Press Information Bureau

ವಿಕಸಿತ ಭಾರತದ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ನಾರಿ ಶಕ್ತಿ

ಒಂದು ದೇಶವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ, ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮಹಿಳೆಯು—ಗ್ರಾಮೀಣ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ನಗರದ ನವೋದ್ಯಮಿವರೆಗೆ—ಕೇವಲ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವವರಾಗಿರದೆ, ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವ ಒಂದು ಮಹಾಸಾಮಾನ್ಯ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯಪಡೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇದೇ ವಿಕಸಿತ ಭಾರತದ ಆಶಯ. ಇದು 2047ರ ವೇಳೆಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಭಾರತವನ್ನು ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಾಗಿ ನಾರಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಡಿಲಿಸಲು, ಮಹಿಳೆಯರ ಆರ್ಥಿಕ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿ, ಅವರನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣ, ಕೌಶಲ್ಯ, ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯ ಮೂಲಕ ಸಶಕ್ತಗೊಳಿಸುವುದೇ ಇದರ ಉದ್ದೇಶ.

ವಿಕಸಿತ ಭಾರತದ ಸಾಧನೆಗೆ ಇರುವ ಪ್ರಮುಖ ಆಧಾರಸ್ತಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ಕನಿಷ್ಠ 70 ಪ್ರತಿಶತ ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವುದು. ಇದು ಅವರನ್ನು ಭಾರತದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಪಾಲುದಾರರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ದರದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಹೆಚ್ಚಳ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. 2017-18 ರಿಂದ 2023-24 ರ ನಡುವೆ ಮಹಿಳೆಯರ ಉದ್ಯೋಗ ದರವು ಸುಮಾರು ದುಪ್ಪಟ್ಟಾಗಿದೆ. ಕಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಸಚಿವಾಲಯದ ದತ್ತಾಂಶದ ಪ್ರಕಾರ, ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕ ಬಲದ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ದರ 2017-18 ರಲ್ಲಿ 23.3% ರಿಂದ 2023-24 ರಲ್ಲಿ 41.7% ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.

15 ವರ್ಷ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾರ್ಮಿಕ-ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಅನುಪಾತ 2017-18 ರಲ್ಲಿ 22% ರಿಂದ 2023-24 ರಲ್ಲಿ 40.3% ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಬಲದ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ದರ 23.3% ರಿಂದ 41.7% ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಳ ಕಂಡಿದೆ.

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕ-ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಅನುಪಾತ ಜುಲೈ 2025 ರಲ್ಲಿ 31.6% ಮತ್ತು ಜೂನ್ 2025 ರಲ್ಲಿ 30.2% ಇದ್ದುದರಿಂದ, ಆಗಸ್ಟ್ 2025 ರಲ್ಲಿ 32.0% ಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ, ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕ ಬಲದ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ದರ ಜುಲೈ 2025 ರಲ್ಲಿ 33.3% ಮತ್ತು ಜೂನ್ 2025 ರಲ್ಲಿ 32.0% ಇದ್ದುದರಿಂದ, ಆಗಸ್ಟ್ 2025 ರಲ್ಲಿ 33.7% ಗೆ ಹೆಚ್ಚಳ ಕಂಡಿದೆ.

ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಇತ್ತೀಚಿನ ಇಪಿಎಫ್‌ಒ ವೇತನದಾರರ ದತ್ತಾಂಶವು ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗದ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. 2024-25ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, 26.9 ಲಕ್ಷ ನಿವ್ವಳ ಮಹಿಳಾ ಚಂದಾದಾರರು ಇಪಿಎಫ್‌ಒಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಜುಲೈ 2025 ರಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು 2.80 ಲಕ್ಷ ಹೊಸ ಮಹಿಳಾ ಚಂದಾದಾರರು ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ನಿವ್ವಳ ಮಹಿಳಾ ವೇತನದಾರರ ಸೇರ್ಪಡೆಯು ಸುಮಾರು 4.42 ಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ತಲುಪಿದೆ. ಇದು ಇಂದಿನ ಹೆಚ್ಚು ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಬ್ರಿಕ್ಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಏರಿಕೆ

ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ದತ್ತಾಂಶದ ಪ್ರಕಾರ, ಕಳೆದ ಒಂದು ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಬಿಆರ್‌ಐಸಿಎಸ್ (BRICS) ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪೈಕಿ ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕ ಬಲದ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ. 2015 ಮತ್ತು 2024 ರ ನಡುವೆ, ಭಾರತದ ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕ ಬಲದ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ದರವು 23% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಏರಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಬ್ರೆಜಿಲ್, ಚೀನಾ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಗಿತ ಅಥವಾ ಸ್ವಲ್ಪ ಕುಸಿತ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದರೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ ಮಾತ್ರ ಸಾಧಾರಣ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ.

ಈ ಏರುಗತಿಯು, ಕೌಶಲ್ಯ, ಸಾಲ ಮತ್ತು ಔಪಚಾರಿಕ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಿತ ನೀತಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುವ, ಮಹಿಳೆಯರ ಆರ್ಥಿಕ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಪರಿವರ್ತನೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.

ದೇಶದ ಒಂದು ದಶಕದ ಈ ಪ್ರಗತಿಯು, ಬಿಆರ್‌ಐಸಿಎಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಒಳಗೆ ಭಾರತವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮಾದರಿಯಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿದೆ. ಇದು ನಿರಂತರವಾದ ನೀತಿ ಗಮನವು ಮಹಿಳೆಯರ ಆರ್ಥಿಕ ಸಬಲೀಕರಣವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಚಾಲಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.

ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಾನೂನು ವ್ಯವಸ್ಥೆ

ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಮಿಕ ಕಾನೂನುಗಳು ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕರ ರಕ್ಷಣೆ ಹಾಗೂ ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಇರುವ ಪ್ರಮುಖ ಕಾನೂನು ರಕ್ಷಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳ ಸಾರಾಂಶವನ್ನು ಕೆಳಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ:

ಮಾತೃತ್ವ ಸೌಲಭ್ಯ ಕಾಯ್ದೆ, 1961 (2017ರಲ್ಲಿ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ)

ಮಾತೃತ್ವ ಸೌಲಭ್ಯ ಕಾಯ್ದೆ, 1961, ಇದು ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಮಾತೃತ್ವ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. 2017 ರಲ್ಲಿ ಈ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಿ, ಮಾತೃತ್ವ ರಜೆಯನ್ನು 12 ವಾರಗಳಿಂದ 26 ವಾರಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಾತೃತ್ವ ರಜೆಯನ್ನು ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, 50 ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಶಿಶುಪಾಲನಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಕಾಯ್ದೆ ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಿಶುಪಾಲನಾ ಕೇಂದ್ರವು ಮಕ್ಕಳ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದೆ, ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ತಾಯಂದಿರು ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಬಿಡಲು ಅನುಕೂಲಕರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಈಗ, ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು ಬದಲಿ ತಾಯಂದಿರಿಗೂ ಸಹ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಕಾರ್ಯಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಮತ್ತು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳ ಕಾಯ್ದೆ, 2013

ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳ (ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ, ನಿಷೇಧ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ) ಕಾಯ್ದೆ, 2013, ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳದ ನಿದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಮತ್ತು ಪರಿಹರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆಯುಳ್ಳ ಕೆಲಸದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.

• ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ನಿಬಂಧನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಒಳಗೆ ಆಂತರಿಕ ದೂರು ಸಮಿತಿಗಳನ್ನು (Internal Complaints Committees - ICCs) ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ರಚಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ಈ ಸಮಿತಿಗಳು ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದೂರುಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಯುತ ಹಾಗೂ ಗೌಪ್ಯ ಪರಿಹಾರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುತ್ತವೆ.
• ಐಸಿಸಿ ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಧಿಕಾರಿ, ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ನಡುವಿನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸುವ ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆ ಅಥವಾ ಸಂಘಟನೆಯ ಒಬ್ಬ ಸದಸ್ಯರು ಇರುತ್ತಾರೆ.
• ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು ದೂರುಗಳ ಇತ್ಯರ್ಥಕ್ಕಾಗಿ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಯ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಘನತೆ ಮತ್ತು ಯೋಗಕ್ಷೇಮಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ.
• ಪಿಒಎಸ್‌ಹೆಚ್' ಕಾಯ್ದೆಯು ಪ್ರತಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲೂ ಸ್ಥಳೀಯ ದೂರು ಸಮಿತಿ ಯನ್ನು ರಚಿಸುವಂತೆ ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಿತಿಯು, ಉದ್ಯೋಗದಾತರ ವಿರುದ್ಧವೇ ದೂರುಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಆಂತರಿಕ ದೂರು ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸದ, 10ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಮಾನ ವೇತನ ಕಾಯ್ದೆ, 1976

ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು, ಲಿಂಗಾಧಾರಿತ ವೇತನ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ರೂಪಿಸಲಾದ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಮಾನ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸಮಾನ ವೇತನದ ತತ್ವವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಅಥವಾ ಸಮಾನ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅದೇ ವೇತನ ಸಿಗುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಬ್ಬರಿಗೂ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತತೆ, ತಾರತಮ್ಯರಹಿತ ಮತ್ತು ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ, ಹೆಚ್ಚು ಸಮಾನತೆಯುಳ್ಳ ಕೆಲಸದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಪೋಷಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತಾ ಸಂಹಿತೆ, 2020

ಈ ಸಂಹಿತೆಯು, ಮಾತೃತ್ವ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತಾ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಅಸಂಘಟಿತ ಮತ್ತು ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ವಲಯಗಳ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲ ವರ್ಗದ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಹಿಳೆಯರ ರಕ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಸಂಹಿತೆಯು ನೌಕರರ ರಾಜ್ಯ ವಿಮಾ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಉದ್ಯೋಗ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೂ ಇದರ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ನಿಬಂಧನೆಯು, ಚಹಾ ಮತ್ತು ಕಾಫಿ ತೋಟಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗಿದೆ, ಅವರಿಗೆ ಅಗತ್ಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ವೃತ್ತಿಪರ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಸಂಹಿತೆ, 2020

ಈ ಸಂಹಿತೆಯು ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿದಂತೆ ಕಾರ್ಮಿಕರ ವೃತ್ತಿಪರ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಮಹಿಳೆಯರ ಅನನ್ಯ ಆರೋಗ್ಯ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಗಮನ ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯಕರ ಕೆಲಸದ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಮಹತ್ವ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಉಚಿತ ವಾರ್ಷಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ತಪಾಸಣೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಹಿತೆಯು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯ ಮೇರೆಗೆ ರಾತ್ರಿ ಪಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಅವರ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಬೇಕು. ಅಲ್ಲದೆ, ರಾತ್ರಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಾರಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಇದು ಉದ್ಯೋಗದಾತರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿದೆ, ಹೀಗಾಗಿ ಕೆಲಸದ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಸರ್ಕಾರವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದಂತೆ, ಅಪಾಯಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿರುವ ಮಹಿಳೆಯರಿಗಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಸಾಕಷ್ಟು ಸುರಕ್ಷತಾ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಮತ್ತು ಐವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾರ್ಮಿಕರಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಆರು ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಶಿಶುಪಾಲನಾ ಕೇಂದ್ರದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸಹ ಈ ಕಾನೂನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಸರ್ಕಾರಿ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ

ಸರ್ಕಾರಿ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ, ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ವಿವಿಧ ಮಹಿಳಾ-ಕೇಂದ್ರಿತ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಕ್ರಮಗಳು, ಇತರ ವಿಷಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ:

ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗದ ಮೂಲಕ ಮಹಿಳೆಯರ ಸಬಲೀಕರಣ

ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು, ಅವರಿಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ-ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು, ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯ ಅವಕಾಶಗಳು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ವಿವಿಧ ಸಚಿವಾಲಯಗಳ ಮೂಲಕ ಹಲವಾರು ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.

ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಮಹಿಳೆಯರಿಗಾಗಿ ಪೂರಕ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದು

ಶೀ-ಬಾಕ್ಸ್ (ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯ - MWCD)

ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯವು, ‘ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳ (ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ, ನಿಷೇಧ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ) ಕಾಯ್ದೆ, 2013ರ ವಿವಿಧ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ಒಂದು ಆನ್‌ಲೈನ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾದ ಶೀ-ಬಾಕ್ಸ್ ಪೋರ್ಟಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು ಅದರ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ದಾಖಲಾದ ಹಾಗೂ ಇತ್ಯರ್ಥವಾದ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸೂಕ್ತ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಶೀ-ಬಾಕ್ಸ್ ಪೋರ್ಟಲ್, ಸರ್ಕಾರಿ ಅಥವಾ ಖಾಸಗಿ ವಲಯವಾಗಿರಲಿ, ವಿವಿಧ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಆಂತರಿಕ ಸಮಿತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮಿತಿಗಳುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಂಡಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಸಮಗ್ರ ದೂರು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ನಿಜಾವಧಿಯ (real time) ದೂರುಗಳ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಗಾಗಿ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ನವೀಕರಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರತಿ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೂ ನೋಡಲ್ ಅಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸಲು ಇದು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಮಿಷನ್ ಶಕ್ತಿ

ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯವು, ಮಹಿಳೆಯರ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿನ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಏಪ್ರಿಲ್ 01, 2024 ರಂದು 'ಮಿಷನ್ ಶಕ್ತಿ'ಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದೆ. ಆರೈಕೆ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರುವ, ಅಂಗವಿಕಲರು, ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದವರು ಹಾಗೂ ದುರ್ಬಲ ವರ್ಗದವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅವರ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಸೇವೆಗಳು ಹಾಗೂ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಈ ಮಿಷನ್‌ನ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಮಿಷನ್ ಶಕ್ತಿಯು 'ಸಾಂಬಲ್' ಮತ್ತು 'ಸಮರ್ಥ್ಯ' ಎಂಬ ಎರಡು ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಸಾಂಬಲ್ (ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆ)

• ಒಂದು ನಿಲುಗಡೆ ಕೇಂದ್ರಗಳು (One Stop Centres - OSC): ಹಿಂಸೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ನೆರವು, ಕಾನೂನು ಸಹಾಯ, ಮಾನಸಿಕ ಸಮಾಲೋಚನೆ ಮತ್ತು ಆಶ್ರಯ ಸೇವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಒಂದೇ ಸೂರಿನಡಿ ಸಮಗ್ರ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.
• ಮಹಿಳಾ ಸಹಾಯವಾಣಿ (181-ಡಬ್ಲುಎಚ್‌ಎಲ್‌): ಇದು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ತುರ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು (ಪೊಲೀಸ್, ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ, ಆಂಬುಲೆನ್ಸ್) ಮತ್ತು ಒಂದು ನಿಲುಗಡೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ 24/7 ಟೋಲ್-ಫ್ರೀ ಸೇವೆಯಾಗಿದೆ.
• ಬೇಟಿ ಬಚಾವೋ ಬೇಟಿ ಪಢಾವೋ (ಬಿಬಿಬಿಪಿ): ಹೆಣ್ಣುಮಗುವಿನ ಬದುಕುಳಿಯುವಿಕೆ, ರಕ್ಷಣೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಬಲೀಕರಣವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವುದು ಇದರ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ
• ನಾರಿ ಅದಾಲತ್: ಕಿರುಕುಳ, ಹಕ್ಕುಗಳ ನಿರಾಕರಣೆ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ವಿವಾದಗಳಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಮುದಾಯ-ಮಟ್ಟದ ಕುಂದುಕೊರತೆ ನಿವಾರಣಾ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾಮರ್ಥ್ಯ (ಸಬಲೀಕರಣ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿ)

• ಶಕ್ತಿ ಸದನ: ಸಂಕಷ್ಟದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ, ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿದಂತೆ, ಸಮಗ್ರ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿ ಗೃಹವಾಗಿದೆ.
• ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮಾತೃ ವಂದನಾ ಯೋಜನೆ (ಪಿಎಂಎಂವಿವೈ): ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಹೆರಿಗೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ ವೇತನ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಇದೀಗ ಈ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಎರಡನೇ ಮಗು ಹೆಣ್ಣಾಗಿದ್ದರೆ ಅದಕ್ಕೂ ಸಹ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಸಖಿ ನಿವಾಸ್: ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಆಕಾಂಕ್ಷಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತ, ಕೈಗೆಟಕುವ ವಸತಿ ಮತ್ತು ಶಿಶುಪಾಲನಾ (day-care) ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
• ಪಾಲ್ನಾ (Palna): ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಿಶುಪಾಲನಾ (crèche) ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ, ಆರು ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಪೋಷಣೆಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ಆರೈಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
• ಸಂಕಲ್ಪ: ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಹಬ್ (SANKALP: Hub for Empowerment of Women - HEW): ಸರ್ಕಾರಿ ಯೋಜನೆಗಳ ಕುರಿತ ಮಾಹಿತಿ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಿಷನ್ ಶಕ್ತಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಯೋಜನಾ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ಘಟಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಉಪಸಂಹಾರ

ಕಳೆದ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಭಾರತವು ಮಹಿಳೆಯರ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಭೂತಪೂರ್ವ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಮಹತ್ವದ ಸುಧಾರಣೆಗಳು, ವಿಸ್ತೃತ ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ವರ್ಧಿತ ಮಾತೃತ್ವ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಆರೈಕೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು, ಮತ್ತು ಮಿಷನ್ ಶಕ್ತಿಯಂತಹ ಉಪಕ್ರಮಗಳೊಂದಿಗೆ, ಸರ್ಕಾರವು ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲದ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳಗಳಿಗಾಗಿ ಬಲವಾದ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ.

ಕಾರ್ಮಿಕ ಬಲಕ್ಕೆ ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ನಿರಂತರ ಏರಿಕೆ, ಮಹಿಳಾ-ನೇತೃತ್ವದ ಉದ್ಯಮಗಳ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ಲಿಂಗ-ಸೂಕ್ಷ್ಮ ನೀತಿಗಳ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನೀಕರಣವು, ನಾರಿ ಶಕ್ತಿಯು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಶಕ್ತಿ ತುಂಬುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಹೊಸ ಯುಗವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಗ್ರಾಮದ ಉದ್ಯಮಿಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ನಾಯಕರವರೆಗೆ, ಮಹಿಳೆಯರು ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಭೂದೃಶ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ರೂಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಭಾರತವು 'ವಿಕಸಿತ ಭಾರತ@2047'ರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದತ್ತ ಸಾಗುತ್ತಿರುವಾಗ, ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಸಬಲೀಕರಣವು ಕೇವಲ ಆದ್ಯತೆಯಲ್ಲ, ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.ಸುರಕ್ಷಿತ, ಸಮಾನ ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಭರಿತ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ, ದೇಶವು ತನ್ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ, ಇದು ಬಲಿಷ್ಠ, ಹೆಚ್ಚು ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಭಾರತಕ್ಕೆ ದಾರಿಯಾಗಿದೆ.

References

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2160547

https://labour.gov.in/sites/default/files/012524_booklet_ministry_of_labour_employement_revised2.pdf

https://bricswomen.com/wp-content/uploads/2025/07/Brics-Womens-Developmet-Report-2025_EN_v4-0616.pdf

https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=154880&ModuleId=3

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2119781

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2119045

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2159190

https://www.startupindia.gov.in/content/sih/en/Prabhaav.html

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2147237

https://www.pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2080710

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2082324

https://missionshakti.wcd.gov.in/about

https://wcdhry.gov.in/schemes-for-women/onestop-centre/

https://missionshakti.wcd.gov.in/public/documents/whatsnew/Mission_Shakti_Guidelines.pdf?utm_source

https://www.pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2098463
https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=155336&ModuleId=3
https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.CACT.FE.ZS

Click here to see in PDF

*****