કી ટેકવેઝ

• વાસ્તવિક GDP 8.2% વધવાનો અંદાજ છે અને H1 (એપ્રિલ-સપ્ટેમ્બર) માં 8% ની વૃદ્ધિ નોંધાવી છે.
• ઓક્ટોબર 2024 ની સરખામણીમાં ઓક્ટોબર 2025 માં CPI ઘટીને 0.25% થયો, જે વર્તમાન CPI શ્રેણીનો સૌથી નીચો વાર્ષિક ફુગાવો છે.
• IIP એ વાર્ષિક ધોરણે 4.0% ની મજબૂત વૃદ્ધિ નોંધાવી, જે ઉત્પાદન ક્ષેત્રમાં 4.8% વૃદ્ધિને કારણે પ્રેરિત હતી.
• શ્રમ બળ ભાગીદારી દર છ મહિનાની ઊંચી સપાટીએ, ઓક્ટોબર 2025 માં 55.4% પર પહોંચી.
• એપ્રિલ-ઓક્ટોબર 2024 ની સરખામણીમાં એપ્રિલ-ઓક્ટોબર 2025 માં ભારતની સંચિત નિકાસ (વેપાર અને સેવાઓ) માં 4.84% નો વધારો થયો.

ઓક્ટોબર 2024 ની સરખામણીમાં ઓક્ટોબર 2025 માં CPI ઘટીને 0.25% થયો, સપ્ટેમ્બર, 2025 ની સરખામણીમાં 119 બેસિસ પોઈન્ટનો ઘટાડો.

પરિચય

ભારતનો આર્થિક વિકાસ વૈશ્વિક સ્તરે ધ્યાન ખેંચી રહ્યો છે. વિશ્વની ચોથી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા હોવા છતાં, રાષ્ટ્ર 2030 સુધીમાં ત્રીજું સૌથી મોટું અર્થતંત્ર બનવા તરફ આત્મવિશ્વાસપૂર્વક આગળ વધી રહ્યું છે, જેની GDP USD 7.3 ટ્રિલિયન રહેવાનો અંદાજ છે. વર્તમાન વિકાસ તબક્કો નિર્ણાયક નીતિનિર્માણ, માળખાકીય સુધારાઓ અને ભારતની ગહન વૈશ્વિક એકીકરણની શક્તિને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

વૃદ્ધિમાં ઝડપી વધારો થવા સાથે, ભારત ફરી એકવાર વૈશ્વિક અર્થતંત્રોને પાછળ છોડીને સૌથી ઝડપથી વિકસતા મુખ્ય અર્થતંત્ર તરીકે પોતાનું સ્થાન મજબૂત બનાવ્યું છે. આ ઉછાળાને સ્થિતિસ્થાપક સ્થાનિક માંગ, મધ્યસ્થ ફુગાવા અને ઉચ્ચ શ્રમ બળ ભાગીદારી દ્વારા ટેકો મળ્યો છે. સ્થાનિક રોકાણમાં પુનરુત્થાન અને મજબૂત રોકાણકારોની ભાવના સ્થિર અને વ્યાપક-આધારિત અર્થતંત્રનો સંકેત આપે છે. સુધારાઓ ગતિ પકડી રહ્યા છે અને વપરાશ આશાવાદી રહે છે, ભારતનો આર્થિક દૃષ્ટિકોણ સતત ઉત્સાહિત રહે છે, જે તમામ ક્ષેત્રોમાં સતત ગતિ અને વૃદ્ધિનો સંકેત આપે છે.

મુખ્ય આર્થિક સૂચકાંકો: ભારતનો સ્થિર વિકાસ

મજબૂત GDP વૃદ્ધિ

કુલ સ્થાનિક ઉત્પાદન (GDP) એ એકંદર આર્થિક કામગીરીના પ્રાથમિક સૂચકાંકોમાંનું એક છે જે દેશનો વિકાસ દર દર્શાવે છે. તાજેતરના ડેટા મુજબ, ફુગાવા માટે સમાયોજિત ભારતનો વાસ્તવિક GDP, નાણાકીય વર્ષ 2025-26 ના બીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં 8.2% વધવાનો અંદાજ છે, જે નાણાકીય વર્ષ 2024-25 ના બીજા ત્રિમાસિક ગાળા દરમિયાન 5.6% ના વિકાસ દર સામે હતો. નાણાકીય વર્ષ 2025-26 ના પહેલા ત્રિમાસિક ગાળામાં GDP 7.8% વધ્યો હતો જે નાણાકીય વર્ષ 2024-25 ના પહેલા ત્રિમાસિક ગાળા દરમિયાન 6.5% ના વિકાસ દર સામે હતો. નાણાકીય વર્ષ 2025-26 ના બીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં નોમિનલ GDP માં 8.7% નો વિકાસ દર જોવા મળ્યો છે. અર્થતંત્રનું દરેક ક્ષેત્ર દેશના વિકાસમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી રહ્યુ  છે. નાણાકીય વર્ષ 2025-26 ના બીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં પ્રાથમિક ક્ષેત્રે વાર્ષિક ધોરણે 3.1% નો વાસ્તવિક GVA વૃદ્ધિ દર અનુભવ્યો. તેવી જ રીતે, નાણાકીય વર્ષ 2025-26 ના બીજા ક્વાર્ટરમાં ગૌણ (8.1%) અને તૃતીય ક્ષેત્ર (9.2%) એ વાસ્તવિક GDP વૃદ્ધિ દરમાં વધારો કર્યો છે.

ફુગાવો સ્થિરતા દર્શાવે છે

ઓક્ટોબર 2025 માં ભારતનો ફુગાવાનો દર નોંધપાત્ર નરમાઈ દર્શાવે છે, જે અર્થતંત્રના મજબૂત મૂળભૂત સિદ્ધાંતો અને અસરકારક ભાવ વ્યવસ્થાપન પગલાં પર ભાર મૂકે છે. ગ્રાહક ભાવ સૂચકાંક (CPI) દ્વારા માપવામાં આવતો મુખ્ય ફુગાવો પાછલા વર્ષની સરખામણીમાં 0.25% સુધી ઘટી ગયો છે, જે વર્તમાન CPI શ્રેણીમાં નોંધાયેલ સૌથી નીચો સ્તર છે. ફુગાવો RBI ના સહિષ્ણુતા બેન્ડમાં રહે છે. ફુગાવામાં ઘટાડો RBI ના તટસ્થ વલણ સાથે રેપો રેટ 5.50% પર જાળવવાના નિર્ણય સાથે સુસંગત છે, જે ભાવ સ્થિરતા અને વૃદ્ધિની સંભાવનાઓમાં વિશ્વાસ દર્શાવે છે.

આ ઘટાડો મુખ્યત્વે ખાદ્ય ફુગાવા (CFPI) માં તીવ્ર ઘટાડા દ્વારા પ્રેરિત હતો, જે ઓક્ટોબર, 2024 માં (-) 5.02% પર નોંધાયેલ હતો, જેને તેલ અને ચરબી, શાકભાજી, ફળો, ઇંડા, અનાજ અને ઉત્પાદનોના ભાવમાં ઘટાડો થવાને કારણે ટેકો મળ્યો હતો. આ વલણ GST દરમાં તાજેતરના ઘટાડાની સકારાત્મક અસરને પણ પ્રતિબિંબિત કરે છે.

ગ્રામીણ ફુગાવો ઘટીને (–) 0.25% થયો છે, જ્યારે શહેરી ફુગાવો 0.88% રહ્યો છે, જે તમામ પ્રદેશોમાં બહુ-પરિમાણિય મધ્યસ્થતા દર્શાવે છે. ફુગાવામાં સતત મધ્યસ્થતા ખરીદ શક્તિને મજબૂત બનાવે છે, વાસ્તવિક વપરાશ વૃદ્ધિને ટેકો આપે છે, અને રોકાણ અને ઉત્પાદન વિસ્તરણને પોષવા માટે નાણાકીય નીતિ અવકાશ પૂરો પાડે છે. એકંદરે, હળવા ફુગાવાનું વાતાવરણ આગામી ત્રિમાસિક ગાળામાં સતત, સમાવિષ્ટ અને સ્થિર આર્થિક વૃદ્ધિ માટે પાયો મજબૂત બનાવે છે.

ભારતનો જથ્થાબંધ ભાવ સૂચકાંક (WPI) આધારિત ફુગાવો પણ ઓક્ટોબર 2024 ની સરખામણીમાં (-) 1.21% થયો, જે ખાદ્ય પદાર્થો, ક્રૂડ પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ, વીજળી, ખનિજ તેલ અને મૂળભૂત ધાતુ ઉત્પાદન વગેરે સહિતની મુખ્ય વસ્તુઓના ભાવમાં ઘટાડો દર્શાવે છે. WPI ફૂડ ઇન્ડેક્સ માટે વાર્ષિક ફુગાવાનો દર ઓક્ટોબર 2025 માં વધુ ઘટીને (-) 5.04% થયો, જે સપ્ટેમ્બર 2025 માં -1.99% હતો. જથ્થાબંધ ફુગાવામાં આ સતત ઘટાડો વ્યવસાયોની ખરીદ શક્તિને મજબૂત બનાવવા અને બજારની ભાવનાઓને આગળ વધારવાનો સંકેત આપે છે.

ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનનો વધતો સૂચકાંક (IIP)

IIP ઉત્પાદન, ખાણકામ અને વીજળીમાં વૃદ્ધિને માપે છે, જે ઔદ્યોગિક પ્રવૃત્તિની મજબૂતાઈને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ભારતના IIP એ સપ્ટેમ્બર 2025 માં વાર્ષિક ધોરણે 4.0% ની મજબૂત વૃદ્ધિ નોંધાવી હતી, જે મુખ્યત્વે ઉત્પાદન ક્ષેત્રમાં 4.8% વિસ્તરણ દ્વારા પ્રેરિત હતી. વધતો IIP મજબૂત ઉત્પાદન, ઉચ્ચ રોજગાર અને મજબૂત રોકાણ ગતિનો સંકેત આપે છે, જે અર્થતંત્રના એકંદર વિકાસ માર્ગને મજબૂત બનાવે છે.

મજબૂત કામગીરી માટે જવાબદાર ટોચના ત્રણ સકારાત્મક યોગદાનકર્તાઓ ઉત્પાદન ક્ષેત્રના છે. આ કામગીરી ભારતના ઔદ્યોગિક આધારની મજબૂતાઈ અને વ્યાપક વિકાસ એજન્ડામાં અર્થપૂર્ણ યોગદાન આપવાની તેની ક્ષમતાને રેખાંકિત કરે છે.

• મૂળભૂત ધાતુઓનું ઉત્પાદન (12.3% ની વૃદ્ધિ),
• વિદ્યુત ઉપકરણોનું ઉત્પાદન (28.7% ની વૃદ્ધિ), અને
• મોટર વાહનો, ટ્રેઇલર્સ અને સેમી-ટ્રેઇલર્સનું ઉત્પાદન (14.6%)

ઉપયોગ-આધારિત વર્ગીકરણના દ્રષ્ટિકોણથી, ઘણી શ્રેણીઓમાં પ્રશંસનીય વૃદ્ધિ જોવા મળી. ટોચના ત્રણ ફાળો આપનારાઓ છે: સપ્ટેમ્બર 2025 માં ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને બાંધકામ માલ 10.5%, કન્ઝ્યુમર ડ્યુરેબલ્સ 10.2% અને ઇન્ટરમીડિયેટ ગુડ્સ 5.3% નો વધારો. પ્રાથમિક માલ, મૂડી માલ, ઇન્ટરમીડિયેટ ગુડ્સ અને કન્ઝ્યુમર ડ્યુરેબલ્સ સેગમેન્ટમાં આટલો વૈવિધ્યસભર વિકાસ મજબૂત રોકાણ પ્રવૃત્તિ અને સ્થિતિસ્થાપક વપરાશ માંગ બંનેનો સંકેત આપે છે. ઉત્પાદન લાભો સાથે સંયોજનમાં, આ પેટર્ન એક સારી રીતે સંતુલિત ઔદ્યોગિક ઉન્નતિને પ્રતિબિંબિત કરે છે જે સતત, સમાવિષ્ટ આર્થિક વિસ્તરણ માટે પાયો મજબૂત બનાવે છે.

મજબૂત રોજગાર વૃદ્ધિ

આર્થિક વિકાસ માટે મજબૂત શ્રમબળ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે તમામ ક્ષેત્રોમાં ઉત્પાદન, નવીનતા અને વપરાશને વેગ આપે છે. અર્થતંત્રનું બળ, શ્રમ બજાર ઓક્ટોબર, 2025 માં સ્થિતિસ્થાપકતાના પ્રોત્સાહક સંકેતો દર્શાવવાનું ચાલુ રાખે છે. 15 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના વ્યક્તિઓ માટે CWS (હાલમાં સાપ્તાહિક સ્થિતિ) માં એકંદર શ્રમ બળ ભાગીદારી દર (LFPR) ઓક્ટોબર 2025 માં 55.4% પર પહોંચ્યો, જે જૂન 2025 માં 54.2% થી 6 મહિનાનો ઉચ્ચ સ્તર રેકોર્ડ કરે છે. અન્ય શ્રમ બજાર સૂચકાંકો જેમ કે કામદાર ભાગીદારી દર (52.5%, જૂન 2025 થી વધી રહ્યો છે), મહિલા ભાગીદારી (34.2%, મે 2025 થી સૌથી વધુ) અને બેરોજગારી દર (સપ્ટેમ્બર 2025 થી 5.2% પર અપરિવર્તિત) માં પણ સુધારો જોવા મળ્યો. વધુમાં, કર્મચારી ભવિષ્ય નિધિ સંગઠન (EPFO) એ જુલાઈ 2025 દરમિયાન 21.04 લાખ ચોખ્ખા સભ્યોનો ઉમેરો નોંધાવ્યો છે, જે જુલાઈ 2024 ની સરખામણીમાં ચોખ્ખા પગારપત્રકમાં 5.55% નો વધારો દર્શાવે છે. નવા સબ્સ્ક્રાઇબર્સમાં આ વધારો રોજગારની વધતી તકો, કર્મચારી લાભો પ્રત્યે વધેલી જાગૃતિ અને EPFO ના સફળ આઉટરીચ કાર્યક્રમો દર્શાવે છે.

રોજગારના વધતા વલણો વધતી આવક, મજબૂત નોકરીની સુરક્ષા અને નોકરીની ગુણવત્તામાં સુધારો દર્શાવે છે, જે આર્થિક વૃદ્ધિ અને નીતિગત પગલાંની સકારાત્મક અસરને પ્રતિબિંબિત કરે છે. સાથે મળીને, તેઓ વધુ સમાવિષ્ટ રોજગાર લાભોનો સંકેત આપે છે જે ઉત્પાદકતામાં વધારો કરે છે અને ટકાઉ આર્થિક વિસ્તરણને ટેકો આપે છે.

વેપાર પ્રદર્શન સુધરે છે

એપ્રિલ-ઓક્ટોબર 2025 માં ભારતનો વેપાર ક્ષેત્ર મજબૂત રહ્યો, જે મજબૂત વૈશ્વિક માંગ અને મુખ્ય નિકાસ શ્રેણીઓમાં સતત સુધારાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. વેપારી માલ અને સેવાઓ બંનેની નિકાસમાં સ્વસ્થ વૃદ્ધિ નોંધાઈ, જે વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતાઓ વચ્ચે અર્થતંત્રની સ્થિતિસ્થાપકતાને મજબૂત બનાવે છે.

એપ્રિલ-ઓક્ટોબર 2025 માં ભારતના બાહ્ય ક્ષેત્રે મજબૂતાઈ દર્શાવવાનું ચાલુ રાખ્યું, જેમાં સંચિત નિકાસ (વેપાર અને સેવાઓ) 4.84% વધીને USD 491.80 બિલિયન થઈ, જે એક વર્ષ અગાઉ USD 469.11 બિલિયન હતી.

માલસામાનની નિકાસ 0.63% વધીને USD 254.25 બિલિયન થઈ. વૃદ્ધિને નીચેના ક્ષેત્રોમાં મજબૂત પ્રદર્શન દ્વારા ટેકો મળ્યો:

• દરિયાઈ ઉત્પાદનો (16.18%)
• માંસ, ડેરી અને મરઘાં ઉત્પાદનો (23.97%)
• અન્ય અનાજ (25.52%),
• કાજુ (28.32%),
• ઇલેક્ટ્રોનિક સામાન (37.82%)

સેવાઓ નિકાસ સ્થિતિસ્થાપકતાનો મુખ્ય આધારસ્તંભ રહ્યો છે, જે એપ્રિલ-ઓક્ટોબર 2025 માં 9.75% વધીને અંદાજિત USD 237.55 બિલિયન થયો છે જે એપ્રિલ-ઓક્ટોબર 2024 માં USD 216.45 બિલિયન હતો, જે કમ્પ્યુટર સેવાઓ અને વ્યવસાયિક સેવાઓમાં ભારતની વધતી જતી વૈશ્વિક સ્પર્ધાત્મકતા પર ભાર મૂકે છે. એકંદરે, નિકાસ ક્ષેત્ર ભારતની આર્થિક સ્થિરતા અને વૃદ્ધિના દૃષ્ટિકોણને મજબૂત બનાવવાનું ચાલુ રાખે છે.

GST 2.0 ની સફળતા

સરકારે વ્યાપક GST (ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ) સુધારા શરૂ કર્યા, જેમાં 5% અને 18% ના સરળ બે-સ્લેબ માળખા સાથે દર તર્કસંગતકરણ રજૂ કરવામાં આવ્યું. આ સુધારામાં મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં વ્યાપક દર ઘટાડાનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં સામાન્ય માણસની ચીજવસ્તુઓ, શ્રમ-સઘન ઉદ્યોગો, કૃષિ અને આરોગ્યસંભાળ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે, જે અર્થતંત્રના મહત્વપૂર્ણ ચાલક તરીકે સેવા આપે છે.

ઓક્ટોબર 2025 માટે કુલ GST કલેક્શન ₹1.96 લાખ કરોડ રહ્યું હતું, જે ગયા વર્ષના સમાન મહિનામાં નોંધાયેલા ₹1.87 લાખ કરોડ કરતાં 4.6% વધુ છે. દર તર્કસંગતીકરણની શરૂઆત સાથે, આવકમાં વધારો, તહેવારોની મોસમ દરમિયાન સ્થિતિસ્થાપક વપરાશ વલણોને રેખાંકિત કરે છે.

GST દરોમાં ઘટાડાથી માલ અને સેવાઓના ખર્ચમાં ઘટાડો થયો છે, ઘરગથ્થુ બચત અને વપરાશમાં વધારો થયો છે, જ્યારે કર આધારનો વિસ્તાર થયો છે. તે જ સમયે, વ્યાપક કર આધાર સ્થિર આવક વલણોને મદદ કરી રહ્યો છે, જે વધુ સંતુલિત અને ટકાઉ વિકાસ વાતાવરણમાં ફાળો આપી રહ્યો છે.

ભારતના વિકાસ અનુમાન

અર્થતંત્રની સ્થિતિસ્થાપકતા અને સ્થાનિક માંગમાં વધારો થવાને કારણે મુખ્ય વૈશ્વિક અને સ્થાનિક સંસ્થાઓએ તેમના અંદાજોને અપગ્રેડ કર્યા છે, જેના કારણે ભારતનો વિકાસ દર મજબૂત થઈ રહ્યો છે. RBI એ તેના નાણાકીય વર્ષ 2025-26 ના GDP અંદાજને 6.5% થી વધારીને 6.8% કર્યો છે, જે તમામ ક્ષેત્રોમાં મજબૂત ગતિ દર્શાવે છે. આંતરરાષ્ટ્રીય એજન્સીઓ પણ આ આશાવાદનો પડઘો પાડે છે.

• વિશ્વ બેંકે 2026 માં 6.5% વૃદ્ધિનો અંદાજ લગાવ્યો છે, જેમાં મજબૂત વપરાશ અને GST સુધારાઓની સકારાત્મક અસરોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે;
• મૂડીઝની અપેક્ષા છે કે ભારત 2026 સુધી 6.4% અને 2027 માં 6.5% ના વિકાસ દર સાથે G20 અર્થતંત્રમાં વૃદ્ધિ પામતું રહેશે;
• IMF એ 2025 માટે તેના અંદાજોને 6.6% અને 2026 માટે 6.2% સુધી વધારી દીધા છે.
• OECD એ 2025 માટે વૃદ્ધિ આગાહી વધારીને 6.7% અને 2026 માટે 6.2% કરી છે.
• S&P એ અનુમાન લગાવ્યું છે કે ભારતનો GDP નાણાકીય વર્ષ 2026 માં 6.5% અને 2027 માં 6.7% વધશે.

એકસાથે, આ સુધારાઓ ભારતના આર્થિક મૂળભૂત સિદ્ધાંતો અને વિકસિત વૈશ્વિક પડકારો છતાં મજબૂત, સ્થાનિક રીતે સંચાલિત વૃદ્ધિ ટકાવી રાખવાની તેની ક્ષમતામાં વ્યાપક આંતરરાષ્ટ્રીય વિશ્વાસને પ્રકાશિત કરે છે.

નિષ્કર્ષ

ભારતનું અર્થતંત્ર સ્થિર અને સ્થિતિસ્થાપક વિકાસ માર્ગ પર આગળ વધી રહ્યું છે, જે માળખાકીય સુધારાઓ, ડિજિટલ પરિવર્તન અને સમાવેશી વિકાસ પર મજબૂત ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને સમર્થિત છે. ભારતના વિકાસ માર્ગમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનોના વિશ્વાસ અને સ્થિર મેક્રોઇકોનોમિક સૂચકાંકો સાથે, અર્થતંત્ર તેની આર્થિક ગતિ જાળવી રાખવા માટે સારી સ્થિતિમાં છે. RBI દ્વારા ફુગાવાના સતત દેખરેખ અને તાજેતરના નીતિગત પગલાં - જેમ કે સુવ્યવસ્થિત કર માળખાં, શ્રમ-કેન્દ્રિત સુધારાઓ અને વેપાર-પ્રમોશન પહેલ - સરકારના શાસન પ્રયાસો પાલનને સરળ બનાવવા, ખર્ચ ઘટાડવા અને ક્ષેત્રોમાં વ્યાપક ભાગીદારીને ટેકો આપવામાં મદદ કરી રહ્યા છે. એકસાથે, આ વિકાસ લાંબા ગાળાના ટકાઉ વિકાસ સાથે સંલગ્ન વધુ ઉત્પાદક, સ્પર્ધાત્મક અને લોકો-કેન્દ્રિત અર્થતંત્ર તરફ સ્થિર પ્રગતિ સૂચવે છે.

સંદર્ભ

• વિશ્વ બેંક
  • https://databank.worldbank.org/metadataglossary/world-development-indicators/series/NY.GDP.MKTP.KD.ZG
  • https://openknowledge.worldbank.org/server/api/core/bitstreams/71109bfe-cb0e-47d6-b2c5-722341e42b99/content
• આંકડા અને કાર્યક્રમ અમલીકરણ મંત્રાલય
  • https://www.mospi.gov.in/sites/default/files/press_release/GDP_PR_Q1_2025-26_29082025.pdf
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2189186
  • https://mospi.gov.in/54-index-industrial-production
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2183312
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2188343
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2190790
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2190829
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2178447
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2195851&reg=3&lang=1
• આરબીઆઈ
  • https://rbidocs.rbi.org.in/rdocs/Publications/PDFs/MPR011020257F52BDBF1F184AE0A627BD9CEB1580FB.PDF
  • https://rbidocs.rbi.org.in/rdocs/content/pdfs/FEMA23(R)(7)13112025.pdf
  • http://rbi.org.in/Scripts/BS_PressReleaseDisplay.aspx?prid=61626
• વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલય
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2189914
  • https://www.startupindia.gov.in/
• માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રાલય
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2176932&reg=1&lang=42
• આર્થિક બાબતોનો વિભાગ
  • https://dea.gov.in/files/monthly_economic_report_documents/Final-MER%20September%202025.pdf
• નાણાકીય સેવાઓ વિભાગ
  • https://dfs.dashboard.nic.in/DashboardF.aspx
• સ્કિલ ઇન્ડિયા મિશન
  • https://skillindiamission.in/
  • https://www.skillindiadigital.gov.in/pmkvy-dashboard
• કેબિનેટ
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2189389
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2189381
• નાણા મંત્રાલય
  • https://www.pib.gov.in/PressReleseDetailm.aspx?PRID=2163555
  • https://www.indiabudget.gov.in/economicsurvey/doc/echapter.pdf
• મૂડીઝ
  • https://www.moodys.com/web/en/us/insights/credit-risk/outlooks/macroeconomics-2026.html
• આઇએમએફ
  • https://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO/IND?zoom=IND&highlight=IND
• ઓઇસીડી
  • https://www.oecd.org/en/publications/2025/09/oecd-economic-outlook-interim-report-september-2025_ae3d418b.html
• S&P
  • https://www.spglobal.com/en/research-insights/special-reports/india-forward/shifting-horizons/how-indian-economic-growth-realigns-with-shifting-global-trends
• PIB બેકગ્રાઉન્ડર
  • https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=155121&ModuleId=3#:~:text=Notably%2C%20India%20is%20projected%20to,projected%20GDP%20of%20%247.3%20trillion
  • https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=155082&ModuleId=3&reg=1&lang=42
  • https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=154880&ModuleId=3
  • https://www.pib.gov.in/FactsheetDetails.aspx?Id=150446
  • https://www.pib.gov.in/FactsheetDetails.aspx?Id=150328
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2172356
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2168711
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2175702
• સમાચાર પ્રસારણ​
  • https://www.newsonair.gov.in/india-will-become-the-worlds-third-largest-economy-soon-rbi-governor/
  • https://www.newsonair.gov.in/india-remains-fastest-growing-economy-for-4-years-aims-for-20-more-piyush-goyal/
• શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય
  • https://www.epfindia.gov.in/site_docs/PDFs/EPFO_PRESS_RELEASES/22062025_EPFOAdds19.14LakhNetMembers_April2025.pdf
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2169975
• પ્રધાનમંત્રી કાર્યાલય
  • https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2182117
• ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને માહિતી ટેકનોલોજી મંત્રાલય
  • https://www.meity.gov.in/offerings/schemes-and-services/details/production-linked-incentive-scheme-pli-for-large-scale-electronics-manufacturing-gNyMDOtQWa
• પીડીએફ જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો