પરિચય

સરકારે ભારતના પ્રવાસન ક્ષેત્રને વધુ સસ્તું બનાવવા, જાહેર પરિવહનનો ઉપયોગ વધારવા અને કારીગરો અને સાંસ્કૃતિક ઉદ્યોગોને ટેકો આપવાના હેતુથી મહત્વપૂર્ણ GST તર્કસંગત પગલાંની જાહેરાત કરી છે. આ ઘટાડાથી સ્થાનિક પ્રવાસન ઇકોસિસ્ટમ મજબૂત થશે, સાંસ્કૃતિક વારસાને પ્રોત્સાહન મળશે અને સંબંધિત ક્ષેત્રોમાં રોકાણને પ્રોત્સાહન મળશે. પ્રધાનમંત્રી મોદીના નેતૃત્વ હેઠળ, આ સુધારા ટકાઉ અને સમાવિષ્ટ વિકાસના વિઝન સાથે સુસંગત છે, જે આતિથ્ય, પરિવહન અને પરંપરાગત હસ્તકલામાં રોજગાર સર્જન અને રોકાણને પ્રોત્સાહન આપે છે, જ્યારે ભારતના પ્રવાસન ક્ષેત્રની રોગચાળા પછીની પુનઃપ્રાપ્તિને પણ વેગ આપે છે.

હોટલ પર GST ઘટાડો (₹7,500/દિવસથી ઓછો) - 12% થી 5% (ITC વગર)

• GST દરમાં ઘટાડો મધ્યમ વર્ગ અને બજેટ પ્રવાસીઓ માટે હોટલમાં રોકાણ વધુ સસ્તું બનાવશે.
• ભારતના આતિથ્ય કર માળખાને આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસન સ્થળો સાથે સંરેખિત કરવામાં આવ્યું છે, જે વિદેશી પ્રવાસીઓ માટે સ્થળોને વધુ આકર્ષક બનાવે છે.
• સપ્તાહના અંતે રજાઓ, યાત્રાધામ સર્કિટ, હેરિટેજ ટુરિઝમ અને ઇકો-ટુરિઝમથી મુસાફરીને વેગ મળવાની અપેક્ષા છે.
• નવી મધ્યમ શ્રેણીની હોટલ, હોમસ્ટે અને ગેસ્ટહાઉસમાં રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે, જેનાથી રોજગાર સર્જન અને માળખાગત સુવિધાઓમાં સુધારો થશે.

બસો પર GSTમાં ઘટાડો (10+ વ્યક્તિઓની બેઠક ક્ષમતા) – 28% થી 18%

• બસો અને મિનિબસના પ્રારંભિક ખર્ચમાં ઘટાડો, જે તેમને ફ્લીટ ઓપરેટરો, શાળાઓ, કોર્પોરેટ્સ, ટૂર પ્રદાતાઓ અને રાજ્ય પરિવહન ઉપક્રમો માટે વધુ સુલભ બનાવશે.
• ટિકિટ ભાડા ઘટાડવાથી મદદ મળશે, ખાસ કરીને અર્ધ-શહેરી અને ગ્રામીણ રૂટ પર.
• ખાનગી વાહનોથી શેર કરેલ/જાહેર પરિવહન તરફ સ્થળાંતરને પ્રોત્સાહન મળશે, જેનાથી ભીડ અને પ્રદૂષણ ઘટશે.
• જાહેર પરિવહનમાં આરામ અને સલામતીના ધોરણોમાં સુધારો થતાં ફ્લીટ વિસ્તરણ અને આધુનિકીકરણને સમર્થન આપવામાં આવશે.

કલા અને સાંસ્કૃતિક વસ્તુઓ પર GSTમાં ઘટાડો - 12% થી 5%

• શિલ્પો, મૂર્તિઓ, મૂળ કોતરણી, પ્રિન્ટ, લિથોગ્રાફ, સુશોભન વસ્તુઓ, પથ્થરની કલાકૃતિઓ અને પથ્થરના જડતર પર લાગુ પડે છે.
• કારીગરો, મૂર્તિકારો અને શિલ્પકારોને સીધો ટેકો પૂરો પાડે છે, જેમાંથી ઘણા ભારતના પરંપરાગત કુટીર ઉદ્યોગોનો ભાગ છે.
• મંદિર કલા, લોક અભિવ્યક્તિ, લઘુચિત્ર ચિત્રકામ, પ્રિન્ટમેકિંગ અને પથ્થર કારીગરીની જીવંત પરંપરાઓને જાળવવામાં મદદ કરે છે.
• આધુનિક બજારો સાથે વારસાગત અર્થતંત્રને એકીકૃત કરવાથી વૈશ્વિક સ્તરે ભારતીય સંસ્કૃતિ અને કારીગરીને પ્રોત્સાહન મળશે.

ભારત સરકારે, સંસ્કૃતિ મંત્રાલય દ્વારા, પરંપરાગત કલા, સ્મારકો અને વારસાગત સ્થળો સહિત ભારતના સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસાને સાચવવા, પ્રોત્સાહન આપવા, ડિજિટાઇઝ કરવા અને વૈશ્વિક સ્તરે પ્રદર્શિત કરવા માટે વ્યાપક પ્રયાસો શરૂ કર્યા છે, જ્યારે કારીગરો અને સાંસ્કૃતિક સંસ્થાઓને સક્રિયપણે ટેકો પણ આપ્યો છે.

અપેક્ષિત અસર

• પર્યટનને વેગ આપવો: મુસાફરી અને રહેઠાણની પરવડે તેવી ક્ષમતામાં વધારો થવાથી સ્થાનિક અને વિદેશી પ્રવાસીઓનો પ્રવાહ વધશે.
• રોજગાર સર્જન: આતિથ્ય, પરિવહન અને કારીગર ક્ષેત્રોમાં રોજગારીની તકો વધશે.
• સાંસ્કૃતિક સંરક્ષણ: પરંપરાગત ભારતીય કલા સ્વરૂપો નવી આર્થિક સદ્ધરતા પ્રાપ્ત કરશે.
• સ્થાયિત્વ: જાહેર પરિવહનના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવું, ઉત્સર્જન ઘટાડવું અને ટ્રાફિક ભીડ હળવી કરે છે.

નિષ્કર્ષ

આ GST ઘટાડા પરવડે તેવી ક્ષમતા વધારીને, પરંપરાગત કારીગરોને ટેકો આપીને અને ટકાઉ પરિવહનને પ્રોત્સાહન આપીને ભારતના પ્રવાસન અને સાંસ્કૃતિક ક્ષેત્રોને વેગ આપવાના સરકારના વ્યૂહાત્મક પ્રયાસોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. વધુ સુલભતાને પ્રોત્સાહન આપીને અને સાંસ્કૃતિક વારસાને સાચવીને, આ પગલાં નોંધપાત્ર આર્થિક વૃદ્ધિ વધારવા, રોજગારીનું સર્જન કરવા અને એક જીવંત અને સમાવિષ્ટ પ્રવાસન સ્થળ તરીકે ભારતની વૈશ્વિક છબીને વેગ આપવા માટે તૈયાર છે.

સંદર્ભ:

• સંસ્કૃતિ મંત્રાલય

• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2150695

• પ્રવાસન મંત્રાલય

• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2157553

પીડીએફ જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો

SM/GP/DK/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com