Press Note Details: Press Information Bureau

Economy

ಭಾರತದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಕರಕುಶಲ ಕಲೆಗಳು

Posted On: 09 DEC 2025 3:42PM

ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು

ಕರಕುಶಲ ಉದ್ಯಮವು 64.66 ಲಕ್ಷ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ನೀಡಿದೆ; ಒಟ್ಟು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ 64 ರಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರು ಇದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕೈಮಗ್ಗ ನೇಕಾರರಲ್ಲಿ ಶೇ. 71 ರಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರು ಇದ್ದಾರೆ.
ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ರಫ್ತು 2024-25ರಲ್ಲಿ ₹33,122.79 ಕೋಟಿ ತಲುಪಿದ್ದು, ಜಾಗತಿಕ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿರುವುದನ್ನು ಇದು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
ಸರ್ಕಾರವು ಎನ್‌ಎಚ್‌ಡಿಪಿ, ಸಿಎಚ್‌ಸಿಡಿಎಸ್‌, ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಹಿತೆಗಳು ಮತ್ತು 'ಪಹಚಾನ್ ಐಡಿ' ಯಂತಹ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದು, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪ್ರವೇಶ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಆಧುನಿಕ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೌಲ್ಯದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗಾಗಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕರಕುಶಲ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಉನ್ನತೀಕರಿಸಲು ಸಮಗ್ರ ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.

ಪೀಠಿಕೆ

ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ವಲಯವು ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ಅರೆ-ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಜೀವನೋಪಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ರಫ್ತಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. 318 ಜಿಐ-ಟ್ಯಾಗ್ ಹೊಂದಿರುವ ಕರಕುಶಲ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 455 ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದ ಕರಕುಶಲ ವರ್ಗಗಳೊಂದಿಗೆ, ಈ ವಲಯವು ಭಾರತದ ಸೃಜನಾತ್ಮಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಗಮನಾರ್ಹ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.

ಪ್ರತಿ ಕರಕುಶಲತೆಯ ಹಿಂದಿನ ಕಲೆ:

ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳು ಎಂದರೆ, ಕೆಲವು ಉಪಕರಣಗಳು ಅಥವಾ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಕೈಯಿಂದಲೇ ತಯಾರಿಸಲಾದ ವಸ್ತುಗಳು. ಇಂತಹ ವಸ್ತುಗಳು ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ; ಸೌಂದರ್ಯ, ಕಲಾತ್ಮಕ, ಜನಾಂಗೀಯ ಅಥವಾ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಇದೇ ರೀತಿಯ ಉಪಯುಕ್ತತೆಯ ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ ವಸ್ತುಗಳಿಗಿಂತ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ.

ಭಾರತವು ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ಕರಕುಶಲ ಪೂರೈಕೆದಾರರಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಅಧಿಕೃತ, ಸುಸ್ಥಿರ ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಜಾಗತಿಕ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ, ಭಾರತವು ತನ್ನ ಕರಕುಶಲ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಆಂತರಿಕ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು, ತಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕುಶಲತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಕರಕುಶಲ ಉದ್ಯಮದ ಬೆನ್ನೆಲುಬಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಕಡಿಮೆ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಅರೆಕಾಲಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕರಕುಶಲ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದರೂ, ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದು, ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಆದಾಯದ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯ ಮೂಲವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ. ಈ ವಲಯವು ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರಮ-ಸಾಂದ್ರಿತ ಮತ್ತು ವಿಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದ್ದು, ದೇಶದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ಹರಡಿದೆ.

ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ಪರಂಪರೆಯ ಆಚರಣೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರಕುಶಲ ಸಪ್ತಾಹವನ್ನು (ಡಿಸೆಂಬರ್ 8-14) ಭಾರತದ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಲಯದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಲು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕರಕುಶಲ ಸಮುದಾಯಗಳ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಈ ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಸರ್ಕಾರದ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಲು ಒಂದು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ

ಕರಕುಶಲತೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ:

ಈ ವರ್ಷದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರಕುಶಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು, ಇದು ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ಪರಂಪರೆಗೆ ಅಸಾಧಾರಣ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಮಹಾ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಕರಕುಶಲ ವಲಯದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಗೌರವವಾದ ಶಿಲ್ಪ ಗುರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಕರಕುಶಲ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ಮತ್ತು ನಾವೀನ್ಯತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಒಟ್ಟಾಗಿ, ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ದೇಶಾದ್ಯಂತದ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಕೌಶಲ್ಯ, ಸೃಜನಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತವೆ.

ಕರಕುಶಲ ವಲಯದ ಆರ್ಥಿಕ ಬಲ:

ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ: ಕರಕುಶಲ ಉದ್ಯಮವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದವರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಂದಾಜು 64.66 ಲಕ್ಷ ಕೈಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಇದ್ದಾರೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಅಸ್ಸಾಂ, ಒಡಿಶಾ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡಿನಂತಹ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಪಾಲು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. ಆಗಸ್ಟ್ 2025 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಕೈಮಗ್ಗ ನೇಕಾರರಲ್ಲಿ 71% ರಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಲ್ಲಿ 64% ರಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರು ಇದ್ದಾರೆ. ಮಹಿಳೆಯರ ಇಂತಹ ಬಲವಾದ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ಅರೆ-ನಗರ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಸಬಲೀಕರಣವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ವಲಯದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ವಲಯವು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಉನ್ನತೀಕರಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಬಹುಪಾಲು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಕರಕುಶಲ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಸಮುದಾಯಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ, ಕರಕುಶಲ ವಲಯವನ್ನು ಸಮಾಜದ ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳಾದ್ಯಂತ ಅಂತರ್ಗತ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕೆ ವಾಹಕವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಭಾರತೀಯ ಕರಕುಶಲ ವಲಯವು ಕೃಷಿ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಇತರರಿಗೆ ಅರೆಕಾಲಿಕ ಅಥವಾ ಪೂರಕ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಸಹ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಕೃಷಿ ಇಲ್ಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಾಕಷ್ಟು ಕೃಷಿ ಕೆಲಸವಿಲ್ಲದ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುಗಮ ಆದಾಯ ಹರಿವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಕರಕುಶಲತೆಯನ್ನು ಸಣ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮನೆಯ ಆಧಾರಿತ) ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ ಬಂಡವಾಳದೊಂದಿಗೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಬಹುದಾದ್ದರಿಂದ, ಅವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೂರದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವಾದ ಜೀವನೋಪಾಯದ ಮೂಲವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

2024ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, 'ಪಹಚಾನ್ ಕುಶಲಕರ್ಮಿ ಗುರುತಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ'ವು 32 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿದೆ. ಈ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 20 ಲಕ್ಷ ಮಹಿಳೆಯರು ಇದ್ದು, ಗ್ರಾಮೀಣ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ ಯೋಜನೆಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಇದು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಸರ್ಕಾರವು ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಜೀವನೋಪಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವೆಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಕೃಷಿಯೇತರ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕರಕುಶಲ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಪೀಳಿಗೆಯಿಂದ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಹರಿದುಬಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ, ಈ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಪಹಚಾನ್ ಐಡಿ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಸರ್ಕಾರದ ಉಪಕ್ರಮವು ಈ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ತರಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದೆ, ಇದರಿಂದ ಅವರು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಸಂಘಟಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಕರಕುಶಲ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಕೆಲಸದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಮತ್ತು ಚೌಕಾಸಿ ಶಕ್ತಿಗಾಗಿ ನೆಲೆಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ರಫ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನ

ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷ 2025 ರ ಮೊದಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ (ಏಪ್ರಿಲ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2025), ಭಾರತದ ಒಟ್ಟು ಜವಳಿ ಮತ್ತು ಉಡುಪುಗಳ (ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ) ರಫ್ತು ಯುಎಸ್$ 18,235.44 ಮಿಲಿಯನ್ ಆಗಿತ್ತು. ಜಾಗತಿಕ ಸವಾಲುಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಒಟ್ಟು ಜವಳಿ ಮತ್ತು ಉಡುಪುಗಳ ವಲಯದ ಸ್ಥಿರ ಪ್ರದರ್ಶನದಿಂದ ಸಾಕ್ಷಿಯಾದಂತೆ, ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ರಫ್ತುಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿವೆ. 2024-25 ರ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ರಫ್ತು (ಕೈ-ಗಂಟು ಹಾಕಿದ ಕಾರ್ಪೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ) ₹33,122.79 ಕೋಟಿ ತಲುಪಿದ್ದು, ಇದು 2014-15ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ₹20,082.53 ಕೋಟಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.

2024-25 ರ ವರ್ಷದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ರಫ್ತು ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಾ ಲೋಹದ ಸಾಮಾನುಗಳು (₹4,386 ಕೋಟಿ), ಮರದ ಸಾಮಾನುಗಳು (₹8,524 ಕೋಟಿ), ಕೈಯಿಂದ ಮುದ್ರಿಸಿದ ಜವಳಿ (₹3,217 ಕೋಟಿ), ಕಸೂತಿ ಮತ್ತು ಕ್ರೋಶೆಟ್ ಮಾಡಿದ ವಸ್ತುಗಳು (₹4,350 ಕೋಟಿ), ಮತ್ತು ಅನುಕರಣೆ ಆಭರಣಗಳು (₹1,511 ಕೋಟಿ) ಸೇರಿವೆ. ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ರಫ್ತುಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಕರಕುಶಲ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಜಾಗತಿಕ ಬೇಡಿಕೆ ಇದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. ಸುಮಾರು 37% ರಷ್ಟಿನ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ, ಯುಎಸ್‌ಎ ಪ್ರಮುಖ ಖರೀದಿದಾರನಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ, ಆದರೆ ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ 61% ರಷ್ಟು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ.

ಭಾರತದ ಬಲವಾದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ರಫ್ತುದಾರರಿಗೆ ಸರ್ಕಾರವು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ನೆರವು ನೀಡುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ, ಕರಕುಶಲ ರಫ್ತುಗಳ ಭವಿಷ್ಯವು ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ.

ಕರಕುಶಲತೆಗೆ ಸಬಲೀಕರಣ: ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಬೆಂಬಲ

ಕೈಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಲಯಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರವು ಸಮರ್ಪಿತ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ನೀತಿ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದೆ. ಈ ನಿರಂತರ ಬೆಂಬಲವು ವಲಯವನ್ನು ಆಧುನೀಕರಿಸಲು, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ವಲಯದ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಸರ್ಕಾರಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರಕುಶಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ:

ಎನ್‌ಎಚ್‌ಡಿಪಿ ಕರಕುಶಲ ವಲಯದ ಉತ್ತೇಜನಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷ 2022-26 ಕ್ಕೆ ₹837 ಕೋಟಿಗಳ ಅನುಮೋದಿತ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿದೆ. 2023-24 ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಎನ್‌ಎಚ್‌ಡಿಪಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 2,325 ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಮಂಜೂರಾತಿ ನೀಡಲಾಗಿದ್ದು, 66,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಇದರಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನ ದೊರೆತಿದೆ.

ಈ ಯೋಜನೆಯು ಗುರಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಮೂಲಭೂತ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವರ್ಧನೆ ಮೂಲಕ ಕರಕುಶಲ ಸಮೂಹಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಸಮಗ್ರ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಘಟಕಗಳು ಕೊನೆಯಿಂದ-ಕೊನೆಯವರೆಗೆ ನೆರವು ಒದಗಿಸಲು, ಅನುಕೂಲಕರ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಮತ್ತು ಯಂತ್ರ-ನಿರ್ಮಿತ ಉತ್ಪನ್ನಗಳೊಂದಿಗೆ ನ್ಯಾಯಯುತ ಸ್ಪರ್ಧೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವೇದಿಕೆಗಳು, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಹೊಸಬರಿಗೆ ವಿನ್ಯಾಸ ಹಾಗೂ ಕೌಶಲ್ಯ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕರಕುಶಲತೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಯನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ತರುವುದು ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಗಮನವಾಗಿದೆ. ಈ ವಲಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಮತ್ತು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಸಬಲೀಕರಣ ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಈ ಯೋಜನೆಯು ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಜೀವನ ಜ್ಯೋತಿ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಜೀವನ ಜ್ಯೋತಿ ಯೋಜನೆಯಂತಹ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಸಹ ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಪಿಂಚಣಿ ಬೆಂಬಲವೂ ಸೇರಿದೆ.

ಸಾರಾಂಶವಾಗಿ, ಎನ್‌ಎಚ್‌ಡಿಪಿ ಯೋಜನೆಯು ವಲಯವನ್ನು ಉನ್ನತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪಥದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಈ ಮೂರು-ಮಾರ್ಗದ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ:

ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಾಗಿ ಪ್ರೀಮಿಯಂ ಕರಕುಶಲ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.
ಉಪಯುಕ್ತತೆ ಆಧಾರಿತ, ಜೀವನಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಸಾಮೂಹಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಕರಕುಶಲ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಉತ್ಪಾದನಾ ನೆಲೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವುದು.
ಪರಂಪರೆ/ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಸಬಲೀಕರಣ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ನೀಡುವುದು.

ರಚನಾತ್ಮಕ ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಸಬಲೀಕರಣ

ಇಂದು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ವಿಕಸನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗಲು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಉತ್ಪಾದನೆ, ನುರಿತ ಮಾನವಶಕ್ತಿ, ವಿನ್ಯಾಸ ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹ, ತ್ವರಿತ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮೂಲಮಾದರಿ ತಯಾರಿಕೆ, ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಸಂವಹನ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿವೆ. ಉಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿಯೊಂದಿಗೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ವೇಗವಾಗಿ ವಿಕಸನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ.

ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು, ಈ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಎನ್‌ಎಚ್‌ಡಿಪಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ "ಕರಕುಶಲ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ" ಅನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಈ ಕೆಳಗಿನ ನಾಲ್ಕು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ:

ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಾಗಾರ: ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹೊಸ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಿನ್ಯಾಸದ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಗಮನ ಹರಿಸುತ್ತದೆ.
ಗುರು ಶಿಷ್ಯ ಹಸ್ತಶಿಲ್ಪ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ): ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಮೃದು ಕೌಶಲ್ಯ ತರಬೇತಿಯ ಮೂಲಕ ಮಹಾ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಂದ ಹೊಸ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕರಕುಶಲ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಕೌಶಲ್ಯ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಸಮಗ್ರ ಕೌಶಲ್ಯ ಉನ್ನತೀಕರಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ: ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೌಶಲ್ಯ ಅರ್ಹತಾ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ತರಬೇತಿಯ ಮೂಲಕ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕೌಶಲ್ಯ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಕೌಶಲ್ಯ ಉನ್ನತೀಕರಣ, ವಿನ್ಯಾಸ ನಾವೀನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಕೌಶಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
ಸುಧಾರಿತ ಉಪಕರಣ ವಿತರಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ: ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು, ಏಕರೂಪದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಲಯದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಸುಧಾರಿತ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಕುಶಲಕರ್ಮಿ ಸಮೂಹಗಳ ಮೂಲಕ ವಲಯ ಪ್ರಚಾರ

ಸಮಗ್ರ ಕರಕುಶಲ ಸಮೂಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ

ಎನ್‌ಎಚ್‌ಡಿಪಿ (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರಕುಶಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ) ಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ, ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷ 2022-26 ಕ್ಕೆ ₹142.5 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದೊಂದಿಗೆ ಸಮಗ್ರ ಕರಕುಶಲ ಸಮೂಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಉದ್ದೇಶವು ಸ್ಥಳೀಯ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಉದ್ಯಮಗಳ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ವಿಶ್ವ ದರ್ಜೆಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಕರಕುಶಲ ಸಮೂಹಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ರಫ್ತುಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವುದು.

ಈ ಸಮೂಹಗಳು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಿಗಳಿಗೆ ಸುಧಾರಿತ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ನವೀಕರಿಸಿದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಮತ್ತು ಸಾಕಷ್ಟು ತರಬೇತಿ ಹಾಗೂ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ಆಧುನಿಕ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿವೆ, ಜೊತೆಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಪನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯೀಕರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ವಿಶಾಲ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:

ಹೆಚ್ಚಿನ ಘಟಕ ಮೌಲ್ಯ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಮೂಲಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪಾಲು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆಯ್ದ ಸಮೂಹಗಳ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.
ಚದುರಿದ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವುದು, ತಳಮಟ್ಟದ ಉದ್ಯಮಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರಮಾಣದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು, ನಿರ್ಣಾಯಕ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟ ಹಾಗೂ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣದ ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಅವರನ್ನು ಎಸ್‌ಎಂಇ ಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವುದು.
ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಸುಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಉತ್ಪನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯೀಕರಣ, ವಿನ್ಯಾಸ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುಗಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು, ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್, ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು.
ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣ, ವಿನ್ಯಾಸ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥ ವೃತ್ತಿಪರ ಏಜೆನ್ಸಿಯ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಬಲವಾದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಿರ್ವಹಣಾ ಸಹಾಯವು ಈ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ.

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ನಿಧಿ ಯೋಜನೆ

ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ವಲಯವು ದೇಶದ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಯತ್ನಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟವಾಗಿ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯೇತರ ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ನಿಧಿ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 100 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕರಕುಶಲ ಸಮೂಹಗಳಿವೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಪ್ರತಿಭೆ, ಸೃಜನಶೀಲತೆ, ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ಶ್ರಮವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಕ, ಲಾಭದಾಯಕ ಮತ್ತು ನಿರಂತರ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ನಂತರ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಸಬಲೀಕರಣ ನೀಡಿ ಅವರನ್ನು ಸ್ವಯಂ-ಆಡಳಿತ ಉದ್ಯಮಿಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ.

ಸ್ವಾವಲಂಬಿ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು

ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಹಸ್ತಶಿಲ್ಪ್ ವಿಕಾಸ್ ಯೋಜನೆ (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರಕುಶಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಒಂದು ಅಂಶ) ಯಂತಹ ಯೋಜನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಸಮೂಹಗಳಲ್ಲಿ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಸಮೂಹಗಳು ಅಥವಾ ಉತ್ಪಾದಕರ ಕಂಪನಿಗಳ ರಚನೆಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳಂತಹ ಅಗತ್ಯ ಆಧಾರಿತ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕರಕುಶಲ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ತರುವುದು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.

ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪ್ರವೇಶ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಏಕೀಕರಣ

ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ವಲಯಕ್ಕೆ ವಿವಿಧ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿರುವುದು, ಇದು ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿರಿಸುವ ಜಿಐ ಟ್ಯಾಗ್ ಮಾಡಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆ ಒಂದು ಉತ್ಪನ್ನ ಉಪಕ್ರಮವು ಅನೇಕ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಆ ಮೂಲಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಸ್ವಸಹಾಯ ಗುಂಪುಗಳು ಕರಕುಶಲ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿವೆ, ಇವು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ-ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿವೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ಏಕೀಕರಣವನ್ನು ನೀಡುವ ನಗರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು, ಸರ್ಕಾರವು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಕೇವಲ 2023-24ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರಕುಶಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 786 ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಮಂಜೂರಾತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಜೊತೆಗೆ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು, ಇದು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಸುಮಾರು 66,775 ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನ ನೀಡಿತು. 2025-26 ರಲ್ಲಿ, ಎನ್‌ಎಚ್‌ಡಿಪಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 132 ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಗೋಚರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ತೆರೆಯುವ ವೇದಿಕೆಗಳು

ಇಂಡೀ ಹಾಟ್ – ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ಮತ್ತು ಕೈಮಗ್ಗ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವುದು: ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ಹಸ್ತ ಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿ, ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ 2025 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 12 ರಿಂದ 18 ರವರೆಗೆ ನಡೆದ ಇಂಡೀ ಹಾಟ್‌ನ 2025 ರ ಆವೃತ್ತಿಯು ದೇಶದಾದ್ಯಂತದ 85 ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ನೇಕಾರರು ರಚಿಸಿದ 80 ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಮತ್ತು ಕೈಮಗ್ಗದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಉತ್ಸಾಹಭರಿತ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.

ಐಐಟಿಎಫ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಕೈಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ: ಭಾರತ ಮಂಟಪಂನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಭಾರತ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಮೇಳದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಜವಳಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ಕೈಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಆಯುಕ್ತರ ಕಚೇರಿಯಿಂದ ವಿಶೇಷ ಕೈಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಮ್ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತ್ತು. ಈ ಪೆವಿಲಿಯನ್ 27 ರಾಜ್ಯಗಳ ಕೈಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ 206 ಸ್ಟಾಲ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು, ಜೊತೆಗೆ "ಭಾರತೀಯ ಜವಳಿಗಳ ಬುಡಕಟ್ಟು ನಿಧಿಗಳು" ಎಂಬ ವಿಷಯಾಧಾರಿತ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.

ಕೈಮಗ್ಗ ವಲಯದ ಉಪಕ್ರಮಗಳು

ಕೈಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ನಡುವಿನ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಸರ್ಕಾರವು ಕಳೆದ 5 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಕೈಮಗ್ಗ ನೇಕಾರರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನ ಒದಗಿಸಲು 356 ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು 2 ಮೆಗಾ ಕೈಮಗ್ಗ ಕ್ಲಸ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿದೆ, 880 ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದೆ, 42,895 ಮುದ್ರಾ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿದೆ, ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಜೀವನ್ ಜ್ಯೋತಿ ಭೀಮಾ ಯೋಜನೆ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಸುರಕ್ಷಾ ಭೀಮಾ ಯೋಜನೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 5,34,162 ನೇಕಾರರನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿದೆ ಮತ್ತು 163 ಉತ್ಪಾದಕ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು (02.12.2025 ರಂತೆ) ರಚಿಸಿದೆ. ಈ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಸುಮಾರು 6.45 ಲಕ್ಷ ಕೈಮಗ್ಗ ನೇಕಾರರನ್ನು ತಲುಪಿವೆ.

ಎಂಎಸ್‌ಎಂಇ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಗಾಗಿ ಉತ್ಪಾದನೆ-ಸಂಯೋಜಿತ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ ಯೋಜನೆ: ಇದಲ್ಲದೆ, ಎಂಎಸ್‌ಎಂಇ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು, ಸರ್ಕಾರವು ಹೊಸ ಅರ್ಜಿದಾರರಿಗೆ ಹೂಡಿಕೆ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಿದೆ. ಹೂಡಿಕೆಯ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ₹300 ಕೋಟಿಯಿಂದ ₹150 ಕೋಟಿಗಳಿಗೆ (ಭಾಗ-1) ಮತ್ತು ₹100 ಕೋಟಿಯಿಂದ ₹50 ಕೋಟಿಗಳಿಗೆ (ಭಾಗ-2) ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಕನಿಷ್ಠ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಹಿವಾಟು ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಸಹ 25% ರಿಂದ 10% ಗೆ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಪನ್ನ ಬುಟ್ಟಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ಫೈಬರ್ (MMF) ಉಡುಪುಗಳು, ಬಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಜವಳಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಹೊಸ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಸಹ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ.

ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಬೆಂಬಲ: ಉತ್ಪಾದನಾ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಸಮರ್ಥ – ಜವಳಿ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಯೋಜನೆಯಂತಹ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ನೇಕಾರರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಮರ್ಥ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಡಿಸೆಂಬರ್ 2025 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ 5.35 ಲಕ್ಷ ಫಲಾನುಭವಿಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು 4.20 ಲಕ್ಷ ಫಲಾನುಭವಿಗಳಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ: ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಜವಳಿ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು, ಸಚಿವಾಲಯವು ವ್ಯಾಪಾರ ಮೇಳಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಕೈಮಗ್ಗ ರಫ್ತು ಪ್ರಚಾರ ಮಂಡಳಿ, ಕಾರ್ಪೆಟ್ ರಫ್ತು ಪ್ರಚಾರ ಮಂಡಳಿ, ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ರಫ್ತು ಪ್ರಚಾರ ಮಂಡಳಿಯಂತಹ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉತ್ಪನ್ನ-ಕೇಂದ್ರಿತ ಮಂಡಳಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ರಫ್ತು ಪ್ರಚಾರ ಮಂಡಳಿಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಜಾಗತಿಕ ಮೆಗಾ ಜವಳಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾದ ಭಾರತ್ ಟಿಇಎಕ್ಸ್‌ಗೂ ಸಚಿವಾಲಯ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಜವಳಿ ಮೌಲ್ಯ ಸರಪಳಿಯ ಬಲವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜವಳಿ, ಫ್ಯಾಷನ್ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ಇತ್ತೀಚಿನ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ಭಾರತವನ್ನು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಸೋರ್ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆಗೆ ಆದ್ಯತೆಯ ತಾಣವಾಗಿ ಇರಿಸುತ್ತದೆ.

ರಫ್ತು ಪ್ರಚಾರ ಉಪಕ್ರಮಗಳು: ಜಾಗತಿಕ ಸವಾಲುಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷ 2025-26 ರ ಮೊದಲಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರತದ ಜವಳಿ ಮತ್ತು ಉಡುಪುಗಳ ರಫ್ತು ಗಮನಾರ್ಹ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ಈ ವಲಯದ ರಫ್ತುಗಳನ್ನು (ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ) ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದರ ರಫ್ತು ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು, ಸರ್ಕಾರವು ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಸುಂಕಗಳ ರಿಯಾಯಿತಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಸುಂಕಗಳ ರಿಯಾಯಿತಿ ಯೋಜನೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಳ್ಳದ ಜವಳಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು (ಉಡುಪುಗಳು ಮತ್ತು ತಯಾರಿಸಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿದೆ) ರಫ್ತು ಮಾಡಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಮೇಲಿನ ಸುಂಕಗಳು ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆಗಳ ವಿನಾಯಿತಿ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಇದು ಗುಪ್ತ ರಫ್ತು ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು (ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಸುಂಕಗಳು) ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಎಂಎಸ್‌ಎಂಇಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವ ಕಾರಣ, ಇತ್ತೀಚಿನ ರಫ್ತು ಪ್ರಚಾರ ಮಿಷನ್, ಅದರ ಎರಡು ಘಟಕಗಳಾದ ನಿರ್ಯಾತ್ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹನ್ (ಆರ್ಥಿಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವುದು) ಮತ್ತು ನಿರ್ಯಾತ್ ದಿಶಾ (ಆರ್ಥಿಕೇತರ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವುದು) ಮೂಲಕ, ಕರಕುಶಲ ವಲಯದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಉತ್ಪಾದನೆ, ವಿತರಣೆ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.

ವಿಶಾಲ ನೀತಿ ಸುಧಾರಣೆಗಳು

ಇತ್ತೀಚಿನ ನೀತಿ ಸುಧಾರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಿಎಸ್‌ಟಿ ತರ್ಕಬದ್ಧಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು 29 ಕಾರ್ಮಿಕ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು 4 ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಹಿತೆಗಳಾಗಿ ಏಕೀಕರಿಸುವುದು ಸೇರಿವೆ: ವೇತನ ಸಂಹಿತೆ 2019, ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತಾ ಸಂಹಿತೆ 2020, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಬಂಧಗಳ ಸಂಹಿತೆ 2020 ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ, ಸುರಕ್ಷತೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಸಂಹಿತೆ 2020. ವಿಗ್ರಹಗಳು, ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು, ಇನ್ಲೇ ಕೆಲಸ, ಟೆರಾಕೋಟಾ, ಕೈಚೀಲಗಳು, ಕಲಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಟೇಬಲ್ ಸಾಮಾನುಗಳ ಮೇಲಿನ ಜಿಎಸ್‌ಟಿ ದರ ಕಡಿತಗಳು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ಜನರಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ತಂದಿವೆ. ಇದು 'ಸ್ಥಳೀಯಕ್ಕಾಗಿ ಧ್ವನಿ' ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ, ಆಮದು ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಹಿತೆಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕಾರ್ಮಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಘನತೆಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಕನಿಷ್ಠ ವೇತನಗಳ ಸಾರ್ವತ್ರೀಕರಣ, ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯದ ನಿಷೇಧ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತೃತ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆಯಂತಹ ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನ ನೀಡುತ್ತವೆ

ಉಪಸಂಹಾರ

ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ವಲಯವು ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗುರುತಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ಅರೆ-ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ್ಯಂತ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ, ಇದು ಭಾರತದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲತೆಯ ಆಳವಾದ ನಿಧಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಮೇಲಿನ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಜಾಗತಿಕ ಆಸಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ, ಈ ವಲಯವು ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಬಲವಾದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೌಶಲ್ಯ ತರಬೇತಿ, ಕ್ಲಸ್ಟರ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಬೆಂಬಲ, ಡಿಜಿಟಲ್ ವೇದಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳು, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ವಿಶಾಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಈ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳು ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತಿವೆ, ಮೌಲ್ಯ ಸರಪಳಿಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಊಹಿಸಬಹುದಾದ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯವನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಿವೆ.

ಶ್ರೀಮಂತ ಪರಂಪರೆ, ನುರಿತ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರ ನೀತಿ ಬೆಂಬಲದ ಸಮೃದ್ಧ ಸಂಯೋಜನೆಯೊಂದಿಗೆ, ಭಾರತದ ಕರಕುಶಲ ವಲಯವು ಮುಂಬರುವ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು, ಗ್ರಾಮೀಣ ಜೀವನೋಪಾಯವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.