Social Welfare
ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ
ਸਿਹਤਮੰਦ ਭਾਰਤ ਲਈ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਣਾ
Posted On:
16 SEP 2025 4:21PM
|
ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ
- ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਅਰੋਗਯ ਮੰਦਿਰਾਂ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿਹਤ ਕੈਂਪ ਲਗਾਏਗਾ ।
- ਇਸ ਅਭਿਆਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਨੀਮੀਆ , ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ , ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਜਾਂਚਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ।
- ਇਸ ਅਭਿਆਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਟੀਕਾਕਰਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਅਤੇ ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਪੋਸ਼ਣ ਸਬੰਧੀ ਲਾਭਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ ।
- ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪਾਰਦਰਸ਼ਿਤਾ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਸ਼ਕਤ (SASHAKT) ਪੋਰਟਲ ਰਾਹੀਂ ਅਸਲ-ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੈ ।
- ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਿਕਸ਼ੈ (Nikshay) ਮਿਤ੍ਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।
|
ਜਾਣ-ਪਛਾਣ
ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ (SNSPA) ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ (MoHFW) ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ (MoWCD) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ, ਗੁਣਵੱਤਾ, ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਨ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਅਭਿਆਨ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ , ਇਹ ਨਿਜੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ 17 ਸਤੰਬਰ, 2025 ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਆਪਣੇ 75ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ 'ਤੇ ਕਰਨਗੇ , ਜੋ ਕਿ ਸਸ਼ਕਤ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਹ ਅਭਿਆਨ ਇੱਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿਹਤ ਕੈਂਪਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਜੋ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਿਹਤ ਪਹੁੰਚ ਹੈ। ਇਹ ਕੈਂਪ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਅਰੋਗਯ ਮੰਦਿਰਾਂ, ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰਾਂ [1] , ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸਹੂਲਤਾਂ 'ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ, ਸਿਹਤ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਗੇ।
ਇਹ ਅਭਿਆਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਟੀਚੇ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਰਜੀਹਾਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਆਂਗਣਵਾੜੀਆਂ ਵਰਗੇ ਪਲੈਟਫਾਰਮਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪਿਛੋਕੜ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਵਿਆਪਕ ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ (SNSPA), ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿਹਤ ਮੁਹਿੰਮ ਹੈ ਜੋ 2 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 ਨੂੰ ਗਾਂਧੀ ਜਯੰਤੀ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗੀ ।
ਇਹ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਅਭਿਆਨ ਵਰਗੇ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ , ਜੋ ਕਿ ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ਵਿਆਪੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੀ ਗਤੀ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ਕਤੀ , ਜੋ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ 2.0 , ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਉਦੇਸ਼
ਵਿਆਪਕ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ
ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ (SNSPA) ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਆਪਕ ਸਿਹਤ ਜਾਂਚਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਕੈਂਪਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਬੰਧਿਤ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਰਾਹੀਂ, ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਲਾਹ ਨਾਲ, ਚਮੜੀ ਸਬੰਧੀ ਰੋਗਾਂ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ, ਅਨੀਮੀਆ, ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਬ੍ਰੈਸਟ ਅਤੇ ਸਰਵਾਈਕਲ ਕੈਂਸਰ , ਸ਼ੂਗਰ, ਟੀਬੀ (TB), ਅਤੇ ਸਿੱਕਲ ਸੈੱਲ ਬਿਮਾਰੀ (SCD) ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਲਈ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਿਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।
ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਵਿੱਚ ਗਾਇਨੀਕੌਲੋਜਿਸਟ, ਸਰਜਨ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਿਹਤ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਕੇ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਫਾਲੋ-ਅੱਪ ਦੇਖਭਾਲ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ।
ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਰਾਹੀਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ
ਐੱਸਐਨਐੱਸਪੀਏ (SNSPA) ਪੋਸ਼ਣ 2.0 ਵਰਗੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਦੇ ਹੋਏ ਪਰਿਵਾਰਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ (ANC) ਜਾਂਚ, ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ (MCP) ਕਾਰਡ ਵੰਡ ਕੇ ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਗਰਭਵਤੀ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਟੀਕਾਕਰਣ ਸੇਵਾਵਾਂ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਹਨ, ਜੋ ਆਂਗਣਵਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੋਸ਼ਣ 2.0 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਰੋਕਥਾਮ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਜਾਗਰੂਕਤਾ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, SNSPA ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ 2047 ਵਿਜ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਰੂਪ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਵੱਡੇ ਟੀਚੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਿੱਖਿਆ ਰਾਹੀਂ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਉਤਸਾਹਿਤ ਕਰਨਾ
ਇਹ ਅਭਿਆਨ ਮਾਸਿਕ ਧਰਮ ਸਵੱਛਤਾ (menstrual hygiene), ਸੰਤੁਲਿਤ ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਵਰਗੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਿਹਤ ਸਬੰਧੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਕੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੋਸ਼ਣ ਮਾਹ ਦੌਰਾਨ ਆਂਗਣਵਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ (SNSPA) ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਹੈ, ਇਸ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਜਿਤ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ, ਸਫਾਈ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਸਿਹਤ ਵਿਵਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਅਭਿਆਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਉਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਟੀਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਸਿਹਤ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਨਿਕਸ਼ੈ ਮਿਤ੍ਰ ਦੇ ਨਾਮਾਂਕਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਭਾਈਚਾਰਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ
ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ (SNSPA) ਇੱਕ ਜਨ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਅਭਿਆਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਕੇ , ਨਿਜੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਸਥਾਨਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਕੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਿਤ ਜਨਤਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮਾਂ, ਨਿਸ਼ਾਨਾਬੱਧ ਮੀਡੀਆ ਆਊਟਰੀਚ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ-ਪੱਧਰੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਰਾਹੀਂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਭਲਾਈ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ, SNSPA ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ, ਵਧੇਰੇ ਸਸ਼ਕਤ ਸਮਾਜ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਟਿਕਾਊ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ
ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਸਿਹਤ ਕੈਂਪ
SNSPA ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਅਰੋਗਯ ਮੰਦਿਰਾਂ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿਹਤ ਕੈਂਪਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰੇਗਾ, ਪ੍ਰਗਤੀ ਅਤੇ ਸਰੋਤ ਵੰਡ ਬਾਰੇ ਅਸਲ-ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਪਡੇਟਸ ਲਈ ਸਸ਼ਕਤ (SASHAKT) ਪੋਰਟਲ ਰਾਹੀਂ ਤਾਲਮੇਲ ਅਤੇ ਟਰੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ।
ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਇਹ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੈਟਫਾਰਮ ਪਾਰਦਰਸ਼ਿਤਾ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੈਂਪ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਹਾਜ਼ਰੀ ਅਤੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ-ਜੇਏਵਾਈ, ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਵਯ ਵੰਦਨਾ, ਅਤੇ ਆਭਾ ਅਧੀਨ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ । ਕਾਰਡ ਤਸਦੀਕ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਿਵਾਰਣ ਲਈ ਸਿਹਤ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈਲਪਡੈਸਕ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ।
ਸਵੈ-ਤਸਦੀਕ ਰਾਹੀਂ ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ ਵਰਕਰ ਦੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ
ਇੱਕ ਸਵੈ-ਤਸਦੀਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਅਫਸਰ, ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਅਫਸਰ (CHO), ਮਲਟੀਪਰਪਜ਼ ਵਰਕਰਾਂ (MPW), ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਮਾਜਿਕ ਸਿਹਤ ਕਾਰਕੁੰਨ (ASHA) ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ ਵਰਕਰਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਇਹ ਸਿਸਟਮ, SASHAKT ਪੋਰਟਲ ਨਾਲ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ, ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ, ਟੀਕਾਕਰਣ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਵਰਗੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ।
ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਲਈ ਮਲਟੀ-ਪਲੈਟਫਾਰਮ ਆਊਟਰੀਚ
ਐੱਸਐਨਐੱਸਪੀਏ (SNSPA) ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ , ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ (AIR), ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਨਤਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਲੈਟਫਾਰਮ, ਆਂਗਣਵਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੋਸ਼ਣ ਮਾਹ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ, ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਬਾਰੇ ਮੁੱਖ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੀਡੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ, ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਦੋਵਾਂ ਆਬਾਦੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਆਪਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲੇ।
ਵਲੰਟੀਅਰ ਅਤੇ ਨਿਕਸ਼ੈ ਮਿਤ੍ਰ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ
ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਨਿਕਸ਼ੈ ਮਿਤ੍ਰ ਅਤੇ ਵਲੰਟੀਅਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ , ਜੋ ਟੀਬੀ (TB) ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਿਹਤ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਵੈ-ਇੱਛੁਕ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੋਸਾਇਟੀ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖੂਨਦਾਨ ਕੈਂਪਾਂ ਲਈ, ਭਾਈਚਾਰਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਹੁੰਚ, ਜਨ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਅਭਿਆਨ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਜੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਸਥਾਨਕ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਜੁਟਾ ਕੇ ਟਿਕਾਊ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਨਤੀਜੇ
ਵਧੇ ਹੋਏ ਸਿਹਤ ਮਾਪਦੰਡ
ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ (SNSPA) ਦੁਆਰਾ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਿਹਤ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਆਪਕ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ, ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਟੀਕਾਕਰਣ ਰਾਹੀਂ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ ਮੁੱਖ ਸਿਹਤ ਸੂਚਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਧਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਨੀਮੀਆ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ 'ਤੇ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਧਿਆਨ , ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਸਿਹਤ ਨਤੀਜੇ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਣ।
ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਜਾਗਰੂਕਤਾ
ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਂਗਣਵਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੋਸ਼ਣ ਮਾਹ ਦੌਰਾਨ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਵਿਦਿਅਕ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਸਵੱਛਤਾ, ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ ।
ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਵਰਗੇ ਪਲੈਟਫਾਰਮਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ, SNSPA ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਟਿਕਾਊ ਵਿਵਹਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਿਤ ਇਹ ਯਤਨ, ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਘੱਟ ਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪਹੁੰਚ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ
ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ ( SNSPA) ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਡਾਕਟਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ, ਸਰਜਨ) ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਖੂਨਦਾਨ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਕੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ।
ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਅਰੋਗਯ ਮੰਦਿਰਾਂ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਿਤ, ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਿੱਕਲ ਸੈੱਲ ਬਿਮਾਰੀ (SCD) ਅਤੇ ਟੀਬੀ (TB) ਲਈ ਨਿਸ਼ਾਨਾਬੱਧ ਮਸ਼ਵਰੇ ਰਾਹੀਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ਕਤੀ ਵਰਗੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਸਿਹਤ ਕਵਰੇਜ ਪ੍ਰਤੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੇ ਅਨੁਰੂਪ ਹੈ।
ਹੋਰ ਸਬੰਧਿਤ ਸਕੀਮਾਂ
ਜਨਨੀ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਸੁਰਕਸ਼ਾ ਕਾਰਯਕ੍ਰਮ (JSSK)
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ 2014 ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਏ ਗਏ ਜਨਨੀ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਸੁਰਕਸ਼ਾ ਕਾਰਯਕ੍ਰਮ (JSSK) ਨੇ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਦੇਖਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਦਾਇਰੇ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ।
ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੇ 48 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ।
2014-15 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਸਥਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, JSSK 16.60 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮੁਫ਼ਤ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਜੇਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਖਰਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਕੇ, ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਨੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾਪੂਰਣ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਜਨਨੀ ਸੁਰਕਸ਼ਾ ਯੋਜਨਾ (JSY)
ਜਨਨੀ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਸੁਰਕਸ਼ਾ ਕਾਰਯਕਰਮ (JSSK) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਨਨੀ ਸੁਰਕਸ਼ਾ ਯੋਜਨਾ (JSY) ਨੇ ਮਾਰਚ 2025 ਤੱਕ 11.07 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਨੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀਆਂ ਡਿਲੀਵਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
JSY, ਇੱਕ ਸ਼ਰਤੀਆ ਨਕਦ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਸਕੀਮ, ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਪਛੜੇ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ, ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਛੜੀਆਂ ਗਰਭਵਤੀ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਸਥਾਗਤ ਜਣੇਪੇ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਕੇ, ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਣੇਪੇ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਿਹਤ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸੁਰਕਸ਼ਿਤ ਮਾਤ੍ਰਿਤਵ ਆਸ਼ਵਾਸਨ (ਸੁਮਨ)
ਸੁਰਕਸ਼ਿਤ ਮਾਤ੍ਰਿਤਵ ਆਸ਼ਵਾਸਨ (SUMAN) ਪਹਿਲ ਗਰਭਵਤੀ ਮਹਿਲਾਵਾਂ, ਬਿਮਾਰ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਮਾਵਾਂ ਲਈ ਜ਼ੀਰੋ-ਲਾਗਤ, ਉੱਚ-ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਮਾਣਮੱਤੇ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਦੇਖਭਾਲ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਮਿਸ਼ਨ ਇੰਦਰਧਨੁਸ਼
25 ਦਸੰਬਰ, 2014 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਮਿਸ਼ਨ ਇੰਦਰਧਨੁਸ਼ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਗਰਭਵਤੀ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਲਈ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕਵਰੇਜ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨਲੇਵਾ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ।
ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਰੋਕਥਾਮਯੋਗ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਵਰੇਜ ਦੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਕੇ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਟੀਕਾਕਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (UIP) ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਦਸੰਬਰ 2024 ਤੱਕ, 5.46 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ 1.32 ਕਰੋੜ ਗਰਭਵਤੀ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰਕਸ਼ਿਤ ਮਾਤ੍ਰਿਤਵ ਅਭਿਆਨ (PMSMA)
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰਕਸ਼ਿਤ ਮਾਤ੍ਰਿਤਵ ਅਭਿਆਨ (PMSMA) ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ ਦੌਰਾਨ ਚਾਰ ਵਿਆਪਕ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਂਚਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਕੇ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉੱਚ-ਜੋਖਮ ਵਾਲੀਆਂ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਾਤਰੂ (Matru) ਵੰਦਨਾ ਯੋਜਨਾ (PMMVY)
2017 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਾਤਰੂ ਵੰਦਨਾ ਯੋਜਨਾ ( PMMVY ) ਪਹਿਲੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ₹ 5,000 ਦੇ ਜਣੇਪਾ ਲਾਭ (ਨਾਲ ਹੀ ਜਨਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਯੋਜਨਾ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ, ਔਸਤਨ ₹ 6,000 ) ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਵੰਚਿਤ ਗਰਭਵਤੀ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।
ਦੂਜੇ ਬੱਚੇ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕੁੜੀ ਹੈ, ਤਾਂ PMMVY ₹ 6,000 ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ , ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬੱਚੀਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ, ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਵਧਾਉਣਾ, ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।
ਸੁਪੋਸ਼ਿਤ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਅਭਿਆਨ
ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ 1,000 ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਸੁਪੋਸ਼ਿਤ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੇ ਮਿਸਾਲੀ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਿੱਟਾ
ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ (SNSPA) ਵਿਕਸ਼ਿਤ ਭਾਰਤ 2047 ਵੱਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਵਿਆਪਕ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ, ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲ ਦੇਖਭਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਵਿਵਹਾਰਕ ਸਿੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਾ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਕੇ, SNSPA ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਸਵਸਥ ਭਾਰਤ ਅਭਿਆਨ, ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ਕਤੀ, ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ 2.0 ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਵੀ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ, ਨਿਜੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਵਲੰਟੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਯਤਨਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਟਿਕਾਊ ਵਿਵਹਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ, ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ਸਿਹਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਗਾਂਧੀ ਜਯੰਤੀ 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਣ ਵਾਲਾ, ਸਵਸਥ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅਭਿਆਨ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਗਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਾਅ ਲਈ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਵਜੋਂ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਿਹਤਮੰਦ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ :
ਪ੍ਰੈਸ ਸੂਚਨਾ ਬਿਊਰੋ:
https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2154106
https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=154585&ModuleId=3
https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2098857
https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2085204
ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲਾ:
https://www.sashakt-hwc.mohfw.gov.in/home
https://x.com/MoHFW_INDIA/status/1964977895815934026
ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲਾ:
https://www.india.gov.in/women-empowerment-scheme-ministry-women-child-development?page=1
https://pmsma.mohfw.gov.in/
ਹੋਰ:
https://www.newsonair.gov.in/pm-modi-to-launch-swasth-nari-sashakt-parivar-abhiyaan-on-september-17/
ਪੀਡੀਐਫ ਦੇਖਣ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
Click here to see pdf
**********
ਐੱਸਕੇ/ਆਰਕੇ
[1] https://www.newsonair.gov.in/pm-modi-to-launch-swasth-nari-sashakt-parivar-abhiyaan-on-september-17/
[2] https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=154585&ModuleId=3
[3] https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=154585&ModuleId=3
[4] https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2085204
[5] https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2154106
(Backgrounder ID: 155259)
Visitor Counter : 9
Provide suggestions / comments