પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય કેબિનેટે આજે રૂ. 7,280 કરોડના નાણાકીય ખર્ચ સાથે 'સિન્ટર્ડ રેર અર્થ પર્મનન્ટ મેગ્નેટના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટેની યોજના' ને મંજૂરી આપી છે. આ પોતાની પ્રકારની પ્રથમ પહેલનો ઉદ્દેશ ભારતમાં 6,000 મેટ્રિક ટન પ્રતિ વર્ષ (MTPA)ની સંકલિત (integrated) રેર અર્થ પર્મનન્ટ મેગ્નેટ (REPM) ઉત્પાદન સુવિધા સ્થાપિત કરવાનો છે, જેનાથી આત્મનિર્ભરતા વધશે અને ભારતને વૈશ્વિક REPM બજારમાં એક મુખ્ય ખેલાડી તરીકે સ્થાન મળશે.

REPMs એ સૌથી મજબૂત પ્રકારના પર્મનન્ટ મેગ્નેટમાંના એક છે અને તે ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, અક્ષય ઊર્જા, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, એરોસ્પેસ અને સંરક્ષણ એપ્લિકેશન્સ માટે આવશ્યક છે. આ યોજના સંકલિત REPM ઉત્પાદન સુવિધાઓની રચનાને સમર્થન આપશે, જેમાં રેર અર્થ ઓક્સાઇડને ધાતુઓમાં, ધાતુઓને એલોયમાં અને એલોયને ફિનિશ્ડ REPMs માં રૂપાંતરિત કરવાનો સમાવેશ થાય છે.

ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, અક્ષય ઊર્જા, ઔદ્યોગિક એપ્લિકેશન્સ અને કન્ઝ્યુમર ઇલેક્ટ્રોનિક્સની ઝડપથી વધતી માંગને કારણે, 2025 થી 2030 સુધીમાં ભારતમાં REPMs નો વપરાશ બમણો થવાની અપેક્ષા છે. હાલમાં, ભારતની REPMs ની માંગ મુખ્યત્વે આયાત દ્વારા પૂરી થાય છે. આ પહેલ સાથે, ભારત તેની સૌપ્રથમ સંકલિત REPM ઉત્પાદન સુવિધાઓ સ્થાપિત કરશે, રોજગાર પેદા કરશે, આત્મનિર્ભરતાને મજબૂત કરશે અને 2070 સુધીમાં ' નેટ ઝીરો' પ્રાપ્ત કરવાના રાષ્ટ્રના સંકલ્પને આગળ વધારશે.

યોજનાનો કુલ નાણાકીય ખર્ચ રૂ. 7,280 કરોડ છે, જેમાં પાંચ (5) વર્ષ માટે REPM વેચાણ પર રૂ. 6,450 કરોડનું વેચાણ-સંલગ્ન પ્રોત્સાહન (sales-linked incentives) અને REPM ઉત્પાદન સુવિધાઓના 6,000 MTPA ના કુલ એકત્રીકરણને સ્થાપવા માટે રૂ. 750 કરોડની મૂડી સબસિડી (capital subsidy) નો સમાવેશ થાય છે.

આ યોજના વૈશ્વિક સ્પર્ધાત્મક બિડિંગ પ્રક્રિયા દ્વારા પાંચ લાભાર્થીઓને કુલ ક્ષમતાની ફાળવણીની કલ્પના કરે છે. દરેક લાભાર્થીને 1,200 MTPA સુધીની ક્ષમતા ફાળવવામાં આવશે.

યોજનાનો કુલ સમયગાળો એવોર્ડની તારીખથી 7 વર્ષનો રહેશે, જેમાં સંકલિત REPM ઉત્પાદન સુવિધા સ્થાપવા માટે 2-વર્ષનો નિર્માણ સમયગાળો (gestation period) અને REPM ના વેચાણ પર પ્રોત્સાહન વિતરણ માટે 5 વર્ષનો સમાવેશ થાય છે.

ભારત સરકારની આ પહેલ સ્થાનિક REPM ઉત્પાદન ઇકોસિસ્ટમને મજબૂત કરવા અને વૈશ્વિક બજારોમાં સ્પર્ધાત્મકતા વધારવા તરફનું એક સીમાચિહ્નરૂપ પગલું છે. REPM ઉત્પાદનમાં સ્વદેશી ક્ષમતાઓને પ્રોત્સાહન આપીને, આ યોજના માત્ર સ્થાનિક ઉદ્યોગો માટે REPM સપ્લાય ચેઇનને સુરક્ષિત કરશે એટલું જ નહીં પરંતુ રાષ્ટ્રના નેટ ઝીરો 2070 લક્ષ્યને પણ સમર્થન આપશે. તે વિકસિત ભારત @ 2047 ના વિઝન સાથે સુસંગત, તકનીકી રીતે આત્મનિર્ભર, વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધાત્મક અને ટકાઉ ઔદ્યોગિક આધાર બનાવવાના સરકારના અવિચલન પ્રતિબદ્ધતાને મૂર્તિમંત કરે છે.

SM/DK/GP/JD