల్ల, నేడు భారతదేశం మరియు బంగ్లాదేశ్ ప్రభుత్వాలు ఈ సమస్యను గ్రహించి ఈ దిశలో అర్ధవంతమైన ప్రయత్నాలు చేస్తున్నాయి. పరస్పర విశ్వాసం మరియు సహకారం ప్రతిదానికీ పరిష్కారాలను కనుగొనగలవని మేము చూపించాము. మన భూ సరిహద్దు ఒప్పందం కూడా దీనికి సాక్షి. కరోనా యొక్క ఈ కాలంలో కూడా, ఇరు దేశాల మధ్య మంచి సమన్వయం ఉంది.

సార్క్ కోవిడ్ ఫండ్ స్థాపనకు మేం మద్దతు నిస్తాం, మా మానవ వనరుల శిక్షణకు మద్దతు నిస్తాం. బంగ్లాదేశ్ లోని మన సోదరీమణులకు, సోదరులకు మేడ్ ఇన్ ఇండియా వ్యాక్సిన్లు ఉపయోగపడటం భారత్ కు ఎంతో సంతోషాన్ని కలిగించింది. ఈ ఏడాది జనవరి 26 నుంచి భారత గణతంత్ర దినోత్సవం సందర్భంగా బంగ్లాదేశ్ సాయుధ దళాల త్రివిధ దళాల బృందం "షోనో ఏక్తా ముజిబోరే ర్ తేకే" అనే రాగంతో కవాతు చేసిన చిత్రాలు నాకు గుర్తుంది.

భారతదేశం మరియు బంగ్లాదేశ్ ల భవిష్యత్తు, సామరస్యం మరియు పరస్పర విశ్వాసం తో నిండిన ఇటువంటి క్షణాల కోసం వేచి ఉంది. మిత్రులారా, భారత్-బంగ్లాదేశ్ సంబంధాలను బలోపేతం చేయడానికి, రెండు దేశాల యువత మధ్య మెరుగైన అనుసంధానం అవసరం. భారత్-బంగ్లాదేశ్ సంబంధాల 50 ఏళ్ల సందర్భంగా బంగ్లాదేశ్ నుంచి 50 మంది ఔత్సాహిక పారిశ్రామికవేత్తలను భారత్ కు ఆహ్వానించాలనుకుంటున్నాను.

వారు భారతదేశాన్ని సందర్శించనివ్వండి, మా స్టార్టప్ లు మరియు ఇన్నోవేషన్ ఎకో సిస్టమ్ తో అసోసియేట్ కానివ్వండి మరియు మా వెంచర్ క్యాపిటలిస్టులను కలుసుకోండి. మేము వారి నుండి నేర్చుకుంటాము మరియు వారు నేర్చుకునే అవకాశం కూడా లభిస్తుంది. దీనితో పాటు నేను బంగ్లాదేశ్ యువతకు షుబర్నో జయంతి స్కాలర్‌షిప్‌లను కూడా ప్రకటిస్తున్నాను.

మిత్రులారా,

బంగబంధు షేక్ ముజిబుర్ రెహమాన్ జీ ఇలా అన్నారు-

"बांग्लादेश इतिहाशे, शाधिन राष्ट्रो, हिशेबे टीके थाकबे बांग्लाके दाबिए राख्ते पारे, एमौन कोनो शोक़्ति नेइ” बांग्लादेश स्वाधीन होकर रहेगा।

బంగ్లాదేశ్‌పై నియంత్రణ ఉంచడానికి ఎవరూ శక్తివంతులు కాదు. బంగాబందు యొక్క ఈ ప్రకటన బంగ్లాదేశ్ ఉనికిని వ్యతిరేకించిన వారికి ఒక హెచ్చరిక మాత్రమే కాదు, బంగ్లాదేశ్ సామర్థ్యంపై ఆయనకున్న నమ్మకానికి ప్రతిబింబం కూడా. షేక్ హసీనా జీ నాయకత్వంలో బంగ్లాదేశ్ తన బలాన్ని ప్రపంచంలో ప్రదర్శిస్తున్నందుకు నేను సంతోషంగా ఉన్నాను. బంగ్లాదేశ్ సృష్టి గురించి రిజర్వేషన్లు ఉన్నవారు, బంగ్లాదేశ్ ఉనికిని అనుమానించిన వారు, వారిని బంగ్లాదేశ్  ప్రజలు తప్పుగా నిరూపించారు.

మిత్రులారా,

కాజీ నజ్రుల్ ఇస్లాం మరియు గురుదేవ్ రవీంద్రనాథ్ ఠాకూర్ యొక్క సాధారణ వారసత్వం నుండి మేము ప్రేరణ పొందుతాము.

గురుదేవ్ అన్నారు-

काल नाइ,
आमादेर हाते;
काराकारी कोरे ताई,
शबे मिले;
देरी कारो नाही,
शहे, कोभू

అంటే, మనకు కోల్పోయే సమయం లేదు; మార్పు కోసం ముందుకు సాగాల్సి ఉంటుంది, ఇప్పుడు మనం మరింత ఆలస్యం చేయలేం. ఇది భారత్ మరియు బంగ్లాదేశ్ రెండింటికీ సమానంగా వర్తిస్తుంది.

మన కోట్లాది ప్రజల కోసం, వారి భవిష్యత్తు కోసం, పేదరికంపై యుద్ధం కోసం, ఉగ్రవాదంపై పోరాటం కోసం, మా లక్ష్యాలు ఒక్కటే, మన ప్రయత్నాలు కూడా అదే విధంగా కలిసి ఉండాలి. భారత్-బంగ్లాదేశ్ లు కలిసి వేగంగా పురోగతి సాధిం చగలవని నేను విశ్వసిస్తున్నాను.

ఈ శుభసందర్భంగా మరోసారి బంగ్లాదేశ్ పౌరులందరికీ నా శుభాకాంక్షలు తెలియజేస్తున్నాను మరియు హృదయపూర్వక ధన్యవాదాలు.

भारोत बांग्लादेश मोईत्री चिरोजीबि होख।

(భారతదేశం-బంగ్లాదేశ్ స్నేహం దీర్ఘకాలం వర్ధిల్లాలి)

ఈ శుభాకాంక్షలతో నేను నా ప్రసంగాన్ని ముగిస్తున్నాను.

జై బంగ్లా!

జై హింద్!

***