पत्र सूचना कार्यालय

ಪೀಠಿಕೆ

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಎಡಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರವಾದದ  ವಿರುದ್ಧದ ನಿರ್ಣಾಯಕ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತಾ, ದೇಶಾದ್ಯಂತ ನಕ್ಸಲ್ ಪೀಡಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಗತಿ ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿರ್ಣಾಯಕ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪಗಳ ಮೂಲಕ, ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ನಕ್ಸಲ್ ಪೀಡಿತ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು 2014 ರಲ್ಲಿ 36 ರಿಂದ 2025 ರ ವೇಳೆಗೆ ಕೇವಲ 3 ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಾರೆ ಎಲ್‌ಡಬ್ಲುಇ -ಪೀಡಿತ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು 126 ರಿಂದ ಕೇವಲ 11 ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿನ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಚದುರಿದ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ, ಸರ್ಕಾರವು ನಕ್ಸಲಿಸಂ ವಿರುದ್ಧ ಏಕೀಕೃತ, ಬಹು-ಆಯಾಮದ ಮತ್ತು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಸಂವಾದ → ಭದ್ರತೆ  → ಸಮನ್ವಯತೆ ಎಂಬ ಸ್ಪಷ್ಟ ತತ್ವಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಸರ್ಕಾರವು, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ನಕ್ಸಲ್ ಪೀಡಿತ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ 2026 ರ ವೇಳೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಕ್ಸಲ್-ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸುವ ದೃಢ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

10 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲ್ ಹಿಂಸಾಚಾರದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಇಳಿಕೆ

ದೇಶದಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲಿಸಂ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ "ರೆಡ್ ಕಾರಿಡಾರ್" ಎಲ್ಲೆಡೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿತ್ತು. ಇದು ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ, ಜಾರ್ಖಂಡ್, ಒಡಿಶಾ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಕೇರಳ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಹಾಗೂ ತೆಲಂಗಾಣದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಂತಹ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತ್ತು.ಭಾರತದ ಬಹು-ಆಯಾಮದ ಎಡಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರವಾದ ವಿರೋಧಿ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವು ಹಿಂಸಾಚಾರವನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದೆ, ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ಪುನಃ ಸಂಯೋಜಿಸಿದೆ.

2004–2014 ರಿಂದ 2014–2024 ರ ವರೆಗೆ

• ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಘಟನೆಗಳು 16,463 ರಿಂದ 7,744 ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದ್ದು, ಇದು 53% ರಷ್ಟು ಇಳಿಕೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ.

• ಭದ್ರತಾ ಪಡೆಗಳ ಸಾವುಗಳು 1,851 ರಿಂದ 509 ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದ್ದು, ಇದು 73% ರಷ್ಟು ಕುಸಿತವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

• ಸಾಮಾನ್ಯ ನಾಗರಿಕರ ಸಾವುಗಳು 4,766 ರಿಂದ 1,495 ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದ್ದು, ಇದು 70% ರಷ್ಟು ಕುಸಿತವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.

2024–2025 ರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸಾಧನೆಗಳು

ನಕ್ಸಲ್ ವಿರೋಧಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರಗತಿಯು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. 2025 ರಲ್ಲಿ ಈವರೆಗೆ, 317 ನಕ್ಸಲೀಯರನ್ನು ತಟಸ್ಥಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, 862 ಜನರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು 1,973 ಜನರು ಶರಣಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, 2024 ರಲ್ಲಿ 290 ಜನರನ್ನು ತಟಸ್ಥಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, 1,090 ಜನರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು 881 ಜನರು ಶರಣಾಗಿದ್ದರು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ 28 ಉನ್ನತ ನಕ್ಸಲ್ ನಾಯಕರನ್ನು ತಟಸ್ಥಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ (2024 ರಲ್ಲಿ 1 ಮತ್ತು 2025 ರಲ್ಲಿ 5 ಕೇಂದ್ರ ಸಮಿತಿ ಸದಸ್ಯರು ಸೇರಿದಂತೆ). ಪ್ರಮುಖ ಯಶಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ, 'ಆಪರೇಷನ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್' ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ 27 ಕಠಿಣ ನಕ್ಸಲೀಯರನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಮೇ 23, 2025 ರಂದು ಬಿಜಾಪುರದಲ್ಲಿ 24 ನಕ್ಸಲೀಯರು ಶರಣಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2025 ರಲ್ಲಿ ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ (197) ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ (61) ದಾದ್ಯಂತ 258 ಜನರು ಶರಣಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ 10 ಹಿರಿಯ ನಕ್ಸಲೀಯರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ನಕ್ಸಲ್ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ನಿರ್ಣಾಯಕ ವಿಜಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.

ಭದ್ರತಾ ಪರಿಧಿಯ ಸಾಧನೆಗಳು

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ, ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ನಕ್ಸಲ್ ಪೀಡಿತ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು 2014 ರಲ್ಲಿ 36 ರಿಂದ 2025 ರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 3 ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿವೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ನಕ್ಸಲ್ ಪೀಡಿತ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 2014 ರಲ್ಲಿ 126 ರಿಂದ 2025 ರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 11 ಕ್ಕೆ ಇಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಸುಭದ್ರ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 2014 ರವರೆಗೆ ಕೇವಲ 66 ಇತ್ತು, ಆದರೆ ಕಳೆದ 10 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು 586 ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಕ್ಸಲ್ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 2013 ರಲ್ಲಿ 76 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾದ್ಯಂತ 330 ಇತ್ತು, ಆದರೆ ಜೂನ್ 2025 ರ ವೇಳೆಗೆ ಇದು 22 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 52 ಕ್ಕೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಇಳಿದಿದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಕಳೆದ 6 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 361 ಹೊಸ ಭದ್ರತಾ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು 68 ರಾತ್ರಿ-ಇಳಿಯುವ ಹೆಲಿಪ್ಯಾಡ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.

ನಕ್ಸಲರ ಆರ್ಥಿಕ ಮಾರ್ಗಗಳಿಗೆ ಕಡಿವಾಣ

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಎನ್‌ಐಎ ಯಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾದ ಘಟಕವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಕ್ಸಲ್ ಹಣಕಾಸು ಮಾರ್ಗಗಳಿಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಡಿವಾಣ ಹಾಕಿದೆ. ಈ ಘಟಕವು ₹40 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಮೌಲ್ಯದ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಜಪ್ತಿ ಮಾಡಿದೆ, ಆದರೆ ರಾಜ್ಯಗಳು ₹40 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ ಮತ್ತು ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯವು ₹12 ಕೋಟಿ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಲಗತ್ತಿಸಿದೆ. ಈ ಏಕಕಾಲಿಕ ಕ್ರಮಗಳು ನಗರ ನಕ್ಸಲರ ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿವೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಮಾಹಿತಿ ಯುದ್ಧ ಜಾಲಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿವೆ.

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವೃದ್ಧಿ

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಪ್ರಮುಖ ಭದ್ರತಾ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಯೋಜನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶಿತ ಸಹಾಯದ ಮೂಲಕ ಎಡಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರವಾದ ಪೀಡಿತ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿದೆ.

• ಕಳೆದ 11 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್‌ಡಬ್ಲುಇ ಪೀಡಿತ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ 'ಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವೆಚ್ಚ' ಯೋಜನೆಯಡಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ₹3,331 ಕೋಟಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ. ಇದು ಕಳೆದ 10 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನಿಧಿಯ ಬಿಡುಗಡೆಯಲ್ಲಿ 155% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ.

• ವಿಶೇಷ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಯೋಜನೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ರಾಜ್ಯ ವಿಶೇಷ ಪಡೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಗುಪ್ತಚರ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ₹371 ಕೋಟಿ ಮತ್ತು ಮೂಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ 246 ಸುಭದ್ರ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ₹620 ಕೋಟಿ ಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಅನುಮೋದಿಸಿದೆ.

• ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು 2026 ರವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ವಿಸ್ತೃತ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಎಸ್‌ಎಫ್‌, ಎಸ್‌ಐಬಿ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಪೊಲೀಸ್ ಬಲವರ್ಧನೆಗಾಗಿ ₹610 ಕೋಟಿ ಮತ್ತು 56 ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸುಭದ್ರ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ₹140 ಕೋಟಿ ಮಂಜೂರು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

• ಕಳೆದ 8 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ (2017–18 ರಿಂದ), ₹1,757 ಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಈವರೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ₹445 ಕೋಟಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ.

• 2014 ರಿಂದ ಒಟ್ಟು 586 ಸುಭದ್ರ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.

• ವಿಶೇಷ ಕೇಂದ್ರ ಸಹಾಯ ಯೋಜನೆಯಡಿ ₹3,817.59 ಕೋಟಿ ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ.

• 'ಕೇಂದ್ರ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳಿಗೆ ನೆರವು ಯೋಜನೆ' ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಕಳೆದ 10 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಂಪ್ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ₹125.53 ಕೋಟಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳ ಉನ್ನತೀಕರಣ/ಸ್ಥಾಪನೆಗಾಗಿ ₹12.56 ಕೋಟಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ

ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ರಸ್ತೆ ಜಾಲಗಳು ಮತ್ತು ಮೊಬೈಲ್ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಎಡಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರವಾದ ಪೀಡಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಬಲಪಡಿಸಿದೆ. ಇದು ಪ್ರವೇಶ, ಭದ್ರತಾ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಏಕೀಕರಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.

ಎಲ್‌ಡಬ್ಲುಇ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ಸಂಪರ್ಕ:

• ಮೇ 2014 ರಿಂದ ಆಗಸ್ಟ್ 2025 ರವರೆಗೆ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಎಡಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರವಾದ ಪೀಡಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 12,000 ಕಿ.ಮೀ ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. ಒಟ್ಟು 17,589 ಕಿ.ಮೀ ರಸ್ತೆ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ₹20,815 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಲಾಗಿದ್ದು, ಹಿಂದೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲಾಗದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಹವಾಮಾನ ಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ಸಂಚಾರವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿದೆ.

 ಮೊಬೈಲ್ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ವಿಸ್ತರಣೆ:

• ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ₹4,080 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ 2,343 (2G) ಮೊಬೈಲ್ ಟವರ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.ಎರಡನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ ₹2,210 ಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ 2,542 ಟವರ್‌ಗಳನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ 1,154 ಈಗಾಗಲೇ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಆಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು 4ಜಿ ಸ್ಯಾಚುರೇಶನ್ ಯೋಜನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 8,527  ಟವರ್‌ಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಕ್ರಮವಾಗಿ 2,596 ಮತ್ತು 2,761 ಟವರ್‌ಗಳು ಈಗ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನಕ್ಸಲ್ ಕೋರ್ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಂವಹನ ಮತ್ತು ಗುಪ್ತಚರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ನಾಟಕೀಯವಾಗಿ ಸುಧಾರಿಸಿದೆ.

ಪೀಡಿತ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆ

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು 1,804 ಬ್ಯಾಂಕ್ ಶಾಖೆಗಳು, 1,321 ಎಟಿಎಂಗಳು ಮತ್ತು 37,850 ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕರೆಸ್ಪಾಂಡೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಎಡಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರವಾದ ಪೀಡಿತ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿದೆ. ಇದು 90 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾದ್ಯಂತ ಪ್ರತಿ 5 ಕಿ.ಮೀ.ಗೆ ಒಂದರಂತೆ 5,899 ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ತೆರೆದಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಹಿಂದೆ ನಕ್ಸಲ್ ಪ್ರಭಾವದಲ್ಲಿದ್ದ ದೂರದ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಅಂಚೆ ಮತ್ತು ಹಣ ರವಾನೆ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸಿದೆ.

ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಬಲೀಕರಣ (48 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ)

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು 48 LWE-ಪೀಡಿತ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ₹495 ಕೋಟಿ ಹೂಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ 48 ಕೈಗಾರಿಕಾ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ  ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿದೆ ಮತ್ತು 61 ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಮಂಜೂರಾತಿ ನೀಡಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 46 ಐಟಿಐಗಳು ಮತ್ತು 49 ಎಸ್‌ಡಿಸಿಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಸ್ಥಳೀಯ ಯುವಕರಿಗೆ ವೃತ್ತಿಪರ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇದರಿಂದ ನಕ್ಸಲ್ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿ, ದೂರದ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಎನ್‌ಐಎ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಘಟಕ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಒಂದು ಮೀಸಲಾದ ನಕ್ಸಲ್ ವಿರೋಧಿ ಘಟಕವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು, ಇದು 108 ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು 87 ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಆರೋಪಪಟ್ಟಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ. ತ್ವರಿತ ವಿಚಾರಣೆಯ ಮೂಲಕ ಮಾವೋವಾದಿ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ರಚನೆಯನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, 2018 ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಬಸ್ತಾರಿಯಾ ಬೆಟಾಲಿಯನ್ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪೀಡಿತ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾದ ಬಿಜಾಪುರ, ಸುಕ್ಮಾ ಮತ್ತು ದಂತೇವಾಡದಿಂದ 400 ಸ್ಥಳೀಯ ಯುವಕರು ಸೇರಿದಂತೆ ಒಟ್ಟು 1,143 ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಾಜಿ ನಕ್ಸಲ್ ಭದ್ರಕೋಟೆಗಳನ್ನು ಬಂಡಾಯದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುವ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ಭದ್ರತಾ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಮೂಲಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದೆ.

3 ದಶಕಗಳ ನಂತರ ನಕ್ಸಲ್ ಮುಕ್ತಗೊಂಡ ಪ್ರದೇಶಗಳು (ಯಶಸ್ಸಿನ ಕಥೆಗಳು)

ಭದ್ರತಾ ಪಡೆಗಳು 'ಆಪರೇಷನ್ ಆಕ್ಟೋಪಸ್', 'ಡಬಲ್ ಬುಲ್' ಮತ್ತು 'ಚಕರ್‌ಬಂಧ' ದಂತಹ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ, ಮೂರು ದಶಕಗಳ ಮಾವೋವಾದಿ ನಿಯಂತ್ರಣದ ನಂತರ ಬುದ್ಧ ಪಹಾಡ್, ಪರಸ್‌ನಾಥ್, ಬರಮಾಸಿಯಾ ಮತ್ತು ಚಕರ್‌ಬಂಧ (ಬಿಹಾರ) ಸೇರಿದಂತೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ನಕ್ಸಲ್ ಭದ್ರಕೋಟೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿವೆ. ದೂರದ ಕಾಡುಗಳ ಆಳದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿವೆ ಮತ್ತು ಇದುವರೆಗೆ ತಲುಪಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ಅಬುಜ್ಮದ್ (ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ) ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ತಲುಪಿವೆ. ಈ ನಿರಂತರ ಆಕ್ರಮಣಗಳು ಪಿಎಲ್‌ಜಿಎ ಬೆಟಾಲಿಯನ್ ಅನ್ನು ಬಿಜಾಪುರ-ಸುಕ್ಮಾದಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು ಮತ್ತು ನಕ್ಸಲೀಯರ 2024 ರ 'ಯುದ್ಧತಂತ್ರದ ಪ್ರತಿ-ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಅಭಿಯಾನ' ಸಂಪೂರ್ಣ ವೈಫಲ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಇದು ಅವರ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಭದ್ರಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ಕುಸಿತವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ.

ಶರಣಾಗತಿ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿ ಯೋಜನೆ

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಶರಣಾಗತಿ-ಕಮ್-ಪುನರ್ವಸತಿ ನೀತಿಯು ಆಕರ್ಷಕ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಖಚಿತ ಜೀವನೋಪಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಕ್ಸಲ್ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಕುಸಿತವನ್ನು ವೇಗಗೊಳಿಸಿದೆ. ಉನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಎಲ್‌ಡಬ್ಲುಇ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ₹5 ಲಕ್ಷ, ಮಧ್ಯಮ/ಕೆಳ ಶ್ರೇಣಿಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ₹2.5 ಲಕ್ಷ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಶರಣಾದವರಿಗೆ 36 ತಿಂಗಳ ವೃತ್ತಿಪರ ತರಬೇತಿಗಾಗಿ ಮಾಸಿಕ ₹10,000 ಭತ್ಯೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಹೊಸ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಈ ವರ್ಷವೊಂದರಲ್ಲೇ 521 ಎಲ್‌ಡಬ್ಲುಇ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಶರಣಾಗಿದ್ದು, ಒಟ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆ 1,053 ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ನೂರಾರು ಮಾಜಿ ಬಂಡಾಯಗಾರರನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸಿದ ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ತರಲಾಗಿದೆ.

ಉಪಸಂಹಾರ

ಕಳೆದ ಹನ್ನೊಂದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಸಂಘಟಿತ, ಬಹು-ಮುಖಿ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವು - ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಮಾಪನಾಂಕ ಮಾಡಲಾದ ಭದ್ರತಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು, ಅಭೂತಪೂರ್ವ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಉತ್ತೇಜನ, ಆರ್ಥಿಕ ಮಾರ್ಗಗಳಿಗೆ ಕಡಿವಾಣ, ತ್ವರಿತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಕ ಶರಣಾಗತಿ ನೀತಿಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದೆ. ಇದು ಎಡಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರವಾದವನ್ನು 2014 ರಲ್ಲಿ 126 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಂದ 2025 ರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 11 ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಿದೆ, ಕೇವಲ ಮೂರು ಮಾತ್ರ "ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪೀಡಿತ" ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ. ಹಿಂಸಾಚಾರವು 70% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ, ನಾಗರಿಕ ಮತ್ತು ಭದ್ರತಾ ಪಡೆಗಳ ಸಾವುಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕುಸಿದಿವೆ, ಉನ್ನತ ಮಾವೋವಾದಿ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ತಟಸ್ಥಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾವಿರಾರು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಸಶಸ್ತ್ರ ಹೋರಾಟದ ಬದಲು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಿರೋಧದ ಪಾಕೆಟ್‌ಗಳು ಇನ್ನೂ ಉಳಿದಿದ್ದರೂ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿರ್ಮೂಲನೆಗೆ ಮಾರ್ಚ್ 31, 2026 ರ ನಿಗದಿತ ಗಡುವಿನವರೆಗೆ ನಿರಂತರ ಜಾಗರೂಕತೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೂ, ಪಥವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ: ನಕ್ಸಲ್ ಬಂಡಾಯದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಬೆನ್ನೆಲುಬು ಮುರಿದುಹೋಗಿದೆ. ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ಎರಡರಿಂದಲೂ ವಂಚಿತವಾಗಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಇದು ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಿದೆ.

References

PIB

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2179459&reg=3&lang=2

https://www.pib.gov.in/PressReleseDetailm.aspx?PRID=2130295&reg=3&lang=2

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1991936&reg=3&lang=2

Jharkhand Police

https://jhpolice.gov.in/news/police-reaching-out-villagers-under-operation-goodwill-8090-1351598017

Ministry of Home Affairs

Click here to see PDF

*****