ਇੱਕ ਸਾਲ ’ਚ 3000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨਿਜੀ ਖੇਤਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਕੇਂਦਰੀ ਕੈਬਨਿਟ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਚਾਰ ਫ਼ਿਲਮ ਮੀਡੀਆ ਇਕਾਈਆਂ – ਫ਼ਿਲਮਜ਼ ਡਿਵੀਜ਼ਨ, ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਆਵ੍ ਫ਼ਿਲਮ, ਫ਼ੈਸਟੀਵਲਸ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਆਰਕਾਈਵਜ਼ ਆਵ੍ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਚਿਲਡਰਨ’ਜ਼ ਫ਼ਿਲਮ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਇੰਡੀਆ ਦੇ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ’ (ਐੱਨਐੱਫਡੀਸੀ) ਲਿਮਿਟਿਡ ਨਾਲ ਰਲੇਵੇਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਐੱਨਐੱਫਡੀਸੀ ਦੇ ‘ਮੈਮੋਰੈਂਡਮ ਆਵ੍ ਆਰਟੀਕਲਜ਼ ਆਵ੍ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ’ ਦਾ ਪਸਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇੰਝ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇੱਕ ਨਿਗਮ ਅਧੀਨ ਫ਼ਿਲਮ ਮੀਡੀਆ ਇਕਾਈਆਂ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ਨਾਲ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੇ ਸੰਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਕੇਂਦਰਮੁਖਤਾ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਤਾਲਮੇਲ ਹੋਵੇਗਾ, ਇੰਝ ਹਰੇਕ ਮੀਡੀਆ ਇਕਾਈ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਿ–ਕ੍ਰਿਆ ਤੇ ਕਾਰਜਕੁਸ਼ਲਤੀ ਯਕੀਨੀ ਹੋਵੇਗੀ।

ਸੂਚਨਾ ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਦਫ਼ਤਰ ਫ਼ਿਲਮ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1948 ’ਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਸਿਨੇਮਾਈ ਰਿਕਾਰਡ ਰੱਖਣ ਲਈ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੇ ਨਿਊਜ਼ ਮੈਗਜ਼ੀਨਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣਾ ਕਰਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਖ਼ੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਚਿਲਡਰਨ’ਜ਼ ਫ਼ਿਲਮ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸੁਸਾਇਟੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਧੀਨ 1955 ’ਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਦੇਸ਼ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਦਰਾਂ–ਕੀਮਤਾਂ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਮਨੋਰੰਜਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਸੂਚਨਾ ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਦਫ਼ਤਰ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਆਰਕਾਈਵਜ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1964 ’ਚ ਮੀਡੀਆ ਇਕਾਈ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣਾ ਹੈ।

ਸੂਚਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸਬੰਧਿਤ ਦਫ਼ਤਰ ਫ਼ਿਲਮ ਸਮਾਰੋਹ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਦਾਨ–ਪ੍ਰਦਾਨ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਲਈ 1973 ’ਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਐੱਨਐੱਫ਼ਡੀਸੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਅਦਾਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਸੰਗਠਿਤ, ਮਾਹਿਰਾਨਾ ਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਉਲੀਕਣ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ ਲਈ 1975 ’ਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੈਠਕ ’ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੀਡੀਆ ਇਕਾਈਆਂ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ, ਉਸ ਨੇ ਸੰਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ ਬਾਰੇ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਅਤੇ ਰਲੇਵੇਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਲੈਣ–ਦੇਣ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦੀ ਵੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ।

ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਗਠਨ ਫ਼ਿਲਮ ਮੀਡੀਆ ਇਕਾਈਆਂ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਐੱਨਐੱਫ਼ਡੀਸੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਧੀਨ ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ–ਵਸਤੂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਨਵੀਂ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਫ਼ਿਲਮਾਂ/ਓਟੀਟੀ ਮੰਚਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ–ਵਸਤੂ, ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਵਿਸ਼ਾ–ਵਸਤੂ, ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ, ਲਘੂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਸਮੇਤ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦਾ ਸੰਤੁਲਿਤ ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਵਿਕਾਸ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਨਿਗਮ ਅਧੀਨ ਫ਼ਿਲਮ ਮੀਡੀਆ ਇਕਾਈਆਂ ਰਲੇਵੇਂ ਨਾਲ ਵਿਭਿੰਨ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਆਵੇਗੀ, ਨਾਲ ਹੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਤੇ ਮਾਨਵ–ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਬਿਹਤਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਉਪਯੋਗ ਹੋ ਸਕੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ ਤੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਬੱਚਤ ਹੋਵੇਗੀ।

*****

ਡੀਐੱਸ