ମୁଖ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ

• କାଜୁ ଏବଂ ନଡ଼ିଆ ଉତ୍ପାଦ ଉପରେ 5 ପ୍ରତିଶତ ଜିଏସଟି ଲାଗୁ ହେବା ଦ୍ୱାରା ସମଗ୍ର କେରଳରେ 6.7 ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଶ୍ରମିକ ଉପକୃତ ହେବେ ।
• କେରଳର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, ଆମ୍ବ ଏବଂ କଦଳୀ ଆଧାରିତ ଉତ୍ପାଦ ଉପରେ ହ୍ରାସ ହାର ଦ୍ୱାରା ଲାଭବାନ ହେଉଛନ୍ତି ।
• 12.49 ଲକ୍ଷ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ଏବଂ 4.18 ଲକ୍ଷ ଚା 'ଶ୍ରମିକ, ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ ସାମୁଦ୍ରିକ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଚା' ଉପରେ 5 ପ୍ରତିଶତ ଜିଏସଟି ଲାଗୁ ହେବା ଦ୍ୱାରା ଲାଭବାନ ହେବେ।
• ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ ହେବ ଦ୍ୱାରା ମସଲା, କଫି, ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ ଫଳ ଏବଂ ଶୁଖିଲା ଫଳ ଉପରେ ପ୍ରାୟ 6  ରୁ 11   ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇବ।  ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏବଂ ଆୟୁର୍ବେଦ ଉପରେ 5 ପ୍ରତିଶତ ଜିଏସଟି ଲାଗୁ ହେବ ଦ୍ଵାରା ଯାହା କେରଳ କୁ ବିଶ୍ଵ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ଲାଭ ହେବ।

ପରିଚୟ

          କେରଳ, ଯାହାକୁ ଅନେକ ସମୟରେ "ଭଗବାନଙ୍କ ନିଜସ୍ୱ ଦେଶ" ଭାବେ କୁହାଯାଇଥାଏ,  କୃଷି, ସାମୁଦ୍ରିକ ସମ୍ବଳ, ବୃକ୍ଷରୋପଣ ଫସଲ ଏବଂ କାରିଗର ଉତ୍ପାଦନରେ ଗଭୀର ଭାବରେ ନିହିତ, ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ର ଅନେକ ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରିଥାଏ। ନିକଟରେ ହୋଇଥିବା ଜି. ଏସ୍. ଟି. ସଂସ୍କାର, ଯାହା ପ୍ରମୁଖ ଉଦ୍ୟୋଗଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଦରରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ହ୍ରାସ ଆଣିଛି, ଉତ୍ପାଦ ଏବଂ ସେବାକୁ ଅଧିକ ସୁଲଭ କରିବ, ରପ୍ତାନୀ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ବୃଦ୍ଧି କରିବ ଏବଂ ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳାଗୁଡ଼ିକରେ ଆୟ ସୁଯୋଗକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି।

          ଇଡୁକ୍କି ଏବଂ ୱାୟନାଡର ମସଲା ବଗିଚା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଆଲାପୁଜାର ନଡ଼ିଆ କାରଖାନା, କୋଚି ଏବଂ କନ୍ନୁରର ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ କ୍ଲଷ୍ଟର ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି କୋଲ୍ଲାମର କାଜୁ କରିଡର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମଗ୍ର କେରଳ ଲାଭବାନ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ସାମଗ୍ରୀ ବ୍ୟତୀତ, ଏହି ସଂସ୍କାର ସେବା କ୍ଷେତ୍ରକୁ ସମ୍ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ, ଆୟୁର୍ବେଦ ଏବଂ ସୁସ୍ଥତା ଉଦ୍ୟୋଗଗୁଡ଼ିକ ଟିକସ ରିହାତି ପାଇଛନ୍ତି, ଯାହା ସୁଲଭତା ଏବଂ ବୈଶ୍ୱିକ ଆବେଦନକୁ ବୃଦ୍ଧି କରୁଛି।

          ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ମିଳିତ ଭାବେ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ ଯେ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ଲାଭ ଉଭୟ ଉତ୍ପାଦକ ଏବଂ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚୁ, ଯାହା କେରଳର ପାରମ୍ପରିକ ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ପୁନର୍ଜୀବିତ କରିବା ସହିତ ସମାବେଶୀ ଆର୍ଥିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ମାର୍ଗ ପ୍ରଶସ୍ତ କରିଥାଏ।

କୃଷି ଏବଂ କୃଷି ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ

କାଜୁ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ-ଭଜା/ଲୁଣିଆ/ଲେପିତ ବାଦାମ

କେରଳର କାଜୁ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଶିଳ୍ପ କୋଲ୍ଲମ କାଜୁ କରିଡର ଚାରିପାଖରେ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ହୋଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରାୟ 3 ଲକ୍ଷ ଶ୍ରମିକ ନିୟୋଜିତ ଅଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ମାଇକ୍ରୋ-ୟୁନିଟ୍ ଏବଂ ସମବାୟ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକରେ କାଜୁରୁ ଚୋପା ଛଡାଇବା, ଛାଣିବା ପରେ ଗ୍ରେଡିଂ କରିବାରେ ନିୟୋଜିତ ଅଛନ୍ତି। କାଜୁ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଉପରେ ଜିଏସଟି 12 ପ୍ରତିଶତ/18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ହେବା ଦ୍ୱାରା ପୂର୍ବ ସ୍ଲାବ ଆଧାରରେ ପ୍ରାୟ 6-11 ପ୍ରତିଶତ ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।

ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଘରୋଇ ଜଳଖିଆ ଏବଂ ଉପହାର ବଜାରକୁ ପୂରଣ କରିଥାଏ, ସଂଶୋଧିତ ଜିଏସଟି ହାର ଅଧୀନରେ ଉତ୍ପାଦଗୁଡିକ ବର୍ତ୍ତମାନ ଅଧିକ ସୁଲଭ। ଘରୋଇ-ଲେବଲ ଚୁକ୍ତି ରେ ଖାଡ଼ି ସହଯୋଗ ପରିଷଦ (ଜି. ସି. ସି) ଆମେରିକା ଏବଂ  ୟୁରୋପୀୟ ସଂଘର ଖୁଚୁରା ବଜାରକୁ ରପ୍ତାନୀକୁ ଆଗେଇ ନେଉଛି। ଦର ହ୍ରାସ ଲାଭ ଏବଂ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାକୁ ଉନ୍ନତ କରି କେରଳର କାଜୁ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ସଂସ୍ଥାକୁ  ଆହୁରି ପ୍ରତିସ୍ପର୍ଦ୍ଧାତ୍ମକତାରେ ସୁଧାର ହେବ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଦୃଢ କରିବ ।

ୱାୟାନାଡ୍ ରୋବୁଷ୍ଟା କଫି

ଇନଷ୍ଟାଣ୍ଟ କଫି ଏବଂ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଉପରେ ଜିଏସଟି ହାର 18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇବା ସହିତ, କେରଳର ୱାୟାନାଡ କଫି ବେଲ୍ଟ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଏବଂ ଅଧିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ ହେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ। କେରଳରେ କଫି ଉତ୍ପାଦନରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଏବଂ ନାମମାତ୍ର ଚାଷୀଙ୍କ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ରହିଛି, ଯେଉଁମାନେ ମିଶ୍ରିତ ଫସଲ ଚାଷ ପରିଚାଳନା କରିଥାନ୍ତି। ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅମଳ ଏବଂ ଲୁଗାପଟା ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ନିୟୋଜିତ ପ୍ରାୟ 50,000 ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସହିତ ଇନଷ୍ଟାଣ୍ଟ କଫି ମିଶ୍ରଣ/କଫି ଆଧାରିତ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥିବା କ୍ଷୁଦ୍ର ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଏବଂ ରୋଷ୍ଟରମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଛି।

ନୂତନ ଜିଏସଟି ହାର ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାୟ 11 ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। 2023-24 ରେ, କେରଳ 70,354 ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ କଫି ଉତ୍ପାଦନ କରିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ୱାୟାନାଡ ସର୍ବବୃହତ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଜିଲ୍ଲା ଥିଲା। ଭାରତର ସାମଗ୍ରିକ କଫି ରପ୍ତାନିରେ ମଧ୍ୟ କେରଳର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଯୋଗଦାନ ରହିଛି। ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ କେରଳର ଜିଆଇ-ଟ୍ୟାଗ ହୋଇଥିବା ରୋବଷ୍ଟା କଫିକୁ ଉଭୟ ଘରୋଇ ଏବଂ ରପ୍ତାନି ବଜାରରେ ଅଧିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ କରିବ।

ମାଲାବାର ଗୋଲମରିଚ

ମାଲାବାର ଗୋଲମରିଚ ଉପରେ ଜିଏସଟି 18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ହେବା ଦ୍ୱାରା କେରଳର ମସଲା ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଆଶ୍ୱସ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରି ପ୍ରାୟ 11 ପ୍ରତିଶତ ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ମୁଖ୍ୟତଃ ୱାୟାନାଡ, କୋଝିକୋଡ ଏବଂ କନ୍ନୁରରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଏବଂ ନାମମାତ୍ର ପାହାଡ଼ିଆ କୃଷକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଚାଷ କରାଯାଉଥିବା ଗୋଲମରିଚ ଚାଷ ଋତୁକାଳୀନ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ମସଲା ସଫା କରିବା, ଶୁଖାଇବା ଏବଂ ପ୍ୟାକିଂରେ ନିୟୋଜିତ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସହାୟତା କରିଥାଏ।

ମାଲାବାର ଗୋଲମରିଚ ଉପରେ ଜିଏସଟି 18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ହେବା ଦ୍ୱାରା କେରଳର ମସଲା ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଆଶ୍ୱସ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରି 11 ପ୍ରତିଶତ ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ମୁଖ୍ୟତଃ ୱାୟାନାଡ, କୋଝିକୋଡ ଏବଂ କନ୍ନୁରରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଏବଂ ନାମମାତ୍ର ପାହାଡ଼ିଆ କୃଷକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଚାଷ କରାଯାଉଥିବା ଗୋଲମରିଚ ଚାଷ ଋତୁକାଳୀନ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ମସଲା ସଫା କରିବା, ଶୁଖାଇବା ଏବଂ ପ୍ୟାକିଂରେ ନିୟୋଜିତ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସହାୟତା କରିଥାଏ।

କେରଳର ସବୁଠାରୁ ମୂଲ୍ୟବାନ ଜିଆଇ-ଟ୍ୟାଗ ହୋଇଥିବା ଉତ୍ପାଦ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଭାବରେ, ମାଲାବାର ଗୋଲମରିଚ ମସଲା ମିଶ୍ରଣ ଏବଂ ମସଲା ନିର୍ଯାସରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଉପାଦାନ । 2022-23 ରେ, ଭାରତର ମୋଟ ଗୋଲମରିଚ ରପ୍ତାନୀ ମୂଲ୍ୟ 87 ନିୟୁତ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅଂଶ କେରଳରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ୟୁରୋପୀୟ ସଂଘ ଏବଂ ଆମେରିକାର ଓଲିଓରେସିନ୍ କ୍ରେତାମାନଙ୍କୁ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଜିଏସଟି ସଂସ୍କାର ଦ୍ୱାରା କେରଳର ଗୋଲମରିଚ ବିଶ୍ୱ ବଜାରରେ ଅଧିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ ହେବ ଏବଂ ମସଲା ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳାରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀମାନଙ୍କ ସ୍ଥିତି ସୁଦୃଢ଼ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି।

ସବୁଜ ଅଳେଇଚ

ଇଡୁକ୍କି ବୃକ୍ଷରୋପଣରେ ମୁଖ୍ୟତଃ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଚାଷ କରାଯାଉଥିବା କେରଳର ଜିଆଇ-ଟ୍ୟାଗ୍ ହୋଇଥିବା ସବୁଜ ଅଳେଇଚ କ୍ଷୁଦ୍ର ଧାରକ ସମୂହ, ଶୁଖାଇବା ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା ପରିଚାଳକ, ଏବଂ ଅଳେଇଚ ଓଲିଓରେସିନ୍/ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ତୈଳ ଏବଂ ମସଲା ମିଶ୍ରଣର ଗ୍ରେଡିଂ, ପ୍ୟାକିଂ ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣରେ ନିୟୋଜିତ କାର୍ଯ୍ୟବଳର ଏକ ନେଟୱାର୍କକୁ ବଜାୟ ରଖିଛି। ଆଲେପ୍ପି ଗ୍ରୀନ୍ ହେଉଛି ରାଜ୍ୟର ସବୁଜ ଅଳେଇଚ ଏକ ଜଣାଶୁଣା ଉତ୍ସ/ବ୍ରାଣ୍ଡ |

ମସଲା ମିଶ୍ରଣ ଉପରେ ଜିଏସଟି 18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରାଯିବା ଫଳରେ ମୂଲ୍ୟ 11 ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି, ଯାହା କେରଳର ମସଲା ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଏକ ଦୃଢ଼ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପ୍ରଦାନ କରିବ। 2023 ମସିହାରେ, ଭାରତର ମୋଟ ଅଳେଇଚ ରପ୍ତାନୀ ମୂଲ୍ୟ 102.43 ମିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିଲା, ଯାହାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅଂଶ କେରଳରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା। କମ୍ ଜିଏସଟି ସହିତ ରପ୍ତାନିକାରୀମାନେ ଅଧିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବେ, ଯେତେବେଳେ କି କ୍ଷୁଦ୍ର ଧାରକ, ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣକାରୀମାନେ ଉନ୍ନତ ଆୟ ସୁରକ୍ଷାରୁ ଉପକୃତ ହୋଇପାରିବେ।

ଭାଜାକୁଲମ୍ ନାରସ

ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ ଆନାରସ ଉତ୍ପାଦ ଉପରେ ଜିଏସଟିକୁ 12 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଦ୍ୱାରା କେରଳର ଜିଆଇ-ଟ୍ୟାଗ ହୋଇଥିବା ଭାଜାକୁଲମନ ଅନାରସ କ୍ଲଷ୍ଟରକୁ ବିଶେଷ କରି ଏର୍ଣ୍ଣାକୁଲମ ଏବଂ ତ୍ରିଶୂର ଅଞ୍ଚଳରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳିବ। ଏହି ଶିଳ୍ପରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ଅମଳ ଏବଂ ପ୍ୟାକେଜିଂରେ ନିୟୋଜିତ ଦିନ ମଜୁରିଆ ତଥା କ୍ଷୁଦ୍ର ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ୟୁନିଟ୍ ଏବଂ ଏଫ୍. ପି. ଓ./ସମବାୟ କାରଖାନାରେ ନିୟୋଜିତ ଅନ୍ୟ କର୍ମଚାରୀମାନେ ସହାୟତା କରିଥାନ୍ତି। ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କ୍ଷେତ୍ର କେରଳର ମୋଟ ନିଯୁକ୍ତିର 29.5% ଅଟେ, ଯାହା ଏହାର ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ।

ଭାଜାକୁଲମ୍ ଅନାରସ ବଜାର ବର୍ତ୍ତମାନ ଦୈନିକ 1,500 ଟନ୍ ଫଳ ପଠାଉଛି, ଯାହା ପ୍ରାୟ 98 ପ୍ରତିଶତ ଘରୋଇ ଅଂଶକୁ ପୂରଣ କରୁଛି, ଯେତେବେଳେ କେରଳରୁ ତାଜା ଏବଂ ଶୁଖିଲା ଅନାରସ ରପ୍ତାନୀ ଏହି ବିଭାଗରେ ଭାରତର ମୋଟ ବାଣିଜ୍ୟର 44 ପ୍ରତିଶତ ଅଟେ |

5 ପ୍ରତିଶତ ନୂତନ ଜିଏସଟି ହାର ସହିତ, ଖର୍ଚ୍ଚ ପ୍ରାୟ 6.25% ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଏହି ହ୍ରାସ ଅନାରସ ଆଧାରିତ ଉତ୍ପାଦ ଯେପରିକି ଗୁଦା, ଜାମ୍ ଏବଂ ଡବାରେ ବନ୍ଦ ଥିବା ଫଳକୁ ଘରୋଇ ବଜାରରେ ଅଧିକ ସୁଲଭ ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଅଧିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ ହେବ।

ତିରୁରଭେଟ୍ଟିଲା (ପାନ ପତ୍ର)

ମଲପ୍ପୁରମର ତିରୁରରୁ ତିରୁର ଭେଟିଲା (ପାନ ପତ୍ର) କୁ ନୂତନ ଜିଏସଟି ଢାଞ୍ଚା ଅଧୀନରେ ଏକ ଦୃଢ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳିବ, ଯେଉଁଥିରେ ମୂଲ୍ୟଯୁକ୍ତ ମାଉଥ ଫ୍ରେସନର ଏବଂ ପେଷ୍ଟ ଉପରେ ଦର 18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଏହି ଫସଲ ମୁଖ୍ୟତଃ ପାରିବାରିକ କ୍ଷେତରେ କାମ କରୁଥିବା କ୍ଷୁଦ୍ର  ଚାଷୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଚାଷ କରାଯାଏ, ଯାହା ଦୈନିକ ମଜୁରୀ ଅମଳକାରୀ ଏବଂ ଋତୁକାଳୀନ ପ୍ୟାକରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ।|

ଚାହିଦା ମୁଖ୍ୟତଃ ଉତ୍ତର ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରୁ ଆସିଥାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ପାନ ଉତ୍ପାଦ ବର୍ତ୍ତମାନ ମଧ୍ୟ ଲୋକପ୍ରିୟ ରହିଥାଏ, ଯେତେବେଳେ କି ଇ-କମର୍ସ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ବଜାରର ପ୍ରସାରକୁ ବ୍ୟାପକ କରିଚାଲିଛି। ନୂତନ ଦରଗୁଡ଼ିକ ମାଉଥ ଫ୍ରେସନର ଏବଂ ପେଷ୍ଟ ଭଳି ମୂଲ୍ୟଯୁକ୍ତ ଉତ୍ପାଦ ପାଇଁ  ପ୍ରାୟ 11ପ୍ରତିଶତ ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ହୋଇଯାଇଛି ।

କୁଟ୍ଟିଆତ୍ତୁର ଆମ୍ବ

କୁଟ୍ଟିଆତ୍ତୁର ଆମ୍ବ ହେଉଛି ଏକ ଜିଆଇ-ଟ୍ୟାଗ ହୋଇଥିବା ଉତ୍ପାଦ ଯାହା ଛୋଟ ବଗିଚା ମାଲିକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା 1 ରୁ 3 ଏକର ଜମିରେ ଚାଷ କରାଯାଏ ଏବଂ ଅମଳ ସମୟରେ ଦିନ ମଜୁରିଆଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହି ଚାଷ କରାଯାଇ ଥାଏ । ଜାମ୍ ଏବଂ ଆଚାର ପାଇଁ ମାଇକ୍ରୋ-ପ୍ରୋସେସର ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କରାଯାଏ |

ଜାମ୍/ପଳ୍ପ/ଆଚାର ଉପରେ ଜିଏସଟି 12 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ହେବା ଦ୍ୱାରା  6.25 ପ୍ରତିଶତ ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି, ଯାହା କନ୍ନୁର ଏଫପିଓ ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ସିଧାସଳଖ ଲାଭାନ୍ୱିତ କରିବ। ବିଶ୍ୱ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ ଆମ୍ବ ଉତ୍ପାଦ ବଜାରର ମୂଲ୍ୟ 2024 ରେ 18.81, ଯାହା ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାହିଦାର ପରିମାଣକୁ ସୂଚିତ କରେ | କ୍ରେତାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଖାଦ୍ୟପେୟ ଏବଂ ଆଚାର ବ୍ରାଣ୍ଡ ସହିତ ଏନ୍. ଆର୍. କେ. ଅନ୍ ଲାଇନ୍ ଗ୍ରାହକ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି। ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ମାର୍ଜିନରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ଏବଂ କୁଟ୍ଟିଆଟୁଟୁର ଆମ୍ବ ଉତ୍ପାଦକୁ ଉଭୟ ଘରୋଇ ଏବଂ ରପ୍ତାନି ବଜାରରେ ଅଧିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ କରିବ।

ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ

କୋକି, କୋଲ୍ଲମ, କୋଝିକୋଡ ଏବଂ କନ୍ନୁରରେ ବ୍ୟାପିଥିବା ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ କ୍ଷେତ୍ର ପାରମ୍ପରିକ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ସହାୟତା କରିଥାଏ। ପୁରୁଷମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ମାଛ ଧରିବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥିବାବେଳେ ମହିଳାମାନେ ଅମଳ ପରବର୍ତ୍ତୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଯେପରିକି ଶୁଖାଇବା, ଛାଣିବା, ଛଡେଇବା ଏବଂ ପ୍ୟାକେଜିଂରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି | କେରଳର ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀଙ୍କ ଆନୁମାନିକ ସଂଖ୍ୟା 1.049 ମିଲିୟନତରୁ କମ୍ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ଜୀବିକା ନିର୍ଭରଶୀଳତାର ପରିମାଣକୁ ଦର୍ଶାଉଛି।

ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଉପରେ ଜିଏସଟିକୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଦ୍ୱାରା କେରଳର ଉପକୂଳ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଲାଭାନ୍ୱିତ କରିବା ସହିତ 6-11ର ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। 2022-23 ରେ, ରାଜ୍ୟ 6.87 ଲକ୍ଷ ଟନ୍ ସାମୁଦ୍ରିକ ମାଛ ଉତ୍ପାଦନ କରିଥିଲା, ଯାହା କେରଳର ଜି. ଏସ୍. ଡି. ପି. ରେ ପ୍ରାୟ 1.80% ଯୋଗଦାନ ଦେଇଥିଲା। ସେହି ବର୍ଷ କେରଳରେ 8 କୋଟି 285.03 କୋଟି 2,18,629 ଟନ୍ ମୂଲ୍ୟର ସାମୁଦ୍ରିକ ଉତ୍ପାଦ ରପ୍ତାନୀ କରିଥିଲା। ଯାହାର ମୂଲ୍ୟ ଥିଲା 1 କୋଟି ଟଙ୍କା। ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ ଫଳରେ ରପ୍ତାନୀ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ଏବଂ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆୟ ସ୍ଥିରତା ରେ ସୁଧାର କରିବାରେ ସହଯୋଗ ମିଳିବ।

ଏମ୍ ଏସ୍ ଏମ୍ ଇ ଏବଂ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ

ପ୍ୟାକ୍ ହୋଇଥିବା ମସଲା ମିଶ୍ରଣ

କୋଜି, ଇଡୁକ୍କି, ୱାୟାନାଡ ଏବଂ କୋଝିକୋଡରେ ବ୍ୟାପ୍ତ କେରଳର ମସଲା ମିଶ୍ରଣ ଶିଳ୍ପ ମୁଖ୍ୟତଃ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ପୋଷଣ କରିଥାଏ, ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ମହିଳା ଶ୍ରମିକ ମସଲା ଶୁଖାଇବା, ସଫା କରିବା ଏବଂ ଛାଣିବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଥାନ୍ତି। ପୁଟୁଡିରେ ଥିବା ମସଲା ପାର୍କ ଭଳି ସୁଦୃଢ଼ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ କେରଳ ଭାରତର ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ମସଲା ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଯୋଗଦାନକାରୀ ହୋଇ ରହିଛି।

ନିକଟରେ ପ୍ୟାକ୍ ହୋଇଥିବା ମସଲା ମିଶ୍ରଣ ଉପରେ ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ 18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ହେବା ଦ୍ୱାରା ମୂଲ୍ୟ ~11% ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। ଏହା କେରଳର ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସହିତ ଏହାର ମସଲା ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକୁ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ସୁଲଭ କରିବ।

ଚା 'ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳା

ଚା 'ଉତ୍ପାଦ ଉପରେ ଜିଏସଟି 18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରାଯିବା ଦ୍ୱାରା କେରଳର ଇଡୁକ୍କି-ମୁନ୍ନାର ଚା' ବଗିଚା ଏବଂ କୋଚିର ପ୍ୟାକେଜର ଏବଂ ନିଲାମଧାରୀମାନେ ଉପକୃତ ହେବେ। ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରାୟ 4.18 ଲକ୍ଷ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥାଏ, ଯେଉଁଥିରେ ତୋଳିବା ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣରେ ନିୟୋଜିତ ବୃକ୍ଷରୋପଣ ଶ୍ରମିକ, କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀ, କାରଖାନା ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ଦଲାଲ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।

ରାଜ୍ୟରେ ଉତ୍ପାଦିତ ବୃକ୍ଷରୋପଣ ଫସଲର ମୋଟ ମୂଲ୍ୟ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ମୋଟ ରପ୍ତାନି ମୂଲ୍ୟର ପ୍ରାୟ 23.27% ଯୋଗଦାନ କରିଥାଏ। ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ ଦ୍ୱାରା ପ୍ୟାକେଟ୍/ତତକ୍ଷଣାତ୍/ଆରଟିଡି ଚା 'ର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ11% ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଏହା ଭାରତର ଚା 'ଉଦ୍ୟୋଗ ମଧ୍ୟରେ କେରଳର ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବ ଏବଂ ଏହାର ଚା' ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ ନିରନ୍ତର ଜୀବିକା ସୁଯୋଗର ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ।

ଚେଙ୍ଗାଲିକୋଡନ (ଚାଙ୍ଗାଲିକୋଡନ) ନେନ୍ଦ୍ରନ କଦଳୀ

ଜିଆଇ-ଟ୍ୟାଗ୍ ହୋଇଥିବା ଚେଙ୍ଗାଲିକୋଡନ ନେନ୍ଦ୍ରନ କଦଳୀ, ମୁଖ୍ୟତଃ ତ୍ରିଶୂର, ପାଲକ୍କଡ ଏବଂ କୋଝିକୋଡରେ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ, କ୍ଷୁଦ୍ର କୃଷକ ପରିବାରର ଏକ ନେଟୱାର୍କ ଏବଂ ଘର/କ୍ଲଷ୍ଟର-ଆଧାରିତ ଚିପ୍ ନିର୍ମାତା ଏବଂ ପ୍ୟାକରଗୁଡ଼ିକର ଏକ ବୃହତ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପକୁ ସମର୍ଥନ କରେ | ଏହି ଶିଳ୍ପ କେରଳର ଏମ୍. ଏସ୍. ଏମ୍. ଇ. ସ୍ନାକ୍ କ୍ଲଷ୍ଟରର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ ଗଠନ କରି ଭଜା, ମସଲା, ପ୍ୟାକିଂ ଏବଂ ମାଇକ୍ରୋ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସରେ ନିଯୁକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ପ୍ରାୟ 750 କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର କେରଳର କଦଳୀ ଚିପ୍ସ୍ ଶିଳ୍ପ ବିମାନ ବନ୍ଦର ଖୁଚୁରା, ଜିସିସି ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟୋର୍ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବଜାରର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିଥାଏ।

ଜିଏସଟି ହାର 12 ପ୍ରତିଶତ/18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇବା ସହିତ, ମୂଲ୍ୟ ଏଥିରେ 6-11 ପ୍ରତିଶତରୁ ଦ୍ୱାରା ହ୍ରାସ ହେବାର ଆଶା କରାଯାଉଛି, ଯାହା କେରଳର  ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ  କଦଳୀ ଚିପ୍ସକୁ ଘରୋଇ ଏବଂ ରପ୍ତାନି ବଜାରରେ ଅଧିକ ସୁଲଭ ଏବଂ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ କରିଥାଏ।

ନଡ଼ିଆ କ୍ଷେତ୍ର

ଜି. ଆଇ.-ଟ୍ୟାଗ ହୋଇଥିବା ଏଲେପ୍ପି ନଡ଼ିଆ ଜି. ଆଇ. ଉତ୍ପାଦ ଯେପରିକି ମାଟ୍, ମ୍ୟାଟିଂ, ରସି ଏବଂ ଜିଓ ଟେକ୍ସଟାଇଲ୍ ସମେତ ନଡ଼ିଆ କ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ଜିଏସଟି 18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇବା ଦ୍ୱାରା ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ. 11 ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଆଲାପୁଝା, କୋଲ୍ଲମ, ଏବଂ ପେରିନାଡ-ପେରୁମୋନରେ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ଏହି ଶିଳ୍ପ ଭୁସି ସଂଗ୍ରହକାରୀ, ରିଟିଙ୍ଗ/ଡି-କର୍ଟିକ୍ସନ୍ ଶ୍ରମିକ, ସ୍ପିନିଙ୍ଗ୍ ଏବଂ ବୟନ ୟୁନିଟ୍, ଏବଂ କାରଖାନା ଏବଂ ରପ୍ତାନି କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସମେତ ବ୍ୟାପକ ବର୍ଗର ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରେ | ନଡ଼ିଆ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରାୟ 3.7 ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଥାଏ, ଯେଉଁଥିରେ ମୋଟ କାର୍ଯ୍ୟବଳର ପ୍ରାୟ 80 ପ୍ରତିଶତ ହେଉଛନ୍ତି ମହିଳା।

ଭାରତର ନଡ଼ିଆ ଉତ୍ପାଦନର ପ୍ରାୟ 85 ପ୍ରତିଶତ କେରଳରୁ ଆସିଥାଏ ଏବଂ ଏହା ଦେଶର ମୋଟ ନଡ଼ିଆ ରପ୍ତାନୀରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଯୋଗଦାନକାରୀ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ ଦ୍ୱାରା ରପ୍ତାନୀ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ଏବଂ କେରଳର ନଡ଼ିଆ ସମୂହରେ ଜୀବିକା ମଜଭୁତ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି।

ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏବଂ ଆୟୁର୍ବେଦ

ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏବଂ ଆତିଥ୍ୟ

କେରଳର ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏବଂ ଆତିଥ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ର ମୁଖ୍ୟତଃ କୋଚି, ଆଲାପୁଝା, କୋଭାଲମ୍, ଭର୍କଲା, ମୁନ୍ନାର ଏବଂ ୱାୟନାଡକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ, ଯେଉଁଥିରେ ଉପକୂଳ ଏବଂ ଉଚ୍ଚଭୂମି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଯୁବକମାନଙ୍କ ସମେତ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟବଳ ନିୟୋଜିତ ହୁଏ, ଯେଉଁଥିରେ ମହିଳାମାନେ ହୋମଷ୍ଟେ ଆୟୁର୍ବେଦ ସୁସ୍ଥତା କେନ୍ଦ୍ର, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଖାଦ୍ୟରେ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ନିୟୋଜିତ | ଏହି କ୍ଷେତ୍ର କେରଳର ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ, ଯାହା 2022 ମସିହାରେ ମୋଟ  35, 168, 42 କୋଟି ଟଙ୍କା ରାଜସ୍ୱ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥାଏ।

7, 500 ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦର ଥିବା ହୋଟେଲ ଏବଂ ହୋମଷ୍ଟେ ଉପରେ ଏବେ 5 ପ୍ରତିଶତ ଜିଏସଟି ଲାଗୁ ହୋଇଛି, ଯେତେବେଳେ କି ଶୌଚାଳୟ ସାମଗ୍ରୀ ଏବଂ ଟେବୁଲ୍ ୱେୟାର ଭଳି ନିବେଶ ଉପରେ 18 ପ୍ରତିଶତରୁ 5 ପ୍ରତିଶତକୁ ଟିକସ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଖର୍ଚ୍ଚ ପ୍ରାୟ 11 ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଏହି ହ୍ରାସ ରହଣି ଏବଂ ସେବାଗୁଡ଼ିକୁ ଅଧିକ ସୁଲଭ କରିଥାଏ, ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ମାର୍ଜିନରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥାଏ ଏବଂ ଏକ ଭ୍ରମଣ ଗନ୍ତବ୍ୟସ୍ଥଳ ଭାବରେ କେରଳର ଆବେଦନକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ।

ଆୟୁର୍ବେଦ ଏବଂ ଔଷଧ

କେରଳର ଆୟୁର୍ବେଦ ଏବଂ ଔଷଧ କ୍ଷେତ୍ର, ତ୍ରିଶୂର, କୋଟ୍ଟକ୍କଲ (ମଲପ୍ପୁରମ) ଏବଂ ଆଲୁଭା ରେ ବ୍ୟାପିଛି, ଔଷଧୀୟ ସଂଗ୍ରାହକ, ଆୟୁର୍ବେଦିକ ଉତ୍ପାଦ ୟୁନିଟରେ ଉତ୍ପାଦନ ଶ୍ରମିକ, ଥେରାପିଷ୍ଟ ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା କେନ୍ଦ୍ରରେ କ୍ଲିନିକ୍ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଏକ ବ୍ୟାପକ କାର୍ଯ୍ୟବଳକୁ ସମର୍ଥନ କରେ | ଆୟୁର୍ବେଦିକ ଔଷଧ, ଉପକରଣ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦ ଉପରେ ଏବେ 5 ପ୍ରତିଶତ ଜିଏସଟି ଲାଗୁ ହେବା ଫଳରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ 6-11 ପ୍ରତିଶତ ' ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଏହାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ।

ଘରୋଇ ରୋଗୀ ଏବଂ ବିଦେଶୀ ସୁସ୍ଥତା ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ବଜାରରେ ସୁସ୍ଥତା ପ୍ୟାକେଜ, ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଯତ୍ନ ଏବଂ ଓଟିସି ଆୟୁର୍ବେଦ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ ପାରମ୍ପରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଏବଂ ସୁସ୍ଥତାର କେନ୍ଦ୍ର ଭାବେ କେରଳର ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି।

ଉପସଂହାର

ଜିଏସଟି ସଂସ୍କାର କେରଳର ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଲାଭାନ୍ୱିତ କରିବ ଏବଂ କୃଷି, ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ ଏବଂ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରାଜ୍ୟର ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବ। ମସଲା, ନଡ଼ିଆ ଏବଂ କାଜୁ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଚା, କଫି ଏବଂ ଆୟୁର୍ବେଦିକ ଉତ୍ପାଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଏବଂ ମୂଲ୍ୟଯୁକ୍ତ ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ଟିକସ ହାର ହ୍ରାସ କରି, ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ବଜାର ସୁଯୋଗକୁ ବିସ୍ତାର କରିବା ସହିତ ସିଧାସଳଖ ଉତ୍ପାଦନ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ। ଅନେକ ଛୋଟ ଚାଷୀ, ସମବାୟ ସମିତି ଏବଂ ଏମ୍. ଏସ୍. ଏମ୍. ଇ. ଥିବା ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ, ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନଗୁଡ଼ିକ ଉଭୟ ଭାରତ ଏବଂ ବିଦେଶରେ ଅଧିକ ଲାଭ, ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଅଧିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ଆଣିବ।