पत्र सूचना कार्यालय

বিকশিত ভাৰতৰ কেন্দ্ৰবিন্দু নাৰী শক্তি

এনে এখন ভাৰতৰ কল্পনা কৰক, য’ত গাঁৱৰ পৰা চহৰলৈকে প্ৰতিগৰাকী মহিলাই কেৱল কৰ্মচাৰী হিচাপেই নহয়, পৰিৱৰ্তনৰ নেত্ৰী হিচাপে কাম কৰে। নাৰী শক্তিৰ অপাৰ ক্ষমতাৰ জৰিয়তে মহিলাসকলক শিক্ষা, দক্ষতা, সুৰক্ষা, আৰু ব্যৱসায় গঢ়ি তোলা আৰু দেশৰ বৃদ্ধিৰ সুযোগ প্ৰদান কৰি অৰ্থনীতিত অন্তৰ্ভুক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰাই হৈছে বিকশিত ভাৰত@২০৪৭ৰ সপোন।

বিকশিত ভাৰত লাভৰ অন্যতম মূল স্তম্ভ হৈছে মহিলাৰ কমেও ৭০ শতাংশ কৰ্মশক্তিৰ অংশগ্ৰহণ নিশ্চিত কৰা, যাৰ ফলত তেওঁলোকক ভাৰতৰ বিকাশৰ কাহিনীত সমান অংশীদাৰ কৰি তুলিব পৰা যাব।

মহিলাৰ কৰ্মশক্তিৰ অংশগ্ৰহণক আগুৱাই নিয়া

ভাৰতত কৰ্মশক্তিত যোগদান কৰা মহিলাৰ সংখ্যা যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে। ২০১৭–১৮ চনৰ পৰা ২০২৩–২৪ চনৰ ভিতৰত মহিলাৰ নিয়োগৰ হাৰ প্ৰায় দুগুণ বৃদ্ধি পাইছে। শ্ৰম আৰু নিয়োগ মন্ত্ৰালয়ৰ তথ্য অনুসৰি ২০১৭–১৮ চনত মহিলা শ্ৰমিক শক্তিৰ অংশগ্ৰহণৰ হাৰ (LFPR) ২৩.৩%ৰ পৰা ২০২৩–২৪ চনত ৪১.৭%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।

১৫ বছৰ আৰু তাৰ ওপৰৰ মহিলাৰ শ্ৰমিক জনসংখ্যা অনুপাত (WPR) ২০১৭-১৮ চনত ২২%ৰ পৰা ২০২৩-২৪ চনত ৪০.৩%লৈ বৃদ্ধি পাইছে, LFPR ২৩.৩%ৰ পৰা ৪১.৭%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।

শেহতীয়াকৈ ২০২৫ চনৰ জুলাই মাহত ৩১.৬% আৰু ২০২৫ চনৰ জুন মাহত ৩০.২%ৰ পৰা ২০২৫ চনৰ আগষ্ট মাহত মহিলা ডব্লিউ পি আৰ ৩২.০%লৈ বৃদ্ধি পাইছে আৰু ২০২৫ চনৰ আগষ্ট মাহত মহিলা এল এফ পি আৰ ২০২৫ চনৰ জুলাই মাহত ৩৩.৩% আৰু ২০২৫ চনৰ জুন মাহত ৩২.০%ৰ পৰা ৩৩.৭% লৈ বৃদ্ধি পাইছে।

ইয়াৰ উপৰিও ইপিএফঅ’ৰ শেহতীয়া পে-ৰোলৰ তথ্য অনুসৰি মহিলাসকলৰ মাজত আনুষ্ঠানিক নিয়োগ ক্ৰমাগতভাৱে বৃদ্ধি পাইছে। ২০২৪–২৫ চনৰ ভিতৰত ইপিএফঅ’ত প্ৰায় ২৬.৯ লাখ নতুন মহিলা ছাবস্ক্ৰাইবাৰ সংযোজন কৰা হৈছিল। কেৱল ২০২৫ চনৰ জুলাই মাহত প্ৰায় ২.৮০ লাখ নতুন মহিলাই যোগদান কৰে, য’ত ৪.৪২ লাখ মহিলা গ্ৰাহকৰ নিকা বৃদ্ধিয়ে আজি ভাৰতত অধিক অন্তৰ্ভুক্ত আৰু বৈচিত্ৰময় কৰ্মশক্তিৰ প্ৰতিফলন ঘটায়।

ব্ৰিকছৰ ভিতৰত ভাৰতৰ মহিলা কৰ্মশক্তিৰ অংশগ্ৰহণৰ উত্থান

বিশ্ব বেংকৰ তথ্য অনুসৰি ভাৰতত বিগত দশকত ব্ৰিকছ ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত মহিলাৰ শ্ৰমিক শক্তিৰ অংশগ্ৰহণ সৰ্বাধিক বৃদ্ধি পাইছে। ২০১৫ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ ভিতৰত ভাৰতৰ মহিলা শ্ৰমিক শক্তিৰ অংশগ্ৰহণৰ হাৰ ২৩%তকৈ অধিক বৃদ্ধি পাইছে। ইয়াৰ তুলনাত ব্ৰাজিল, চীন আৰু ৰাছিয়াত বৃদ্ধি কম বা একেবাৰেই দেখা নগ’ল, আনহাতে দক্ষিণ আফ্ৰিকাত মাত্ৰ সামান্য বৃদ্ধিহে দেখা গৈছে।

এই অবিৰত উত্থানে মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক অন্তৰ্ভুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ দ্ৰুত অগ্ৰগতি দেখুৱাইছে, যিটোক দক্ষতা প্ৰশিক্ষণ, ঋণ, আৰু আনুষ্ঠানিক চাকৰিৰ সুযোগৰ সুবিধা উন্নত কৰা কেন্দ্ৰীভূত চৰকাৰী নীতিৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত।

বিগত দশকত ভাৰতৰ শক্তিশালী অগ্ৰগতিয়ে ইয়াক ব্ৰিকছ ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত সৰ্বাংগীন বৃদ্ধিৰ আৰ্হি কৰি তুলিছে, যিয়ে দেখুৱাইছে যে কেনেকৈ সামঞ্জস্যপূৰ্ণ নীতিগত প্ৰচেষ্টাই মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণক ৰাষ্ট্ৰীয় উন্নয়নক পৰিচালিত কৰা এক মূল শক্তিলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব পাৰে।

মহিলাৰ কৰ্মক্ষেত্ৰ সবলীকৰণৰ বাবে আইনী কাঠামো

ভাৰতৰ শ্ৰম আইনত মহিলা শ্ৰমিকক সুৰক্ষা আৰু সহায়ৰ বাবে বহুতো নিয়ম সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে। এই আইনসমূহে ন্যায্য ব্যৱহাৰ, নিৰাপদ কৰ্ম পৰিস্থিতি, আৰু সম সুযোগ নিশ্চিত কৰাত সহায় কৰে। তলত মহিলা কৰ্মচাৰীসকলৰ বাবে উপলব্ধ মূল আইনী অধিকাৰ আৰু সুবিধাসমূহৰ সাৰাংশ দিয়া হ’ল -

 প্ৰসূতি সুবিধা আইন, ১৯৬১ (সংশোধিত ২০১৭)

 প্ৰসূতি সুবিধা আইন, ১৯৬১ত মহিলা কৰ্মচাৰীক প্ৰসূতিৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা হয় আৰু ২০১৭ চনত সংশোধন কৰি প্ৰসূতিকালীন ছুটী ১২ সপ্তাহৰ পৰা ২৬ সপ্তাহলৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। এই আইনখনে ৫০ জন বা তাতকৈ অধিক কৰ্মচাৰী থকা নিয়োগকৰ্তাসকলে কৰ্মক্ষেত্ৰত শিশুৰ যত্ন কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰিব লাগিব, য’ত কৰ্মৰত মাতৃসকলে কাৰ্যালয়ৰ সময়ত নিজৰ সন্তানক নিৰাপদে এৰি যাব পাৰে। ইয়াৰ উপৰিও এই আইনখনত এতিয়া চাৰ’গেট মাতৃৰ বাবে ব্যৱস্থা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিয়ে কৰ্মশক্তিত মহিলাসকলৰ অংশগ্ৰহণক অধিক সমৰ্থন আৰু উৎসাহিত কৰে।

 কৰ্মক্ষেত্ৰত মহিলাৰ যৌন নিৰ্যাতন আইন, ২০১৩

 কৰ্মক্ষেত্ৰত মহিলাৰ যৌন নিৰ্যাতন (প্ৰতিৰোধ, নিষেধাজ্ঞা, আৰু প্ৰতিকাৰ) আইন, ২০১৩য়ে মহিলাসকলৰ বাবে নিৰাপদ আৰু সুৰক্ষিত কৰ্ম পৰিৱেশ নিশ্চিত কৰাত মূল ভূমিকা পালন কৰে। কৰ্মক্ষেত্ৰত যৌন নিৰ্যাতনৰ গোচৰসমূহ প্ৰতিৰোধ আৰু সমাধান কৰি এই আইনখনে এনে এক সহায়ক পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰাত সহায় কৰে যিয়ে অধিক মহিলাক কৰ্মশক্তিত যোগদান আৰু থাকিবলৈ উৎসাহিত কৰে।

• এই আইনখনৰ এটা মূল বৈশিষ্ট্য হ’ল সকলো সংস্থাতে আভ্যন্তৰীণ অভিযোগ সমিতি (ICC) গঠন কৰাটো বাধ্যতামূলক। এই সমিতিসমূহে যৌন নিৰ্যাতনৰ অভিযোগ গ্ৰহণ আৰু সমাধান কৰাৰ লগতে প্ৰক্ৰিয়াটো ন্যায্য, গোপনীয় আৰু স্বচ্ছ হোৱাটো নিশ্চিত কৰাৰ দায়িত্ব লয়।
• আভ্যন্তৰীণ অভিযোগ সমিতি (ICC)ত আভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক উভয় সদস্য, যেনে এজন প্ৰিজাইডিং বিষয়া, কৰ্মচাৰী প্ৰতিনিধি, আৰু মহিলাৰ অধিকাৰ আৰু কল্যাণৰ বাবে উৎসৰ্গিত বেচৰকাৰী সংস্থা (NGO) বা সংস্থাৰ সদস্য অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।
• এই আইনখনে অভিযোগ সমাধানৰ বাবে স্পষ্ট পদ্ধতি আৰু সময়সীমা নিৰ্দিষ্ট কৰিছে, যিয়ে মহিলা কৰ্মচাৰীৰ মৰ্যাদা, সুৰক্ষা আৰু মংগলক সন্মান কৰা কৰ্মক্ষেত্ৰৰ সংস্কৃতি গঢ়ি তোলাত সহায় কৰে।
• POSH আইন অনুসৰি জিলা প্ৰশাসনসমূহে প্ৰতিখন জিলাতে এখন স্থানীয় অভিযোগ সমিতি (LCC) গঠন কৰিব লাগিব। এই সমিতিসমূহে এনে গোচৰ চম্ভালে য’ত অভিযোগ নিয়োগকৰ্তাৰ বিৰুদ্ধে হয় বা য’ত সংস্থাটোৰ ১০ জনতকৈ কম কৰ্মচাৰী থাকে আৰু আভ্যন্তৰীণ অভিযোগ সমিতি (আইচিচি) নাথাকে।

 সমান পাৰিতোষিক আইন, ১৯৭৬

 এই আইনখন লিংগভিত্তিক মজুৰিৰ বৈষম্যৰ অন্ত পেলোৱা আৰু সম কামৰ বাবে সমান দৰমহাৰ নীতি ৰক্ষাৰ লক্ষ্যৰে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ আইন। ইয়াৰ দ্বাৰা মহিলাসকলে একে বা একেধৰণৰ কাম কৰাৰ বাবে পুৰুষৰ দৰে একে দৰমহা লাভ কৰাটো নিশ্চিত কৰে। এই আইনখনে কৰ্মক্ষেত্ৰত ন্যায়পৰায়ণতা, সমতা, আৰু বৈষম্যহীনতাক প্ৰসাৰিত কৰে, যিয়ে সকলোৰে বাবে অধিক সুষম আৰু ন্যায়সংগত কৰ্ম পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰাত সহায় কৰে।

 সামাজিক সুৰক্ষাৰ সংহিতা, ২০২০

 এই সংহিতাই প্ৰসূতি, স্বাস্থ্য, আৰু সামাজিক সুৰক্ষাৰ সুবিধাসমূহ অসংগঠিত আৰু মঞ্চভিত্তিক খণ্ডকে ধৰি সকলো শ্ৰেণীৰ শ্ৰমিকলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰি মহিলা শ্ৰমিকসকলৰ বাবে সুৰক্ষা শক্তিশালী কৰে।

এই সংহিতাই বাগিচাৰ শ্ৰমিককে ধৰি কৰ্মচাৰীৰ ৰাজ্যিক বীমা আঁচনি (ESI)ৰ অধীনলৈ নিয়োগৰ সকলো খণ্ডক অন্তৰ্ভুক্ত কৰিও অন্তৰ্ভুক্তিক প্ৰসাৰিত কৰে। বিশেষকৈ চাহ আৰু কফি বাগিচাত কাম কৰা মহিলাসকলৰ বাবে ই সহায়ক, কিয়নো ই তেওঁলোকক স্বাস্থ্য আৰু সামাজিক সুৰক্ষাৰ প্ৰয়োজনীয় সুবিধা প্ৰদান কৰে, তেওঁলোকৰ সুৰক্ষা আৰু কল্যাণ নিশ্চিত কৰে।

বৃত্তিগত সুৰক্ষা, স্বাস্থ্য, আৰু কৰ্ম পৰিস্থিতি সংহিতা, ২০২০

এই সংহিতাত মহিলাকে ধৰি সকলো শ্ৰমিকৰ সুৰক্ষা, স্বাস্থ্য আৰু কল্যাণ নিশ্চিত কৰাৰ বাবে বিশেষ ব্যৱস্থা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। ইয়াত মহিলাৰ নিৰ্দিষ্ট স্বাস্থ্য প্ৰয়োজনীয়তাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি নিৰাপদ আৰু সুস্থ কৰ্মক্ষেত্ৰ সৃষ্টি কৰাত গুৰুত্ব দিয়া হয় আৰু সকলো কৰ্মচাৰীৰ বাবে বাৰ্ষিক বিনামূলীয়া স্বাস্থ্য পৰীক্ষাৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰা হয়। এই সংহিতাই মহিলাসকলক তেওঁলোকৰ সন্মতি সাপেক্ষে নৈশ শ্বিফটত কাম কৰিবলৈও অনুমতি দিয়ে, যদিহে নিয়োগকৰ্তাই তেওঁলোকৰ সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰে আৰু তেওঁলোকৰ বাবে পৰিবহণৰ ব্যৱস্থা কৰে, যাৰ ফলত বিভিন্ন কৰ্মক্ষেত্ৰত মহিলা কৰ্মচাৰীসকলৰ বাবে সুৰক্ষা শক্তিশালী হয়।

বিপজ্জনক চাকৰিত কাম কৰা মহিলাসকলৰ বাবেও নিয়োগকৰ্তাসকলে উপযুক্ত সুৰক্ষা ব্যৱস্থা প্ৰদান কৰিব লাগিব বুলিও আইনখনে উল্লেখ কৰিছে। ইয়াৰ উপৰিও পঞ্চাশজনতকৈ অধিক কৰ্মচাৰী থকা কৰ্মস্থলীত চৰকাৰৰ নিৰ্দেশ অনুসৰি ছয় বছৰৰ তলৰ শিশুৰ বাবে যত্ন গ্ৰহণ কেন্দ্ৰৰ সুবিধা স্থাপন কৰি কৰ্মৰত মাতৃসকলক সহায় কৰিব লাগিব।

চৰকাৰী খণ্ডত কৰ্মক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্ভুক্তি

চৰকাৰে অন্তৰ্ভুক্তি, কৰ্মক্ষেত্ৰৰ সুস্থতা, আৰু চৰকাৰী সেৱাত মহিলা কৰ্মচাৰীসকলৰ সামগ্ৰিক মংগলৰ বাবে কেইবাটাও মহিলাকেন্দ্ৰিক পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে। এই ব্যৱস্থাসমূহৰ ভিতৰত আছে-

দক্ষতা আৰু নিয়োগৰ জৰিয়তে মহিলা সবলীকৰণ

কৰ্মশক্তিত মহিলাসকলৰ অংশগ্ৰহণ বৃদ্ধিৰ বাবে চৰকাৰে বিভিন্ন মন্ত্ৰালয়ত কেইবাটাও নিয়োগ আৰু দক্ষতা বিকাশ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰিছে। এই পদক্ষেপসমূহৰ লক্ষ্য হৈছে সমগ্ৰ দেশৰ মহিলাসকলৰ বাবে বজাৰ-প্ৰাসংগিক দক্ষতা, উদ্যোগীকৰণৰ সুযোগ, আৰু আৰ্থিক স্বাধীনতাৰ পথ প্ৰদান কৰা।

মহিলা কৰ্মীৰ বাবে পৰিৱেশ তন্ত্ৰ সক্ষম কৰি তোলা

SHe-Box পৰ্টেল (MWCD)

মহিলা আৰু শিশু উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে কৰ্মক্ষেত্ৰত মহিলাৰ যৌন নিৰ্যাতন (প্ৰতিৰোধ, নিষেধাজ্ঞা, আৰু প্ৰতিকাৰ) আইন, ২০১৩ (SH Act) ৰূপায়ণৰ উন্নতিৰ বাবে সৃষ্টি কৰা অনলাইন প্লেটফৰ্ম SHe-Box পৰ্টেল মুকলি কৰে। এই পৰ্টেলে অভিযোগ পৰিচালনা কৰাত সহায় কৰে আৰু চৰকাৰে আইনখনৰ কাৰ্যকৰীকৰণৰ ওপৰত নজৰ ৰখাটো নিশ্চিত কৰে আৰু লগতে দাখিল কৰা আৰু সমাধান কৰা গোচৰৰ সংখ্যাৰ হিচাপ ৰাখে।

SHe-Box পৰ্টেলে এটা কেন্দ্ৰীয় অনলাইন ডাটাবেছ হিচাপে কাম কৰে যিয়ে চৰকাৰী আৰু ব্যক্তিগত কৰ্মক্ষেত্ৰ উভয়তে স্থাপন কৰা আভ্যন্তৰীণ সমিতি (IC) আৰু স্থানীয় সমিতি (LC)ৰ তথ্য প্ৰদান কৰে। ইয়াৰ উপৰিও ই এক সংহত অভিযোগ নিৰীক্ষণ ব্যৱস্থা হিচাপে কাম কৰে, যাৰ ফলত গোচৰসমূহৰ শেষৰ পৰা শেষলৈ অনুসৰণৰ অনুমতি দিয়া হয়। প্ৰতিটো কৰ্মক্ষেত্ৰত অভিযোগৰ বাস্তৱ সময়ৰ নিৰীক্ষণ সক্ষম কৰিবলৈ পৰ্টেলত নিয়মিতভাৱে তথ্য আৰু তথ্য আপডেট কৰাৰ বাবে দায়বদ্ধ এজন ন’ডেল বিষয়া নিযুক্তি দিব লাগিব।

মিছন শক্তি

মহিলা আৰু শিশু উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে মহিলাৰ সুৰক্ষা, নিৰাপত্তা, আৰু সৱলীকৰণৰ বাবে প্ৰচেষ্টা শক্তিশালী কৰাৰ বাবে ২০২৪ চনৰ ১ এপ্ৰিলত মিছন শক্তি আৰম্ভ কৰে। এই অভিযানৰ লক্ষ্য হৈছে বিভিন্ন ক্ষমতাসম্পন্ন, সামাজিক বা অৰ্থনৈতিকভাৱে প্ৰান্তীয়, আৰু দুৰ্বলসকলকে ধৰি সকলো মহিলা আৰু ছোৱালীক সহায় কৰা, তেওঁলোকক হ্ৰস্বম্যাদী আৰু দীৰ্ঘম্যাদী দুয়োটা সেৱা প্ৰদান কৰি আৰু তেওঁলোকৰ সামগ্ৰিক বিকাশ আৰু সবলীকৰণক প্ৰসাৰিত কৰা তথ্যৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা।

মিছন শক্তিৰ দুটা দিশ আছে ক্ৰমে ‘সম্বল’ আৰু ‘সামৰ্থ্য’।

সম্বল (সুৰক্ষা আৰু নিৰাপত্তা)

• ৱান ষ্টপ চেণ্টাৰ (OSC): চিকিৎসা আৰু, আইনী সহায়, মানসিক পৰামৰ্শ, আৰু এখন মুধচৰ তলত আশ্ৰয় সেৱাৰ জৰিয়তে হিংসাৰ সন্মুখীন হোৱা মহিলাসকলক সংহত সহায় প্ৰদান কৰে।
• মহিলা হেল্পলাইন (181-WHL): ২৪/৭ টোল-ফ্ৰী হেল্পলাইন, যিয়ে মহিলাসকলক জৰুৰীকালীন সেৱা যেনে আৰক্ষী, অগ্নিনিৰ্বাপক, আৰু এম্বুলেন্সৰ সৈতে সংযোগ কৰে, লগতে ওচৰৰ ৱান ষ্টপ চেণ্টাৰসমূহৰ সৈতে তাৎক্ষণিক সহায় আৰু সমৰ্থনৰ বাবে সংযোগ কৰে।
• বেটি বচাও বেটি পঢ়াও (BBBP): কন্যা শিশুৰ অস্তিত্ব, সুৰক্ষা, শিক্ষা আৰু সৱলীকৰণ নিশ্চিত কৰাৰ লক্ষ্য।
• নাৰী আদালত: হাৰাশাস্তি, অধিকাৰ অস্বীকাৰ, আৰু সৰু সৰু বিবাদৰ দৰে সমস্যা সমাধানৰ বাবে গ্ৰাম পঞ্চায়ত পৰ্যায়ত স্থাপন কৰা সম্প্ৰদায় পৰ্যায়ৰ অভিযোগ নিৰাময়ৰ মঞ্চ, তৃণমূল পৰ্যায়ত মহিলাসকলৰ মাজত ন্যায় আৰু সজাগতা বৃদ্ধি।

সামৰ্থ্য (সৱলীকৰণ আৰু পুনৰ্বাসন)

শক্তি সদন: মানৱ সৰবৰাহৰ বলি হোৱা মহিলাকে ধৰি দুৰ্দশাৰ সন্মুখীন মহিলাসকলৰ বাবে এক সংহত সাহায্য আৰু পুনৰ সংস্থাপন গৃহ।

প্ৰধানমন্ত্ৰী মাত্ৰু বন্দনা যোজনা (PMMVY): গৰ্ভধাৰণ আৰু সন্তান জন্মৰ বাবে মজুৰিৰ লোকচানৰ বাবে বিত্তীয় ক্ষতিপূৰণ প্ৰদান কৰা হয়, এতিয়া লিংগ সমতাক প্ৰসাৰিত কৰি দ্বিতীয় সন্তানৰ বাবেও এয়া প্ৰদান কৰা হয় যদি ছোৱালী হয়।

সখী নিবাস: কৰ্মৰত আৰু উচ্চাকাংক্ষী মহিলাসকলৰ বাবে সুৰক্ষিত, সুলভ থকাৰ ব্যৱস্থা আৰু দিবা-যত্নৰ সুবিধা নিশ্চিত কৰে।

পাল্না: অংগনৱাড়ী কেন্দ্ৰসমূহৰ জৰিয়তে মানসম্পন্ন শিশুৰ যত্ন কেন্দ্ৰৰ সুবিধাৰ প্ৰৱেশ সম্প্ৰসাৰণ কৰা হৈছে, যিয়ে ছয় বছৰৰ তলৰ শিশুসকলক এক সুৰক্ষিত, লালন-পালনৰ পৰিৱেশত শিশুৰ যত্ন আগবঢ়ায়।

সংকল্প: মহিলা সবলীকৰণ কেন্দ্ৰ (HEW): ই বিভিন্ন চৰকাৰী আঁচনিৰ বিষয়ে তথ্যৰ ব্যৱধান দূৰ কৰাত সহায় কৰে, মহিলাসকলক এই সুবিধাসমূহ লাভ কৰাত সহায় কৰে, আৰু মিছন শক্তিৰ পদক্ষেপসমূহৰ বাবে প্ৰকল্প নিৰীক্ষণ একক হিচাপে কাম কৰে।

সামৰণি

বিগত দশকত ভাৰতত কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অংশগ্ৰহণ উল্লেখযোগ্যভাৱে বৃদ্ধি পাইছে। বৃহৎ নীতি সংস্কাৰ, দক্ষতা বিকাশৰ কাৰ্যসূচী, উন্নত প্ৰসূতি আৰু শিশুৰ যত্নৰ সুবিধা, আৰু মিছন শক্তিৰ দৰে পদক্ষেপৰ জৰিয়তে চৰকাৰে মহিলাসকলৰ বাবে সুৰক্ষিত, সহায়ক, আৰু সবল কৰ্মক্ষেত্ৰ সৃষ্টিৰ বাবে এক শক্তিশালী আৰু সৰ্বাংগীন ভেটি গঢ়ি তুলিছে।

মহিলাসকলে কৰ্মশক্তিত যোগদানৰ ধাৰাবাহিক উত্তৰণ, মহিলা নেতৃত্বাধীন উদ্যোগসমূহৰ ক্ষীপ্ৰ বিকাশ, আৰু লিংগ অন্তৰ্ভুক্ত নীতি গ্ৰহণে এক নতুন যুগৰ আৰম্ভণি কৰিছে, য’ত নাৰী শক্তিয়ে ভাৰতৰ অগ্ৰগতিৰ সূচনা কৰিছে। গাঁৱৰ উদ্যোগীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি কৰ্প’ৰেট ক্ষেত্ৰৰ শীৰ্ষস্থানলৈ, দেশৰ অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক উন্নয়ন গঢ় দিয়াত মহিলাসকলে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে।

ভাৰতে বিকশিত ভাৰত@২০৪৭ৰ দৃষ্টিভংগীৰ দিশে আগবাঢ়ি যোৱাৰ লগে লগে কৰ্মক্ষেত্ৰত মহিলা সবলীকৰণ কেৱল এটা লক্ষ্য নহয়, বৰঞ্চ ই ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰগতিৰ চালিকা শক্তি। নিৰাপদ, ন্যায্য, আৰু সুযোগ সমৃদ্ধ কৰ্মক্ষেত্ৰ সৃষ্টি কৰি দেশখনে নিজৰ আধা জনসংখ্যাৰ সম্ভাৱনা মুকলি কৰি দিছে, যাৰ ফলত শক্তিশালী, অধিক অন্তৰ্ভুক্ত, আৰু বিশ্বব্যাপী প্ৰতিযোগিতামূলক ভাৰতৰ পথ মুকলি হৈছে।

সমল

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2160547

https://labour.gov.in/sites/default/files/012524_booklet_ministry_of_labour_employement_revised2.pdf

https://bricswomen.com/wp-content/uploads/2025/07/Brics-Womens-Developmet-Report-2025_EN_v4-0616.pdf

https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=154880&ModuleId=3

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2119781

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2119045

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2159190

https://www.startupindia.gov.in/content/sih/en/Prabhaav.html

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2147237

https://www.pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2080710

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2082324

https://missionshakti.wcd.gov.in/about

https://wcdhry.gov.in/schemes-for-women/onestop-centre/

https://missionshakti.wcd.gov.in/public/documents/whatsnew/Mission_Shakti_Guidelines.pdf?utm_source

https://www.pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2098463
https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=155336&ModuleId=3
https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.CACT.FE.ZS

***

DPS/RD