Press Information Bureau

ಪರಿಚಯ

ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಭಾರತವು ಹೊಸ ಯುಗದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಜೀವನವನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಿದೆ. ಎಐ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಕೇವಲ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳು ಅಥವಾ ದೊಡ್ಡ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ಇದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕನನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಿದೆ. ದೂರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಬೆಳೆ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ರೈತರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವವರೆಗೆ, ಎಐ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನವನ್ನು ಸರಳ, ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಪರ್ಕಿತವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಇದು ವೈಯಕ್ತೀಕರಿಸಿದ ಕಲಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ಕ್ರಾಂತಿಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ, ನಗರಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ವೇಗವಾದ, ದತ್ತಾಂಶ-ಚಾಲಿತ ಆಡಳಿತದ ಮೂಲಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಈ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿ ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಮಿಷನ್  ಮತ್ತು ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು  ನಂತಹ ಉಪಕ್ರಮಗಳಿವೆ. ಅವು ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಿವೆ, ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನೇರವಾಗಿ ಜನರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗುವ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಭಾರತದ ಈ ವಿಧಾನವು ಎಐ ಅನ್ನು ಮುಕ್ತ, ಕೈಗೆಟುಕುವ ಮತ್ತು ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಇಡೀ ಸಮಾಜವನ್ನು ಉನ್ನತೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಸಮಗ್ರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ನೀತಿ ಆಯೋಗದ ಸಮಗ್ರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಎಐ  ವರದಿಯಲ್ಲೂ (ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2025) ಪ್ರತಿಫಲಿಸಿದೆ. ಈ ವರದಿಯು, ಎಐ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಭಾರತದ 490 ದಶಲಕ್ಷ (49 ಕೋಟಿ) ಅನೌಪಚಾರಿಕ ವಲಯದ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಕೌಶಲ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹೇಗೆ ಸಬಲೀಕರಣ ಮಾಡಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಬೆನ್ನೆಲುಬಾಗಿರುವ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರಿಗೆ ಎಐ-ಚಾಲಿತ ಸಾಧನಗಳು ಉತ್ಪಾದಕತೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವನ್ನು (ಹೇಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಬಲ್ಲವು ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ವರದಿ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಆಳವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ವಿಭಜನೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ, ಎಐ ನ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಪ್ರತಿ ನಾಗರಿಕನನ್ನು ತಲುಪುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಭಾರತವು ಒಂದು ಸಮಗ್ರ  ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ (AI) ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ಅದರ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಜಾಗತಿಕ ಮನ್ನಣೆಯು ಈ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ಟ್ಯಾನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಎಐ ಸೂಚ್ಯಂಕದಂತಹ ಶ್ರೇಯಾಂಕಗಳು, ಎಐ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು, ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ನೀತಿಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತವನ್ನು ಮೊದಲ ನಾಲ್ಕು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಗಿಟ್‌ಹಬ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಎಐ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತವು ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವ ದೇಶವಾಗಿದೆ, ಇದು ದೇಶದ ಡೆವಲಪರ್ ಸಮುದಾಯದ ಬಲವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಬಲವಾದ ವಿಜ್ಞಾನ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಗಣಿತ ಎಸ್‌ಟಿಇಎಂ ಕಾರ್ಯಪಡೆ, ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಂಶೋಧನಾ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದೊಂದಿಗೆ, ಭಾರತವು ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಗತಿ ಮತ್ತು 2047ರ ವೇಳೆಗೆ ವಿಕಸಿತ ಭಾರತದ ದೂರಗಾಮಿ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಎಐ ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಇಂಡಿಯಾ ಎಐ ಮಿಷನ್

"ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎಐ ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಎಐ ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದು" (Making AI in India and Making AI Work for India) ಎಂಬ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟವು ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಮಿಷನ್‌ಗೆ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿತು.

ಈ ಮಿಷನ್‌ಗೆ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ₹10,371.92 ಕೋಟಿಗಳಷ್ಟು ಬಜೆಟ್ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮಿಷನ್, ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರತವನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ನಾಯಕನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ.

ಈ ಮಿಷನ್ ಆರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ, ಇದು ದೇಶದ ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ 10,000 ಜಿಪಿಯುಗಳ  ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಭಾರತವು, ಈಗ 38,000 ಜಿಪಿಯುಗಳ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ. ಇದು ವಿಶ್ವ ದರ್ಜೆಯ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ  ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಕೈಗೆಟುಕುವ ದರದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಜಿಪಿಯು ಎಂದರೇನು?

ಜಿಪಿಯು  ಅಥವಾ ಗ್ರಾಫಿಕ್ಸ್ ಪ್ರೊಸೆಸಿಂಗ್ ಯುನಿಟ್  ಒಂದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಚಿಪ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರೊಸೆಸರ್ ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಯಂತ್ರಗಳು ವೇಗವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಲು, ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಲು, ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ  ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ಸಂಕೀರ್ಣ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವತಂತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ ವಿಭಾಗವಾದ 'ಇಂಡಿಯಾಎಐ' ಮೂಲಕ ಈ ಮಿಷನ್ ಅನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಮಿಷನ್, ಆವಿಷ್ಕಾರವನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವ, ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವ, ಡೇಟಾ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಒಳಿತಿಗಾಗಿ ಎಐಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವ ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಮಿಷನ್‌ನ ಏಳು ಸ್ತಂಭಗಳು

1. ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಕಂಪ್ಯೂಟ್ ಸ್ತಂಭ

 ಈ ಸ್ತಂಭವು ಕೈಗೆಟುಕುವ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ದರ್ಜೆಯ ಜಿಪಿಯುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಹಿಂದೆ ತಿಳಿಸಿದಂತೆ, ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ 38,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜಿಪಿಯುಗಳನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ (on-boarded). ಈ ಜಿಪಿಯುಗಳು ಪ್ರತಿ ಗಂಟೆಗೆ ಕೇವಲ ₹65 ರಷ್ಟು ಸಬ್ಸಿಡಿ ದರದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ.

2. ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಉಪಕ್ರಮ

ಈ ಸ್ತಂಭವು ಭಾರತಕ್ಕೆ-ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ಸವಾಲುಗಳಿಗಾಗಿ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ.ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ, ಕೃಷಿ, ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ, ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಸಹಾಯಕ ಕಲಿಕಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಜುಲೈ 2025 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮೂವತ್ತು (30) ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಿಗೆ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ವಲಯ-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಹ್ಯಾಕಥಾನ್‌ಗಳನ್ನು  ವಿವಿಧ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 'ಸೈಬರ್‌ಗಾರ್ಡ್ ಎಐ ಹ್ಯಾಕಥಾನ್' ಸೈಬರ್ ಸುರಕ್ಷತೆಗಾಗಿ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

3. ಎಐ ಕೋಶ (ದತ್ತಾಂಶ ವೇದಿಕೆ)

ಎಐಕೋಶ್ ಎಐ ಮಾದರಿಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲು ದೊಡ್ಡ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಮೂಲಗಳಿಂದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮ್ 20 ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ 3,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಡೇಟಾಸೆಟ್ಗಳು ಮತ್ತು 243 ಎಐ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಡೆವಲಪರ್ಗಳಿಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಬದಲು ಎಐ ಪರಿಹಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಈ ವೇದಿಕೆಯು ಜುಲೈ 2025 ರ ವೇಳೆಗೆ 265,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಭೇಟಿಗಳನ್ನು, 6,000 ನೋಂದಾಯಿತ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಮತ್ತು 13,000 ಡೌನ್ಲೋಡ್ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

4. ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಮಾದರಿಗಳು

ಈ ಸ್ತಂಭವು ಭಾರತೀಯ ದತ್ತಾಂಶ ಮತ್ತು ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಭಾರತದ ಸ್ವಂತ ಬೃಹತ್ ಬಹು-ಮಾದರಿ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಜನರೇಟಿವ್ ಎಐ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಮಿಷನ್‌ಗೆ 500ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳು ಬಂದಿವೆ. ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳು: ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ನಾಲ್ಕು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳು: ಸರ್ವಂ ಎಐ, ಸಾಕೆಟ್ ಎಐ, ಜ್ಞಾನಿ ಎಐ, ಮತ್ತು ಗಣ್ ಎಐ.

5. ಇಂಡಿಯಾ ಎಐ ಫ್ಯೂಚರ್ ಸ್ಕಿಲ್ಸ್

ಈ ಸ್ತಂಭವು ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಕೌಶಲ್ಯಪೂರ್ಣ ವೃತ್ತಿಪರರನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ. 500 ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, 5,000 ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು 8,000 ಪದವಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಜುಲೈ 2025 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ 200 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಫೆಲೋಶಿಪ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇಪ್ಪತ್ತಾರು (26) ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ಶ್ರೇಣಿ 2 ಮತ್ತು ಶ್ರೇಣಿ 3 ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಡೇಟಾ ಮತ್ತು AI ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. NIELIT ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು (27) ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ 174 ಐಟಿಐ ಮತ್ತು ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್‌ಗಳನ್ನು ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಿವೆ.

6. ಇಂಡಿಯಾಎಐ ನವೋದ್ಯಮ ಹಣಕಾಸು

ಈ ಸ್ತಂಭವು ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. 'ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್ಸ್ ಗ್ಲೋಬಲ್' ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ 2025 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಸ್ಟೇಶನ್‌ ಎಫ್‌ ಮತ್ತು ಎಚ್‌ಇಸಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ, 10 ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳಿಗೆ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

7. ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಎಐ

ಈ ಸ್ತಂಭವು ಪ್ರಬಲವಾದ ಆಡಳಿತದೊಂದಿಗೆ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಅಳವಡಿಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ಸುತ್ತಿನ ಯೋಜನೆಗಳು: ಮೊದಲ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು, ಅವು ಯಂತ್ರ ಅನ್-ಲರ್ನಿಂಗ್ ಪಕ್ಷಪಾತ ತಗ್ಗಿಸುವಿಕೆ ಗೌಪ್ಯತೆ-ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಎಂಎಲ್, ವಿವರಣೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿವೆ. ಎರಡನೇ ಸುತ್ತಿನ ಪ್ರಗತಿ: ಎರಡನೇ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ 400ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ: ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಸುರಕ್ಷತಾ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸೇರಲು ಪಾಲುದಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಪ್ರಕಟಣೆಯನ್ನು  ಮೇ 9, 2025 ರಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರದ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ನೀತಿಗಳಿಗೆ ಮಹತ್ವ

ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಹಲವಾರು ಪರಿವರ್ತಕ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಇಳಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು, ಒಂದು ಬಲಿಷ್ಠ ಎಐ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು, ಆವಿಷ್ಕಾರವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಸಮಾಜದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವರ್ಗಕ್ಕೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವತ್ತ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿವೆ. ವಿಶ್ವ ದರ್ಜೆಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ದೇಶೀಯ ಎಐ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವವರೆಗೆ, ಸರ್ಕಾರದ ವಿಧಾನವು ನೀತಿ, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ-ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.

ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು

ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಸರಣಿ ಪರಿವರ್ತಕ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಇಳಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಬಲಿಷ್ಠವಾದ ಎಐ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ, ಆವಿಷ್ಕಾರವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಸಮಾಜದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವರ್ಗಕ್ಕೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವತ್ತ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿವೆ. ವಿಶ್ವ ದರ್ಜೆಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ದೇಶೀಯ ಎಐ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವವರೆಗೆ, ಸರ್ಕಾರದ ವಿಧಾನವು ನೀತಿ, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ-ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.

ಎಐ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಚೌಕಟ್ಟು

ಈ ಚೌಕಟ್ಟು ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ರಚನಾತ್ಮಕ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಅವರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ  ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ನೀತಿ ನಿರೂಪಣೆ ಹಾಗೂ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಅನ್ವಯಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.  ಜಾಗತಿಕ ಮಾನದಂಡಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು, ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯವು ಮಾಹಿತಿಯುಕ್ತ, ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಮತ್ತು ಎಐ-ಚಾಲಿತ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಇಂಡಿಯಾ ಎಐ ನವೋದ್ಯಮಗಳ ಜಾಗತಿಕ ವೇಗವರ್ಧನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ

ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನ ಸ್ಟೇಷನ್ ಎಫ್ ಮತ್ತು ಎಚ್‌ಇಸಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್  ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾದ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು, ಹತ್ತು ಭರವಸೆಯ ಭಾರತೀಯ ಎಐ ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳಿಗೆ ಜಾಗತಿಕ ಪರಿಣತಿ, ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ಆವಿಷ್ಕಾರಕರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಜಾಗತಿಕ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.

ಸರ್ವಮ್ ಎಐ: ಉತ್ತಮವಾದ ಆಧಾರ ಸೇವೆಗಳು

ಬೆಂಗಳೂರು ಮೂಲದ ಕಂಪನಿಯಾದ ಸರ್ವಂ ಎಐ, ಸುಧಾರಿತ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಆಡಳಿತ ಪರಿಹಾರಗಳಾಗಿ ಭಾಷಾಂತರಿಸುತ್ತಿದೆ. ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (UIDAI) ದ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ, ಇದು ಆಧಾರ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತಗೊಳಿಸಲು ಜನರೇಟಿವ್ ಎಐ ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2025 ರಲ್ಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆಗಳ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ಮುಕ್ತ-ಮೂಲ (open-source) ಮಾದರಿಯಾದ ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಭೌಮ  ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಎಂ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು (Sovereign LLM Ecosystem) ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸರ್ವಂ ಎಐ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆದಿದೆ.

ಭಾಷಿಣಿ: ಡಿಜಿಟಲ್ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಾಗಿ ಧ್ವನಿ

ಭಾಷಾ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಭಾಷಿಣಿ  ಒಂದು ಎಐ-ಚಾಲಿತ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನುವಾದ ಮತ್ತು ಮಾತನಾಡುವ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಓದಲು ಅಥವಾ ಬರೆಯಲು ಸೌಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದ ನಾಗರಿಕರು ಸಹ ಡಿಜಿಟಲ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಇದು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಜೂನ್ 2025 ರಲ್ಲಿ, ಡಿಜಿಟಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಭಾಷಿಣಿ ವಿಭಾಗ ಮತ್ತು ರೈಲ್ವೆ ಮಾಹಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಕೇಂದ್ರ ನಡುವೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರೈಲ್ವೆ ವೇದಿಕೆಗಳಾದ್ಯಂತ ಬಹುಭಾಷಾ ಎಐ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲು ತಿಳುವಳಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಜುಲೈ 2022 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ, ಭಾಷಿಣಿ ಒಂದು ಮಿಲಿಯನ್‌ಗಿಂತಲೂ( 10 ಲಕ್ಷಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಡೌನ್‌ಲೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ದಾಟಿದೆ. ಇದು 20 ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು 350ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಎಐ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. 450ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಕ್ರಿಯ ಗ್ರಾಹಕರೊಂದಿಗೆ, ಇದು ಡಿಜಿಟಲ್ ಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಭಾಷಾ ವಿಭಜನೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದೆ.

ಭಾರತ್ ಜೆನ್ ಎಐ: ಭಾರತದ ಬಹುಭಾಷಾ ಎಐ ಮಾದರಿ

 ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಧನಸಹಾಯ ಪಡೆದ, ದೇಶೀಯವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮೊದಲ ಬಹು-ಮಾದರಿ ಬೃಹತ್ ಭಾಷಾ ಮಾದರಿಯಾದ ಭಾರತ್‌ಜೆನ್ ಎಐ, ಅನ್ನು ಜೂನ್ 2, 2025 ರಂದು ಭಾರತ್‌ಜೆನ್ ಶೃಂಗಸಭೆಯಲ್ಲಿ  ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು 22 ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪಠ್ಯ, ಮಾತು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರ ಗ್ರಹಿಕೆಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.

ದೇಶೀಯ ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು  ಬಳಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಭಾರತ್‌ಜೆನ್, ಭಾರತದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಎಐ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳು ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಭಾರತ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಪರಿಣಾಮ ಶೃಂಗಸಭೆ 2026

ಭಾರತವು ಫೆಬ್ರವರಿ 2026 ರಲ್ಲಿ ಎಐ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಶೃಂಗಸಭೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಿದೆ. ಈ ಶೃಂಗಸಭೆಯು ಭಾರತದ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಆವಿಷ್ಕಾರವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 18, 2025 ರಂದು, ಭಾರತವು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಲೋಗೋ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿತು.

ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಇಂತಿವೆ:

ಎಐ ಪಿಚ್ ಫೆಸ್ಟ್ (ಉಡಾನ್) - : ಇದು ಜಾಗತಿಕ ಎಐ ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಒಂದು ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಹಿಳಾ ನಾಯಕರು ಮತ್ತು ಭಿನ್ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡುವವರ ಮೇಲೆ ಇಲ್ಲಿ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯುವಕರು, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಇತರ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವವರಿಗಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ಆವಿಷ್ಕಾರ ಸವಾಲುಗಳು ಇದು ವಿವಿಧ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ನಿಜ-ಪ್ರಪಂಚದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಎಐ-ಚಾಲಿತ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಒಂದು ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.

ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣ: ಇದು ಇತ್ತೀಚಿನ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಮತ್ತು ಭಾರತ, ಜಾಗತಿಕ ದಕ್ಷಿಣದ ದೇಶಗಳು ಹಾಗೂ ವಿಶಾಲವಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಶೋಧಕರನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವ ಒಂದು ಸಮಾವೇಶವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ, ಸಂಶೋಧಕರು ತಮ್ಮ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ, ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸಹಯೋಗಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಎಐ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋ: ಈ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋ (ಪ್ರದರ್ಶನ) ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಕುರಿತು ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತ ಹಾಗೂ 30 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೇಶಗಳ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರದರ್ಶಕರು ಇದರಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲಿದ್ದಾರೆ.

ಶೃಂಗಸಭೆಯ ಲೋಗೋ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು  ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿದ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ, ಭಾರತ-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದತ್ತಾಂಶಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ದೇಶೀಯ ಎಐ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಎಂಟು ಹೊಸ ಮೂಲಭೂತ ಮಾದರಿ ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸಹ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಗಮನ, ಎಐ ಡೇಟಾ ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿತ್ತು; ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಮೂವತ್ತು ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇವು ಒಟ್ಟು 570 ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳ ಜಾಲವನ್ನು ರೂಪಿಸಿವೆ. ಮೊದಲ 27 ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳು, ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಮಿಷನ್‌ನ ಫ್ಯೂಚರ್‌ಸ್ಕಿಲ್ಸ್ ಉಪಕ್ರಮದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಎಐ ಮತ್ತು ಡೇಟಾ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಪೋರ್ಟಲ್‌ನನ್ನೂ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು 13,500 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ವಿಭಾಗಗಳ 8,000 ಪದವಿಪೂರ್ವ, 5,000 ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಮತ್ತು 500 ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಸಂಶೋಧಕರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಈಗ, ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ವೈದ್ಯಕೀಯ, ಕಾನೂನು, ವಾಣಿಜ್ಯ, ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಲಿಬರಲ್ ಆರ್ಟ್ಸ್‌ನಂತಹ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೂ ಫೆಲೋಶಿಪ್‌ಗಳು ಮುಕ್ತವಾಗಿವೆ.

ದೈನಂದಿನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ

ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯು ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಶಿಕ್ಷಣ, ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಮುನ್ಸೂಚನೆಯವರೆಗೆ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗವನ್ನೂ ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವ ಒಂದು ಹೊಸ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಅಲೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ವೈದ್ಯರಿಗೆ ರೋಗಗಳನ್ನು ವೇಗವಾಗಿ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ರೈತರಿಗೆ ದತ್ತಾಂಶ-ಚಾಲಿತ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಕಲಿಕೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಹಾಗೂ ಪಾರದರ್ಶಕಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಭಾರತದ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಎಐ ವಿಧಾನವು ಕೇವಲ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಮೀರಿ, ಸೇರ್ಪಡೆ ಮತ್ತು ಸಬಲೀಕರಣದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಸಹಯೋಗಗಳ ಮೂಲಕ, ಎಐ ಅನ್ನು ನೈಜ-ಪ್ರಪಂಚದ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ನಾಗರಿಕರಿಗೂ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸುಲಭವಾಗಿ ಒದಗಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಊಹಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸುವವರೆಗೆ, ಎಐಯು ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಬಲೀಕೃತ ಮತ್ತು ಸಮಾನ ಭಾರತವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಶಕ್ತಿಯುತ ಅನುಕೂಲಕಾರಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿದೆ.

ದೈನಂದಿನ ಜೀವನವನ್ನು ಎಐ ಸುಧಾರಿಸುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು: 

ಆರೋಗ್ಯ

ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಯು ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣಾ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ವೈದ್ಯರಿಗೆ ರೋಗಗಳನ್ನು ಬೇಗನೆ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತೀಕರಿಸಿದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಎಐ-ಚಾಲಿತ ಟೆಲಿಮೆಡಿಸಿನ್  ವೇದಿಕೆಗಳು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ರೋಗಿಗಳನ್ನು ಉನ್ನತ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳ ತಜ್ಞರೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸಮಯ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಉಳಿಸಿ, ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಎಐ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಜಾಗತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಹೆಲ್ತ್‌ಎಐ ನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಹಾಗೂ ಐಸಿಎಂಆರ್ ಮತ್ತು ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಯು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್ ಮತ್ತು ಸಿಂಗಾಪುರದಂತಹ ದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಹಯೋಗಗಳು, ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಆವಿಷ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಉತ್ತಮ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತಿವೆ.

ಕೃಷಿ

ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ರೈತರಿಗೆ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಂಗಾತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಊಹಿಸುತ್ತದೆ, ಕೀಟಗಳ ದಾಳಿಯನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನೀರಾವರಿ ಹಾಗೂ ಬಿತ್ತನೆಗಾಗಿ ಸೂಕ್ತ ಸಮಯಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೈತ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯವು ಕಿಸಾನ್ ಇ-ಮಿತ್ರದಂತಹ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ AI ಅನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು, ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಕಿಸಾನ್ ಸಮ್ಮಾನ್ ನಿಧಿಯಂತಹ ಸರ್ಕಾರಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೈತರು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಒಂದು ವರ್ಚುವಲ್ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೀಟ ಕಣ್ಗಾವಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಬೆಳೆ ಆರೋಗ್ಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಉಪಗ್ರಹ ದತ್ತಾಂಶ, ಹವಾಮಾನ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿ, ಇಳುವರಿ ಮತ್ತು ಆದಾಯ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ನೈಜ-ಸಮಯದ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯ

ಕಲಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸಮಗ್ರ, ಆಕರ್ಷಕ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಲು ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯನ್ನು ಭಾರತದ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿ 2020 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಕೇಂದ್ರೀಯ ಪ್ರೌಢ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ ಯು 6ನೇ ತರಗತಿಯಿಂದ 15-ಗಂಟೆಗಳ ಎಐ ಕೌಶಲ್ಯ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಅನ್ನು ಮತ್ತು 9 ರಿಂದ 12ನೇ ತರಗತಿಯವರಿಗೆ ಐಚ್ಛಿಕ AI ವಿಷಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಎನ್‌ಸಿಇಆರ್‌ಟಿಯ ದೀಕ್ಷಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕಲಿಕಾ ವೇದಿಕೆಯು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೃಷ್ಟಿಹೀನ ಕಲಿಯುವವರಿಗೆ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು, ವೀಡಿಯೊಗಳಲ್ಲಿ ಕೀ-ವರ್ಡ್ ಹುಡುಕಾಟ ಮತ್ತು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಓದುವ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಂತಹ ಎಐ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಇ-ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗ  ತನ್ನ ಪಾಲುದಾರರ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ, 'ಯುವ ಎಐ: ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯೊಂದಿಗೆ ಯುವಕರು ಉನ್ನತಿ ಮತ್ತು ವಿಕಾಸಕ್ಕಾಗಿ' (YUVAi: Youth for Unnati and Vikas with AI) ಎಂಬ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು 8 ರಿಂದ 12ನೇ ತರಗತಿಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸಮಗ್ರ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಎಐ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ವೇದಿಕೆಯು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ನೈಜ-ಪ್ರಪಂಚದ ಸವಾಲುಗಳಿಗೆ ಎಐ-ಚಾಲಿತ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ, ಎಂಟು ವಿಷಯಾಧಾರಿತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಎಐ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಮತ್ತು ಅನ್ವಯಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ:   ಕೃಷಿ, ಆರೋಗ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಪರಿಸರ, ಸಾರಿಗೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಕಾಸ,  ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಸಿಟಿಗಳು, ವಿಧಿ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ.

ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ವಿತರಣೆ

ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯು ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆಗಳ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ರೂಪಾಂತರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಭಾರತದ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಇ-ಕೋರ್ಟ್ಸ್ ಯೋಜನೆ ಹಂತ III (e-Courts Project Phase III) ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮತ್ತು ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಉಪ-ವಿಭಾಗಗಳಾದ ಯಂತ್ರ ಕಲಿಕೆ, ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಕ್ಯಾರೆಕ್ಟರ್ ರೆಕಗ್ನಿಷನ್, ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಭಾಷಾ ಸಂಸ್ಕರಣೆಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ:ಅನುವಾದ, ಮುನ್ಸೂಚನೆ, ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ದಕ್ಷತ, ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಫೈಲಿಂಗ್,  ಬುದ್ಧಿವಂತ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ, ಚಾಟ್‌ಬಾಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂವಹನ.

ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಅನುವಾದ ಸಮಿತಿಗಳು ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸುವುದನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಇ-ಎಚ್‌ಸಿಆರ್ ಮತ್ತು ಇ-ಐಎಲ್‌ಆರ್ ನಂತಹ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕಾನೂನು ವೇದಿಕೆಗಳು ಈಗ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಅನೇಕ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ತೀರ್ಪುಗಳಿಗೆ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇದು ನ್ಯಾಯ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪಾರದರ್ಶಕ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ಆಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.

ಹವಾಮಾನ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಸೇವೆಗಳು

ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಯು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಊಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಲು ಭಾರತದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಹವಾಮಾನ ಇಲಾಖೆ ಯು ಮಳೆ, ಮಂಜು, ಮಿಂಚು ಮತ್ತು ಬೆಂಕಿ ಮುನ್ಸೂಚನೆಗಾಗಿ ಎಐ-ಆಧಾರಿತ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಸುಧಾರಿತ ಡ್ವೋರಕ್ ತಂತ್ರ ಚಂಡಮಾರುತದ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು, ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಬರಲಿರುವ ಮೌಸಮ್‌ಜಿಪಿಟಿ ಎಂಬ ಎಐ ಚಾಟ್‌ಬಾಟ್, ರೈತರು ಮತ್ತು ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ನೈಜ-ಸಮಯದ ಹವಾಮಾನ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಸಲಹೆಯನ್ನು ನೀಡಲಿದೆ.

ಸಮಗ್ರ ಸಮಾಜ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಎಐ

ನೀತಿ ಆಯೋಗದ "ಸಮಗ್ರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಎಐ ವರದಿಯು (ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2025 ರ ವರದಿ), ಭಾರತದ ಅಸಂಘಟಿತ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯನ್ನು ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸುವ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಮುಂದಿಡುತ್ತದೆ: ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ಸುಧಾರಿತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಹೇಗೆ ತಲುಪಲು ಸಾಧ್ಯ? ಇದರಿಂದ ಅವರು ತಮ್ಮ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ಮೀರಿ, ಭಾರತದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಈ ವರದಿಯು ಅಸಂಘಟಿತ ಕಾರ್ಮಿಕರ ನೈಜ-ಜೀವನದ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಇದು ರಾಜ್‌ಕೋಟ್‌ನ ಹೋಮ್ ಹೆಲ್ತ್‌ಕೇರ್ ಸಹಾಯಕರು, ದೆಹಲಿಯ ಬಡಗಿ, ಒಬ್ಬ ರೈತ ಮತ್ತು ಇತರ ಅನೇಕರ ಸವಾಲುಗಳು ಹಾಗೂ ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಕಥೆಗಳು ನಿರಂತರವಾದ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಚಿಂತನಶೀಲವಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಲಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಹೊರತರಬಹುದಾದ ಅಪಾರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನೂ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರಿಗೆ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಅವರ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬಾರದು, ಬದಲಿಗೆ ಅವುಗಳನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸಬೇಕು.

ಈ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಯು ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಆಫ್ ಥಿಂಗ್ಸ್, ಬ್ಲಾಕ್‌ಚೈನ್, ರೋಬೋಟಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇಮ್ಮರ್ಸಿವ್ ಲರ್ನಿಂಗ್ನಂತಹ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಭಾರತದ 490 ಮಿಲಿಯನ್ ಅಸಂಘಟಿತ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ತೆಗೆದುಹಾಕಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಇದು, 2035 ರ ವೇಳೆಗೆ ಒಂದು ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ: ವಾಯ್ಸ್-ಫರ್ಸ್ಟ್ ಎಐ ಇಂಟರ್ಫೇಸ್‌ಗಳು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತವೆ. ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾದ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತವೆ.ಮೈಕ್ರೋ-ಕ್ರೆಡೆನ್ಶಿಯಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಆನ್-ಡಿಮಾಂಡ್ ಲರ್ನಿಂಗ್ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಅವರ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಶ್ರಮಸೇತು ಮಿಷನ್ ಇದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಅಸಂಘಟಿತ ವಲಯಕ್ಕಾಗಿ ಮುಂಚೂಣಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿಸಲು ಇರುವ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಪಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಿಷನ್, ವೈಯಕ್ತಿಕ- ಅಥವಾ ವಲಯ-ನೇತೃತ್ವದ ಆದ್ಯತೆ, ರಾಜ್ಯ-ಚಾಲಿತ ಅನುಷ್ಠಾನ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಸಶಕ್ತೀಕರಣ ಮತ್ತು ಕೈಗೆಟುಕುವ ದರ ಹಾಗೂ ವ್ಯಾಪಕ ಅಳವಡಿಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಲು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ.ಬಲಿಷ್ಠವಾದ ಬಹು-ಮಟ್ಟದ ಪರಿಣಾಮ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಇದು ಸರ್ಕಾರ, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜವನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಸಮಗ್ರ ಡಿಜಿಟಲ್ ಅಧಿಕವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಕೇವಲ ಆಶಾವಾದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ವರದಿಯು ಒತ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಸುಸಂಘಟಿತ ಹೂಡಿಕೆಗಳು, ಗುರಿಯಾಗಿಸಿದ ಕೌಶಲ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಬಲಿಷ್ಠ ಆವಿಷ್ಕಾರ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಾಗಿ ಕರೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಆಧಾರ್, ಯುಪಿಐ ಮತ್ತು ಜನ್ ಧನ್ ನಂತಹ ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಹಿಂದಿನ ಯಶಸ್ಸುಗಳು, ಸಮಗ್ರ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ-ಪ್ರಮಾಣದ ವೇದಿಕೆಗಳು ಸಾಧ್ಯ ಎಂದು ತೋರಿಸಿವೆ.

ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ:

2035 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಈ ಮಿಷನ್ ಭಾರತವನ್ನು ಸಮಗ್ರ ಎಐ ನಿಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ನಾಯಕನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿದೆ.

ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ಕೇವಲ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದಲ್ಲದೆ, ಜೀವನೋಪಾಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ಅವಕಾಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಮಾನ ಹಾಗೂ ಸಶಕ್ತ ಡಿಜಿಟಲ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಕಡೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

ತೀರ್ಮಾನ

ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪ್ರಯಾಣವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಮತ್ತು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಕಂಪ್ಯೂಟಿಂಗ್ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ದೇಶೀಯ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವುದರವರೆಗೆ, ದೇಶವು ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು ಆವಿಷ್ಕಾರವನ್ನು ನಡೆಸುವ ಬಲಿಷ್ಠ ಎಐ  ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿದೆ. ಕೃಷಿ, ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ನಿಜವಾದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇಂಡಿಯಾಎಐ ಮಿಷನ್, ಡಿಜಿಟಲ್ ಶ್ರಮಸೇತು ಮತ್ತು ಮೂಲಭೂತ ಮಾದರಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಂತಹ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಪ್ರತಿ ನಾಗರಿಕನನ್ನು ತಲುಪುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತಿವೆ, ಜೊತೆಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ, ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯನ್ನು ಪೋಷಿಸುತ್ತಿವೆ. ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು, ವಿಕಸಿತ ಭಾರತ 2047ರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವಾಗ, ಭಾರತವು ಜಾಗತಿಕ ಎಐ ನಾಯಕನಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಲು ಬಲವಾದ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಹಾಕುತ್ತಿವೆ.

References:

Ministry of Electronics & IT

• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2132817
• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2108810
• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2113095
• https://www.pib.gov.in/FactsheetDetails.aspx?Id=149242
• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2132377
• https://indiaai.gov.in/article/building-india-s-foundational-ai-models-indiaai-innovation-initiative
• https://indiaai.gov.in/globalindiaaisummit/about-global-indiaai-summit 
• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2108961
• https://aikosh.indiaai.gov.in/home
• https://bhashini.gov.in/about-bhashini
• https://bhashini.gov.in
• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2135178
• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2112485
• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2163813

Ministry of Communications

• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2175355
• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2175639

Department of Science and Technology

• https://bharatgen.com/

Ministry of Agriculture & Farmers Welfare

• https://www.pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2002010

NITI Ayog 

• https://niti.gov.in/AI-for-Viksit-Bharat-the-opportunity-for-accelerated-economic-growth.pdf
• https://niti.gov.in/sites/default/files/2025-10/Roadmap_On_AI_for_Inclusive_Societal_Development.pdf

Click here to see pdf 

*****