Press Note Details: Press Information Bureau

Social Welfare

ಭಾರತದ ರಾಜಮನೆತನಗಳ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ

ರಾಜವಂಶದ ಪರಂಪರೆಗಳು ಜೀವಂತವಾಗುವ ಸ್ಥಳ

Posted On: 31 OCT 2025 12:09PM

ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು

ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಅವರಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 31ರಂದು ಗುಜರಾತ್‌ನ ಏಕತಾ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಏಕತಾ ಪ್ರತಿಮೆ ಬಳಿ ಭಾರತದ ರಾಜಮನೆತನಗಳ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಶಿಲಾನ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಉದ್ದೇಶ: ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಏಕತೆ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಗದ ಶಾಶ್ವತ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡುವುದು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.
ವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪ್ತಿ: ₹367 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲಿರುವ ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ನಾಲ್ಕು ವಿಷಯಾಧಾರಿತ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.
ಸ್ಥಳ: ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ಏಕತಾ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಏಕತಾ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಸಮೀಪ ಐದು ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುವುದು.

ಪರಿಚಯ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕತಾ ದಿವಸದ ಮುನ್ನಾ ದಿನ, ನಮ್ಮ ಹಂಚಿಕೆಯ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಏಕತೆಯ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರಿಂದ ಭಾರತದ ರಾಜಮನೆತನಗಳ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಶಿಲಾನ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಗೌರವ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದ್ದು, ಅಂದಾಜು ₹367 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುವುದು.

ಭಾರತದ ರಾಜಮನೆತನಗಳ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು, ವಿವಿಧ ರಾಜವಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ರಾಜವೈಭವದ ಚಿಹ್ನೆಗಳು, ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ಜವಳಿ, ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳು, ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳೊಂದಿಗೆ, ಭಾರತದ ರಾಜ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭಂಡಾರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲಿದೆ.

ಇದನ್ನು ಏಕ್ತಾ ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಏಕತಾ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಬಳಿ ಐದು ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುವುದು.
ನಾಲ್ಕು ವಿಷಯಾಧಾರಿತ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳ ಮೂಲಕ, ಇದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಸಂವಾದಾತ್ಮಕ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಇದು ಭೂತಕಾಲದ ಸ್ಮರಣೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ, ಏಕತೆ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಗದ ಶಾಶ್ವತ ಮನೋಭಾವದೊಂದಿಗೆ ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ

ಆಗಸ್ಟ್ 15, 1947 ರಂದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದೊರೆತಾಗ, ಉಪಖಂಡವು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು 550ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಏಕೀಕರಿಸುವುದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾ ನಂತರ ನಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಅತ್ಯಂತ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಸಾಧನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ಅಂದಿನ ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ಗೃಹ ಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಅವರ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ, ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಆಡಳಿತಗಾರರಿಗೆ ವಿಲೀನ ಪತ್ರದ ಮೂಲಕ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಮನವೊಲಿಸಲಾಯಿತು.

1949 ರಷ್ಟರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಂಡವು, ಇದು ಏಕೀಕೃತ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಭೌಮ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಹಾಕಿತು. ಈ ಶಾಂತಿಯುತ ಏಕೀಕರಣವು ಭಾರತದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಅಂತರ್ಗತತೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮನೋಭಾವಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.

ಉದ್ದೇಶಗಳು

ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪ್ರಮುಖ ಗುರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ:

ಭಾರತದ ರಾಜಮನೆತನಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಸಮೃದ್ಧ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವುದು.
ಭಾರತದ ರಾಜಮನೆತನದ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಏಕತೆ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗುರುತಿಗೆ ಅವುಗಳ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವುದು.
ಏಕೀಕರಣದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ, ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಕೊಡುಗೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಆಡಳಿತ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಏಕತೆಯ ವಿಕಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವುದು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
ಭಾರತದ ರಾಜವಂಶೀಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಪರಂಪರೆಯ ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನೆ, ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಲಿಕೆಗಾಗಿ ಒಂದು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದು.

ವಿನ್ಯಾಸದ ಪ್ರಮುಖ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು

ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಅನ್ವೇಷಣೆಗಾಗಿ ವಿವಿಧ ರೋಮಾಂಚಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡಲಿದೆ:

ಸಂವಾದಾತ್ಮಕ ಕಲಿಕೆ: ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿ 2020 ಯಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದ ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಸಂವಾದಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಅನುಭವ ಆಧಾರಿತ ಕಲಿಕೆಗಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ಗ್ಯಾಲರಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಇದು ಸಂದರ್ಶಕರು ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನೆಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅನ್ವೇಷಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ: ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಭೂದೃಶ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಸಾಮರಸ್ಯ ಹೊಂದಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಲಮೂಲಗಳು, ಕಾರಂಜಿಗಳು, ಅಂಗಳಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ಯಾನಗಳು ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ರಚನಾತ್ಮಕ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ.
ಪ್ರವೇಶ: ಸಂದರ್ಶಕರು ರಾಜಮನೆತನದ ಉದ್ಯಾನಗಳಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದ ಭೂದೃಶ್ಯದ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಒಳಗಿನ ವೈಭವದ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.
ಪ್ರವಾಸಿ ಕ್ಯಾಫೆ: ಭೇಟಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಕೆಫೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ತಮ್ಮ ಅನುಭವದ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸುವಾಗ ರಾಜಮನೆತನದ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಸವಿಯಬಹುದು.
ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು: ನಾಲ್ಕು ವಿಷಯಾಧಾರಿತ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಇದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಸಮೃದ್ಧ ಮತ್ತು ಸಂವಾದಾತ್ಮಕ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಗ್ಯಾಲರಿ ಅವಲೋಕನ

ಗ್ಯಾಲರಿ 1: ಓರಿಯಂಟೇಶನ್ ಗ್ಯಾಲರಿ – ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಆಡಿಯೋ-ವಿಷುಯಲ್ ನಿರೂಪಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ರಾಜವೈಭವ ಮತ್ತು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಕಥೆಗೆ ಒಂದು ಪರಿಚಯ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಗ್ಯಾಲರಿ 2: "ಸಿಂಹಾಸನ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ" – ರಾಜಮನೆತನಗಳು, ಅವರ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ಕಲ್ಯಾಣ ನೀತಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಜನರ ಮೇಲಿನ ವಾತ್ಸಲ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.
ವೀಕ್ಷಣಾ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಡೆಕ್ – ಇದು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು ವೀಕ್ಷಣಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಇಲ್ಲಿಂದ ಏಕತಾ ಪ್ರತಿಮೆ ಮತ್ತು ನರ್ಮದಾ ನದಿಯ ವಿಹಂಗಮ ನೋಟವನ್ನು ಸವಿಯಬಹುದು.
ಗ್ಯಾಲರಿ 3: "ಭಾರತದ ಏಕೀಕರಣದ ಕಥೆ" – ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಘಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.
ಗ್ಯಾಲರಿ 4: "ಏಕತಾ ಸಭಾಂಗಣ" – ಎಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ಲಾಂಛನಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ, ಭಾರತದ ಏಕತೆಗಾಗಿ ಅವರ ತ್ಯಾಗವನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತದೆ.

ಉಪಸಂಹಾರ

ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಏಕೀಕರಣವು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಾಧನೆಯಾಗಿದ್ದು, ವೈವಿಧ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ಏಕತೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ ಭಾರತದ ರಾಜಮನೆತನಗಳ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ, ಭಾರತದ ರಾಜವಂಶೀಯ ಪರಂಪರೆಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಾಗೂ ರಾಜಕೀಯ ಗುರುತನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಆಧುನಿಕ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಭಾರತದ ರಾಜವೈಭವದ ಭೂತಕಾಲದ ಜೀವಂತ ಭಂಡಾರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲಿದೆ, ಇದು ಒಗ್ಗೂಡಿದ, ಅಂತರ್ಗತ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ರೋಮಾಂಚಕ ರಾಷ್ಟ್ರದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಿದೆ.