Infrastructure
বিদ্যুৎ (সংশোধনী) বিধেয়ক, ২০২৫: বিদ্যুৎ খণ্ডৰ সংস্কাৰ
Posted On:
22 NOV 2025 5:09PM
|
মুখ্য তথ্য
এই বিধেয়কখনৰ লক্ষ্য হৈছে বিদ্যুতৰ খৰচ হ্ৰাস কৰি আৰু অন্তৰ্নিহিত ‘ক্ৰছ-চাবচিডি’ হ্ৰাস কৰি ভাৰতীয় উদ্যোগ আৰু লজিষ্টিক খণ্ডক অধিক প্ৰতিযোগিতামূলক কৰি তোলা।
ই এনে শুল্ক সমৰ্থন কৰে যিয়ে শক্তি খণ্ডক আৰ্থিকভাৱে সুস্থিৰ কৰি ৰাখিবলৈ বিদ্যুতৰ প্ৰকৃত খৰচ প্ৰতিফলিত কৰে, একে সময়তে কৃষক আৰু কম আয়ৰ পৰিয়ালৰ বাবে ৰাজসাহায্যযুক্ত শুল্ক সম্পূৰ্ণৰূপে সুৰক্ষিত কৰে।
ই শক্তি খণ্ডত বিত্তীয় সমস্যা ৰোধ কৰিবলৈ আৰু এক সুস্থিৰ, বিনিয়োগ-বন্ধুত্বপূৰ্ণ পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰিবলৈ নিয়ন্ত্ৰণমূলক জবাবদিহিতা উন্নত কৰে।
ই একাধিক ব্যৱহাৰকাৰীক বিদ্যুৎ নেটৱৰ্ক ভগাই লোৱাৰ অনুমতি দিয়ে, অপ্ৰয়োজনীয় ডুপ্লিকেচন এৰাই চলাত সহায় কৰে, ছিষ্টেমৰ খৰচ হ্ৰাস কৰে, আৰু বিতৰণ আন্তঃগাঁথনিৰ দ্ৰুত সম্প্ৰসাৰণ সমৰ্থন কৰে।
ইয়াত বিদ্যুৎ যোগানৰ মান আৰু নিৰ্ভৰযোগ্যতা উন্নত কৰাৰ লগতে নীতি ৰূপায়ণৰ ক্ষেত্ৰত কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্য চৰকাৰৰ মাজত উন্নত সমন্বয় সুনিশ্চিত কৰাত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে।
|
পাতনি
ক্ষীপ্ৰতাৰে বিকশিত অৰ্থনীতিৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণৰ বাবে ভাৰতৰ শক্তি খণ্ডৰ উন্নীতকৰণৰ দিশত বিদ্যুৎ (সংশোধনী) বিধেয়ক, ২০২৫ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ। ইয়াৰ লক্ষ্য হৈছে কৃষক আৰু পৰিয়ালৰ পৰা আৰম্ভ কৰি দোকান আৰু উদ্যোগলৈকে প্ৰতিজন গ্ৰাহকক নিৰ্ভৰযোগ্য, সুলভ মূল্যৰ আৰু উচ্চমানৰ শক্তি প্ৰদান কৰা আধুনিক বিদ্যুৎ ব্যৱস্থা গঢ়ি তোলা। এই বিধেয়কখনে পুৰণি একক যোগানকাৰী মডেলৰ পৰা আঁতৰি আহি এটা পৰিৱেশন ভিত্তিক ব্যৱস্থাক উৎসাহিত কৰে য’ত ৰাজহুৱা আৰু ব্যক্তিগত বিদ্যুৎ কোম্পানীসমূহে গ্ৰাহকক উন্নত সেৱা প্ৰদানৰ বাবে ন্যায্যভাৱে প্ৰতিযোগিতাত অৱতীৰ্ণ হ’ব পাৰে। ইয়াৰ উপৰিও ই বৰ্তমানৰ বিদ্যুৎ নেটৱৰ্কৰ অধিক স্মাৰ্ট আৰু অধিক কাৰ্যক্ষম ব্যৱহাৰক প্ৰসাৰিত কৰে, অধিক স্বচ্ছতা আৰু জবাবদিহিতাৰ সৈতে, যাতে মানুহে শক্তিৰ বাবে দিয়া প্ৰতিটো টকাৰ সৰ্বোচ্চ মূল্য পায়।
সংস্কাৰৰ এটা মূল বৈশিষ্ট্য হ’ল কৃষক আৰু কম আয়ৰ পৰিয়ালৰ বাবে ৰাজসাহায্যযুক্ত বিদ্যুৎ শুল্ক সম্পূৰ্ণৰূপে সুৰক্ষিত হৈ থাকিব। এই বিধেয়কখনে কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্যসমূহে একেলগে কাম কৰাৰ বাবেও এক শক্তিশালী মঞ্চৰ সৃষ্টি কৰে, যাৰ ফলত ৰাষ্ট্ৰসমূহক নীতি গঠনত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা প্ৰদান কৰা হয়। এই বিধেয়কখন কেৱল এটা সৰু আপডেট নহয়, ই আধুনিক, দক্ষ, আৰু স্থিতিস্থাপক শক্তি খণ্ড গঢ়ি তোলাৰ বাবে এক ৰোডমেপ। ই কৃষিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি উদ্যোগলৈকে সকলো খণ্ডতে ভাৰতৰ উন্নয়নৰ লক্ষ্যক উদগনি যোগায়। এই বিধেয়কখন বিকশিত ভাৰত ২০৪৭ৰ দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে মিল আছে আৰু ইয়াৰ লক্ষ্য হৈছে ভাৰতৰ দীৰ্ঘম্যাদী অৰ্থনৈতিক বিকাশ বৃদ্ধি কৰা।
বৰ্তমানৰ সংশোধন: সংশোধনীৰ আঁৰৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশবোৰ
দীৰ্ঘদিনীয়া অদক্ষতা দূৰ কৰিবলৈ, শক্তি খণ্ডত বিত্তীয় চাপ হ্ৰাস কৰিবলৈ, সুস্থ প্ৰতিযোগিতাক প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ, আৰু সমগ্ৰ ভাৰতত বিতৰণ নেটৱৰ্কৰ খৰচ কম কৰিবলৈ বিদ্যুৎ (সংশোধনী) বিধেয়ক, ২০২৫ উত্থাপন কৰা হৈছিল।
- বিলিংৰ কম দক্ষতা আৰু উচ্চ কাৰিকৰী আৰু বাণিজ্যিক লোকচান (AT&C লোকচান) ৰ বাবে বিতৰণ কোম্পানীসমূহে (ডিস্কম) যথেষ্ট আৰ্থিক লোকচানৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছে।
- বিদ্যুৎ যোগানৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰতিযোগিতা অতি কম, আৰু গ্ৰাহকে মাত্ৰ এটা ডিস্কমৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিবলৈ বাধ্য হয়, যাৰ ফলত সেৱাৰ মানদণ্ড আৰু উদ্ভাৱন সীমিত হৈ পৰে।
- ঔদ্যোগিক গ্ৰাহকে অতি উচ্চ হাৰত বিদ্যুত মাচুল পৰিশোধ কৰে, যাতে আন গোটসমূহে ৰাজসাহায্যযুক্ত বিদ্যুৎ লাভ কৰিব পাৰে। এই ক্ৰছ-চাবচিডিজেশ্যনে উদ্যোগসমূহৰ বাবে খৰচ বৃদ্ধি কৰে আৰু তেওঁলোকৰ প্ৰতিযোগিতামূলক ক্ষমতা হ্ৰাস কৰে।
বিদ্যুৎ (সংশোধনী) বিধেয়ক, ২০২৫ৰ লক্ষ্য হৈছে ক্ৰছ-ছাবচিডি হ্ৰাস কৰি, বিদ্যুতৰ প্ৰকৃত খৰচ প্ৰতিফলিত কৰা শুল্কক উৎসাহিত কৰি, আৰু উদ্যোগসমূহে বজাৰৰ পৰা পোনপটীয়াকৈ বিদ্যুৎ ক্ৰয় কৰিবলৈ অনুমতি দি শক্তি বজাৰখনে কেনেদৰে কাম কৰে সেইটো সলনি কৰা। ইয়াৰ দ্বাৰা ভাৰতীয় উৎপাদন ব্যয় ব্যয়বহুল আৰু কম প্ৰতিযোগিতামূলক কৰি তোলা দীৰ্ঘদিনীয়া বাধাসমূহ দূৰ হ’ব। লক্ষ্য হৈছে উদ্যোগসমূহৰ বাবে বিদ্যুৎ অধিক সুলভ, নিৰ্ভৰযোগ্য, আৰু বজাৰৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ সৈতে ভালদৰে মিল থকা, একে সময়তে কৃষক আৰু অন্যান্য যোগ্য গ্ৰাহকৰ বাবে ৰাজসাহায্যযুক্ত বিদ্যুৎ সম্পূৰ্ণৰূপে সুৰক্ষিত কৰা।
এই বিধেয়কখনে ৰাজ্যিক বিদ্যুৎ নিয়ন্ত্ৰণ আয়োগসমূহক খৰচ নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ ক্ষমতা প্ৰদান কৰে যাতে সকলো বিতৰণ কোম্পানীয়ে বিদ্যুৎ নেটৱৰ্কৰ উন্নয়নত ন্যায্যভাৱে অৰিহণা যোগায়। এই নিয়ন্ত্ৰিত চাৰ্জসমূহ নেটৱৰ্ক ব্যৱহাৰ কৰা প্ৰতিটো ৰাজহুৱা বা ব্যক্তিগত বিতৰণ কোম্পানীৰ ক্ষেত্ৰত সমানে প্ৰযোজ্য হ’ব। এই ব্যৱস্থাই নিশ্চিত কৰে যে বিতৰণ উপযোগিতাসমূহৰ হাতত কৰ্মচাৰীৰ দৰমহা দিবলৈ, নিয়মীয়া ৰক্ষণাবেক্ষণ কৰিবলৈ, আৰু ভৱিষ্যতে নেটৱৰ্ক সম্প্ৰসাৰণত বিনিয়োগ কৰিবলৈ পৰ্যাপ্ত ধন থাকে।
|
ISTS মডেল: দক্ষ, ন্যায্য, নিৰ্ভৰযোগ্য
ভাৰতে ইতিমধ্যে এটা সফল আন্তঃৰাজ্যিক সংবহন ব্যৱস্থা (ISTS) চলাই আছে যিটো শ্বেয়াৰড নেটৱৰ্ক আন্তঃগাঁথনিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠিছে। পাৱাৰগ্ৰিড (এটা কেন্দ্ৰীয় PSU)কে ধৰি ৰাজহুৱা আৰু ব্যক্তিগত সংবহন সেৱা প্ৰদানকাৰী (TSP) দুয়োটাই কেন্দ্ৰীয় বিদ্যুৎ নিয়ন্ত্ৰণ আয়োগৰ (CERC) তত্বাৱধানত ISTS প্ৰকল্প নিৰ্মাণৰ বাবে প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণ কৰে। ISTS ৰ ব্যৱহাৰকাৰীসকলে মাহেকীয়া পেমেণ্ট কৰে, আৰু এই পেমেণ্টসমূহ তাৰ পিছত সকলো TSP ৰ মাজত ন্যায্যভাৱে বিতৰণ কৰা হয়। এই ব্যৱস্থাই খৰচ হ্ৰাস কৰাত আৰু নিৰ্মাণৰ সময়সীমা কম কৰাত সহায় কৰিছে, একে সময়তে সংবহন নেটৱৰ্কৰ উচ্চ নিৰ্ভৰযোগ্যতা নিশ্চিত কৰিছে।
|
শক্তিশালী সংস্কাৰ: বিধেয়কখনৰ মূল স্তম্ভবোৰ
বিদ্যুৎ (সংশোধনী) বিধেয়ক, ২০২৫য়ে অধিক কাৰ্যক্ষম, আৰ্থিক আৰু পৰিৱেশগতভাৱে বহনক্ষম, স্বচ্ছ, আৰু গ্ৰাহককেন্দ্ৰিক শক্তি খণ্ডৰ পথ প্ৰস্তুত কৰে। ই সমগ্ৰ দেশতে বিদ্যুৎ বিতৰণ আধুনিকীকৰণৰ বাবে স্পষ্ট নিয়মৰ সৈতে গাঁথনিগত সংস্কাৰৰ সংমিশ্ৰণ ঘটায়। পৰিৱৰ্তিত প্ৰয়োজনীয়তাৰ সৈতে খোজ মিলাই বিধেয়কখনৰ লক্ষ্য হৈছে গ্ৰাহকৰ বাবে উন্নত সেৱা, ইউটিলিটিৰ বাবে বিত্তীয় অনুশাসন, আৰু খণ্ডটোৰ বাবে দীৰ্ঘম্যাদী বহনক্ষম বৃদ্ধি নিশ্চিত কৰা।
বিধেয়কখনে চৰকাৰী আৰু ব্যক্তিগত বিদ্যুৎ বিতৰণ কোম্পানীসমূহৰ মাজত ন্যায্য প্ৰতিযোগিতাক উৎসাহিত কৰে, ৰাজ্যিক বিদ্যুৎ নিয়ন্ত্ৰণ আয়োগসমূহৰ (SERC) তত্বাৱধানত। ইয়াৰ ফলত সেৱাৰ মান উন্নত হ’ব, দক্ষতা বৃদ্ধি হ’ব, আৰু উদ্যোগসমূহৰ বাবে শক্তি অধিক সুলভ হ’ব বুলি আশা কৰা হৈছে। একচেটিয়া অধিকাৰৰ পৰা আঁতৰি গৈ পৰিৱেশন ভিত্তিক যোগান ব্যৱস্থাৰ দিশে আগবাঢ়ি গৈ বিধেয়কখনে অধিক জবাবদিহি আৰু গ্ৰাহক-বন্ধুত্বপূৰ্ণ বিদ্যুৎ খণ্ডৰ সৃষ্টি কৰে, একে সময়তে কৃষক আৰু অন্যান্য ৰাজসাহায্যপ্ৰাপ্ত গ্ৰাহকৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰে।
|
গাঁথনিগত সংস্কাৰ
|
- একাধিক কোম্পানীক ভাগ-বতৰা কৰা আৰু দক্ষ নেটৱৰ্ক ব্যৱহাৰ কৰি একেটা অঞ্চলতে কাম কৰাৰ অনুমতি দি বিদ্যুৎ বিতৰণত নিয়ন্ত্ৰিত প্ৰতিযোগিতাৰ অনুমতি দিয়া।
|
- সকলো বিতৰণ কোম্পানীয়ে ইউনিভাৰ্চেল চাৰ্ভিচ অবলিগেচন (USO) মানি চলিব লাগিব, অৰ্থাৎ তেওঁলোকে প্ৰতিজন গ্ৰাহকক বৈষম্য নকৰাকৈ বিদ্যুৎ যোগান ধৰিব লাগিব। কিন্তু ৰাজ্য চৰকাৰৰ সৈতে আলোচনা কৰি ৰাজ্যিক বিদ্যুৎ নিয়ন্ত্ৰণ আয়োগে (SERC) মুক্ত প্ৰৱেশ (১ মেগাৱাটৰ ওপৰত) ব্যৱহাৰ কৰা বৃহৎ গ্ৰাহকৰ বাবে বিতৰকসকলক এই বাধ্যবাধকতাৰ পৰা ৰেহাই দিয়াৰ অনুমতি দিব পাৰে।
|
|
শুল্ক আৰু ক্ৰছ-ছাবচিডি যুক্তিসংগতকৰণ
|
- ই যোগানৰ প্ৰকৃত খৰচ প্ৰতিফলিত কৰা বিদ্যুৎ শুল্কক সমৰ্থন কৰে, একে সময়তে ধাৰা ৬৫ৰ অধীনত চৰকাৰী পুঁজিৰে প্ৰত্যক্ষ আৰু স্বচ্ছ ৰাজসাহায্যৰ জৰিয়তে ৰাজসাহায্যপ্ৰাপ্ত গ্ৰাহক, যেনে কৃষক আৰু কম আয়ৰ পৰিয়ালক সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে।
|
- ইয়াৰ লক্ষ্য হৈছে পাঁচ বছৰৰ ভিতৰত উৎপাদন উদ্যোগ, ৰে’লৱে, আৰু মেট্ৰ’ ৰে’লৱেৰ বাবে ক্ৰছ-চাবচিডি আঁতৰোৱা।
|
|
আন্তঃগাঁথনি আৰু নেটৱৰ্ক দক্ষতা
|
- হুইলিং চাৰ্জ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু বিতৰণ নেটৱৰ্কৰ ডুপ্লিকেচন ৰোধ কৰিবলৈ উপযুক্ত আয়োগসমূহক ক্ষমতা প্ৰদান কৰে।
|
- ইয়াত শক্তি সংৰক্ষণ ব্যৱস্থা (ESS)ৰ বাবে নিয়ম প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছে আৰু বিদ্যুৎ খণ্ডত ইয়াৰ ভূমিকা স্পষ্টভাৱে সংজ্ঞায়িত কৰা হৈছে।
|
|
প্ৰশাসন আৰু নিয়ন্ত্ৰণ শক্তিশালীকৰণ
|
- ই কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্যসমূহক নীতিগত সিদ্ধান্তসমূহৰ ওপৰত একেলগে কাম কৰাত সহায় কৰিবলৈ আৰু একমত গঢ়ি তোলাত এখন বিদ্যুৎ পৰিষদ গঠন কৰে।
|
- ইয়াৰ দ্বাৰা ৰাজ্যিক বিদ্যুৎ নিয়ন্ত্ৰণ আয়োগসমূহক মানদণ্ড বলবৎ কৰাৰ ক্ষমতা প্ৰদান কৰা হয়, নিয়ম মানি নচলা কোম্পানীসমূহক শাস্তি দিয়া, শুল্ক আবেদনত পলম হ’লে নিজাববীয়াকৈ শুল্ক নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ ক্ষমতা প্ৰদান কৰা হয়।
|
|
বহনক্ষমতা আৰু বজাৰ উন্নয়ন
|
- ইয়াৰ ফলত অজীৱাশ্ম শক্তি ক্ৰয় কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা বৃদ্ধি পায়, আৰু কোম্পানীসমূহে এই লক্ষ্যসমূহ পূৰণ কৰিব নোৱাৰিলে শাস্তিৰ সন্মুখীন হ’ব লাগিব।
|
- ই নতুন ট্ৰেডিং সঁজুলি আৰু অধিক ট্ৰেডিং প্লেটফৰ্মৰ অনুমতি দি বিদ্যুত্ শক্তি বজাৰৰ বিকাশত সহায় কৰে।
|
|
আইনী আৰু কাৰ্য্যকৰী স্পষ্টতা
|
- আপডেট কৰা সংজ্ঞা আৰু উল্লেখসমূহ (যেনে, কোম্পানী আইন ২০১৩)।
|
- বিধেয়কখনত ইলেক্ট্ৰিক লাইন কৰ্তৃপক্ষৰ বাবে বিশদ নিয়ম অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, য’ত ক্ষতিপূৰণ, বিবাদ নিষ্পত্তি, আৰু স্থানীয় কৰ্তৃপক্ষৰ সৈতে সমন্বয় আদি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। ইণ্ডিয়ান টেলিগ্ৰাফ এক্ট, ১৮৮৫ৰ অধীনত টেলিগ্ৰাফ কৰ্তৃপক্ষৰ দৰেই ইলেক্ট্ৰিক লাইন অথৰিটিৰ ক্ষমতা থাকিব।
|
সামৰণি:
বিদ্যুৎ (সংশোধনী) বিধেয়ক, ২০২৫য়ে ভাৰতৰ শক্তি খণ্ডৰ উন্নীতকৰণৰ বাবে বৃহৎ সংস্কাৰ আনিছে। ই বিদ্যুৎ বিতৰণৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰতিযোগিতাক উৎসাহিত কৰে, নিয়ন্ত্ৰণমূলক তদাৰকী উন্নত কৰে, আৰু ন্যায্য আৰু স্বচ্ছ মূল্য নিৰ্ধাৰণক সমৰ্থন কৰে। এই বিধেয়কখনে কৃষক আৰু কম আয়ৰ গ্ৰাহকৰ বাবে ৰাজসাহায্যযুক্ত বিদ্যুৎ সুৰক্ষা প্ৰদান কৰাৰ লগতে উদ্যোগসমূহে প্ৰতিযোগিতামূলক হাৰত পোনপটীয়াকৈ বিদ্যুৎ ক্ৰয় কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে। সামগ্ৰিকভাৱে এই সংস্কাৰসমূহৰ লক্ষ্য হৈছে ভাৰতৰ দীৰ্ঘম্যাদী উন্নয়নৰ লক্ষ্যসমূহক সমৰ্থন কৰি অধিক কাৰ্যক্ষম, জবাবদিহিতা বৃদ্ধিল আৰু ভৱিষ্যতৰ বাবে সাজু শক্তি ব্যৱস্থা সৃষ্টি কৰা।
সমল:
Ministry of Power:
https://powermin.gov.in/sites/default/files/webform/notices/Seeking_comments_on_Draft_Electricity_Amendment_Bill_2025.pdf
Press Information Bureau:
https://www.pib.gov.in/FactsheetDetails.aspx?Id=150442
****
DPS/RD
(Backgrounder ID: 156193)
आगंतुक पटल : 5
Provide suggestions / comments