ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵੱਲੋਂ 03.09.2025 ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ₹1,500 ਕਰੋੜ ਦੀ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਖਾਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਉਕਤ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ 02.10.2025 ਨੂੰ ਯੋਜਨਾ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਲਈ ਸੰਕੇਤਕ ਖਰਚੇ, ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਵੰਡ ਲਈ ਵਿਧੀ, ਅਰਜ਼ੀ, ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਵੰਡ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ, ਸੰਸਥਾਗਤ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸਮੀਖਿਆ ਸਹਿਤ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਰੂਪ ਰੇਖਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਬੰਧਿਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਯੋਜਨਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਟੀਕਲ ਮਿਨਰਲ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜਾਂ ਨੂੰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਯੋਗ ਫੀਡਸਟਾਕ ਸਰੋਤ ਈ-ਕੂੜਾ, ਖਰਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਲਿਥੀਅਮ-ਆਇਨ ਬੈਟਰੀਆਂ (LiB), ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਕ੍ਰੈਪ ਸਮੱਗਰੀ ਹੈ। ਸੰਭਾਵਿਤ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਰੀਸਾਈਕਲਰ, ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਰੀਸਾਈਕਲਰ (ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪਸ ਸਮੇਤ) ਦੋਵੇਂ ਹੋਣਗੇ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਨਵੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਮਰੱਥਾ / ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਣ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਇਕਾਈਆਂ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗੀ। ਯੋਜਨਾ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਮੁੱਲ ਲੜੀ ਲਈ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਅਸਲ ਨਿਕਾਸੀ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਸਿਰਫ ਬਲੈਕ ਮਾਸ (black mass) ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਮੁੱਲ ਲੜੀ ਲਈ। ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਯੋਜਨਾ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਹੁਣ 02.10.2025 ਤੋਂ ਛੇ (6) ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਭਾਵ 01.04.2026 ਤੱਕ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਹੈ। ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣ ਲਈ ਲਿੰਕ ਖਾਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

**********

ਸ਼ੁਹੈਬ ਟੀ / ਦੁਰਗੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ