Rural Prosperity
ଜନ ଯୋଜନା ଅଭିଯାନ: ତୃଣମୂଳ ପ୍ରଶାସନର ସୁଦୃଢ଼ୀକରଣ ଏବଂ ସମାବେଶୀ ବିକାଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ
Posted On:
05 OCT 2025 5:39PM
ବିକଶିତ ଭାରତ ପାଇଁ ବିକଶିତ ପଞ୍ଚାୟତ
|
ମୁଖ୍ୟ ବିନ୍ଦୁ
|
- 2018ରେ ‘ସବକୀ ୟୋଜନା, ସବକା ବିକାଶ’ ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ଜନ ଯୋଜନା ଅଭିଯାନ (ପିପିସି)ର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା ଯାହାଫଳରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ଭାଗିଦାରୀ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ପିଡିପି) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇପାରିବ।
- ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର 2 ଅକ୍ଟୋବର 2025ରେ ସବୁ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ପ୍ରଦେଶରେ ଜନ ଯୋଜନା ଅଭିଯାନ (ପିପିସି) 2025-26: ‘ସବକୀ ୟୋଜନା, ସବକା ବିକାଶ’ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯାହା ଜରିଆରେ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2026-27 ପାଇଁ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ପିଡିପି)ର ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।
- 2019-20ଠାରୁ 2025-26 (29 ଜୁଲାଇ 2025 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ) ମଧ୍ୟରେ 18.13 ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା ଅପଲୋଡ୍ କରାଯାଇଥିଲା। ଏଥିମଧ୍ୟରୁ 17.73 ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା ସାମିଲ ରହିଛି।
- ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀ, ବିସ୍ତୃତ ଏବଂ ସମୟବଦ୍ଧ ଯେଉଁଥିରେ ସମ୍ବିଧାନର ଏକାଦଶ ସୂଚୀରେ ଥିବା 29ଟି ବିଷୟକୁ ସାମିଲ କରାଯାଇଛି।
|
ପରିଚୟ ଓ ପୃଷ୍ଠଭୂମି
ତ୍ରିସ୍ତରୀୟ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ମୌଳିକ ଏକକ ଭାବରେ ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ଗ୍ରାମୀଣ ଶାସନ ଏବଂ ବିକାଶରେ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ। ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣମୂଳକ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ 73ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ, 1992 ମାଧ୍ୟମରେ ଢାଞ୍ଚାଗତ ରୂପ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ତରରେ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ସେବା ଏବଂ ବିକାଶ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ନାହିଁ ବରଂ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ସମାଧାନ, ଗୋଷ୍ଠୀ ବୈଠକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ମଙ୍ଗଳକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି।
ତେଣୁ ବିକଶିତ ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ଦୃଢ଼ ମୂଳଦୁଆ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ପଞ୍ଚାୟତର ବିକାଶ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ।
ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା 243ଜି ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ୱାୟତ୍ତଶାସନର ଅନୁଷ୍ଠାନ ଭାବରେ ମାନ୍ୟତା ଦିଏ ଏବଂ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ ଏବଂ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତିର ଦାୟିତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରେ। ଲୋକଙ୍କ ନିକଟତମ ସରକାରଙ୍କ ସ୍ତର ହୋଇଥିବାରୁ, ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକ ଅବହେଳିତ ଗୋଷ୍ଠୀର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ଏବଂ ମୌଳିକ ସେବାର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବିତରଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ।
|
ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ଜିପିଡିପି)
ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକୁ ଉପଲବ୍ଧ ସମ୍ବଳର ଉପଯୋଗ କରି ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ ଏବଂ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ଜିପିଡିପି) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି। ଜିପିଡିପି ଯୋଜନା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଆଧାରିତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଉପରେ ଆଧାରିତ ବ୍ୟାପକ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ଏବଂ ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଏବଂ ଦକ୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାରେ ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି।
|
ଏକ ସୁସଂଗଠିତ ଏବଂ ସମାବେଶୀ ଯୋଜନା ପ୍ରକ୍ରିୟା ପଞ୍ଚାୟତ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାର ମୂଳରେ ରହିଛି। ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ଜିପିଡିପି) ସାମାଜିକ ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ପ୍ରାଥମିକତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିବ, ଉପଲବ୍ଧ ସମ୍ବଳ ସହିତ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସମନ୍ୱିତ କରିବ ଏବଂ ଏକ ନିରପେକ୍ଷ, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଏବଂ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀ ଉପାୟରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଏ।
ଜାତୀୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ପାଇଁ, ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ପିଡିପି) ବ୍ୟାପକ ଏବଂ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଆଧାରିତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହି ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ବିଧାନର ଏକାଦଶ ଅନୁସୂଚୀରେ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ 29ଟି ବିଷୟକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ। ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକ ଜିପିଡିପି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିବାବେଳେ, ବ୍ଲକ ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକ ବ୍ଲକ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ବିପିଡିପି) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି ଏବଂ ଜିଲ୍ଲା ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକ ଜିଲ୍ଲା ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ଡିପିଡିପି) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି।
ଗ୍ରାମ ସ୍ତରରେ ଜଳ ଯୋଗାଣ, ପରିମଳ, ରାସ୍ତା, ଡ୍ରେନେଜ୍, ରାସ୍ତାପାର୍ଶ୍ବ ଆଲୋକୀକରଣ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ପୋଷଣ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ତରଦାୟୀ। ଏକାଦଶ ଅନୁସୂଚୀର 29ଟି ବିଷୟ (ଭାରତରେ ସମସ୍ତ 29ଟି ବିଷୟ ଏବଂ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜର 73ତମ ସଂଶୋଧନ ପଢିବା ପାଇଁ, @ https://secforuts.mha.gov.in/73rd-amendment-of-panchayati-raj-in-india/ ପରିଦର୍ଶନ କରନ୍ତୁ) ମଧ୍ୟ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ଜଡ଼ିତ। ତେଣୁ ସ୍ଥାନୀୟକରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହା ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାରେ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହକାରୀ ଭାବେ ସ୍ଥାନିତ କରିଥାଏ।
ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ, ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏକ ବିଷୟବସ୍ତୁ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ କରିଛି, ଯାହା 17ଟି ଏସଡିଜିକୁ ନଅଟି ବ୍ୟାପକ ବିଷୟବସ୍ତୁରେ ବର୍ଗୀକୃତ କରିଥାଏ। ଏହି ପଦ୍ଧତି ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକୁ ‘ସମଗ୍ର ସରକାର ଏବଂ ସମଗ୍ର ସମାଜ’ ଢାଞ୍ଚା ଅଧୀନରେ ବିକାଶ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ କରିଥାଏ।
2018 ମସିହାରୁ, ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଗ୍ରାମ ସମୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସ୍ଥିରତା ଯୋଜନା (ଭିପିଆରପି) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଛନ୍ତି, ଯାହା ଗ୍ରାମ ସ୍ତରରେ ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ଏବଂ ସ୍ଥିରତାକୁ ଆହୁରି ସମର୍ଥନ କରୁଛି।
ଜନ ଯୋଜନା ଅଭିଯାନ: ସବକୀ ୟୋଜନା, ସବକା ବିକାଶ
ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ, 2018 ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର 2 ତାରିଖରେ ‘ସବକୀ ୟୋଜନା, ସବକା ବିକାଶ’ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଆଧାରରେ ପିପିସି ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା। ଗ୍ରାମସଭାଗୁଡ଼ିକର ସକାରାତ୍ମକ ଫଳାଫଳ, ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ଯୋଗଦାନ ଏବଂ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀ ଯୋଜନା ଦ୍ୱାରା ଉତ୍ସାହିତ ହୋଇ ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧି, ଆଗଧାଡ଼ିର କର୍ମୀ, ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ (ଏସଏଚଜି), ଗୋଷ୍ଠୀ ଭିତ୍ତିକ ସଂଗଠନ (ସିବିଓ) ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ସହିତ ଏହି ଅଭିଯାନ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏକ ମିଶନ ମୋଡରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଆସୁଛି।
ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ
ସାରା ଦେଶରେ ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ, ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ (ବ୍ଲକ) ପଞ୍ଚାୟତ ଏବଂ ଜିଲ୍ଲା ପଞ୍ଚାୟତ ସ୍ତରରେ ସମୟବଦ୍ଧ ଭାବରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀ, ବ୍ୟାପକ ଏବଂ ସମନ୍ୱିତ ବିକାଶ ଯୋଜନା-ଜିପିଡିପି, ବିପିଡିପି ଏବଂ ଡିପିଡିପି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ନେଇ ଜନ ଯୋଜନା ଅଭିଯାନ ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି। ଗୋଷ୍ଠୀ ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଏବଂ ସମସ୍ତ ସମ୍ପୃକ୍ତ ବିଭାଗର ଆଗଧାଡ଼ିର କର୍ମୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉପସ୍ଥାପନାକୁ ନେଇ ଗ୍ରାମସଭା ବୈଠକ ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥାଏ। ଏହି ଅଭିଯାନ ଏଲଏସଡିଜିଗୁଡ଼ିକର ନଅଟି ବିଷୟଗତ ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ ଏକୀକୃତ କରି ଏବଂ ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ ସଂଘଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଗ୍ରାମ ସମୃଦ୍ଧି ଏବଂ ନମନୀୟତା ଯୋଜନା (ଭିପିଆରପି) ଗୁଡ଼ିକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରି ଏସଡିଜିଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସ୍ଥାନୀୟକରଣ ହାସଲ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଏହା ଯୋଜନା ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ମହିଳା ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧି (ଡବ୍ଲୁଇଆର), ଏସଏଚଜି ଏବଂ ମହିଳା ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଲିଙ୍ଗ-ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ପ୍ରଶାସନକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ। ଅଧିକନ୍ତୁ, ସାର୍ବଜନୀନ ସୂଚନା ଅଭିଯାନ ଚଳାଇବା ଏବଂ ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ତଥା ସାର୍ବଜନୀନ ସୂଚନା ବୋର୍ଡରେ ଯୋଜନା, ଆର୍ଥିକ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ବିବରଣୀ ପ୍ରକାଶ କରିବା ଦ୍ୱାରା ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଏବଂ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ସୁଦୃଢ଼ ହୋଇଥାଏ।
ଜନ ଯୋଜନା ଅଭିଯାନ 2025-26
ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ 2 ଅକ୍ଟୋବର 2025ରେ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ପିପୁଲ୍ସ ପ୍ଲାନ କ୍ୟାମ୍ପେନ (ପିପିସି) 2025-26: ‘‘ସବକି ୟୋଜନା, ସବକା ବିକାଶ’’ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ଏଥିସହିତ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2026-27 ପାଇଁ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ପିଡିପି) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଲାଗି ଦେଶବ୍ୟାପୀ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।
ଯୋଜନାର ଶୁଭାରମ୍ଭ ଦିଗରେ ଆଗେଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରାଯାଇଥିଲା। ରଣନୀତି ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିବା ଏବଂ ସୁଗମ ସମନ୍ୱୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଲାଗି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ରାଜ୍ୟ ସରକାର, କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ଏବଂ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ (ଏସଆଇଆରଡି ଏବଂ ପିଆର) ସହିତ ଆଭାସୀ ବାର୍ତ୍ତାଳାପ କରିଥିଲା। ସମନ୍ୱୟ ଏବଂ ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରର ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଲାଗି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ 20ଟି ଲାଇନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ/ବିଭାଗ ସହିତ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ଯାହାଦ୍ୱାରା ନିଜ ନିଜ ରାଜ୍ୟ/କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରତିପକ୍ଷମାନଙ୍କୁ ଏହି ଅଭିଯାନରେ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯିବ, ବିଶେଷ କରି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଗ୍ରାମସଭା ବୈଠକ ମାଧ୍ୟମରେ। ଏହାବ୍ୟତୀତ, ନୋଡାଲ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେବା, ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନକାରୀମାନଙ୍କୁ ତାଲିମ ଦେବା, ଗ୍ରାମସଭା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରମୁଖ ଭାବେ ଜନ ସୂଚନା ବୋର୍ଡଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିବା ଲାଗି ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି। 2025 ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର 2 ତାରିଖରେ ଆୟୋଜିତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଗ୍ରାମସଭା ସାରା ଦେଶରେ ଏହି ଅଭିଯାନକୁ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ରୂପେ ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲା।
ପିପିସି 2025-26କୁ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀ, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଏବଂ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରଶାସନକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଅଧୀନରେ, ଇ-ଗ୍ରାମସ୍ୱରାଜ, ମେରୀ ପଞ୍ଚାୟତ ଆପ୍ ଏବଂ ପଞ୍ଚାୟତ ଏନଆଇଆରଏନଏୱାଇ ଭଳି ଡିଜିଟାଲ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ବ୍ୟବହାର କରି ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ଜିପିଡିପି) ଗୁଡ଼ିକର ସମୀକ୍ଷା କରିବା ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରାମ ସଭାଗୁଡ଼ିକୁ ଦିଆଯାଇଛି। ଗ୍ରାମସଭାଗୁଡ଼ିକ କାର୍ଯ୍ୟର ଅଗ୍ରଗତିର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରିବେ, ବିଳମ୍ବ ଚିହ୍ନଟ କରିବେ ଏବଂ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବେ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଏ, ବିଶେଷ କରି ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇନଥିବା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅର୍ଥ ଆୟୋଗ ଅନୁଦାନ ପ୍ରତି ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯିବ। ଯୋଜନା ପ୍ରକ୍ରିୟା ପଞ୍ଚାୟତ ଅଗ୍ରଗତି ସୂଚକାଙ୍କ (ପିଏଆଇ) ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହେବ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ପଦକ୍ଷେପକୁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କରିବା ପାଇଁ ସଭା ସାର ଭଳି ଉପକରଣକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରାଯିବ। ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକର ନିଜସ୍ୱ ଉତ୍ସ ରାଜସ୍ୱ (ଓଏସଆର) ରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ଏବଂ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକର ଗଭୀର ଅଂଶଗ୍ରହଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ପ୍ରୟାସ ଧ୍ୟାନ ଦେବ।
ଆଦି କର୍ମଯୋଗୀ ଅଭିଯାନ ଅଧୀନରେ କେନ୍ଦ୍ରିତ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସହିତ ଆଦିବାସୀ ସଶକ୍ତିକରଣ ଉପରେ ଏହି ଅଭିଯାନର ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି। ପଞ୍ଚାୟତ ପ୍ରତିନିଧି, ସମ୍ପୃକ୍ତ ବିଭାଗର ଅଧିକାରୀ, ଗୋଷ୍ଠୀ ସଦସ୍ୟ, ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ (ଏସଏଚଜି) ଏବଂ ଆଗଧାଡ଼ିର କର୍ମୀମାନଙ୍କ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରି, ଏହି ଅଭିଯାନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା, ସମନ୍ୱୟ ଏବଂ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱକୁ ଆହୁରି ଗଭୀର କରିବା। ଏହା ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ଗ୍ରାମୀଣ ସମୁଦାୟଙ୍କ ପାଇଁ ସୁଦୃଢ଼ ସେବା ପ୍ରଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ସମାବେଶୀ ବିକାଶ ଏବଂ ଉନ୍ନତ ଫଳାଫଳ ପାଇଁ ମାର୍ଗ ପ୍ରଶସ୍ତ କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି।
ସଫଳତା
2018ରେ ଏହାର ଶୁଭାରମ୍ଭ ପରଠାରୁ, ଜନ ଯୋଜନା ଅଭିଯାନ ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରମାଣ ଆଧାରିତ ଏବଂ ସମାବେଶୀ ବିକାଶ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛି ଯାହା ଜାତୀୟ ପ୍ରାଥମିକତା ସହିତ ସୁସଂଗତ ଥିବାବେଳେ ସ୍ଥାନୀୟ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ।
ଇ-ଗ୍ରାମସ୍ୱରାଜ ପୋର୍ଟାଲରେ ଉପଲବ୍ଧ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, 2019–20ରୁ 2025-26 ମଧ୍ୟରେ (ଜୁଲାଇ 29, 2025 ସୁଦ୍ଧା) 18.13ରୁ ଅଧିକ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା ଅପଲୋଡ କରାଯାଇଛି। ଏଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି:
- 17.73 ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ଜିପିଡିପି)
- 35,755 ବ୍ଲକ ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ବିପିଡିପି)
- 3,469 ଜିଲ୍ଲା ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ଡିପିଡିପି
ଉପସଂହାର
ଜନ ଯୋଜନା ଅଭିଯାନ ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଏବଂ ସମାବେଶୀ ବିକାଶ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନକାରୀ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବେ ଉଭା ହୋଇଛି। ପଞ୍ଚାୟତ ବିକାଶ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ବିଭିନ୍ନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧି ଏବଂ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ ଏକାଠି କରି ଏହି ଅଭିଯାନ ସ୍ୱଚ୍ଛତା, ସମନ୍ୱୟ ଏବଂ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱକୁ ଗଭୀର କରୁଛି। ନାଗରିକମାନଙ୍କ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଏବଂ ଏସଡିଜିଗୁଡ଼ିକର ସ୍ଥାନୀୟକରଣ ଉପରେ ଦୃଢ଼ ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ପିପିସି ଅଧିକ ଉତ୍ତରଦାୟୀ, ସଶକ୍ତ ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ପଞ୍ଚାୟତ ପାଇଁ ମାର୍ଗ ପ୍ରଶସ୍ତ କରୁଛି, ଯାହା ବିକଶିତ ଭାରତର ବୃହତ ସଂକଳ୍ପରେ ଯୋଗଦାନ କରୁଛି।
eferences:
********
PS
(Backgrounder ID: 155431)
Visitor Counter : 3
Provide suggestions / comments