Press Information Bureau

ಪರಿಚಯ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೊಯ್ಲಿನ ನಂತರದ ನಷ್ಟಗಳು ಒಂದು ಗಂಭೀರ ಸವಾಲಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಣ್ಣುಗಳು, ತರಕಾರಿಗಳು, ಡೈರಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಮಾಂಸ, ಕೋಳಿ ಮತ್ತು ಮೀನುಗಳಂತಹ ಬೇಗ ಹಾಳಾಗುವ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ನಷ್ಟ ಹೆಚ್ಚು. ಕೊಯ್ಲು, ನಿರ್ವಹಣೆ, ಸಾಗಣೆ, ಶೇಖರಣೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಣೆಯ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ನಷ್ಟ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿವೆ. ಇದು ರೈತರ ಆದಾಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಗೆ ಧಕ್ಕೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು, ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವು ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಕಿಸಾನ್ ಸಂಪದ ಯೋಜನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ, ಸಮಗ್ರ ಶೀತಲ ಸರಣಿ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶೀತಲ ಸರಣಿ ಯೋಜನೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯ ಗೇಟ್‌ನಿಂದ ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟದವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಅಡೆತಡೆ ಇಲ್ಲದ ಶೀತಲ ಸರಣಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು, ಕೊಯ್ಲಿನ ನಂತರದ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ರೈತರು ತಮ್ಮ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಆದಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಈ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದ್ದರೂ, ಇದನ್ನು 2016-17 ರಲ್ಲಿ ಮರುರಚಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪಿಎಂಕೆಎಸ್‌ವೈ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಪಎಂಕೆಎಸ್‌ವೈ ಯು ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದ ಒಂದು ಛತ್ರಿ ಯೋಜನೆ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯ ಗೇಟ್‌ನಿಂದ ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟದವರೆಗೆ ಸಮರ್ಥ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿ ನಿರ್ವಹಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಧುನಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಶೀತಲ ಸರಣಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪಿಎಂಕೆಎಸ್‌ವೈ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ತರಲಾಯಿತು ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ರೈತರು, ಸಂಸ್ಕರಣಾಕಾರರು ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶೀತಲ ಸರಣಿ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು, ಹಾಳಾಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸಲು, ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಬೇಗ ಹಾಳಾಗುವ ಸರಕುಗಳ ವಲಯದ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಶೀತಲ ಸರಣಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಮಹತ್ವವು ಕೇವಲ ಶೇಖರಣೆಯನ್ನು (storage) ಮೀರಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ. ಇದು ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿನ ಪೂರ್ವ-ಶೀತಲೀಕರಣ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು, ಆಧುನಿಕ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ದಕ್ಷ ವಿತರಣಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ಮತ್ತು ತಾಪಮಾನ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಸಾಗಣೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಇವೆಲ್ಲವೂ ಪರಸ್ಪರ ಸಮನ್ವಯದಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾದ ಬೇಗ ಹಾಳಾಗುವ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ತೋಟಗಾರಿಕೆ (ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ತರಕಾರಿಗಳು 2022 ರಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದ ಕಾರಣ ಇದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ), ಡೈರಿ, ಮಾಂಸ, ಕೋಳಿ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಅಥವಾ ಮೀನು ಉತ್ಪನ್ನಗಳು (ಸೀಗಡಿಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ) ಸೇರಿವೆ. ಈ ಮರುಸಂಘಟನೆಯು ಸಹಾಯವನ್ನು ಸರಳೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಪುನರಾವರ್ತನೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೆ, ಇದು ಹಣ್ಣುಗಳು, ತರಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸೀಗಡಿಯನ್ನು ಆಪರೇಷನ್ ಗ್ರೀನ್ಸ್ ಯೋಜನೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿತು. ಆಪರೇಷನ್ ಗ್ರೀನ್ಸ್ ಸಹ ಪಿಎಂಕೆಎಸ್‌ವೈಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಗಳನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸುವುದರ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.

2020ರಲ್ಲಿ ನಬಾರ್ಡ್ ಕನ್ಸಲ್ಟೆನ್ಸಿ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಪ್ರೈ. ಲಿಮಿಟೆಡ್ ನಡೆಸಿದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಅಧ್ಯಯನವು, ಸಮಗ್ರ ಶೀತಲ ಸರಣಿ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪಗಳು ಹಾಳಾಗುವಿಕೆ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿವೆ ಎಂದು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ. ಈ ಕಡಿತವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ತರಕಾರಿಗಳು, ಡೈರಿ ಮತ್ತು ಮೀನುಗಾರಿಕಾ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಈ ಅಧ್ಯಯನವು, ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೊಯ್ಲಿನ ನಂತರದ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ರೈತರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ICCVAI ಯೋಜನೆಯ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಐಸಿಸಿವಿಎಐನ ಉದ್ದೇಶಗಳು

ಸಮಗ್ರ ಶೀತಲ ಸರಣಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯೋಜನೆಯ ಸ್ಥಾಪನಾ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಐಸಿಸಿವಿಎಐನ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು

ಸಾಮಾನ್ಯ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಜಿದಾರರು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮಟ್ಟದ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕು. ಜೊತೆಗೆ, ಈ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ವಿತರಣಾ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಶೈತ್ಯೀಕರಿಸಿದ/ನಿರೋಧಕ ಸಾರಿಗೆ ಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಬೇಕು (22.05.2025ರ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ). ಈ ಯೋಜನೆಯು ಕೃಷಿ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯಾದ್ಯಂತ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರೈತ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಹತ್ವ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು ಹೀಗಿವೆಃ

ಕೋಲ್ಡ್ ಚೈನ್ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಯೋಜನೆ ಬೇಡಿಕೆ ಆಧಾರಿತ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ವಿವಿಧ ಅರ್ಹ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದು. ಅರ್ಹ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಆಗಿರಬಹುದು:

ವೈಯಕ್ತಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು (ರೈತರು ಸೇರಿದಂತೆ),

ಮತ್ತು ರೈತ ಉತ್ಪಾದಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ರೈತ ಉತ್ಪಾದಕ ಕಂಪನಿಗಳು, ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಉದ್ದಿಮೆಗಳು ಫರ್ಮ್‌ಗಳು, ಕಂಪನಿಗಳು, ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್‌ಗಳು, ಸಹಕಾರ ಸಂಘಗಳು, ಮತ್ತು ಸ್ವ-ಸಹಾಯ ಗುಂಪುಗಳು ಮುಂತಾದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು/ಘಟಕಗಳು.

ನಿಧಿಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಸಚಿವಾಲಯವು ಆಸಕ್ತಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಅರ್ಹ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಅರ್ಜಿಗಳು/ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆಗಾಗಿ ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆಯುವುದು ಕಡ್ಡಾಯವಲ್ಲ, ಆದರೆ ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರ ನೆರವು ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ಸಮಗ್ರ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಯೋಜನೆಯೊಂದಿಗೆ ಮಿಷನ್ ಫಾರ್ ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಹಾರ್ಟಿಕಲ್ಚರ್, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಮಂಡಳಿ, ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ನಿಧಿ ಮುಂತಾದ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಸರ್ಕಾರಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಪೂರಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಯೋಜನೆಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಸುಧಾರಿತ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದು, ರೈತರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಆದಾಯ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ವಲಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ.

• ಮಿಷನ್ ಫಾರ್ ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಹಾರ್ಟಿಕಲ್ಚರ್ (ಎಂಐಡಿಎಚ್)

ತೋಟಗಾರಿಕೆಯ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಿಷನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ದೇಶಾದ್ಯಂತ 5,000 ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್  ಸಾಮರ್ಥ್ಯದವರೆಗಿನ ಶೀತಲ ಸಂಗ್ರಹಾಗಾರಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ, ವಿಸ್ತರಣೆ ಮತ್ತು ಆಧುನೀಕರಣ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಸಲ್ಲಿಸುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶೀತಲ ಸಂಗ್ರಹಾಗಾರ ಘಟಕವು ಬೇಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಿ-ಚಾಲಿತವಾಗಿದ್ದು, ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಯೋಜನಾ ವೆಚ್ಚದ 35% ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ, ಗುಡ್ಡಗಾಡು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 50% ರಷ್ಟು ಹಣಕಾಸು-ಸಂಬಂಧಿತ ಹಿಂಬದಿ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ನೆರವನ್ನು ಆಯಾ ರಾಜ್ಯ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಮಿಷನ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಆಪರೇಷನ್ ಗ್ರೀನ್ಸ್ ಯೋಜನೆ:

ಇದು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಕಿಸಾನ್ ಸಂಪದ ಯೋಜನೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 2018-19 ರಿಂದ ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಕೇಂದ್ರ ವಲಯದ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ರೈತರ ಮೌಲ್ಯದ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಕೊಯ್ಲು ನಂತರದ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಟೊಮ್ಯಾಟೊ, ಈರುಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಆಲೂಗಡ್ಡೆ ಮೌಲ್ಯ ಸರಪಳಿಯ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ನಂತರ ಇದನ್ನು ವಿವಿಧ ಇತರ ತರಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಹಣ್ಣುಗಳು, ಹಾಗೂ ಸೀಗಡಿಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಮಂಡಳಿಯ ಉಪಕ್ರಮ:

ಎನ್‌ಎಚ್‌ಬಿ ಯು "ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಶೀತಲ ಸಂಗ್ರಹಾಗಾರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಗ್ರಹಾಗಾರಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ/ವಿಸ್ತರಣೆ/ಆಧುನೀಕರಣಕ್ಕೆ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆ ಸಬ್ಸಿಡಿ" ಎಂಬ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಯ ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚದ 35% ರಷ್ಟು ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ, ಗುಡ್ಡಗಾಡು, ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 50% ರಷ್ಟು ಹಣಕಾಸು-ಸಂಬಂಧಿತ ಹಿಂಬದಿ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು 5,000 MT ಯಿಂದ 20,000 MT ಸಾಮರ್ಥ್ಯದವರೆಗಿನ ಶೀತಲ ಸಂಗ್ರಹಾಗಾರ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿತ ವಾತಾವರಣದ ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ, ವಿಸ್ತರಣೆ ಮತ್ತು ಆಧುನೀಕರಣವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮೂಲಕ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ವಲಯದಲ್ಲಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೊಯ್ಲು ನಂತರದ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಕೃಷಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ನಿಧಿ:

ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಕೃಷಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಸರ್ಕಾರವು ₹1 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಮೊತ್ತದ ನಿಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಕೃಷಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ನಿಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಈ ನಿಧಿಯು ಶೀತಲ ಸಂಗ್ರಹಾಗಾರಗಳು, ಗೋದಾಮುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಕೊಯ್ಲು ನಂತರದ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಕೃಷಿ ಆಸ್ತಿಗಳ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಅನುಕೂಲ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಅರ್ಹ ಫಲಾನುಭವಿಗಳು ₹2 ಕೋಟಿಗಳವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಆಧಾರವಿಲ್ಲದ ಅವಧಿಯ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು, ಜೊತೆಗೆ ಅವಧಿಯ ಸಾಲದ ಮೇಲೆ ವಾರ್ಷಿಕ 3% ಬಡ್ಡಿ ರಿಯಾಯಿತಿಯನ್ನು ಸಹ ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಹಣಕಾಸು ನೆರವು

2025ರಲ್ಲಿ ಪಿಎಂಕೆಎಸ್‌ವೈ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಬಜೆಟ್ ಹಂಚಿಕೆ:

ಕೇಂದ್ರ ಸಂಪುಟವು ಜುಲೈ 2025ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಕಿಸಾನ್ ಸಂಪದ ಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ₹1,920 ಕೋಟಿ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದೆ, ಇದರೊಂದಿಗೆ 15ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗದ ಚಕ್ರಕ್ಕೆ (ಮಾರ್ಚ್ 31, 2026 ರವರೆಗೆ) ಒಟ್ಟು ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ₹6,520 ಕೋಟಿ ಗೆ ಏರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಅನುಮೋದನೆಯು ಸಮಗ್ರ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಘಟಕ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 50 ಬಹು-ಉತ್ಪನ್ನ ಆಹಾರ ಇರ‍್ರೇಡಿಯೇಷನ್ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ₹1000 ಕೋಟಿ ಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಗಣನೀಯ ಹೆಚ್ಚಳವು ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಸರ್ಕಾರದ ಬಲವಾದ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಯೋಜನೆಯು ಸಮಗ್ರ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಹ ಯೋಜನಾ ವೆಚ್ಚದ 35% ರಷ್ಟು ಮತ್ತು ಕಷ್ಟಕರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಹಾಗೂ ಎಸ್‌ಸಿ/ಎಸ್‌ಟಿ ಗುಂಪುಗಳು, ಎಫ್‌ಪಿಒಗಳು ಮತ್ತು ಎಸ್‌ಎಚ್‌ಜಿಗಳಿಂದ ಬಂದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳಿಗೆ 50% ರಷ್ಟು ಅನುದಾನ ಅಥವಾ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಕಷ್ಟಕರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳು (ಸಿಕ್ಕಿಂ ಸೇರಿದಂತೆ), ಉತ್ತರಾಖಂಡ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಲಡಾಖ್, ಸಮಗ್ರ ಬುಡಕಟ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ದ್ವೀಪಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಯೋಜನೆಯು ₹10 ಕೋಟಿಗಳವರೆಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಸಾಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿ

2008ರಲ್ಲಿ ಈ ಯೋಜನೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ, ಜೂನ್ 2025 ರವರೆಗೆ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 395 ಸಮಗ್ರ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, 291 ಯೋಜನೆಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡು ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿವೆ, ಇದು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 25.52 ಲಕ್ಷ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕ 114.66 ಎಲ್‌ಎಂಟಿ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿದ ಈ ಯೋಜನೆಗಳು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಒಟ್ಟು 1,74,600 ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿವೆ.

2016-17ರ ನಂತರ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಗತಿಯು ಗೋಚರಿಸಿತು. 2016-17 ರಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, ಅನುಮೋದಿತ 269 ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ₹2066.33 ಕೋಟಿ ಅನುಮೋದಿತ ಅನುದಾನ/ಸಬ್ಸಿಡಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ₹1535.63 ಕೋಟಿ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ 169 ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡು ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿವೆ.

ಪ್ರಮುಖ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ ಮತ್ತು ನೀತಿ ನವೀಕರಣಗಳು

ಈ ಯೋಜನೆಯು ಅದರ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಹಲವಾರು ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ:

ಜೂನ್ 2022ರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ: ಜೂನ್ 08, 2022ರಂದು ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ನೀತಿ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಯಿತು. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ತರಕಾರಿ ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು. ಈ ವಲಯವನ್ನು ಆಪರೇಷನ್ ಗ್ರೀನ್ಸ್ ಯೋಜನೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ತೋಟಗಾರಿಕಾ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಬೆಲೆ ಸ್ಥಿರೀಕರಣ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ಪಿಎಂಕೆಎಸ್‌ವೈ ನ ಮತ್ತೊಂದು ಘಟಕವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಪುನರ್ ಹಂಚಿಕೆಯು ವಿಶೇಷ ಗಮನ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಬಳಕೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು.

ಆಗಸ್ಟ್ 2024ರ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು: ಆಗಸ್ಟ್ 06, 2024ರಂದು ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಹು-ಉತ್ಪನ್ನ ಆಹಾರ ಇರ‍್ರೇಡಿಯೇಷನ್ ಘಟಕಗಳನ್ನು (ಆಹಾರವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು, ಶೆಲ್ಫ್ ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಕೊಯ್ಲು ನಂತರದ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಅಯಾನೀಕರಿಸುವ ವಿಕಿರಣದ ಬಳಕೆ) ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ಸೇರ್ಪಡೆಯು ಪೋಷಕಾಂಶದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡದೆ ಶೆಲ್ಫ್ ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವ ಆಧುನಿಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಅಳವಡಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.

ಮೇ 2025ರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ: ಮೇ 22, 2025ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು, ಕೃಷಿ ಗೇಟ್‌ನಿಂದ ಗ್ರಾಹಕರವರೆಗೆ ಇಡೀ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಯಾದ್ಯಂತ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಕ್ರಮಗಳು ತೋಟಗಾರಿಕೇತರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಕೊಯ್ಲು ನಂತರದ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಜೊತೆಗೆ ರೈತರಿಗೆ ನ್ಯಾಯಯುತ ಮತ್ತು ಲಾಭದಾಯಕ ಬೆಲೆಗಳು ಸಿಗುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ವರ್ಷವಿಡೀ ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಉಪಸಂಹಾರ

ಯೋಜನೆಯ ವಿಕಾಸವು ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. 2022ರಲ್ಲಿ ಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ತರಕಾರಿ ವಲಯವನ್ನು ಆಪರೇಷನ್ ಗ್ರೀನ್ಸ್ ಯೋಜನೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿದ ನೀತಿಯು, ಒಂದು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ವಿಶೇಷೀಕರಣವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. 2025ರಲ್ಲಿ ₹6,520 ಕೋಟಿಗೆ ಬಜೆಟ್ ಹೆಚ್ಚಳವು, ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಸರ್ಕಾರದ ಗಮನವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಇರ‍್ರೇಡಿಯೇಷನ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಪರಿಚಯ ಮತ್ತು ನಿಯಮಿತ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳು ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಗತಿಗಳು ಮತ್ತು ನೆಲಮಟ್ಟದ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳಿಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ಸ್ಪಂದನಶೀಲತೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.

ಯೋಜನೆಯ ಆರ್ಥಿಕ ಚೌಕಟ್ಟು, ವೈಯಕ್ತಿಕ ರೈತರಿಂದ ಹಿಡಿದು ದೊಡ್ಡ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಘಟಕಗಳವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ಪಾಲುದಾರರಿಗೆ ಶೀತಲ ಸರಪಳಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವಾಸ್ತವಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಈ ಯೋಜನೆಯು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಐಒಟಿ-ಆಧಾರಿತ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ, ಶಕ್ತಿ-ಸಮರ್ಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಎಐ-ಚಾಲಿತ ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಆಪ್ಟಿಮೈಸೇಶನ್ ನಂತಹ ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವುದರಿಂದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು. ಕೃಷಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸುಧಾರಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದರಿಂದ ರೈತರಿಗೆ ದೊರೆಯುವ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು.

References

Ministry of Food Processing Industries (MoFPI)

• https://www.mofpi.gov.in/en/Schemes/cold-chain
• https://www.mofpi.gov.in/sites/default/files/revised_operational_guidelines_cold_chain_scheme_29.08.2016_2.pdf
• https://www.mofpi.gov.in/sites/default/files/revised_operational_guidelines_cold_chain_scheme_29.08.2016_2.pdf
• https://www.mofpi.gov.in/sites/default/files/og-pac-minutes-20oct.pdf
• https://www.mofpi.gov.in/sites/default/files/final_approved_guidelines_06082024_2_0.pdf
• https://www.mofpi.gov.in/sites/default/files/operational_revised_cold_chain_scheme_duidelines_dated_22.05.2025.pdf
• https://www.mofpi.gov.in/sites/default/files/2._operational_guidelines_dated_25.05.2022_1.pdf
• https://www.mofpi.gov.in/sites/default/files/RadiationProcessingforFoodPreservation.pdf.pdf

Press Information Bureau

• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2043202
• https://www.pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2003085
• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2146934
• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2150644

Sansad

• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/184/AU3450_itKCX5.pdf?source=pqals#:~:text=Under%20Operation%20Greens%20scheme%2C%20Ministry,benefitted%20from%20the%20operational%20projects
• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU1886_ZiwaqD.pdf?source=pqals
• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU4653_qVIZFu.pdf?source=pqals
• https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU3134_Rfqous.pdf?source=pqals

• https://sansad.in/getFile/annex/268/AU1508_YXDv1s.pdf?source=pqars

Click here to see PDF

*****