Press Information Bureau

ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು

• ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಅವರ ಜನ್ಮದಿನದ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿ ನವೆಂಬರ್ 15 ಅನ್ನು ಜನಜಾತೀಯ ಗೌರವ ದಿವಸ (ಬುಡಕಟ್ಟು ಹೆಮ್ಮೆಯ ದಿನ) ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧದ ವಿವಿಧ ಬುಡಕಟ್ಟು ಚಳುವಳಿಗಳು ಮತ್ತು ದಂಗೆಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹಾಗೂ ಇತಿಹಾಸಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವು 11 ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಿದೆ.
• ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವು ಆದಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಆದಿ ವಾಣಿಯಂತಹ ಇತರ ಡಿಜಿಟಲ್ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಬುಡಕಟ್ಟು ಕಲೆ, ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ:

ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ ಮತ್ತು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ವಿರೋಧಿ ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಅವರ ಜನ್ಮದಿನದ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿ ಭಾರತವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ನವೆಂಬರ್ 15 ಅನ್ನು ಜನಜಾತೀಯ ಗೌರವ ದಿವಸ (ಬುಡಕಟ್ಟು ಹೆಮ್ಮೆಯ ದಿನ) ಎಂದು ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು 1874 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ಜನ್ಮದ 150 ವರ್ಷಗಳ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿ 2024-25 ಅನ್ನು ಜನಜಾತೀಯ ಗೌರವ ವರ್ಷ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ದೇಶಾದ್ಯಂತದ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಆಚರಣೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ, ಭಾರತದ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ವಿರೋಧಿ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ನಾಯಕರ ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ಹಾಗೂ ದೇಶದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯ ಶ್ರೀಮಂತ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ನವೆಂಬರ್ 1 ರಿಂದ 15 ರವರೆಗಿನ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವು ಬುಡಕಟ್ಟು ಇತಿಹಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ವಿವಿಧ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಜನಜಾತೀಯ ಗೌರವ ವರ್ಷದ ಆಚರಣೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ, ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳು, ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ನಮ್ಮ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲು 11 ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ಸಹ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಉಪಕ್ರಮ

ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆ ಮತ್ತು ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಬುಡಕಟ್ಟು ನಾಯಕರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಚಳುವಳಿಗಳು ಇಂದಿನ ಭಾರತವನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಬಹಳ ದೂರ ಸಾಗಿದ್ದರೂ, ಈ ದಂಗೆಗಳು, ಬಂಡಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಚಳುವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಬುಡಕಟ್ಟು ನಾಯಕರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು, ದಾಖಲಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಈ ಚಳುವಳಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ.

ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಎಂಬ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಬುಡಕಟ್ಟು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಹಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ವಿವರಗಳು ಕೆಳಗಿವೆ:

ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ, ಜಾರ್ಖಂಡ್ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ನಾಲ್ಕು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಹುತಾತ್ಮ ವೀರ್ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್ ಸ್ಮಾರಕ ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ

ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದ ರಾಯಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಹುತಾತ್ಮ ವೀರ್ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್ ಸ್ಮಾರಕ ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ನವೆಂಬರ್ 1 ರಂದು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು. ಇದು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ₹53.13 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ₹42.47 ಕೋಟಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಮತ್ತು ₹10.66 ಕೋಟಿ ರಾಜ್ಯದ ಪಾಲಿನ ಹಣವಾಗಿದೆ. ಇದು 16 ಗ್ಯಾಲರಿಗಳಲ್ಲಿ 650 ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪರದೆಗಳು, ಟೋಪೋಗ್ರಾಫಿಕ್ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಷನ್ ನಕ್ಷೆಗಳು, ಆಡಿಯೋ-ವಿಶುವಲ್ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು, ಎಐ-ಫೋಟೋ ಬೂತ್, ಕರ್ವ್ ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಮತ್ತು ಆರ್ ಎಫ್ ಐ ಡಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಡಿಜಿಟಲ್ ಅಳವಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಉದ್ಘಾಟನಾ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ವೀರ್ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿದರು, ಆದಿ ಶೌರ್ಯ ಎಂಬ ಇ-ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಹುತಾತ್ಮರ ವಂಶಸ್ಥರೊಂದಿಗೆ ಸಂವಾದ ನಡೆಸಿದರು.

ಚಿತ್ರ 1- ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದಲ್ಲಿರುವ ಶಹೀದ್ ವೀರ್ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್ ಸ್ಮಾರಕ ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನವೆಂಬರ್ 1 ರಂದು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು.

ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಭಾರತದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಪರಂಪರೆಯ ಅಪ್ರಕಟಿತ ವೀರರನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು:

• ಬ್ರಿಟಿಷ್ ದೌರ್ಜನ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ವೀರ್ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್ ನೇತೃತ್ವದ ಚಳುವಳಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಹುತಾತ್ಮತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.
• ಹಲ್ಬಾ ಕ್ರಾಂತಿ, ಸರ್ಗುಜಾ ಕ್ರಾಂತಿ, ಭೋಪಾಲ್ಪಟ್ಟಣಂ ಕ್ರಾಂತಿ, ಪರಲ್‌ಕೋಟ್ ಕ್ರಾಂತಿ, ತಾರಾಪುರ ಕ್ರಾಂತಿ, ಮೇರಿಯಾ ಕ್ರಾಂತಿ, ಕೋಯಿ ಕ್ರಾಂತಿ, ಲಿಂಗಾಗಿರಿ ಕ್ರಾಂತಿ, ಮುರಿಯಾ ಕ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು ಗುಂಡಾಧುರ್ ಮತ್ತು ಲಾಲ್ ಕಾಲಿಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ನೇತೃತ್ವದ ಐಕಾನಿಕ್ ಭೂಮ್ಕಲ್ ಕ್ರಾಂತಿಯಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಬುಡಕಟ್ಟು ದಂಗೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
• ಬುಡಕಟ್ಟು ಗ್ರಾಮ ರಚನೆ, ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.
• ಮಹಿಳಾ ನೇತೃತ್ವದ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ ರಾಣಿ ಚೋ-ರಿಸ್ ಕ್ರಾಂತಿ (1878) ಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಝಂಡಾ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಜಂಗಲ್ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ

ಬಿಂಜ್ವಾರ್ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದ ರಾಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸೋನಾಖಾನ್‌ನ ಜಮೀನ್ದಾರರಾಗಿದ್ದರು. 1856 ರಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟಿಷರು ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಒಡಿಶಾದಲ್ಲಿ ಬರಗಾಲ ಬಂದಾಗ, ಅವರು ಹಸಿದ ಜನರಿಗೆ ಆಹಾರ ನೀಡಲು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಧಾನ್ಯದ ಅಂಗಡಿಗಳ ಬೀಗಗಳನ್ನು ಒಡೆದು ಹಾಕಿದರು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ ರಾಯಪುರ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರಿಸಿದರು. ವೀರ್ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್ ಅಲ್ಲಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ನವೆಂಬರ್ 29, 1856 ರಂದು, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪಡೆಗಳು ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್ ಸೈನ್ಯದಿಂದ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬ್ರಿಟಿಷರು ನಂತರ ದೊಡ್ಡ ಪಡೆಯೊಂದಿಗೆ ಮರಳಿದರು, ಮತ್ತು ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್ ಸೆರೆಯಾದರು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 10, 1857 ರಂದು, ಅವರನ್ನು ಒಂದು ಅಡ್ಡರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರೂರವಾಗಿ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಯಿತು.

ಭಗವಾನ್ ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ

ಭಗವಾನ್ ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ರಾಂಚಿ, ಜಾರ್ಖಂಡ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ನವೆಂಬರ್ 15, 2021 ರಂದು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು.

ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನ ಉಲಿಹತು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಅವರು ಉಲ್ಗುಲಾನ್ ಅಥವಾ "ಗ್ರೇಟ್ ಟುಮಲ್ಟ್" (1899–1900) ಅನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು—ಇದು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವ-ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಖುಂಟ್ಕಟ್ಟಿಯ (ಸಮುದಾಯ ಭೂಮಿ ಹಕ್ಕುಗಳು) ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಗಾಗಿ ನಡೆದ ಉಗ್ರ ಚಳುವಳಿ. ಒಬ್ಬ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸುಧಾರಕ ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿ, ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭೂ ಕಾನೂನುಗಳು ಮತ್ತು ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಶೋಷಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಮುಂಡಾ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಗಳನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿದರು. ಧರ್ತಿ ಆಬಾ ("ಭೂಮಿಯ ತಂದೆ") ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಅವರು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾದ ನೈತಿಕ, ಸ್ವಯಂ ಆಡಳಿತದ ಸಮಾಜವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು 25ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ರಾಂಚಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಹುತಾತ್ಮರಾದರು.

ಬಾದಲ್ ಭೋಯ್ ರಾಜ್ಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ

ಬಾದಲ್ ಭೋಯ್ ರಾಜ್ಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಚಿಂಧ್ವಾರದಲ್ಲಿ ನವೆಂಬರ್ 15, 2024 ರಂದು ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಯಿತು.

ಬಾದಲ್ ಭೋಯ್ ಅವರು 1845ರಲ್ಲಿ ಚಿಂಧ್ವಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ, ಸಾವಿರಾರು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರು 1923 ರಲ್ಲಿ ಕಲೆಕ್ಟರ್ ಬಂಗಲೆಯ ಬಳಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನಡೆಸಿದರು. ಈ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನು ಲಾಠಿ ಚಾರ್ಜ್ ಮೂಲಕ ಎದುರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭೋಯ್ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಆಗಸ್ಟ್ 1930 ರಲ್ಲಿ, ಅರಣ್ಯ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮುರಿದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅವರನ್ನು ರಾಮಕೋನಾದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಬಂಧಿಸಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು ಮತ್ತು 1940 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ವಿಷಪ್ರಾಶನದಿಂದ ಮೃತಪಟ್ಟರು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.

ರಾಜಾ ಶಂಕರ್ ಷಾ ಮತ್ತು ಕುನ್ವರ್ ರಘುನಾಥ್ ಷಾ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ

ರಾಜಾ ಶಂಕರ್ ಷಾ ಮತ್ತು ಕುನ್ವರ್ ರಘುನಾಥ್ ಷಾ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಜಬಲ್‌ಪುರದಲ್ಲಿ ನವೆಂಬರ್ 15, 2024 ರಂದು ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಯಿತು.

ಗೋಂಡ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ನಿಜಾಮ್ ಷಾ ಅವರ ವಂಶಸ್ಥರಾದ ರಾಜಾ ಶಂಕರ್ ಷಾ ಮತ್ತು ಕುನ್ವರ್ ರಘುನಾಥ್ ಷಾ ಅವರು 1857 ರ ಘಟನೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಅಹಿಂಸೆಯ ಬದ್ಧತೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಈ ನುರಿತ ಕವಿಗಳು ತಮ್ಮ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಪ್ರತಿರೋಧಿಸಲು ಪ್ರಬಲ ಸಾಧನವಾಗಿ ಬಳಸಿದರು. ರಾಜಾ ಷಾ, ಅವರ ಮಗ ಕುನ್ವರ್ ರಘುನಾಥ್ ಷಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 18, 1858 ರಂದು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು.

ಜನಜಾತೀಯ ಗೌರವ್ ವರ್ಷದ ಆಚರಣೆಗಳು

ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುರುತು, ಸ್ಥಳೀಯ ಜ್ಞಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಸರ್ಕಾರದ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಜನಜಾತೀಯ ಗೌರವ್ ವರ್ಷದ ಈ ವಿಶೇಷ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಈ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ-ಆಧಾರಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು:

ಬುಡಕಟ್ಟು ಇತಿಹಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಇತರ ಉಪಕ್ರಮಗಳು

ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡ ಸಮುದಾಯಗಳ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ, ಅವರ ಅನನ್ಯ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಇವುಗಳು ಸೇರಿವೆ:

ಉಪಸಂಹಾರ

ಜನಜಾತೀಯ ಗೌರವ ದಿವಸ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳಂತಹ ಸಮಾಜದ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗದ ಕೊಡುಗೆಗಳು, ಇತಿಹಾಸ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟು ಹೆಮ್ಮೆ ವರ್ಷದ ಮೂಲಕ ಬಿರ್ಸಾ ಮುಂಡಾ ಅವರ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಮತ್ತು ಇತರ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಹನ್ನೊಂದು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಸಮುದಾಯದ ಹೋರಾಟಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿಸಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಾಗಿ, ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಏಕ್ ಭಾರತ್, ಶ್ರೇಷ್ಠ ಭಾರತ್ ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸುತ್ತವೆ—ಇದು ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಸಮುದಾಯಗಳ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಒಂದು ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ.

References

Press Information Bureau:

• Tribal Pride Year Fortnight (1-15 November 2025) begins across the country: https://www.pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2185585
• Hon’ble Prime Minister inaugurates Shaheed Veer Narayan Singh Memorial-cum-Tribal Freedom Fighters Museum in Chhattisgarh: https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2185350
• Museums for Tribal Freedom Fighters: https://www.pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1576031
• ESTABLISHMENT OF TRIBAL MUSEUMS IN KARNATAKA: https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2158290
• Hon’ble Prime Minister inaugurates Shaheed Veer Narayan Singh Memorial-cum-Tribal Freedom Fighters Museum in Chhattisgarh: https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2185350
• Union Home Minister and Minister of Cooperation Shri Amit Shah unveils a grand statue of Bhagwan Birsa Munda in New Delhi on the occasion of his 150th birth anniversary: https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2073620

Others:

• District Chhindwara:  https://chhindwara.nic.in/en/cultural-tourism/
• Raja Shankar Shah Museum, Jabalpur, Madhya Pradesh: http://architecturalheritage.intach.org/?p=2761

Click here to see pdf

*****