શિક્ષણ મંત્રાલયના શાળા શિક્ષણ અને સાક્ષરતા વિભાગ (DoSEL) એ 11મી ડિસેમ્બર 2025ના રોજ મહાકવિ સુબ્રમણ્ય ભારતીની જન્મજયંતીના અવસરે નવી દિલ્હીના નેશનલ બાલ ભવન ખાતે ભારતીય ભાષા ઉત્સવ (BBU) 2025ના સમાપન સમારોહની ઉજવણી કરી હતી. આ કાર્યક્રમમાં શિક્ષણ મંત્રાલયના શાળા શિક્ષણ અને સાક્ષરતા વિભાગ (DoSEL) ના સચિવ શ્રી સંજય કુમાર અને યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટ્સ કમિશનના ભૂતપૂર્વ અધ્યક્ષ પ્રો. એમ. જગદેશ કુમાર ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

આ પ્રસંગે બોલતા, DoSELના સચિવ શ્રી સંજય કુમારે ભારતીય ભાષા ઉત્સવની ત્રણ વર્ષની ઉજવણી પર વિચાર વ્યક્ત કર્યો. તેમણે સુબ્રમણ્ય ભારતીના જીવન અને આદર્શોને યાદ કર્યા, જેમાં સ્વતંત્રતા, સામાજિક સુધારણા અને બહુભાષીયતામાં તેમના યોગદાન પર પ્રકાશ પાડ્યો. તેમણે વાંચનનું મહત્વ અને રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ 2020 (NEP 2020) ના માતૃભાષામાં શિક્ષણના વિઝન પર ભાર મૂકતા, વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકોને બહુવિધ ભાષાઓને અપનાવવા, તેમના શબ્દભંડોળને સમૃદ્ધ બનાવવા અને સ્પષ્ટતા અને ચોકસાઈ સાથે વાતચીત કરવા પ્રોત્સાહિત કર્યા. તેમણે સુબ્રમણ્ય ભારતીની જન્મજયંતી પર તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપી અને તમામ ભાષાઓ અને સમુદાયોના આદરથી આવતી સાંસ્કૃતિક શક્તિને રેખાંકિત કરી.

પ્રો. એમ. જગદેશ કુમારે વિદ્યાર્થીઓ સાથે વાર્તાલાપ કરતી વખતે બહુવિધ ભાષાઓ શીખવાના ઉદ્દેશ્ય પર પ્રકાશ પાડ્યો. તેમણે વિદ્યાર્થીઓને વિવેચનાત્મક વિચારસરણી, સર્જનાત્મકતા અને નવીનતા વિકસાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા, એ નોંધ્યું કે બહુભાષીયતા દ્વારા મજબૂત થતી જ્ઞાનાત્મક લવચીકતા વિવિધ પરિપ્રેક્ષ્યોની પ્રશંસા કરવા સક્ષમ બનાવે છે અને યુવા શીખનારાઓને વિકસિત ભારત 2047માં યોગદાન આપવા માટે તૈયાર કરે છે.

એક જીવંત સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમે ભારતની ભાષાકીય અને સાંસ્કૃતિક વિવિધતાની સમૃદ્ધ ઝલક રજૂ કરી. કેન્દ્રીય વિદ્યાલય સંગઠન (KVS), નવોદય વિદ્યાલય સમિતિ (NVS), એકલવ્ય મોડેલ રેસિડેન્શિયલ સ્કૂલ્સ (EMRS) અને નેશનલ બાલ ભવન (NBB) ના વિદ્યાર્થીઓએ ગીતો, શાસ્ત્રીય અને લોક નૃત્યો, બહુભાષી દેશભક્તિના પ્રસ્તુતિઓ, નુક્કડ નાટક અને કવિતાનું પઠન કર્યું. આ પ્રદર્શનોએ સાંસ્કૃતિક સુમેળનું વાતાવરણ ઊભું કર્યું અને વિવિધ સંસ્થાઓના વિદ્યાર્થીઓની સર્જનાત્મક પ્રતિભાને પ્રકાશિત કરી.

વિવિધ ભાષાઓમાં વિકસિત શિક્ષણ અને શીખવાની સામગ્રી પ્રદર્શિત કરવા માટે સ્ટોલ લગાવવામાં આવ્યા હતા. ભાષાની રમતોનું પણ આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં વિદ્યાર્થીઓએ ઉત્સાહભેર ભાગ લીધો હતો.

આ વર્ષની ઉજવણી 11મી ડિસેમ્બર 2025ના રોજ સુબ્રમણ્ય ભારતીની જન્મજયંતીની યાદમાં “भाषाएँ अनेक, भाव एक / Many Languages, One Emotion” થીમ હેઠળ યોજાઈ હતી. સમગ્ર ભારતમાં શાળાઓએ 4 થી 11 ડિસેમ્બર સુધી બહુભાષીયતા અને સાંસ્કૃતિક સુમેળને પ્રોત્સાહન આપતી ઇન્ટરેક્ટિવ પ્રવૃત્તિઓ સાથે એક સપ્તાહ સુધીની ઉજવણી કરી.

ભારતીય ભાષા ઉત્સવ 2025એ ભારતની ભાષાકીય વારસાને જાળવવાની અને રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ (NEP) 2020માં કલ્પના મુજબ બહુભાષીયતાને પ્રોત્સાહન આપવાની શાળા શિક્ષણ અને સાક્ષરતા વિભાગની પ્રતિબદ્ધતાની પુનઃપુષ્ટિ કરી. આ ઉજવણીએ સાંસ્કૃતિક એકતાને વધુ મજબૂત બનાવી અને યુવા શીખનારાઓને ભારતની ભાષાકીય સમૃદ્ધિને અપનાવવા પ્રેરિત કર્યા.

આ કાર્યક્રમમાં શ્રી ધીરજ સાહુ, અધિક સચિવ, DoSEL; શ્રી આનંદરાવ વી પાટીલ, અધિક સચિવ, DoSEL; શ્રીમતી અર્ચના અવસ્થી, સંયુક્ત સચિવ, DoSEL; શ્રીમતી એ શ્રીજા, આર્થિક સલાહકાર, DoSEL; પ્રો. દિનેશ પ્રસાદ સકલાની, ડાયરેક્ટર, NCERT; શ્રી પંકજ અરોરા, અધ્યક્ષ, NCTE; શ્રી રાજેશ લાખાણી, કમિશનર, નવોદય વિદ્યાલય સમિતિ (NVS); શ્રી વિકાસ ગુપ્તા, કમિશનર, કેન્દ્રીય વિદ્યાલય સંગઠન (KVS); મંત્રાલયના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ; ભારતીય ભાષા સમિતિના અધિકારીઓ; સ્વાયત્ત સંસ્થાઓના વડાઓ; શિક્ષણવિદો; શિક્ષકો અને દેશભરના શાળાના વિદ્યાર્થીઓએ હાજરી આપી હતી.

SM/BS/GP/JD

(रिलीज़ आईडी: 2203070) आगंतुक पटल : 13