पत्र सूचना कार्यालय

ಪೀಠಿಕೆ

ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯು ಲಕ್ಷಾಂತರ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಪ್ರಗತಿ ಸಾಧಿಸಿದೆ. ಆಹಾರವನ್ನು ಸುಡಲು ಬೆಂಕಿಯ ಆರಂಭಿಕ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ಹಾಕುವುದು, ಹುದುಗಿಸುವುದು, ಘನೀಕರಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಒಣಗಿಸುವಿಕೆಯಂತಹ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಮೂಲಕ ಬೆಳೆದು, ಈಗ 3D ಆಹಾರ ಮುದ್ರಣದಂತಹ ಆಧುನಿಕ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳವರೆಗೂ ತಲುಪಿದೆ. ಇಂದು, ಕೈಗಾರಿಕಾ ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯು ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತ, ಸ್ಥಿರ, ರುಚಿಕರ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಬೃಹತ್-ಪ್ರಮಾಣದ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ-ಚಾಲಿತ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶೇಖರಣಾ ಅವಧಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಉತ್ಪನ್ನಕ್ಕೆ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತವೆ.

ಇದಲ್ಲದೆ, ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯು ವಿಜ್ಞಾನ-ಚಾಲಿತ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತ, ಹೆಚ್ಚು ಪೌಷ್ಟಿಕ ಮತ್ತು ಅನುಕೂಲಕರ ಆಹಾರವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪಾಶ್ಚರೀಕರಣ, ಕ್ರಿಮಿನಾಶಕ, ಒಣಗಿಸುವಿಕೆ, ಘನೀಕರಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆದಂತಹ ತಂತ್ರಗಳು ಹಾನಿಕಾರಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು, ಹಾಳಾಗುವುದನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಶೇಖರಣಾ ಅವಧಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಫಸಲನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ, ಸಂಸ್ಕರಣೆಯು ಆಹಾರದ ಕೊಳೆಯುವಿಕೆಯನ್ನು ಸಹ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹುದುಗುವಿಕೆ, ಮೊಳಕೆ ಬರಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಬಲವರ್ಧನೆಯಂತಹ ವಿಧಾನಗಳು ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ವಿಶೇಷ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯು ಲ್ಯಾಕ್ಟೋಸ್-ಮುಕ್ತ ಹಾಲು ಮತ್ತು ಗ್ಲುಟೆನ್-ಮುಕ್ತ ಹಿಟ್ಟಿನಂತಹ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ರಚನೆಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯು ಕೃಷಿ-ಆಹಾರ ಮೌಲ್ಯ ಸರಪಳಿಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ, ಕೈಗೆಟುಕುವ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತ ಆಹಾರಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯ ವಿವಿಧ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ, ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯು ಅದರ ಬಲವಾದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮತ್ತು ಸಾಬೀತಾಗಿರುವ ಸುರಕ್ಷತಾ ದಾಖಲೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ತಂತ್ರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ. ಸಂರಕ್ಷಣೆದಿಂದ ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ಆಹಾರಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿವೆ, ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಯಾವುದೇ ವಿಷವೈಜ್ಞಾನಿಕ, ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಅಥವಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿಲ್ಲ. ಇದರ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಅಮೇರಿಕನ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್, ಅಮೇರಿಕನ್ ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರೋಎಂಟರಲಾಜಿಕಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್, ಅಮೇರಿಕನ್ ಡಯೆಟೆಟಿಕ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ​​ಮತ್ತು ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಫುಡ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಸ್ಟ್‌ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಘಗಳು ಅನುಮೋದಿಸಿವೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಆಲೂಗಡ್ಡೆ, ಈರುಳ್ಳಿ, ಮಸಾಲೆ ಪದಾರ್ಥಗಳು, ಮಾವು, ಧಾನ್ಯಗಳು, ಬೇಳೆಕಾಳುಗಳು ಮತ್ತು ಎಣ್ಣೆಕಾಳುಗಳಂತಹ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಿಸಲು ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ತಂತ್ರವು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ:

 b. ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ತರಕಾರಿಗಳ ಶೇಖರಣಾ ಅವಧಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು

 c. ಕೀಟಗಳ ಬಾಧೆಯನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದು

d. ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಯ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು

 e. ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕರೋಗ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ರಫ್ತು ಅಗತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದು

ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆದಲ್ಲಿ, ಅನ್ವಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಮೂರು ವಿಧದ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:

  ಗಾಮಾ ಕಿರಣಗಳು: ಕೋಬಾಲ್ಟ್-60 ರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಶೀಲ ರೂಪಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಐಸೋಟೋಪ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮಂಡಳಿಯು ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಕ್ಕಾಗಿ ಕೋಬಾಲ್ಟ್-60 ಅನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ. ಈ ಮೂಲವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಬಿಆರ್‌ಐಟಿ ನೊಂದಿಗೆ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದ ಅಥವಾ ಒಪ್ಪಂದವು ಪೂರ್ವಾವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ.

  ಎಕ್ಸ್-ಕಿರಣಗಳು: ಹೆಚ್ಚಿನ-ಶಕ್ತಿಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ಗುರಿ ವಸ್ತುವಿನ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಾರವಾದ ಲೋಹಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ) ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿ ಆಹಾರದೊಳಗೆ ಕಳುಹಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಇವುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

  ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ಕಿರಣಗಳು: ಇದು ವೇಗವರ್ಧಕದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಹೆಚ್ಚಿನ-ಶಕ್ತಿಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಆಹಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ಇದು ವೇಗದ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಂರಕ್ಷಣೆಯು, ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಮಾಡಿದ ಆಹಾರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವಾಗ ಗ್ರಾಹಕರು ಮಾಹಿತಿ ಆಧಾರಿತ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಗ್ರಾಹಕರು ಎಫ್ಎಸ್ಎಸ್ಎಐ ಪರವಾನಗಿ ಸಂಖ್ಯೆ, ಸಾವಯವ ಅಥವಾ ಬಲವರ್ಧನೆಯ ಲೋಗೊಗಳು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಬ್ಬಿಣ, ವಿಟಮಿನ್ ಡಿ ಯೊಂದಿಗೆ ಬಲವರ್ಧನೆ), ಗುಣಮಟ್ಟದ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣಗಳು  ಮತ್ತು ಅಗ್ಮಾರ್ಕ್, ಬಿಐಎಸ್, ವೇಗನ್, ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಂತಹ ಇತರ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣಗಳ ಲೋಗೊಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಆರಿಸಬೇಕು.

ಗ್ರಾಹಕರು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಲೇಬಲ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕು. ಪ್ರತಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮೌಲ್ಯಗಳಾದ ಕ್ಯಾಲೋರಿಗಳು, ಕೊಬ್ಬು, ಸಕ್ಕರೆ, ಸೋಡಿಯಂ, ಸೇರಿಸಿದ ಸಕ್ಕರೆಗಳು, ಸ್ಯಾಚುರೇಟೆಡ್ ಕೊಬ್ಬುಗಳು, ಫೈಬರ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಟೀನ್‌ನ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಹರಿಸಬೇಕು. ಘಟಕಾಂಶಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು ಸಹ ಅಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ; ಇದರಿಂದ ಗುಪ್ತ ಸಕ್ಕರೆಗಳು, ಕೃತಕ ಸೇರ್ಪಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. 'ಕಡಿಮೆ-ಕೊಬ್ಬು', 'ಸಕ್ಕರೆ-ರಹಿತ', 'ಮನೆಯಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ್ದು', ಅಥವಾ 'ನೈಸರ್ಗಿಕ' ದಂತಹ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಪದಗುಚ್ಛಗಳ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಗ್ರಾಹಕರು ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಬೇಕು, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಪದಗಳು ತಪ್ಪುದಾರಿಗೆಳೆಯುವಂತಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯಕರ ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆವು ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟದ ಭರವಸೆಯ ಹೆಚ್ಚುವರಿ, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಪದರವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ತಲುಪುವ ಆಹಾರವು ಹೆಚ್ಚು ತಾಜಾ, ಸ್ವಚ್ಛ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಶೆಲ್ಫ್ ಲೈಫ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಸಂಯೋಜಿತ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಘಟಕದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಿ ಬೆಂಬಲ ಲಭ್ಯವಿದೆ.

ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಯೋಜನೆ - ಐಸಿಸಿವಿಎಐ

ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ ಬಹು-ಉತ್ಪನ್ನ ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಶೇಖರಣಾ ಅವಧಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕೊಯ್ಲು ನಂತರದ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಹಾಳಾಗುವ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ವ್ಯರ್ಥವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಕಿಸಾನ್ ಸಂಪದ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಸಂಯೋಜಿತ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ (ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕೊಯ್ಲು ನಂತರದ ನಷ್ಟಗಳ ನಿರಂತರ ಸವಾಲನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಣ್ಣುಗಳು, ತರಕಾರಿಗಳು, ಡೈರಿ, ಮಾಂಸ, ಕೋಳಿ ಮತ್ತು ಮೀನುಗಳಂತಹ ಹೆಚ್ಚು ಹಾಳಾಗುವ ಸರಕುಗಳಿಗೆ ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಕೊಯ್ಲು ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆ, ಸಾಗಾಣಿಕೆ, ಶೇಖರಣೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯಾದ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹ ನಷ್ಟಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ರೈತರ ಆದಾಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಗ್ರಾಹಕರ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಉದ್ದೇಶವೆಂದರೆ, ಹೊಲದಿಂದ ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಳಿಗೆಗಳವರೆಗೆ ಅಡಚಣೆಯಿಲ್ಲದ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಜಾಲವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು. ಇದರಿಂದ ನಷ್ಟವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ರೈತರಿಗೆ ಸುಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕ ಆದಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವುದು.

ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮೊದಲು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, 2016-17ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಮರುರಚನೆ ಮಾಡಿ ಪಿಎಂಕೆಎಸ್‌ವೈ ಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಪಿಎಂಕೆಎಸ್‌ವೈ ಯು MoFPI ಯ ಛತ್ರಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಉತ್ಪಾದನೆಯಿಂದ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರದವರೆಗೆ ದಕ್ಷ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿ ಸಂಪರ್ಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಧುನಿಕ ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗೆ, ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಯು ರೈತರು, ಸಂಸ್ಕಾರಕರು ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಸಂಯೋಜಿತ, ಅಂತ್ಯದಿಂದ-ಅಂತ್ಯದ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಏಕೀಕರಣವು ವ್ಯರ್ಥವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು, ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಮತ್ತು ಹಾಳಾಗುವ ಸರಕುಗಳ ವಲಯದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಉಪಕ್ರಮದ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಉದ್ದೇಶಗಳು

ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದ ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿರುವ ಐಸಿಸಿವಿಎಐ (ಸಂಯೋಜಿತ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ) ದ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಭಾರತದ ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು, ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ರೈತರ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದರ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿವೆ. ಕೊಯ್ಲು ನಂತರದ ನಷ್ಟವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು, ಸೂಕ್ತ ತಾಪಮಾನವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಹಾಳಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಈ ಉಪಕ್ರಮವು ಹೊಲದಿಂದ ಗ್ರಾಹಕರವರೆಗೆ ಸಂಯೋಜಿತ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ. ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಶೇಖರಣೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಣೆಯ ಮೂಲಕ, ಇದು ತಾಜಾತನ, ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಾರೆ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಈ ಯೋಜನೆಯು ಶೇಖರಣಾ ಅವಧಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಮತ್ತು ಹೊಸ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆಯನ್ನು ಸಹ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಉತ್ಪಾದಕರ ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ರೈತರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಮೂಲಕ, ಇದು ಸಂಕಷ್ಟದ ಮಾರಾಟವನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಇದು ರೈತರಿಗೆ ನ್ಯಾಯಯುತ ಪ್ರತಿಫಲವನ್ನು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಸ್ಥಿರವಾದ, ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯ ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಐಸಿಸಿವಿಎಐ ಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು

ಈ ಯೋಜನೆಯು ಸಂಪೂರ್ಣ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯಾದ್ಯಂತ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಹೊಲದ ಮಟ್ಟದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿಗೆ ಬಲವಾದ ಒತ್ತು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ಪಡೆಯಲು, ಅರ್ಜಿದಾರರು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮಟ್ಟದ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ವಿತರಣಾ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಶೈತ್ಯೀಕರಿಸಿದ ಅಥವಾ ಇನ್ಸುಲೇಟೆಡ್ ಸಾರಿಗೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

ಪ್ರಗತಿಯ ಅವಲೋಕನ ಮತ್ತು ಸಾಧಿಸಿದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳು

ವಿಸ್ತೃತ ಆರ್ಥಿಕ ವೆಚ್ಚ: ಜುಲೈ 2025 ರಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರವು ಪಿಎಂಕೆಎಸ್‌ವೈ (ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಕಿಸಾನ್ ಸಂಪದ ಯೋಜನೆ) ಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ₹1,920 ಕೋಟಿಗಳ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ 15ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ಅವಧಿಗೆ (ಮಾರ್ಚ್ 31, 2026 ರವರೆಗೆ) ಒಟ್ಟು ಹಂಚಿಕೆಯು ₹6,520 ಕೋಟಿಗಳಿಗೆ ಏರಿತು. ಈ ಅನುಮೋದನೆಯು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಲು ₹1,000 ಕೋಟಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ:

  ಸಂಯೋಜಿತ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 50 ಬಹು-ಉತ್ಪನ್ನ ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಘಟಕಗಳು.

  ಆಹಾರ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟ ಖಾತರಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 100 ಎನ್‌ಎಬಿಎಲ್‌-ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಆಹಾರ ಪರೀಕ್ಷಾ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳು .

ಈ ಗಮನಾರ್ಹ ಹೆಚ್ಚಳವು ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಸರ್ಕಾರದ ಬಲವಾದ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ 50 ಬಹು-ಉತ್ಪನ್ನ ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಘಟಕಗಳು ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೊಳಿಸಿದ ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಒಟ್ಟು 20-30 ಲಕ್ಷ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್‌ಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.

ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರಗತಿ: 2008 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ, ಜೂನ್ 2025 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 395 ಸಂಯೋಜಿತ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 291 ಯೋಜನೆಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದ್ದು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿವೆ, ಇವು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 25.52 ಲಕ್ಷ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್‌ಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 114.66 ಎಲ್‌ಎಂಟಿ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿವೆ. ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿದ ಯೋಜನೆಗಳು ದೇಶಾದ್ಯಂತ 1,74,600 ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿವೆ.

2016-17 ರಿಂದ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ. 2016-17ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಿಂದ, ಅನುಮೋದಿತ 269 ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಲು ₹2,066.33 ಕೋಟಿಗಳ ಅನುಮೋದಿತ ಸಹಾಯಧನ/ಸಬ್ಸಿಡಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ₹1,535.63 ಕೋಟಿಗಳ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ದೇಶದಾದ್ಯಂತ 169 ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡು ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿವೆ.

ಬಹು-ಉತ್ಪನ್ನ ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಘಟಕಗಳ ಸ್ಥಿತಿ: ಆಗಸ್ಟ್ 2025 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಬಹು-ಉತ್ಪನ್ನ ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು MoFPI (ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯ) ಒಟ್ಟು 16 ಯೋಜನಾ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 9 ಘಟಕಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿವೆ ಅಥವಾ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ, ಆದರೆ 7 ಘಟಕಗಳು ಇನ್ನೂ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಹಂತದಲ್ಲಿವೆ. ಒಟ್ಟು ₹112.99 ಕೋಟಿಗಳ ಸಹಾಯಧನವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ ₹68.38 ಕೋಟಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಉಪಸಂಹಾರ

ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸವಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ, ಹೊಲದಿಂದ ಗ್ರಾಹಕರವರೆಗೆ ಹಾಳಾಗುವ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿದೆ. ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು, ಶೇಖರಣಾ ಅವಧಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಕೊಯ್ಲು ನಂತರದ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ರೈತರು, ಸಂಸ್ಕಾರಕರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸ ಬಲಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದೊಂದಿಗೆ, ಭಾರತವು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವುಳ್ಳ, ಆಧುನಿಕ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥ ಆಹಾರ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯತ್ತ ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ, ಇದು ಪ್ರತಿ ಮನೆಗೂ ಹೆಚ್ಚು ತಾಜಾ, ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಆಹಾರವನ್ನು ತಲುಪುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

References:

Ministry of Food Processing Industries

• https://www.mofpi.gov.in/sites/default/files/operational_revised_cold_chain_scheme_duidelines_dated_22.05.2025_1.pdf
• https://www.mofpi.gov.in/sites/default/files/eoi_notice_for_setting_up_of_irradiation_projects_1_0.pdf

Food Safety and Standards Authority of India

• https://www.fssai.gov.in/upload/uploadfiles/files/Guidance_Note_Irradiated_Food_Safe_24_12_2018.pdf?utm_

Lok Sabha

• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU4765_0iC8JS.pdf?source=pqals
• https://sansad.in/getFile/lsscommittee/Agriculture,%20Animal%20Husbandry%20and%20Food%20Processing/18_Agriculture_Animal_Husbandry_and_Food_Processing_21.pdf?source=loksabhadocs

Rajya Sabha

• https://www.mofpi.gov.in/sites/default/files/_annex_267_as49_vjhbqn.pdf
• https://sansad.in/getFile/annex/268/AU1511_fHvl3u.pdf?source=pqars

PIB Press Releases:

• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2151371&reg=3&lang=2
• https://www.pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=2150644&reg=6&lang=1

PIB Backgrounders:

• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2183607&reg=3&lang=2
• https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=154987&ModuleId=3&reg=3&lang=2

Click here to see pdf 

*****