ਰਾਜਸਥਾਨ, ਗੁਜਰਾਤ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਨਾਲ ਟਿੱਡੀ ਕੰਟਰੋਲ ਅਭਿਆਨ ਜ਼ੋਰਾਂ ‘ਤੇ ਹੈ। ਟਿੱਡੀ ਸਰਕਲ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਦੁਆਰਾ 62 ਸਪ੍ਰੇਅ ਉਪਕਰਣਾਂ (21 ਮਾਇਕ੍ਰੋਨੀਅਰ ਅਤੇ 41 ਉਲਵਾਮਾਸਟ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰਵੇਖਣ ਅਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਾਰਜ ਲਈ ਟਿੱਡੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੰਗਠਨ ਦੇ 200 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਦਸ ਟਿੱਡੀ ਸਰਕਲ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਅਤੇ ਐੱਲਡਬਲਿਊਓ, ਜੋਧਪੁਰ ਵਿੱਚ ਕੰਟਰੋਲ ਰੂਮ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।  ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਟਿੱਡੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਕੰਟਰੋਲ ਲਈ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਜੈਪੁਰ,  ਅਜਮੇਰ, ਦੌਸਾ ਅਤੇ ਚਿੱਤੌੜਗੜ੍ਹ,  ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵਪੁਰੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਝਾਂਸੀ ਵਿੱਚ ਅਸਥਾਈ ਬੇਸ ਕੈਂਪ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗਾਂ,  ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਬੀਐੱਸਐੱਫ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਟਿੱਡੀ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਕੰਮ ਜ਼ੋਰਾਂ ‘ਤੇ ਹੈ।  ਅੱਜ ਭਾਰਤ-ਪਾਕ ਸੀਮਾ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੇ ਦੋ ਝੁੰਡਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਝੁੰਡ ਬੀਕਾਨੇਰ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼  ਕੀਤਾ ਹੈ।  ਇਨ੍ਹਾਂ ਝੁੰਡਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕੰਟਰੋਲ ਅਭਿਆਨ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਚਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਹੁਣੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਜੈਸਲਮੇਰ,  ਬਾੜਮੇਰ,  ਜੋਧਪੁਰ,  ਬੀਕਾਨੇਰ,  ਸ਼੍ਰੀਗੰਗਾਨਗਰ, ਜੈਪੁਰ, ਨਾਗੌਰ ਅਤੇ ਅਜਮੇਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੰਨਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼  ਦੇ ਲਲਿਤਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪਰਿਪੱਕ ਪੀਲੇ ਟਿੱਡਿਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਪਰਿਪੱਕ ਗੁਲਾਬੀ ਟਿੱਡੀਆਂ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਹਨ।

ਟਿੱਡੀ ਕੰਟਰੋਲ ਅਭਿਆਨ ਪ੍ਰਤੀਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਵਾਹਨ ‘ਤੇ ਲਗੇ ਸਪ੍ਰੇਅਰ,  ਟ੍ਰੈਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਫਾਇਰ ਟੈਂਡਰ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਟਿੱਡੀ ਕੰਟਰੋਲ ਅਭਿਆਨ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਸਬੰਧਿਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਹੁਣ ਤੱਕ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਟਿੱਡੀ ਕੰਟਰੋਲ ਲਈ ਕੁੱਲ 2142 ਟ੍ਰੈਕਟਰ ਅਤੇ 46 ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਵਾਹਨ,  ਮੱਧ  ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੁੱਲ 83 ਟ੍ਰੈਕਟਰ ਅਤੇ 47 ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਵਾਹਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 4 ਟ੍ਰੈਕਟਰ ਅਤੇ 16 ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਵਾਹਨ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੁੱਲ 50 ਟ੍ਰੈਕਟਰ ਅਤੇ 6 ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਵਾਹਨ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 38 ਟ੍ਰੈਕਟਰ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਅਪਰਿਪੱਕ ਟਿੱਡੀ ਕਾਫ਼ੀ ਸਰਗਰਮ ਹੈ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਟਿੱਡੀ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ 4 ਤੋਂ 5 ਦਿਨ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਪੀਲੇ ਪਰਿਪੱਕ ਟਿੱਡੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ।

60 ਹੋਰ ਸਪ੍ਰੇਅਰਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਯੂਕੇ ਦੀ ਐੱਮ / ਐੱਸ ਮਾਈਕ੍ਰੋਨ ਨੂੰ ਆਰਡਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।  22 ਮਈ,  2020 ਨੂੰ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀਸੀ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਐੱਮ / ਐੱਸ ਮਾਈਕ੍ਰੋਨ, ਯੂਕੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੇ ਸਪਲਾਈ ਯੋਜਨਾ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। 15 ਉਪਕਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਉਠਾਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਡੀ ਕੰਟਰੋਲ ਅਭਿਆਨ ਵਿੱਚ ਤੈਨਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਡਿਲਿਵਰੀ ਵੀ ਨਿਯਤ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਯੂਕੇ ਸਥਿਤ ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਹਵਾਈ ਸਪ੍ਰੇਅ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਲਈ ਜੀਪੀਐੱਸ ਟ੍ਰੈਕਰਸ  ਦੇ ਨਾਲ 5 ਸੀਡੀ ਐਟਮਾਈਜ਼ਰ ਕਿੱਟ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਕਿੱਟਾਂ ਸਤੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਬਾਕੀ 3 ਕਿੱਟਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ  ਦੇ  ਸਫ਼ਲ ਪਰੀਖਣ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਿੱਟਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਵਾਯੂ ਸੈਨਾ ਦੇ ਹੈਲੀਕੌਪਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਿਟ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਸਹਿਮਤੀ ਵਿਅਕਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ) ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟਿੱਡਿਆਂ ‘ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਦੇ ਹਵਾਈ ਅਭਿਆਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਦੁਰਗਮ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਉੱਚੇ ਦਰਖੱਤਾਂ ਦੇ ਉੱਤੇ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਕੰਟਰੋਲ ਦੇ ਲਿਏਡ੍ਰੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਹਵਾਈ ਛਿੜਕਾਅ ਲਈ ਡ੍ਰੋਨ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਈ-ਨਿਵਿਦਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਟਿੱਡੀ ਕੰਟਰੋਲ ਲਈ ਬਾਸ਼ਰਤ ਛੂਟ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਡੀਏਸੀ ਐਂਡ ਐੱਫਡਬਲਿਊ ਦੇ ਐਡੀਸ਼ਨਲ ਸਕੱਤਰ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਤਾ ਵਿੱਚ ਟਿੱਡੀ ਦੇ ਹਵਾਈ ਕੰਟਰੋਲ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ, ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਾਰੇ ਮੁੱਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਸ਼ਕਤ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ‘ਤੇ 06. 06. 2020 ਨੂੰ ਡ੍ਰੋਨ ਸੇਵਾ ਲਈ 5 ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਰਜ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਬਾੜਮੇਰ,ਜੈਸਲਮੇਰ, ਫਲੋਦੀ, ਬੀਕਾਨੇਰ ਅਤੇ ਨਾਗੌਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਾਲੇ ਤੱਕ 12 ਡ੍ਰੋਨ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ।

ਟਿੱਡਿਆਂ ‘ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ 55 ਹੋਰ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਸਪਲਾਈ ਆਦੇਸ਼ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 33 ਵਾਹਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਉਠਾਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਡੀ ਕੰਟਰੋਲ ਅਭਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ  ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਦਮ ਉਠਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਹੁਣ ਤੱਕ  (21.06.2020 ਤੱਕ), ਰਾਜਸਥਾਨ, ਪੰਜਾਬ,  ਗੁਜਰਾਤ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ,  ਮੱਧਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ 114,026 ਹੈਕਟੇਅਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਟਿੱਡੀ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।  ਟਿੱਡੇ ਤੋਂ ਕੰਟਰੋਲ ਖੇਤਰ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੇਠਾਂ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਕੰਟਰੋਲ ਡੇਟਾ ਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾਵਾਰ ਸਾਰਾਂਸ਼ 21.06.2020 ਤੱਕ

****

ਏਪੀਐੱਸ/ਐੱਸਜੀ